Kaymakam

Mülki idare sistemimizde istisnai kadrodan yapılan vali atamaları hariç olmak üzere, mülki idare amirliğinin ilk basamağı kaymakam adaylığı ve kaymakamlıktır. Kaymakam adaylığı, mülki idare amirliği hizmetleri sınıfının ilk kademesini teşkil eder. Sözlük anlamı olarak kaymakam, ilçede valilik makamının yerine kaim olan demektir.135 _{Yani asıl makam sahibinin yerine ikame edilmiş}

yönetici anlamında kullanılmaktadır. Kaymakamlık bir meslek memuriyetidir ve kaymakam adaylığı sınavı denilen sınavla tespit olunurlar. Kaymakam adaylığı sınavının yılda kaç defa ve hangi dönemde yapılacağı Personel Genel Müdürlüğü’nün teklifi üzerine İçişleri Bakanlığı’nca tespit edilir.

Kaymakam adayı olarak atanacaklarda genel ve özel olmak üzere çeşitli şartlar aranır.

Genel Nitelikler;

1. Türk vatandaşı olmak,

2. Kamu haklarından mahrum olmamak,

3. Taksirli suçlar hariç, ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet ihtilas, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyet kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet

101

sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hürriyeti bağlayıcı ceza ile hükümlü bulunmamak.

4. Askerlikle ilgili bulunmamak; askerlik hizmetini yapmış yahut ertelenmiş veya yedek sınıfına geçirilmiş olmak. (Ancak yazılı sınav tarihinde askerlik hizmetinde bulunanlardan terhislerine en çok 3 ay kalanlar yazılı sınava kabul edilirler.)

Özel Nitelikler

1.Üniversitelerin Siyasal Bilgiler, Hukuk, İktisat, İşletme, İktisadi ve İdari Bilimler Fakülteleri ile bunlara denkliği Yüksek Öğretim Kurulu tarafından kabul edilen Yurt dışındaki en az dört yıl süreli fakültelerden mezun olmak.

2. Giriş sınavının yapıldığı yılın ocak ayının birinci günü itibariyle, 30 yaşını bitirmemiş olmak. Ancak fiili askerlik ödevine çağrılıp da, yukarıda belirtilen yaş sınırını askerlik ödevleri sırasında geçirmiş bulunanların terhislerini müteakip açılacak ilk sınava müracaat etmeleri şartı ile bu yaş durumları aday olarak alınmalarına engel teşkil etmez.

3. Mülki İdare Amirliği görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı veya vücut sakatlığı ile özürlü bulunmamak; memleketin her ikliminde iş görmeye bir engeli olmadığı tam teşekküllü devlet hastanelerindeki sağlık kurullarından alınacak raporla belirtilmiş olmak.

4. Yaptırılacak tahkikata göre Mülki İdare Amiri olmaya engel teşkil edecek kişisel veya ailevi bir kötü sanı bulunmamak.

5. 5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 31 ve 32’nci maddelerinde sayılan yetki, görev ve sorumluluğu yerine getirebilecek Mülki İdare Amirliğine yaraşır kültüre,

102

bilgi birikimine, yeteneğe, Anayasa’nın başlangıç hükümleri ile 2’nci maddesinde ifadesini bulan demokratik, laik ve sosyal hukuk devletinin gerektirdiği çağdaş yaşam ve yönetim anlayışına sahip olmak.

6. 18/03/2002 tarihli ve 2002/3975 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik gereğince yapılan, Kamu Personel Seçme Sınavından (KPSS) Bakanlıkça belirlenen puan türünden asgari puanı almak.

7. Kaymakam Adaylığı sınavlarını kazanmış olup, halen bir kamu kuruluşunda çalışanlar ile daha önce çalışmış olanlardan kamu görevleri sırasında disiplin cezası alanlar veya görevleri süresince iyi derecede sicil almamış olanların atamaları yapılmaz.

Yukarıda da belirtildiği gibi kaymakamlar bir sınav neticesinde mesleğe alınırlar. Sınavlar adayların bilgi, yetenek ve kişiliklerini ölçecek şekilde ayrı ayrı yapılır. Kaymakamlar aşağıdaki sınavları başarıyla geçmek zorundadırlar.

a) Eleme Sınavı (KPSS): Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik hükümleri gereğince Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezince (ÖSYM) yapılan Kamu Personel Seçme Sınavıdır. Bu sınavda başarılı sayılmak için gereken asgari puan Bakanlıkça tespit edilir. Ve her hal-ü karda bu puan 70’den az olamaz.

b) Giriş Sınavı: ÖSYM tarafından yapılan Kamu Personel Seçme Sınavında (KPSS) başarılı sayılan adaylar arasından Bakanlıkça yapılan yazılı ve sözlü sınavdır.

1) Yazılı Sınav: ÖSYM tarafından yapılan Kamu Personel Seçme Sınavında (KPSS) başarılı sayılan adaylar arasında Bakanlıkça yapılan sınavdır. KPSS

103

sonucunda, Bakanlıkça belirlenen puan türünden 70 puanın altına düşülmemek kaydıyla en yüksek nottan başlamak üzere, sınav ilanında belirtilen kadronun 20 katı kadar aday yazılı sınava girme hakkı elde etmiş olur. Yazılı sınava girme hakkı kazanmış olan en son adayla aynı puanı almış bulunan diğer adaylar da yazılı sınava girmeye hak kazanır. Yazılı sınava girmeye hak kazanan tüm adaylara sınava giriş belgesi verilir. Sınavlar İnkılâp Tarihi, Anayasa, İdare Hukuku, Ekonomi, Türkiye’nin İdari Yapısı, Türkiye’nin Ekonomik Yapısı ve Sorunları, Türkiye’de Mahalli İdareler, Türkiye’de Demokratikleşme ve İnsan Hakları alanında yapılan yenilikler ve benzeri idareciyi yakından ilgilendiren konularda hazırlanır. Bakanlık gerek duyarsa bu kapsamda adayların yabancı dil bilgilerini de ölçebilir. Sınav sonuçları en geç sınav tarihini takip eden otuz gün içerisinde Bakanlıkta liste halinde asılarak ilan edilir. Ayrıca Bakanlığın internet sitesinden de duyurulur.

Bakanlıkça uygun görüldüğü takdirde yazılı sınav, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezine (ÖSYM) veya bu hizmeti verebilecek diğer kamu kuruluşlarına yaptırılabilir. Bu takdirde, ÖSYM veya diğer kamu kuruluşlarının sınavlara ilişkin usul ve esasları uygulanır. Ancak, sınavın hazırlanması, organizasyonu, başvuruların kabulü, giriş belgelerinin dağıtımı, sınav konuları, sınavın şekli, değerlendirme usulü, sınav sonuçlarının bildirilmesi, sınav ücreti gibi hususlar Bakanlık ile ilgili kuruluşlar arasında imzalanacak bir protokol ile belirlenir. Sınav masrafı, adaylarca sınav ilanında belirtilen banka hesabına yatırılır.

2) Sözlü Sınav: Bakanlıkta yapılacak olan sözlü sınavın yeri, başlama gün ve saati, yazılı sınavı kazanan adaylara yazılı olarak duyurulur. Ayrıca Bakanlığın internet sitesinden de ilan edilir. Sözlü sınav, adayların yazılı sınav konularının yanı sıra, bilgilerinin ölçüldüğü, genel kültür, muhakeme, kavrayış, ifade yetenekleri, genel davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu açısından değerlendirildiği ve fiziki durumunun tespit edildiği sınavdır. Adayların bu sınava

104

alınmaları alfabetik soyadı sırasına göre olur. Sözlü Sınav Komisyonu sözlü sınav sonuçlarını bir liste haline getirip imzalayarak diğer sınav evraklarıyla birlikte sınavın bitiş tarihini takip eden iki iş günü içerisinde Personel Genel Müdürlüğüne teslim eder. Yazılı ve sözlü sınav bir komisyon tarafından yapılır. Sözlü sınav komisyonu, Personel Genel Müdürünün başkanlığında, Teftiş Kurulu Başkanı ve Mahalli İdareler Genel Müdüründen oluşur.

Giriş sınavını kazananların atanma işlemleri; yetiştirme planına ve staj programı dönemlerine uygun olarak, guruplar halinde ve Bakanlık Makamınca belirlenecek tarihlerde yapılabilir.

Sınav sonucu kazananlara yapılan tebligatta belirtilen süre içerisinde başvuran ve atanma için gerekli belge ve işlemlerini tamamlayanlar, iller için tespit edilmiş kontenjanlar ve boş kadrolar nispetinde sınav başarı sıraları esas alınarak, istedikleri dört ilden birine 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 54. maddesi gereğince Kaymakam Adayı olarak atanırlar.136 _{İstedikleri dört ilden}

birine atanmaları mümkün olmayanların, atanacakları İller Personel Genel Müdürlüğünce tespit edilir.

Sınav sonucu kazanıp, yapılan tebligatta belirtilen süre içerisinde başvurmayan veya süresi içerisinde başvurup da atanma için gerekli belge ve işlemlerini tamamlamayanlar, atanma haklarından vazgeçmiş sayılırlar.

Kaymakam adayları, adaylık süreleri boyunca yurtiçi ve yurt dışında olmak üzere çeşitli kurs ve stajlara tabi tutulular. Kaymakam Adayları; yıllık izin hakları saklı kalmak üzere normal hallerde aşağıdaki sıra ve ortalama sürelerle

105

Kaymakam Adaylığı staj devresine tabi tutulurlar. İçişleri Bakanlığı, staj sıralamasında değişiklik yapabilir ve staj sürelerini uzatıp kısaltabilir.137

Tablo – 1 Kaymakam Adaylığı Stajları

İl Merkez stajı 1 ay Bakanlık Merkez stajı–1 3 ay Kaymakam Refikliği stajı 1 ay Mülkiye Müfettişi Refakatinde Teftiş stajı 1,5 ay Bakanlık Merkez stajı–2 4 ay Yurt dışı stajı 12 ay Milli Güvenlik stajı 1,5 ay Kaymakam Vekilliği stajı 8 ay Kaymakamlık Kursu 4 ay Yukarıdaki şekilde gösterilen tüm stajlar sonunda kaymakam adayları; valilerine, refiklik yaptıkları kaymakamlara ve mülkiye müfettişlerine sunulmak üzere raporlar hazırlarlar. Ayrıca kaymakam adayları, kaymakam adaylığı süresindeki yeni uygulamada yurtdışı stajına gitmeden verilmek üzere bir de kaymakamlık tezi hazırlarlar. Tezler, Personel Genel Müdürü’nün görevlendireceği bir genel müdür yardımcısının başkanlığındaki tez değerlendirme komisyonunca değerlendirilir.

Kaymakam adaylığı yaklaşık üç yıl sürer. Bu süre sonunda kaymakam adayları dört ay sürecek bir kursa tabi tutulur ve kurs sonunda sözlü sınava girerler. Sözlü sınav sonucunda adaylar kur’a çekerler ve 5. sınıf bir ilçeye atanırlar. Kaymakamlar, İçişleri Bakanlığı Müdürler Encümeni’nin inhası ve İçişleri Bakanı’nın uygun görmesi üzerine müşterek kararname ile atanırlar.

137

http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.4620&MevzuatIliski=0&sourc eXmlSearch=kaymakam%20adayları (10.03.2009)

106

Müdürler Encümeni, İçişleri Bakanlığı Müsteşar’ının başkanlığında, Emniyet Genel Müdürü, Personel Genel Müdürü, 1. Hukuk Müşaviri, Teftiş Kurulu Başkanı, Mahalli İdareler Genel Müdürü, İller İdaresi Genel Müdürü ve Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürü’nden oluşmaktadır. Encümenin almış olduğu kararlar İçişleri Bakanı’nca onaylanır. Kaymakam atamalarını düzenleyen müşterek kararnamede, İçişleri Bakanı, Başbakan ve Cumhurbaşkanı’nın imzası bulunur.

İlk kez atanacak kaymakamlar, 5. sınıf ilçeler dolu ve 4. sınıfta boş ilçe varsa 4. sınıf ilçelere de atanabilirler. Ancak 4. sınıfta yapmış oldukları hizmet 5. sınıfta yapılmış sayılır. Ülkemizde Sosyal, kültürel, coğrafi ve ekonomik şartlar ile hizmet gerekleri dikkate alınmak suretiyle, İlçeler, meslek mensuplarının atanma ve yer değiştirmelerine esas olmak üzere; birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı sınıf olarak altı sınıfa ayrılmıştır. Her beş yılda bir il ve ilçelerin niteliklerinde meydana gelen değişme ve gelişmeler incelenir, gerekiyorsa sınıf değiştirmeleri yapılır. İl ve ilçelerde sınıf değişikliğini gerektiren önemli durumlar meydana geldiğinde bu süre beklenmeksizin değişiklik yapılır. Valiler, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Teftiş Kurulu Başkanlığı, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü il ve ilçelerin sınıf değişikliğini gerektiren durumları, Bakanlığa duyurmakla görevlidirler.

Kaymakamlar, yukarıdaki ifadeden de anlaşılacağı üzere ilk önce altıncı sınıf ilçeye değil beşinci sınıf ilçeye atanmaktadır. Bunun sebebi beşinci sınıf ilçeler daha az nüfuslu ve sorunu daha az olan batı bölgelerimizdeki ilçeler olmasıdır. Yani kaymakamlar bu ilçelerde belli bir tecrübeye sahip olduktan sonra, stratejik önemi daha fazla olan, sosyo-kültürel durumu, emniyet-asayiş hususları ve idari anlamda daha hassas ilçeler olan altıncı sınıf ilçelere atanmaktadırlar. Altıncı sınıf ilçe hizmetini tamamlayan kaymakamlar, dördüncü, üçüncü, ikinci ve birinci sınıf ilçelere atanmaktadırlar.

107

Kaymakamların, altı sınıf ilçeden oluşan ülkemizde, bu ilçelerde geçirecekleri hizmet süreleri şöyle düzenlenmiştir;

5. sınıf ilçede; 3 yıl, 6. sınıf ilçede; 2 yıl, 4. sınıf ilçede; 4 yıl,

3., 2. ve 1. sınıf ilçelerde de; 5’er yıl görev yapmaktadırlar.

Kaymakamlar, İçişleri Bakanlığı’nca duyulacak ihtiyaca göre 6. sınıf ilçe hizmetini tamamlamış olmaları ve en az sekiz yıl fiilen kaymakamlık yapmış olmaları halinde bakanlık merkez teşkilatındaki görevlere atanabilirler. Merkez teşkilatındaki görevlere atamalarda üstün başarılı veya başarılı olarak değerlendirilenler tercih edilir.

Kaymakamların görev, yetki ve sorumlulukları, 1949 yılında çıkarılmış ve halen yürürlükte olan 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nda ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş ve Türk Kamu Yönetimi’ne büyük ölçüde açıklık getirmiştir.138 _Tabi

ki kaymakamlarla ilgili görev ve yetkiler sadece bu kanunda düzenlenmekle kalmamış, çok geniş olan kaymakam yetki ve görevleri ile ilgili farklı kanun, tüzük ve yönetmeliklerde de çeşitli düzenlemeler bulunmaktadır.

5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun 27. maddesine göre ilçe genel idaresinin başı ve mercii kaymakamdır. Kaymakam ilçede hükümetin temsilcisidir. İlçenin genel idaresinden asayişinden ve esenliğinden valiye karşı kaymakam sorumludur. 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’a göre bakanlık taşra kuruluşlarının ilçede hiyerarşik kademesinin en başında kaymakam bulunmaktadır.139

138

Mahmut Kaya, Kaymakam Yardımcılığı, TİD, Ankara, Aralık-1982, s. 85.

139

Salahaddin Kardeş, Mülki İdare Amirlerinin Görev ve Yetkileri, Mahalli İdareler Derneği Yayını, Yayın No: 65, Ankara, 2008, s. 22.

108

Kaymakamın yetkileri genel olarak 5442 sayılı kanunda şöyle düzenlenmiştir;

Kaymakam, kanun, tüzük yönetmelik ve Hükümet kararlarının neşir ve ilanını, uygulanmasını sağlar ve bunların verdiği yetkileri kullanır ve ödevleri yerine getirir. Kaymakam, valinin talimat ve emirlerini yürütmekle ödevlidir;

Valiler, ilçeye ait bütün işleri doğrudan doğruya kaymakama yazarlar. Kaymakamlar da ilçenin işleri hakkında bağlı bulundukları valilerle muhaberede bulunurlar. Ancak olağanüstü hallerde kaymakamlar İçişleri Bakanlığı ve diğer Bakanlıklarla muhabere edebilirler ve bu muhaberelerden valiye bilgi verirler;

Kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararları ve bunlara dayanılarak valiler tarafından verilecek talimat ve emirler ilçe idare, şube başkanlarına kaymakamlar yolu ile tebliğ olunur;

Kaymakamlar, 5442 sayılı kanunun 4. maddesinin son fıkrasında belirtilen daire ve müesseseler dışında kalan bütün devlet daire ve müessese ve işletmelerini ve özel işyerlerini, özel idare, belediye ve köy idareleriyle bunlara bağlı tekmil müesseseleri denetler ve teftiş ederler. Bu teftiş ve denetlemeyi bizzat veya idare şube başkanları veya validen talep edeceği bakanlık veya tüzelkişiliği haiz genel müdürlük müfettişleri vasıtasıyla ortaokul veya bu dereceli öğretim müesseselerini de bizzat veya ilgili müfettişleri marifetiyle denetler;

Kaymakam, denetlemesi sırasında iş başında kalmalarında mahzur gördüğü ilçe idare şube başkanlarını valinin muvafakatiyle, diğer memur ve müstahdemleri re'sen sorumluluğu altında işten el çektirebilir.

Kaymakam, ilçenin her yönden genel idare ve genel gidişini düzenlemek ve denetlemekten sorumludur;

109

Kaymakam, ilçede teşkilatı ve görevli memuru bulunmayan işlerin yürütülmesini, bu işlerin görülmesiyle yakın ilgisi bulunan herhangi bir idare veya daire başkanlığından isteyebilir. Bu suretle verilen işlerin yapılması mecburidir;

Kaymakam, ilçedeki idare, daire ve müesseselerde çalışan uzman veya fen kollarına dâhil memur ve müstahdemlerden ilçenin genel ve mahalli hizmetlerine ilişkin işlerin görülmesini asli vazifelerine halel getirmemek şartıyla valiliğe teklif suretiyle isteyebilir. Valilikten alınacak emir üzerine bu memurlar verilen işleri yapmakla ödevlidirler;

Kaymakam, ilçe memurlarının çalışmalarını ve teşkilatın işlemesini gözetim ve denetimi altında bulundurur;

Kaymakam, ilçenin idare şube başkanlarıyla ikinci derecedeki memurlarına, genel ve özel kolluk amir ve memurlarına Memurin Kanundaki usulüne göre savunmasını aldıktan sonra uyarma, kınama cezaları verir ve uygular. Daha ağır disiplin cezaları verilmesi için özel kanunu hükümlerine göre teklif ve talepte bulunabilir.

Kaymakamlarca re'sen verilen cezalar kesindir. Bu cezalar tebliğ tarihinden itibaren sicile geçer. Kaymakam, ilçe memurlarına takdirnamede verebilir.

Kaymakam, ilçe idare şube başkanlarına acele hallerde (sekiz güne kadar) ve tayini kendisine ait memurlara, Memurlar Kanunundaki yıllık izin, süresine mahsup edilmek üzere bir aya kadar izin verebilir. Tayinleri kaymakama ait olmayan memur ve müstahdemlere izin verilmezden önce kaymakamın mütalaası alınır;

110

Kaymakamlar, halkın askerlik muameleleri hakkındaki müracaat ve şikâyetlerini kabul ederler. Askerlik şubelerine ve dairelerine yazarlar. Cevabı kâfi görmedikleri takdirde keyfiyeti valiye bildirirler;

Kaymakam, Cumhuriyet Bayramında ilçede yapılacak resmi törenlere başkanlık yapar ve tebrikleri kabul eder.

Kaymakam, ilçe sınırları içinde bulunan genel ve özel kolluk kuvvet ve teşkilatının amiridir;

Suç işlenmesini önlemek, kamu düzen ve güvenini korumak için gereken tedbirleri alır. Bu maksatla Devletin genel ve özel kolluk kuvvetlerini istihdam eder. Kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararları hükümlerinin yürütülmesi için emirler verir. Bu teşkilat amir ve memurları kaymakam tarafından verilen emirleri derhal yerine getirmekle ödevlidir;

Kaymakam, memleketin sınır ve kıyı emniyetiyle ilgili bütün işleri yürürlükte bulunan hükümlere göre sağlar ve yürütür;

İlçe sınırları içinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının tasarrufa müteallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi kaymakamın ödev ve görevlerindendir. Bunları sağlamak için kaymakam gereken karar ve tedbirleri alır; bu hususta alınan ve ilan edilen karar ve tedbirlere uymayanlar hakkında 5442 sayılı kanunun 66. madde hükmü uygulanır;

Kaymakam, valinin tasvibiyle ilçe genel ve özel kolluk kuvvetleri mensuplarının geçici veya sürekli olarak yerlerini değiştirebilir;

Kaymakam, ilçe çevresinde çıkabilecek olayların emrindeki kolluk kuvvetleriyle önlenmesine olanak bulunmayacağı kanısına varır veya ilçe içindeki

111

kolluk kuvvetleriyle önlenemeyecek olağanüstü ve ani olaylar karşısında kalırsa hemen valiye bilgi vererek yardım ister ve en yakın askeri (Kara, Deniz ve Hava) komutanlara da haber verir; yardıma gelen askeri kuvvet 5442 sayılı kanunun 11/D maddesi uyarınca kendisine verilecek görevi yerine getirir.

Devlete, özel idareye, belediye ve köylere ait olan ve bunlara bağlı bulunan yahut bunların gözetim ve denetimi altında iş gören daire ve müesseselerle diğer bütün gerçek ve tüzelkişiler tarafından işletilen mali, ticari, sınaî ve iktisadi müesseseler, işletmeler, ambarlar, depolar ve sair uzman, fen adamı, teknisyen ve işçi gibi personel bulunduran ve barındıran yerler devlet ve memleket emniyet ve asayişi ve iş hayatının düzenlenmesi bakımından kaymakamın gözetim ve denetimi altındadır. Buralarda bulunan veya çalışanların kimlik ve nitelikleri hakkında kaymakamlar bu yerlerden bilgi isteyebilir, istenilen bilgiler hemen verilir.

Kaymakamlar, ilçe idare şube başkanlarının genel, özel ve kolluk amirlerinin birinci derecede, diğer memurların ikinci derecede sicil amiridirler.

Kaymakam, her yıl ilçenin bütün bucaklarıyla köylerinin en az yarısını ve ilçe içindeki teşkilatı teftiş eder. Halkın dilek ve ihtiyaçlarını yerli yerinde gözden geçirir ve gereğini yapar. Devir ve teftişe çıkacağı zaman valiyi haberdar eder. Devir ve teftiş sonucunu bir raporla valiye bildirir.

Kaymakamlıktan valiliğe atanacak olan meslek mensupları için 2006 yılı öncesinde herhangi bir şart bulunmamaktayken, 2006 yılında çıkarılan Birinci Sınıf Mülki İdare Amirliğine Yükseltilme Usul Ve Esaslarına Dair Yönetmelik ile birlikte çeşitli şartlar getirilmiştir.140 _{Yönetmeliğin 4. maddesine göre birinci sınıf}

140

http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=3.5.200611084&MevzuatIliski=0 &sourceXmlSearch=birinci%20sınıf%20mülki (14.02.2009)

112

mülki idare amiri olabilmek için olumlu ve olumsuz olmak üzere bazı şartlar getirilmiştir;

Birinci sınıf mülki idare amirliğine ayrılma şartları şunlardır:

a) Mülkî idare amirliği hizmetleri sınıfında; kaymakam adaylığı dâhil olmak üzere, fiilen onbeş yılını doldurmuş ve kazanılmış hak aylığı birinci derecede olmak.

b) Sicil notları, mülkî idare amiri değerlendirme raporları, mülkiye müfettişlerince düzenlenen özel rapor, gizli rapor ve değerlendirme belgeleri, takdirname, ödül, tecziye ve yabancı dil bilgisi ölçütleri dikkate alınarak bu yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara göre yapılacak değerlendirme sonucunda meslekte başarılı bulunmak.

Birinci sınıf mülki idare amirliğine ayrılmaya engel haller şunlardır:

a) Anayasa ile tanımlanmış olan cumhuriyetin temel niteliklerine aykırı davranışta bulunmaktan dolayı affa uğramış olsa bile hüküm giymek veya bu nitelikteki suçlardan dolayı birinci sınıf mülki idare amirliğine ayrılmaya engel bir disiplin cezası almış olmak.

b) Mesleğin vakar ve onuruyla bağdaşmayan veya kişisel haysiyet ve itibarını zedeleyen bir suçtan hüküm giymiş olmak.141

Birinci sınıf Mülki İdare Amirleri arasında bulunma şartı sadece vali olarak atanmak için gerekli bir kural değildir.142 _{Bunun dışında 1700 sayılı Dâhiliye}

141_{http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=3.5.200611084&MevzuatIliski=0}

&sourceXmlSearch=birinci%20sınıf%20mülki.(15.02.2009)

142

Işıl Arpacı, Türkiye’de Merkez Valiliği ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, TİD, Ankara, Aralık-2006, s.18.

113

Memurları Kanunu’nun Ek - 4. Madde’sine göre İçişleri Bakanlığı müsteşar yardımcıları, genel müdürler, kurul başkanları ve Birinci Hukuk Müşaviri, birinci sınıfa yükselmiş ve birinci sınıfa yükseldikten sonra birinci sınıfa yükselme niteliğini kaybetmemiş mülkî idare amirleri arasından atanmaktadır.143 _İçişleri

Bakanlığı müsteşarı, bu maddede zikredilmemiş olmasına karşın müsteşarın fiili valilik yapmış olan mülki idare amirleri arasından atanması kuraldır.144 _{Valiler de}

birinci sınıfa ayrılmış olan mülki idare amirleri arasından atanacak olması müsteşarın da dolaylı olarak birinci sınıf mülki idare amiri olması gerekliliğini