KDV İadelerine İlişkin Uygulamalar

1.4.3.1. KDV İadesi Risk Analiz (KDVİRA) Sistemi

KDVİRA Sistemi; iade hakkı doğuran işlemlerde mükelleflerin iade-mahsup taleplerine ilişkin listeleri İnternet Vergi Dairesi üzerinden göndermesini, bu listeler esas alınarak vergi dairesi personeli tarafından yapılan ve oldukça uzun zaman alan kontrol ile analizlerin tamamına yakınının otomatik olarak bilgisayar programları vasıtasıyla yapılmasını, söz konusu analiz ve kontrollerin iade listelerinin büyüklüğüne bakılmaksızın hızlı bir şekilde tamamlanarak iade talebini sonuçlandıracak olan vergi dairesine rapor edilmesini kapsamaktadır.

KDVİRA Sisteminin amacı, iadeyi yapan personelin sorgulamalar için harcadığı zamanı daha etkin bir şekilde kullanarak iadenin denetimine yönelik çalışmasını, yapılan sorgulamalarda oluşabilecek hataların ortadan kaldırılmasını, vergi dairelerinin kırtasiyecilikten kurtarılmasını, iade-mahsup işlemlerine hız kazandırılmasını, KDV iade işlemlerine asgari bir standart getirilmesini ve işlemlerde yurt çapında uygulama birliğini sağlamaktır. Bunun yanı sıra KDVİRA sistemi, iade işlemlerinin bütün aşamalarının idare tarafından takip ve kontrol edilebilmesini kolaylaştırmaktadır.

Söz konusu sistem ile ilgili 2011-2015 yıllarını kapsayan gerçekleşme verileri aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

KDVİRA Performans

Verileri 2011 Dönemi 2012 Dönemi 2013 Dönemi 2014 Dönemi 2015 Dönemi İade Talep Eden

Mükellef Sayısı

40.465 49.056 57.754 66.274 73.778

Toplam Üretilen Rapor Sayısı

397.678 510.489 610.506 718.853 835.510

Risk Analizi Sonrası

833.988.683 664.890.282 991.000.813 1.086.437.343 957.984.693

Sorunlu Alt

2.076.881.611 1.852.938.965 2.833.063.264 4.268.321.258 3.637.912.071 2.Alt Mükellefler

3.431.376.094 1.697.981.179 1.968.690.830 3.546.859.998 2.580.241.187

Toplam Toplam Toplam Toplam Toplam

5.508.257.708 3.550.920.145 4.801.754.096 7.815.181.254 6.218.153.258

2015 YILI İSTATİSTİKİ GÖSTERGELER

Risk Analizi Yapılan İade Talep Sayısı 504.595

Toplam Üretilen Rapor Sayısı 835.510

İade Talep Eden Mükellef Sayısı 73.778

Risk Analizi sonrası mükelleflerin Genel Esaslara tabi olmak üzere düzeltme KDV beyannamesi ile tenzil ettikleri iade talebi tutarı

957.984.693 TL

İade talep eden mükellefin alt mükellefleri arasında bulunan ve yüksek SMİYB düzenleme riski dolayısıyla incelemeye sevk edilmiş olan mükellef sayısı (2. Alt mükellefler dahil)

artışları (TL) 3.637.912.071 6.218.153.258

2. alt mükelleflerin matrah

artışları (TL) 2.580.241.187

KDVİRA Sisteminin etkin ve verimli çalışması, KDV iadesinin daha sağlıklı yapılabilmesi amaçlarıyla, KDV İade Raporlarında bulunan mevcut kontrol segmentleri geliştirilmekte ve yeni kontrol segmentleri üzerinde çalışmalar yapılmaktadır.

1.4.3.2. KDV İadesi Makro Analiz Raporu (MAR)

KDVİRA Sistemi ile elektronik ortamda alınan çeşitli belge ve bildirimlerin yanı sıra, 2010/01 vergilendirme döneminden itibaren ülke genelinde bütün KDV iade taleplerine ait İndirilecek KDV ve Yüklenilen KDV listeleri İnternet Vergi Dairesi üzerinden alınmaktadır.

2011/07 döneminden itibaren KDV İade Raporlarına eklenmiş olan Makro Analiz Raporu ile KDV iade işlemlerine esas teşkil eden KDV Genel Uygulama Tebliğinde yapılması gereken kontrol ve analizlerin haricinde veri ambarımızda yer alan ülke genelindeki mükelleflere ait çeşitli bilgilerden faydalanılarak, iade talep eden mükellefler, faaliyette bulundukları il ve sektör bazında daha detaylı analizlere tabi tutulmaktadır. Mükelleflerin bu raporlarda belirlenmiş olan kriterlerden sapma göstermeleri durumu, iadeyi sonuçlandıracak vergi dairesine rapor edilmekte ve iadenin daha sağlıklı bir şekilde yapılmasına olanak sağlamaktadır.

KDV İade İşlemi Gerçekleştikten Sonra İade Tutarını Azaltan Mükellefler Bilindiği üzere, KDV Kanununun 32 inci maddesi gereğince, mükellefler gerçekleştirmiş oldukları işlemler dolayısı ile yüklenmiş oldukları ancak, indirim yolu ile gideremedikleri KDV’nin iadesini talep edebilmektedirler. Mükelleflerin beyannamelerinde göstererek talep ettikleri KDV’nin iadesi, vergi daireleri tarafından KDV Kanununun ilgili maddelerine göre gerçekleştirilmektedir.

Ancak, yapılan incelemelerde bazı mükelleflerin iade işlemlerinin tamamlanmasından sonra ilgili dönemler için düzeltme beyannamesi vermek suretiyle iade rakamlarını azalttıkları tespit edilmiştir. Bu mükelleflerin tespiti ve yapılan işlemlerin takibini sağlamak amacıyla Yönetim Bilgi Sistemi (YBS) ekranına 11/09/2013 tarihi itibariyle yeni bir menü eklenmiştir.

KDV iade işlemi yapıldıktan sonra düzeltme KDV beyannamesi vererek iade tutarlarını azaltan mükellefler, beyannamenin verildiği günü takip eden gün vergi daireleri ekranlarına ilgili menüdeki ekran aracılığıyla yansıtılmaktadır. İlgili ekranlara yansıtılan mükelleflere ilişkin olarak yapılan işlemler ve/veya açıklamaların (ihbarname düzenlenmesi vb.) ilgili bölümlerinin vergi dairelerince doldurulup kaydedilmesi suretiyle takibi sağlanmaktadır.

01/01/2015-31/12/2015 tarih aralığında KDV iadesi sonuçlandıktan sonra düzeltme beyannamesi vererek iadesini azalttığı tespit edilen mükellefler hakkında vergi dairelerince yapılan işlemlerin (ihbarname düzenlenmesi, beyanname tahakkuku vb.) sonuçları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Yıllar Vergi Ceza İhbarnamesi ile Tarh Edilen Vergi Tutarı

(TL)

Vergi Ceza İhbarnamesi ile Kesilen Ceza Tutarı

(TL)

Beyanname ile Tahakkuk Ettirilen Vergi Tutarı

(TL)

2015 24.141.704,17 26.552.125,09 7.241.710,61

1.4.3.3. KDV İade Takip Sistemi

15/05/2014 tarihi itibarıyla tüm Türkiye’de uygulamaya geçirilen KDV İade Takip Sistemi, iade mekanizmasının ilk adımı olan, mükellefler tarafından 01/11/2013 tarihi itibarıyla elektronik ortamda verilebilen iade talep dilekçeleri ile başlayıp;

mükellefe iadenin yapılmasına kadar geçen her aşamanın, gerek merkez birimler ve vergi dairesi gerekse mükellefler tarafından online olarak takibine imkan veren bir sistemdir.

Söz konusu sistem ile mükellefin iade talebinde bulunduğu işlem tamamlanmış olsun veya olmasın, tüm dönemlere ait iade talepleri hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmak mümkündür. Özellikle iade süreci devam eden taleplerin hangi aşamada olduğu

anlık olarak görülebilmektedir. Aynı zamanda, mükellefe iade dosyası ile ilgili eksikliklerin bildirildiği yazıların ve mükellefin bu eksikliklere ilişkin cevap dilekçelerinin tarihlerinin görülebileceği sistem çalışmaları, 2014 yılında sistemin uygulamaya konulmasıyla başlamıştır.

KDV İade Takip Sistemiyle KDV iadelerine ilişkin tamamlanan/devam eden toplam iade talepleri ile KDV iadelerinin hızı il bazında tespit edilebilmekte, vergi dairelerine göre dağılımı görülebilmektedir. Ayrıca takip sistemi ile iade talep türleri, iade işlemi tamamlanma süreleri, dönemler arasında iade işlemlerinin artış azalış analizleri gibi pek çok istatistiki çalışma yapılabilmektedir.

1.4.3.4. Sahte Belge Risk Analiz Programı (SARP)

Başkanlığımızca geliştirilen Sahte Belge Risk Analiz Programıyla (SARP) vergi sisteminin en ciddi sorunlarından birisi olan sahte fatura düzenleme fiilini işleyen mükelleflerin risk durumları sayısal olarak ölçme yöntemi ile analiz edilebilmektedir.

Sahte Belge Risk Analiz Programı, denetim bilgi ve tecrübelerinden hareketle oluşturulmuş olan risk kriterlerini ihlal eden mükellefleri, belirli bir algoritma çerçevesinde puanlamaktadır. Böylece Türkiye’deki faal bütün katma değer vergisi (KDV) mükellefleri, sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge (SMİYB) düzenleme riski yönünden değerlendirilmekte ve her ay bir risk puanı hesaplanmaktadır.

Risk odaklı denetim anlayışı ile ortaya konulan bu sistemde; Program aracılığıyla belirlenen yüksek riskli mükellefler, ilgili personel tarafından değerlendirildikten sonra, incelenmek üzere Vergi Denetim Kurulu Başkanlığına bildirilmektedir.

2015 yılı içinde SARP aracılığıyla 7.921 mükellef analiz edilmiş, bu mükelleflerin içinden 7.399 mükellef sahte belge düzenleme yüksek riski nedeniyle Vergi Denetim Kurulu Başkanlığına bildirilmiştir.