Kentsel Ekoloji Örnekleri

İlk örnek olarak ele alınan Premier City projesinin amacı, Kazakistan’ın finansal başkenti olan Almaty’nin ilk yeşil, çok katlı, karma kullanımlı binasının tasarlanmasıdır. Alan, kentin prestijli noktasında, merkezi kent meydanına yakın,

yeni oluşan finansal merkezde ve yeni konut alanlarının bulunduğu bölgede konumlanmaktadır.

90.000 m2’lik yerleşim alanında brüt inşaat alanı 180.000 m2 olup, 6 kuleden oluşan projede yaklaşık 700 daire, bir alışveriş merkezi ve sağlık-spa merkezi yer almaktadır(Şekil 3.6,3.7,3.8).

Projenin çevre düzenlemesini biçimlendiren anahtar özellik Yeang (2009) tarafından belirtildiği gibi yeşil bir “çatlak” olup, bu anlayışı farklı işlevlerin tasarımında, projenin bütününde izlemek mümkündür. Yerleşimi “ören” yeşil çatlak, bitkiler ve ekolojik bağlardan oluşan sürekli bir bant niteliğindedir. Bu bant farklı mekanları tanımlar ve sınırlarken, özgün ve ikonik bir mimari söylem olarak aynı zamanda binalar üzerinde kıvrılır, tasarımı kavramsal bir ünite olarak bağlar. Güneş koruması, çift camlı seralar ve güneşli hava ısıtıcı gibi pasif tasarım elemanları aracılığıyla güneyde yer alan cepheler sıcak yazlara ve soğuk kışlara cevap verme amacıyla tasarlanmıştır. Doğal yolla havalandırılan dikey çekirdekler ise kış aylarında ısı kaybını azaltmak amacıyla kuzey cephelerinde konumlandırılmış olup, bir tampon görevi görmektedir. Konut üniteleri, oluşturulan hava bacalarıyla maksimum düzeyde doğal havalandırmaya olanak vermektedir (Yeang, K. 2009).

Şekil 3. 6. Premier City (Almaty, Kazakistan),

https://www.google.com.tr/search?q=Premier+City+(Almaty,+Kazakhstan)&biw=151 8&bih=714&tbm=isch&imgil=G4lK3fM

Şekil 3. 7. Premier City (Almaty, Kazakistan)

Bodrum katta yer alan otoparkta yer alan iki büyük “eko-hücre” en alt katın doğal olarak havalandırılması ve aydınlatılması, yağmur suyunun toplanması, biokütle ve bitkilerin entegrasyonu ve kanalizasyon sisteminin doğal olarak arıtılması gibi amaçlara da hizmet etmektedir. Ayrıca bu eko-hücreler alanda birer işaret olarak davranmakta ve farklı sirkülasyon sistemlerini biraraya getirmektedir.

Projenin ekolojik tasarım özelliklerine bakıldığında;

• Lineer tasarıma sahip park, yerel biofarklılığın arttırılması ve yerel ısı adası etkisinin azaltılması amacıyla yeşil bir altyapı niteliğinde alana yayılmaktadır. • Projede yer alan eko-hücreler doğal ışığın alt katlara kadar nüfuz etmesine

olanak sağlamaktadır.

• Yağmur suyu ve atık su yeniden kullanım için toplanmaktadır.

• Gri su (çamaşır makineleri ve lavabolardan açığa çıkan atık su) filtrelenerek bitkilerin sulanması ve temizlik amacıyla geri dönüştürülmektedir.

• Yerel göletlerde kanalizasyon doğal olarak arıtılmaktadır.

• Yaya yolları araç ulaşımındaki emniyetsizliği ortadan kaldırmaktadır. • Kuleler kapsamında, “gök bahçeler” yer almaktadır.

• Güney cephesindeki koruma elemanları, güneş bariyerleri olarak görev yapmaktadır.

• Isı geri kazanım sistemleri her ünitede sağlanmıştır. • Geliştirilmiş bir ısı izolasyon stratejisi uygulanmıştır.

• Güneş enerjili hava ısıtıcıları kule cepheleri boyunca yerleştirilen tablalara yerleştirilmiştir.

İkinci örnek olarak ele alınan Kuala Lumpur’un ticari merkezinde konumlanan

Brunsfield projesinde, yerleşime bağlanan mini ekokent olarak tasarlanmıştır. Ulaşım bağlantıları incelendiğinde, alanın kuzeybatısında kentin ana arterlerine bağlanan metro yer almakta, kuzeydoğuda ise bölgenin kuzeyindeki Petronas Kuleleri’ne bağlayan çevre yolu bulunmaktadır. Kuala Lumpur’da verimli bir çalışma ve yaşam alanı yaratılmasının amaçlandığı tasarımda oluşturulan promenad projenin çıkış noktasını oluşturmaktadır. Böylece alandaki tüm parsellerin birleştirilerek, entegre bir kentsel sistem yaratılması amaçlanmaktadır. Bu yaya linki vaziyet planı ölçeğindeki tüm bölgelerin fiziksel ilişkisini sağlamakta ve yolların geçtiği alanlarda yükselerek trafikte “eko-köprüler” olarak davranmaktadır. Konut bölgeleri ve ticari alanlar arasında kesintisiz bir yaya aksının oluşturulduğu projede, lineer “yeşil kemer” sürekli bitki örtüsü aracılığıyla promenadı çatıya bağlamaktadır. Bitkilerin ve ağaçların olduğu bir ekosistem olarak davranan eleman, alanda çekim noktaları sunmanın yanısıra serin mikroklima alanları da oluşturmaktadır.

Şekil 3. 8. Brunsfield, Genel Görünüm, Kuala Lumpur, Malezya

(https://www.google.com.tr/search?q=Brunsfield,+Genel+G%C3%B6r%C3%BCn% C3%BCm,+Kuala+Lumpur,+Malezya&biw)

Bölgede bitkilerin ve suyun kullanım biçimi buharlaştırma aracılığıyla serinliği sağlamakta, daha iç kesimler ise serin mikroklima alanları oluşturmaktadır. Eğik çatılar yerel bitki örtüsü olarak kentsel eko-koridorlar boyunca devam ederken, ana promenada doğru genişleyerek etkinlik alanları ve farklı manzaralar yaratmaktadır. Gökyüzünde kentsel alanlar yaratan ekolojik kuleler, tasarlanan filtreler aracılığıyla güneşin zararlı ışınlarından korunmaktadır.

Yerleşim içerisinde merkezi konumda yer alan göl ise, promenadın odak noktsını oluşturarak kültürel etkinlikler ve kutlamalar için alanlar yaratmaktadır. Bununla birlikte kullanıcılar için doğal bir çevre oluşturan göl, buharlaşma yoluyla promenadın serinletilmesi işlevini de sağlamaktadır.

Ekolojik Tasarım Özellikleri:

• Site boyunca yer alan yükseltilmiş lineer yeşil promenad yürüyüş yollarını, kulelerdeki çatı katlarında yöresel bitkilerin oluşturduğu düşey peyzajla ilişkilendirmekte ve yeşil bir altyapı oluşturmaktadır.

• Tüm bina cepheleri güneş ışınlarını filtreleyerek, bina iç mekanlarını güneşten koruyacak biçimde tasarlanmıştır.

• Alandaki bitkiler ve su öğeleri, buharlaşma aracılığıyla serinleme olanağı sağlamaktadır.

• İç bahçeler doğal serinlik sağlayan mikroklima alanları olarak görev yapmaktadır( Yeang, K. 2009)

Üçüncü örnek Wolverhamptom’daki, Bilston Kentsel Köyüdür. Kentsel köy için nazım planı ve kentsel tasarım projesi üretilmiştir(Şekil.7.9). Proje de ele alınan tasarım stratejisinin temelinde; sürdürülebilirlik, sokak hiyerarşi ve yürüyüş yolları, açık alan, doğa koruma, oyun eğitim tesisleri gibi sosyal alanlar (Şekil. 7.10) ve kanal geliştirmeyi de(Şekil.7.11.) içeren ekoloji ağırlıklı ana fikirler bulunmaktadır(Özer, Söylemez, 2011).

• Marianske Lazne, Çek cumhuriyetinde, FPCR Wastone Ltd. tarafından tasarlanan yeni bir merkez parkı içinde karma bir kullanım olanağı sağlayan ekolojik bir temeli olan proje için 2008 yılında master plan hazırlanmıştır(Özer, Söylemez, 2011).

Şekil 3. 9. Bilston Kentsel Köyü, Wolverhamptom, Vaziyet Planı (http://www.fpcr.co.uk/projects-details.php?id=32&section=1)

Şekil 3. 10 (Bilston Kentsel Köyü, Wolverhamptom, Açık Alan Kullanımı (http://www.fpcr.co.uk/projects-details.php?id=32&section=1)

Şekil 3. 11. Bilston Kentsel Köyü, Wolverhamptom, Kanal Geliştirme (http://www.fpcr.co.uk/projects-details.php?id=32&section=1)

Şekil 3. 12. Karma Fonksiyonlu Ekolojik Merkez Parkı Vaziyet Planı (http://www.fpcr.co.uk/architecture.php.)

Şekil 3. 13. Karma Fonksiyonlu Ekolojik Merkez Parkı Genel Görünüm (http://www.fpcr.co.uk/architecture.php.)