D. KUR’AN-I KERİM’İ TANIYALIM ÜNİTESİ VE ALT BAŞLIKLARININ ÇOKLU ZEKÂ
4. Kur’an-ı Kerim’in İç Düzeni (Ayet, Sure, Cüz) Konusuyla İlgili Örnek
Kazanımlar:
Kur’an-ı Kerim’in iç düzenine ilişkin ayet, sure ve cüzün anlamını kavrayarak Kur’an- ı Kerim’den buna ilişkin örnekler verir
1. Ayet, sure, cüz, durak, meal, fihrist ve hatim kavramlarını tanımlar. 2. Surelerin isimlerini nereden aldıklarını bilir.
3. Tevbe suresinin başında besmele olmadığını fark eder. 4. Ayetlerin birbirinden besmele ile ayrıldığını görür.
5. Kur’an-ı Kerim’deki ayet, sure ve cüz sayılarını bilir ve ayet, sure ve cüze örnekler verir.
Dersin İşlenişi: Sözel/Dilsel Zekâ:
Ayet, sure, cüz, durak, meal, fihrist ve hatim kavramlarının tanımlanması ve sözcük bankasına eklenmesi
Surelerin isimlerini nereden aldıklarının listelenmesi ve konu ile ilgili çalışma kâğıdının yapılması.127
Kur’an-ı Kerim’in cüzlere ayrılmasının faydalarının listelenmesi
Tevbe suresinin özelliğinin açıklanması. Bazı ayetlerin kendine has özel
isimlerinin olduğunun örneklerle gösterilmesi
Matematiksel/Mantıksal Zekâ:
En kısa ayet ve sure ile en uzun ayet ve surenin tablo içinde sınıflandırması. Kur’an-ı Kerim meali incelenerek Kur’an-ı
Kerim’de kaç ayet, kaç sure ve kaç cüz olduğunun incelenmesi.
Konuyla ilgili bulmaca çalışmasının yapılması
Görsel/Mekânsal Zekâ:
Surelerin birbirinden nasıl ayrıldığının Kur’an-ı Kerim incelenerek görülmesi Ayet, sure ve cüzün Kur’an-ı Kerim’in
iç düzeni adlı üç yapraklı çiçek üstüne
Bedensel/ Kinestetik Zekâ:
Sınıfta oluşturulan gruplarla konuyla ilgili bilgi yarışması yapılması
Kur’an-ı Kerim’in iç düzeniyle ilgili bir sınıf panosu hazırlanması
156 yazılarak gösterilmesi
Kur’an-ı Kerim üzerinde ayete, sureye ve cüze örnekler gösterilmesi.
Kur’an-ı Kerim’in iç düzeniyle ilgili çalışma kâğıtları yapılması ve bilgisayar sunusu izletilmesi
Kur’an-ı Kerim’in iç düzenin tepegözde örnek bir sayfa üzerinde incelenmesi Müziksel/Ritmik Zekâ:
Ayet ve surelerin örneklerinin teypten dinletilmesi
Kişisel/İçsel Zekâ:
Kur’an-ı Kerim dinlerken neler hissedildiğinin yazılması
Kişiler arası/Sosyal Zekâ:
Sınıfta oluşturulan gurupların Kur’an-ı Kerim’in iç düzenini incelemesi
Bazı toplulukların isimlerini taşıyan surelerin örneklendirilmesi
Doğa/Varoluşçu Zekâ:
Tabiattaki varlıkların isimlerini taşıyan surelerin ( örn. Şems suresi, Ankebut suresi gibi) araştırılması.
Hayvanların isimlerini taşıyan surelerin incelenmesi ve neden bu ismi taşıdıklarının not edilmesi
Arının kendi adına inen sureyi anlatması isimli metnin okunması
ETKİNLİK -1:
EN KISA VE EN UZUN
Amaç: Kur’an-ı Kerim’in iç düzenine ilişkin ayet, sure ve cüzün anlamını kavrayarak Kur’an-ı Kerim’den buna ilişkin örnekler verir
Aşağıdaki tabloyu inceleyiniz.
EN KISA EN UZUN
AYET Yasin Suresi 1. ayet Bakara Suresi 282. ayet
SURE Kevser Suresi Bakara Suresi
157 ETKİNLİK -2:
ÜÇ YAPRAKLI BİR ÇİÇEK ÇİZİYORUZ
Amaç: Kur’an-ı Kerim’in iç düzenine ilişkin ayet, sure ve cüzün anlamını kavrayarak Kur’an-ı Kerim’den buna ilişkin örnekler verir
Ayet, sure ve cüzü Kur’an-ı Kerim’in iç düzeni adlı üç yapraklı çiçek üstüne yazılarak gösterelim.
ETKİNLİK -3:
SURELERİN İSİMLERİ
Amaç: Kur’an-ı Kerim’in iç düzenine ilişkin ayet, sure ve cüzün anlamını kavrayarak Kur’an-ı Kerim’den buna ilişkin örnekler verir
Sureler isimlerini nelerden alırlar? Birer örnek de biz bulalım.
1) Sureler isimlerini bazen içindeki bir peygamber isminden alır. Örnek: Muhammed suresi Örnek:……… 2) Sureler ismini bazen surede geçen bir topluluğun adından alır. Örnek: Nisa (Kadın) suresi Örnek:……… 3) Sureler ismini bazen surenin ilk harfinden alır.
Örnek: Yasin suresi Örnek:……… 4) Sureler ismini bazen tabiattaki bir varlığın adından alır. Örnek: Nahl ( arı) suresi Örnek:……… 5) Sureler ismini bazen içinde geçen bir konudan alır.
Örnek: Kıyamet suresi Örnek:………128
128 Mehmet Akgül ve diğerleri, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitabı 4, Feza Gazetecilik ve A.Ş.,
İstanbul, 2007, s.78 AYET (6666) CÜZ (30) SURE (114) KUR’AN-I KERİM’İN İÇ DÜZENİ
158 ETKİNLİK -4:
İNCELEYELİM- ÖĞRENELİM
Amaç: Kur’an-ı Kerim’in iç düzenine ilişkin ayet, sure ve cüzün anlamını kavrayarak Kur’an-ı Kerim’den buna ilişkin örnekler verir
Öğrenciler Kur’an-ı Kerim’i inceleyerek örnekler verirler. Ayet, sure ve cüzü Kur’an üzerinde görerek öğrenirler. 129
Ayet örneği:
Sure örneği:
159
Kur’an’dan örnek sayfa130
160 ETKİNLİK -5:
BULMACA ÇÖZÜYORUZ
Amaç: Kur’an-ı Kerim’in iç düzenine ilişkin ayet, sure ve cüzün anlamını kavrayarak Kur’an-ı Kerim’den buna ilişkin örnekler verir
Aşağıdaki bulmacayı çözünüz.
1. Vahyi gönderen.
2. Kur’an’ın her cümlesi.
3. Son ilahi kitabın gönderildiği peygamber
4. Vahyi peygambere getiren elçi
5. Kur’an’ı baştan sona okuyup bitirmek.
6. Son ilahi kitabın adı
7. Kur’an-ı Kerim’deki en uzun surenin adı.
8. Kur’an ayetlerini toplayıp bir kitap haline getirilmesini sağlayan sahabe.
9. Hz. Muhammed’e ilk gelen ayetlerin bulunduğu surenin adı
10. Kur’an-ı Kerim’deki ilk surenin adı. 11. Dört büyük kitaptan ilk indirilmiş olanı.
12. Kur’an-ı Kerim’i çoğaltarak büyük İslam merkezlerine gönderen sahabe. 13. Kur’an-ı Kerim’i baştan sona ezberlemiş kimse.
14. İlk vahiy alan, ilk Peygamber
15. Kur’an’ın her asra ve her topluma hitap etme özelliği. 16. Kur’an’ı Kerim’den bir önceki ilahi kitap.
17. Peygamberimizin gelen ayetleri yazdırdığı vahiy kâtiplerinin başkanı 18. Kur’an ayetlerinin bir araya gelerek oluşturduğu bölümlerin her biri.
161
19. İlahi mesajların peygamberlere indirilmesi
20. Kur’an’dan önceki ilahi kitabın gönderildiği peygamber 21. Kur’an’ın her 20 sayfalık bölümü
22. Kur’an’ı Kerim’in son suresi
23. Yüce Allah’ın ilahi kitaplar aracılığıyla insanlar için gönderdiği ilahi yol. 24. Vahiy meleği.
25. Kur’an’da surelerin başında yer alan ve sureleri birbirinden ayıran ayet. ETKİNLİK -6:
EVİRMECE- ÇEVİRMECE131
Amaç: Kur’an-ı Kerim’in kitap haline getirilmesi ve çoğaltılması ile ilgili süreci açıklar Nedenleri sorulan cümleleri açıklayınız.
EVİRMECE - ÇEVİRMECE
EMLA
Kur’an’ın bir başka dile, kısa açıklamalarla
yapılan çevirisine denir. ………..
RTİHFİS
Sure numarası, sure adı ve surenin başladığı
sayfanın numarasının yer aldığı bölümdür. ………..
RESU Kur’an-ı Kerim’deki 114 bölümden her biri. ………..
ÜZC
Kur’an-ı Kerim’deki her yirmi sayfaya verilen
addır. ………..
TEYA
Hz. Osman’ın çoğaltıp İslam merkezlerine
gönderdiği Kur’an-ı nüshasıdır. ………..
162 ETKİNLİK -7:
ARI ADINA İNEN SUREYİ ANLATIYOR
Amaç: Kur’an-ı Kerim’in iç düzenine ilişkin ayet, sure ve cüzün anlamını kavrayarak Kur’an-ı Kerim’den buna ilişkin örnekler verir
Bu arıya kulak verelim:
ARI ADINA İNEN SUREYİ ANLATIYOR
Ben küçücük bir bal arısıyım. Allah’ın yarattığı şu kocaman dünyada, onun içindeki milyonlarca, milyarlarca canlının en küçüklerinden biriyim. Yüce Allah, insanlara gönderdiği son kutsal kitabında bana özel bir yer ve önem vererek benden bahsetmektedir. Hazreti Muhammed (s.a.v.) de Allah’ın emri gereği Kur’an-ı Kerim’den bir sureye benim adımı vermiştir. Bunu öğrenince çok mutlu oldum.
Bu surede Yüce Allah, bana nasıl yuva yapacağımı, nasıl petek öreceğimi, kilometrelerce uzakta da olsa yolumu şaşırmadan gidip en güzel çiçeklerden bal özü alıp nasıl bal yapacağımı öğretti.
Bizler de bu emre boyun eğerek mükemmel bir geometrik plân ve matematiksel oranla hareket ederiz. Önce altıgen şeklindeki bal mumu hücrelerinden oluşan mimarlık harikası peteği meydana getiririz. Sonra türlü türlü çiçeklerden yorucu çabalar sonucu elde ettiğimiz bitki öz sularını kendi gövdemizde bin bir beceriyle bala dönüştürürüz. Sonra bu balı peteğin her odacığına özenle doldururuz. Bu işi diğer arı kardeşlerimizle iş bölümüyle ve hiç hata yapmadan var gücümüzle çalışarak yaparız. Rabbimiz bize öğrettiğinden beri lezzetli mi lezzetli, aynı zamanda da şifa kaynağı olan balı yapmak için gece gündüz çalışıp didiniyoruz. Dünyanın sonuna kadar da hiç durmadan çalışacağız.
Rabbimiz, bizi örnek vererek hiçbir şeyi boşuna yaratmadığını, hiçbir varlığın önemsiz ve değersiz olmadığını anlatıyor. Ağaçlara, kuşlara, renk renk çiçeklere, coşkun akan nehirlere, gökyüzünün şirin kandilleri yıldızlara bakarak sonsuz güç ve kudretin ancak kendisine ait olduğunu anlamamızı istiyor. Hepimizi bu güzeller güzeli dünyamızın eşsiz dengesini bozmadan bütün canlıların mutluluğunu artıracak işler bekliyor. Ne olur unut- mayalım! İnşallah sizler bunları merak edip araştırırsınız ve biz arıları her gördüğünüzde bu sözlerimi hatırlarsınız.
Peki acaba sizler hangi konularda Allah’a itaat etmelisiniz? Hiç düşündünüz mü? Bunun için öncelikle çokça Kur’an-ı Kerim okumanız gerekiyor. Sadece benim adımın geçtiği bu surede dahi birçok konu yer almaktadır. Gelin bu sureye bir göz atalım.
163
adını benden aldı. Nahl, bal arısı demektir. Bu sure Kur’an-ı Kerim’in 16. suresidir. Nahl Suresinin ayet sayısı 128’dir. Bu ayetlerde yerlerin, göklerin ve onlarda bulunan bütün varlıkların güzellikleri, birbiriyle uyum içinde olmaları ve insanlara hizmet etmeleri anlatılıyor. İnsanların bütün bunlar üzerinde düşünmelerine ve Allah’ı tanıyıp ona ibadet etmenin önemine vurgu yapılıyor. İnkâr edenlerin sonlarının nasıl olacağına, Kur’an-ı Kerim’in indiriliş gayesine, aklı kullanmanın ve düşünmenin önemine dikkat çekiliyor.
Kısaca iman, inkâr, adalet, iyilik, düşünme, akıl, sözünde durma, bilgi, sabır ve takva bu surede vurgulanan temel konulardır.
Aklıma gelmişken şu konuyu da sizlerle paylaşmadan sözlerimi bitirmek istemiyorum. Hazreti Muhammed’in (s.a.v.), bütün varlıklara karşı ne kadar hassas davrandığını biliyor musunuz? Savaş sırasında bile askerlerine ve arkadaşlarına, “Sakın hayvanları öldürmeyin, ağaçlara, bitkilere zarar vermeyin. Çocuklara, hanımlara, ibadet hâlindeki diğer din mensuplarına ve onların ibadet yerlerine saldırmayın.” ifadelerine, günümüz dünyası ne kadar muhtaçtır değil mi? Ben bunları işitince çok duygulandım. Nasıl duygulanmayayım ki âlemlere rahmet olarak gönderilen bir peygamber, bizler gibi küçücük bir varlığa önem veriyor ve insanlara, bizlere karşı iyi ve güzel davranmayı tavsiye ediyor.132
Rabbin, bal arısına dağlardan, ağaçlardan ve insanların yaptıkları çardaklardan kendine evler yap, sonra meyvelerin her birinden ye ve Rabbinin sana kolaylaştırdığı yaylım yollarına gir, diye ilham etti. Onların
karınlarından farklı renklerde bal çıkar. Bunda insanlar için şifa vardır. Düşünen bir toplum için bu büyük bir ibrettir. 133
132 Osman Özbahçe, Kitabımı Öğreniyorum, DİB. yay., Ankara, 2005, s. 18 133 Nahl 16/68,69
164
ÖZ DEĞERLENDİRME VE ÖNERİ FORMU:
BU ÜNİTEDE ÖĞRENDİĞİNİZ ÖNEMLİ BİLGİLER NELERDİR?
BU ÜNİTEDE TAM OLARAK ÖĞRENEMEDİĞİNİZ KONULAR NELERDİR?
BU ÜNİTEDE HOŞUNUZA GİDEN ETKİNLİKLER NELERDİR?
BU ÜNİTEDE ÖĞRENDİKLERİNİZ SİZE NASIL YARDIMCI OLACAK?
ÖNERİLERİNİZ:
165
E. SEVGİ, DOSTLUK VE KARDEŞLİK ÜNİTESİ VE ALT BAŞLIKLARININ ÇOKLU ZEKÂ