F. Değişen Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Müfredatı Açısından Çoklu Zekâ Kuramı
II. BÖLÜM
2. Çevremizde Bulunan Dini Sembolleri Tanıyalım Konusuyla İlgili Örnek Etkinlikler
Konu: Çevremizde Bulunan Dini Sembolleri Tanıyalım Kazanımlar:
Çevremizde Bulunan Dini Sembollere örnekler verir
1) Sembol, dini sembol ve cami, kilise, havra, minare gibi kavramları tanımlar 2) Çevremizde bulunan dini sembolleri listeler
3) Dini sembollerin önemini açıklar
4) Dini sembollerle ilgili duygularını anlatır Dersin İşlenişi:
Sözel/Dilsel Zekâ:
Sembol, dini sembol ve cami, kilise, havra, minare gibi kavramların tanımlanması
Çevremizde bulunan dini sembollerin listelenmesi
Dini sembollerin öneminin açıklanması
Matematiksel/Mantıksal Zekâ:
Dini sembollerle ilgili kelime avı bulmacasının yapılması
Cami, kilise ve havranın benzer ve farklı yönlerinin bulunması
Görsel/Mekânsal Zekâ:
Örümcek harita üzerinde dini sembollerin belirtilmesi
Dini sembollerin fotoğraflarının gösterilmesi
Dini sembollerin resimlerinin çizilmesi Sınıfa bazı dini sembollerin getirilmesi
Bedensel/ Kinestetik Zekâ: Bir camiye gezi düzenlenmesi
Müziksel/Ritmik Zekâ:
Ezan sesinin teypten dinletilmesi Çocuklara ilahiler ezberletilmesi
Kur’an-ı Kerim ve diğer dini CD’lerin dinletilmesi
Kişisel/İçsel Zekâ:
Dini sembollerle ilgili duyguları anlatan bir yazı yazılması
Kişiler arası/Sosyal Zekâ:
Dini sembollerin toplum açısından öneminin açıklanması
Doğa/Varoluşçu Zekâ:
53 ETKİNLİK -1:
YAZALIM
Amaç: Çevremizde Bulunan Dini Sembollere örnekler verir Aşağıdaki resimleri ifade eden kavramları altlarına yazınız.
ETKİNLİK -2:
EVİMİZDEKİ DİNİ SEMBOLLER
Amaç: Çevremizde Bulunan Dini Sembollere örnekler verir
--- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- evimizdeki dini semboller --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
54
3. Dini Öğrenmenin Önemi Konusuyla İlgili Örnek Etkinlikler Konu: Dini Öğrenmenin Önemi
Kazanımlar:
Din hakkında bilgi sahibi olmanın önemli olduğunu fark eder 1) Dinin tanımını yapar.
2) Dinin faydalarını maddeler halinde yazar 3) Dini niçin öğrenmemiz gerektiğini anlar.
4) Dini öğrenmenin bize neler kazandıracağını bilir Dersin İşlenişi:
Sözel/Dilsel Zekâ:
Dinin tanımının yapılması, bu tanımdan çıkarılacak sonuçların bulunması
Dinin doğuştan gelen bir duygu olduğunun anlatılması
Dinin faydalarının maddeler halinde yazılması
Dinin gayesinin öğrencilere buldurulmaya çalışılması
Matematiksel/Mantıksal Zekâ:
Dinini doğru bir şekilde öğrenen ile dinini hiç öğrenmemiş kulaktan dolma bilgilere sahip iki kişinin karşılaştırılması (bir hikâye üzerinde)
Dini doğru öğrenmenin gerekliliği konusunda beyin fırtınası yapılması
Görsel/Mekânsal Zekâ:
Dini öğrenmenin bize neler kazandıracağının balık kılçığı haritası üzerinde gösterilmesi
Akşam haberlerini takip ederek dinini tam öğrenmeyen kişilerin düştükleri yanlışların neler olduğu ile ilgili haberlerin derlenmesi
Bedensel/ Kinestetik Zekâ:
Dinini tam öğrenmeyen bir kişinin günlük yaşamından kesitlerin canlandırılması İki insan kuklası konuşturularak birinin
diğerine dinimizi öğretmesi60
Hoca lakabı verilen, insanların hastalıklarından yararlanarak dini sömürü aracı yapan insanların yaptıklarının drama ile canlandırılması
Müziksel/Ritmik Zekâ:
İslam’ın beş şartını anlatan Arapça ilahinin dinletilmesi, anlamlarının açıklanması
Kişisel/İçsel Zekâ:
Sizce batıl inançlardan ve hurafelerden nasıl korunabiliriz? konulu çalışmanın yapılması
55
"Sizin dini duygularınızı kendi çıkarları için sömüren bir kişiyle karşılaşsanız neler hissedersiniz?” Konulu çalışmanın yapılması
“Sizce din olmasaydı neler olurdu?” konulu çalışmanın yapılması
Kişiler arası/Sosyal Zekâ:
“Şükriye de nereden çıktı?” isimli fıkranın anlatılarak dini tam öğrenmemenin topluma olan zararlarının tartışılması61
Doğa/Varoluşçu Zekâ:
Dileklerin kabul olması için üzerine mendil bağlanan ağaçların çevremizde var olup olmadığı konusunda ve bu davranışın din ile olan ilişkisi üzerinde araştırmalar yapılması
ETKİNLİK -1: FIKRA DİNLİYORUZ
Amaç: Din hakkında bilgi sahibi olmanın önemli olduğunu fark eder
“Şükriye de nereden çıktı?” isimli fıkranın anlatılarak dini tam öğrenmemenin topluma olan zararlarının tartışılır.
Şükriye de nereden çıktı?
Küçük bir köyde, uzun yıllar görev yapan hoca efendi, dini bilgileri köylülere bir türlü öğretememiş. Köylüler, işleri çok olduğu için ezan okununca camiye gelir, namazdan sonra da hemen işlerine dönerlermiş. Çocuklarını da tarlalarda çalıştırdıkları için, kursa göndermez, doğrusunu söylemek gerekirse, din öğretimini pek ciddiye almazlarmış. Günün birinde hoca hastalanmış, camiye gelememiş. Namaz vakti cemaat toplanmış ama namazı kıldıracak kimse yokmuş. İçlerinden Hasan Dayı’ya: “Bu işi ancak sen yaparsın” deyip cübbeyi giydirmişler. Hasan Dayı öne geçmiş. Fatiha ve Kevser surelerini yarım yamalak okumuş. Allahu Ekber diyerek ruku’a gitmiş. Kalkarken: “Semiallahu limen hamideh” diyecek yerde “Semiallahu limen Şükriye” demiş.
Cemaat “bu Şükriye neyin nesi” deyip şaşırmışlar. Namazdan sonra Hasan Dayı’nın etrafına toplanıp: “Hasan Dayı, bu Şükriye nereden çıktı” diye sormuşlar. Hasan Dayı omuzlarını silkip: “Yahu ağalar, bizim hoca yıllardır karısı Hamide’nin adını söylemiyor mu? Ben de kendi karımın adını söyledim işte…” demiş.
56 ETKİNLİK -2:
KUKLALARI DİNLEYELİM
Amaç: Din hakkında bilgi sahibi olmanın önemli olduğunu fark eder
Sınıfa iki tane insan kuklası getirilir. Kuklaların konuşmaları önceden hazırlanır. Aşağıdaki şekilde hazırlanan diyalog önceden iki küçük kartona yazılıp, gönüllü ve rol yapma yeteneğine sahip iki öğrenciye görev verilir.
1.kukla: Bu ne demektir, ne anlama gelir?
2.kukla: Bunun anlamı ” Tanıklık ederim ki, Allah’tan başka ilah yoktur ve yine tanıklık ederim ki, Muhammed (s.a.v) Allah’ın kulu ve elçisidir.”
1.kukla: Ben bu iki şeye inansam da Kur’ân’a inanmasam olur mu?
2.kukla: Eğer Allah’a ve Hz. Muhammed’in peygamberliğine bilerek inanıyorsanız, Kur’ânı Kerim’in Allah’ın sözü olduğuna da inanıyorsunuz demektir.
1.kukla: Pekî, imanın şartı altı diye duymuştum ama şimdi üç tane oldu.
2.kukla: Kur’ânın Allah sözü olduğuna inanmakla onun içindekilerin de doğruluğuna inanmış oluyorsunuz. Aksi taktirde Kur’ân’a inanmanızın hiçbir anlamı kalmaz.
1.kukla: Pekalâ, bunlardan bir tanesine inanmasam da diğer beş tanesine inansam Müslümanlığıma zarar gelir mi?
2.kukla: İmanın şartları bir bütündür, içinden bir şey ayıramazsınız. Aksi taktirde Müslümanlığımız elden gider.
1.kukla: Pekalâ, siz bütün bunları nereden öğrendiniz.
2.kukla: Tabikî Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersinden, diyanetin TV, radyo programları ve vaazlarından öğrendim.
Kuklaların konuşmalarından neler duydukları, kuklaların neleri merak ettiği sorulur ve alınan cevaplar tahtaya yazılır. Sizin de kuklalar gibi merak ettiğiniz konular var mı? diye sorulur.
Bu dünyaya niye geldim? Bu dünyada ne yapmalıyım? Hayatta amaçlarım neler olmalıdır? vb. dinin alanına giren sorular öğrencilerin de görüşleri alınarak tahtaya yazılır. Bu sorulara nasıl ve nereden cevap verebiliriz? sorusu sınıfa sorularak bu soruların cevaplarını ancak dinimizi öğrendiğimiz taktirde cevaplandırabileceğimiz öğrencilere buldurulur.
57 ETKİNLİK -3:
DEĞERLENDİRELİM
Amaç: Din hakkında bilgi sahibi olmanın önemli olduğunu fark eder
Dinin öğretilmesi konusunda Atatürk’ün çok titiz davrandığı vurgulanarak Atatürk’ün bu konuda söylediği aşağıdaki sözü tepegözle yansıtılır ve öğrencilerden sözü değerlendirmeleri istenir.
58
4. “Din Güzel Ahlaktır” Konusuyla İlgili Örnek Etkinlikler Konu: Din Güzel Ahlaktır
Kazanımlar:
Dinin ahlaklı olmayı gerektirdiğini fark eder. Din ve ahlak kavramlarını tanımlar. 1) Din ile ahlak arasındaki ilişkiyi açıklar
2) Peygamberimizin ahlak konusundaki hadislerini değerlendirir 3) İbadetlerin ahlaki sonuçlarını bulur
4) Ahlaklı ve ahlaksız insanları karşılaştırır
5) Güzel ahlak sahibi bir insanın özelliklerini listeler Dersin İşlenişi:
Sözel/Dilsel Zekâ:
Din ve ahlak kavramının tanımlanması ve sözcük bankasına eklenmesi
Akrostiş tekniğine uygun “güzel ahlak” konulu bir şiirin yazılması
Din ile ahlak arasındaki ilişkinin açıklanması
Peygamberimizin ahlak konusundaki hadislerinin değerlendirilmesi
Nahl suresi 90.ayetin güzel ahlak çerçevesinde açıklanması
İbadetlerin ahlaki sonuçlarının bulunması
Matematiksel/Mantıksal Zekâ:
Verilen davranışların güzel ahlak sayılan davranışlar ve kötü ahlak sayılan davranışlar şeklinde gruplandırılması Kötü ahlaklı ve iyi ahlaklı insanların
özelikleri anlatılarak bunların kıyaslanması
Güzel ahlak konulu bulmacanın yapılması
Görsel/Mekânsal Zekâ:
Güzel ahlak örneği olan davranışların yer aldığı resimlerin sınıfa gösterilmesi ve bu davranışların listelenmesi
Dinin üçte birinin ahlak olduğunun grafik üzerinde gösterilmesi
Güzel ahlak sahibi bir insanın özelliklerinin örümcek harita üzerine yazılması
Bedensel/ Kinestetik Zekâ:
Oruçlu bir insanın açların halinden anlayıp sabırlı olmayı öğrenmesinin ya da zekât veren bir kişinin kıskançlığı, hırsızlığı yok edip yardımlaşmayı, paylaşmayı öğretmesinin drama yapılarak gösterilmesi Güzel ahlak ve din konulu bir duvar
59 Müziksel/Ritmik Zekâ:
Akrostiş tekniğine uygun olarak “güzel ahlak” konulu yazdığımız şiirin ritimli şekilde söylenmesi
“Miras bırak” isimli şiirin ritimli bir şekilde okunması
Dersin fon müziği eşliğinde işlenmesi
Kişisel/İçsel Zekâ:
“Sizce namaz kılmak ahlakımızı nasıl güzelleştirir?” konulu çalışmanın yapılması
Kişiler arası/Sosyal Zekâ:
Dinin etkisini yitirdiği toplumlarda ahlaki durumun nasıl olduğunun tartışılması
Doğa/Varoluşçu Zekâ:
İki tavşanın ya da ayıcığın güzel ahlakın gerekliliği konusunda konuşturulması
ETKİNLİK -1: ŞİİR YAZIYORUZ
Amaç: Dinin ahlaklı olmayı gerektirdiğini fark eder
Şiirden anladıklarınızı söyleyiniz. Akrostiş tekniğine uygun “güzel ahlak” konulu bir şiir yazınız
Miras Bırak
Babacığım eser olsun Senden kalan güzel ahlak Anneciğim miras kalsın Senden gelen güzel ahlak Anne baba bir yol bırak Sonu olsun cennet durak Hadis sünnet hayat kurak Senden olan güzel ahlak
Avucuna geldim yeni Kuran ile işle beni Hatırlarsam öyle seni Senden dolan güzel ahlak Verasetin iman olsun Bu yüreğim sevgi dolsun Kıyamette hazır bulsun Cennet yolun güzel ahlak Muallim Ayhan Bingöl62 GÜZEL AHLAK G………... Ü……… Z……… E……… L……… A………. H………. L………. A……….. K………. 62http://www.antoloji.com/siir/siir/siir_SQL.asp?sair=43430&siir=825975, 18/05/2008
60 ETKİNLİK -2:
DİNİN ÜÇTE BİRİ
Amaç: Dinin ahlaklı olmayı gerektirdiğini fark eder. Din ile ahlak arasındaki ilişkiyi açıklar
ETKİNLİK -3:
ŞİMDİ DÜŞÜNELİM…63
Amaç: Dinin ahlaklı olmayı gerektirdiğini fark eder Soruların cevabı öğrencilere buldurulmaya çalışılır.
Allah, Ramazan ayında, bir ay boyunca oruç tutmamızı emrediyor...
Acaba neden...!?
Her gün beş vakit namaz kılmamızı emrediyor...
Acaba neden...!?
Zengin olanlara, yoksullara yardımda bulunmayı emrediyor...
Acaba neden...!?
Sizce bütün bu emirler amaçsız olabilir mi?
Elbette olamaz. Dinimizin emrettiği ibadetlerin ortak bir amacı vardır: O da insan davranışlarını güzelleştirmek... yani güzel ahlaklı yapmak.
Bu nedenle şöyle diyebiliriz: Dinimizdeki inançlar ve ibadetler, güzel ahlakın
temelidir. İnançları sağlam olan, ibadetlerini yerine getiren biri, güzel ahlaka sahip olur.Dinin güzel ahlakla ilişkisine Peygamberimiz şöyle dikkat çekmiştir:
“İnancı güçlü olanlar, ahlakı da üstün olanlardır.”
63 Ali KUZUDİŞLİ, “Din Güzel Ahlaktır, Sunu 2”, http://www.dinibil.com/default.asp?L=TR&mid=907,
61 ETKİNLİK -4:
MUZLARIN DİLİNDEN…
Amaç: Dinin ahlaklı olmayı gerektirdiğini fark eder
Muzlar üzerindeki güzel söz ve davranışlar değerlendirilir64
1- Yukarıdaki şekiller bir hafta önceden performans ödevi olarak öğrencilere çizdirebilir. Güzel söz ve davranışları muz resminin içerisine doldurmaları istenir. Bu çalışma performans görevi olarak değerlendirilebilir.
2 - Muz resmi derste öğretmen tarafından tahtaya çizilir. Güzel söz ve davranışlar
anlatıldıktan sonra tahtadaki resmin öğrenciler tarafından doldurulması istenir. Bu çalışma ders içi performans olarak değerlendirilebilir.
ETKİNLİK -5: KARŞILAŞTIRIYORUZ
Amaç: Ahlaklı ve ahlaksız insanları karşılaştırır Ahlaklı ve ahlaksız insanların karşılaştırılması65 Kendisine, ailesine, çevresine ve devletine
karşı sorumluluklarını bilen ve yerine getirenlere ahlaklı ve terbiyeli insan denir.
Kendisine, ailesine, çevresine ve devletine karşı sorumluluklarını yerine
getirmeyenlere ahlaksız ve terbiyesiz insan denir.
64 Mehmet KAMER, “Grafiklerle Din Sunusu”,
http://arsiv.dinibil.com/submenu/Sempozyum1/2oturum/MehmetKamer.ppt, 20/05/2008
62 İyi huylu,
Yardımsever, Paylaşmayı bilen, Başkasını düşünen
Temiz ve ahlaklı biri olmak mı? Daha iyidir…
Yoksa ….
Kötü huyları ve alışkanlıkları olan,
Herkese zarar veren, Huysuz,
Geçimsiz, Bencil,
Vurdumduymaz,
Düşüncesiz biri olmak mı?
ETKİNLİK -6:
PANO OLUŞTURUYORUZ
Amaç: Dinin ahlaklı olmayı gerektirdiğini fark eder
GÜZEL AHLAK
HZ.MUHAMMED (SAV) ÂLEMLERE RAHMET
OLARAK GÖNDERİLMİŞ OLAN EN SON
PEYGAMBER VE BÜTÜN İNSANLIK İÇİN EN GÜZEL AHLAK ÖRNEĞİDİR. YÜCE MEVLA’MIZ
KURANI KERİMDE ONUN İÇİN ŞÖYLE
BUYURMAKTADIR.
ZATEN O, YERYÜZÜNDE BULUNUŞ
MAKSADINI, " BEN GÜZEL AHLAKI
TAMAMLAMAK ÜZERE GÖNDERİLDİM ”
BUYURARAK NET OLARAK İFADE EDİYORDU.
“ANDOLSUN SİZE BİR PEYGAMBER GELDİ Kİ SİZİN SIKINTIYA UĞRAMANIZ ONU İNCİTİR VE ÜZER. ÇÜNKÜ O SİZE ÇOK DÜŞKÜN,
63
MERHAMETLİDİR.” TEVBE SURESİ 128
“ RASULÜM BİZ SENİ ANCAK ÂLEMLERE
RAHMET OLARAK GÖNDERDİK” ENBİYA
SURESİ 107
“ ANDOLSUN Kİ RASULULLAH SİZİN İÇİN, ALLAH’A VE AHIRET GÜNÜNE KAVUŞMAYI
UMANLAR İÇİN VE ALLAH’I ÇOK
ZİKREDENLER İÇİN GÜZEL BİR ÖRNEKTİR” AHZAB SURESİ 21
ÂLEMLERE RAHMET OLARAK GÖNDERİLEN O YÜCE RASUL GÜZEL AHLAK KONUSUNDA ŞÖYLE BUYURMUŞTUR:
“ BEN GÜZEL AHLAKI TAMAMLAMAK İÇİN GÖNDERİLDİM”
“ SİZİN EN HAYIRLINIZ AHLAKÇA EN GÜZEL OLANINIZDIR”
“ KİŞİ GÜZEL AHLAKI İLE GECELERİ İBADETLE GÜNDÜZLERİ ORUÇLA GEÇİRENİN DERECESİNE YÜKSELİR”
“ SU BUZU ERİTTİĞİ GİBİ, GÜZEL AHLAKTA GÜNAHLARI ERİTİR (YOK EDER); SİRKE BALI
BOZDUĞU GİBİ KÖTÜ AHLAKTA AMELİ
BOZAR.”
“ ALLAH’IM BENİ GÜZELLEŞTİRDİĞİN GİBİ AHLAKI MI DA GÜZELLEŞTİR”
HZ. AİŞE VALİDEMİZE HZ.PEYGAMBER (SAV)’ İN AHLAKI SORULDUĞU ZAMAN “SİZ HİÇ KURAN OKUMUYOR MUSUNUZ? ONUN AHLAKI KURANDI.” CEVABINI VERMİŞTİR.
KURAN AHLAKI; YÜCE MEVLA’MIZIN KURANI KERİMDE BİZE BİLDİRDİĞİ, HZ. PEYGAMBER
(SAV)’İNDE BİZZAT YAŞAYARAK ÖRNEK
OLDUĞU AHLAKTIR.
-“ŞÜPHESİZ SEN YÜCE BİR AHLAK ÜZERESİN” KALEM SURESİ 4
64
a. Güzel Söz Söyleyelim Konusuyla İlgili Örnek Etkinlikler Konu: Güzel Söz Söyleyelim
Kazanımlar:
Güzel söz söylemeye istekli olur 1) Güzel söz söylemenin etkilerini fark eder 2) Güzel sözlü olmaya örnekler verir
3) Kötü sözler kullanmanın topluma olan zararını bilir Dersin İşlenişi:
Sözel/Dilsel Zekâ:
“Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır” atasözünün açıklanması
İsra suresi 53.ayet ve Zümer suresi 18.ayetin öğretilmesi, açıklanması Ağrı dağının hikâyesinin okunması Güzel sözlü olmaya örnekler verilmesi
Matematiksel/Mantıksal Zekâ:
“Güzel söz, insanların birbirlerine olan sevgi ve saygılarının artmasını nasıl sağlar?” sorusunun tartışılması
Güzel konuşan insanlarla kötü konuşan insanların karşılaştırılması
Görsel/Mekânsal Zekâ:
Güzel söz söylemenin yararlarının balık kılçığı haritası üzerine yazılması
Suyun sözlerden etkilendiğini gösteren deneyin resimlerle anlatılması
Bedensel/ Kinestetik Zekâ:
Güzel söz söylemenin ve kötü söz söylemenin bitkilerin yetişmesi üzerindeki etkisinin görülmesine yönelik deneyin yapılması
Müziksel/Ritmik Zekâ:
“Güler yüz tatlı dil hoşgörü sevgi” adlı şiirin çok söylenen şarkılardan birinin ritmiyle söylenmesi
Kişisel/İçsel Zekâ:
“Size kötü sözler sarf eden bir kişi için neler hissedersiniz?” konulu çalışmanın yapılması
Kişiler arası/Sosyal Zekâ:
“Çirkin sözler söylemenin topluma zararı nedir?” konulu çalışmanın yapılması
Güzel söz söylemenin ve kötü söz söylemenin bitkilerin yetişmesi üzerindeki etkisinin görülmesine yönelik deneyin belirlenen gruplara yaptırılması
Doğa/Varoluşçu Zekâ:
“Kalp dükkân dil ise esnaftır. Kalpte ne varsa dil onu satar.” Sözü üzerinde konuşulması
Güzel söz söylemenin ve kötü söz söylemenin bitkilerin yetişmesi üzerindeki etkisinin görülmesine yönelik deneyin yapılması
65 ETKİNLİK - 1:
YILAN DELİKTEN ÇIKAR MI?
Amaç: Güzel söz söylemenin etkilerini fark eder
Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır" atasözünde ne anlatılmak isteniyor? Yılan konuşmaktan ne anlasın? Hem yılanı delikten niye çıkarıyorsun kardeşim? Bırak orada kalsın...Biri bana bu atasözünün ne demek istediğini açıklasın...!66
ETKİNLİK -2:
AĞRI DAĞI EFSANESİ
Amaç: Güzel söz söylemeye istekli olur
Öğrencilerin efsaneden dersler çıkarmaları istenir. AĞRI DAĞI EFSANESİ
Ağrı Dağı’nın bulunduğu yer bir zamanlar ova imiş. Burada yaşayan bir köylünün iki kızı varmış. Bir gün bu iki kardeş odun toplamaya gitmişler. Yeterince odun topladıktan sonra, abla odun dengini küçük kardeşin sırtına yüklemiş ve yola koyulmuşlar. Biraz gidince yorulan ve beli ağrıyan küçük kız ablasına: - Belim çok ağrıdı abla, ne olur biraz da sen taşı diye seslenmiş. Ablası kulak asmamış. Biraz daha gitmişler, küçük kız yine ablasına seslenmiş, ablası hiç oralı olmamış. Küçük kız sonunda dayanamamış:
- Abla abla, demiş. Senin gibi ablam olacağına olmaz olsun. Dağ olasın, taş olasın, uzun uzun kış olasın belimdeki ağrı adın, seller yağmurlar muradın olsun diye beddua etmiş. Ablası durur mu? O da vermiş veriştirmiş:
- Senin gibi kardeşim olacağına taş olsun saçların çayır, eteklerin bayır olsun. Başın dilin gibi sivri, yamacın boynun gibi eğri, adın da benim gibi ağrı olsun.Derken bir gürültü kopmuş, bir toz bulutu kaplamış ortalığı.Biraz sonra ovada iki yüce dağ sivrilmiş.... Biri Küçük Ağrı, diğeri Büyük Ağrı. Böylece iki geçimsiz kardeşin ikisi de birer dağ olmuş.67
66http://www.dinibil.com/default.asp?L=TR&mid=908, 09/05/2008 67http://www.diyadin.com/index.php?Itemid=69&id=42&option=com_content&task=view, 15/05/2008 ????????? ????????????? ???...!
66 ETKİNLİK -3:
HAKYEMEZ’İN GÜNLÜĞÜ
Amaç: Güzel söz söylemeye istekli olur
Hakyemez’in günlüğünü okuyarak şifreyi bulunuz. Sizce Hakyemez’in günlüğüne göre kötü söz söylemenin sonuçları neler olmuştur? Söyleyiniz.
HAKYEMEZ’İN GÜNLÜĞÜ
HAKYEMEZ’İN GÜNLÜĞÜHAKYEMEZ’İN GÜNLÜĞÜ
HAKYEMEZ’İN GÜNLÜĞÜ----I I I I
Hakyemez, annesi ile arasında geçen bir konuşmayı günlüğüne kaydetmiştir. Geçen sayımızda Hakyemez kul hakkından bahsetmişti. Bakalım şimdi annesiyle hangi konu hakkında konuşmuşlar. Şifreyi çözün bakalım.
15 A 15 A 15 A
15 ARALIK 2007,Cumartesi RALIK 2007,Cumartesi RALIK 2007,Cumartesi RALIK 2007,Cumartesi
Merhaba sevgili günlüğüm. Annemi bugün fena halde üzdüm. İşte yine her şey kardeşimin beni sinirlendirmesiyle başladı. Ona farkında olmadan öyle bir laf ettim ki şimdi tekrar sana söylemeye bile utanıyorum. Arkadaşlardan duyup öğrendiğim ve istemeden kullandığım bu sözleri annem duyunca şok geçirdi. Ama kısa sürede kendini toplayıp, bağırıp çağırmak yerine, beni ve kardeşimi karşısına alıp başladı nasihat etmeye.
Söze bu lafı kullanmaya neden gerek duyduğumu sormakla başladı. Kardeşime çok öfkelendiğim için dedim. Zaten öfkeyle kalkan zararla oturmaz mıydı, öyle de oldu. Gerçekten kendimden utandım. Annem de önce öfkenin zararlarından ve onu yenmek gerektiğinden bahsederek söze başladı. Peygamberimizin: “Öfke şeytandandır, şeytan ise ateştendir, ateş de su ile söner, öyleyse öfkelenince abdest alın.” hadisini söyleyip öfkelenince hiç konuşmamamı, öfkemin geçmesini beklememi, geçmiyorsa gidip hemen abdest almamı öğütledi. Ya da bu sözleri kullanmak yerine hiç olmazsa ninemin kullandığı cümlelerden kullanmamın daha iyi olacağını söyledi şakayla karışık olarak. Öfkeyi de bastırmak konusunda yarayışlı olan sözler yani. Mesela ninem babama sinirlenince “Yemeden ölmeyesice, Ömrü uzayasıca seni, cennete git emi!. Allah seni cennetine hapsetsin beni de gardiyan etsin, Allah cezanı kaldırsın.” der. Kendini biraz olsun hafiflemiş hisseder galiba bu sözleri bağıra bağıra telaffuz edince. Bence bu eski toprak insanları kutlamak gerekir. Sinirlenince kendilerini sakinleştirmek için güzel çözüm bulmuşlar aslında.
Annem daha sonra yapmanın çirkinliğini ve güzel söz söylemenin faydalarını anlatmaya devam etti: Bir kişi peygamberimize gelip nasihat isteyince O örnek insan şöyle demiş: “ Sakın hiçbir şeye yapma.” Başka bir sözünde ise “Birbirine söven iki kişi şeytan gibidir, Allah çirkin konuşanı sevmez, çirkin konuşmak hayâsızlıktır.” buyurmuş.
67
bunu yasaklamış ve “Söyledikleriniz onlara ulaşmaz fakat onların akrabalarını üzmüş olursunuz. İyi bilin ki kötü konuşmak alçaklıktır.” diyerek kendisine işkenceler ve kötülükler yapmış kimselere bile kötü söz söyletmemiş. Annemin sözlerini bitirmesini beklemeden ondan hemen özür diledim. Benden değil kardeşinden özür dile dedi. Zor oldu ama annemin dediğini yaptım ben de onlara konuyla ilgili olarak öğretmenimizin yaptırdığı bir deneyden bahsettim. İki tane saksıya aynı anda iki tane nohut ekmiştik. Birine gelip gidip çirkin sözler söyledik, diğerine ise övgüler yağdırmıştık. Bitki bile kötü sözden etkilendi ve bir süre sonra gelişmesi durup