Kavite Hazırlığı

Tüm dişlerin bukkal yüzeylerine su soğutması altında silindirik ve tersine konik elmas frezlerle (Diatech, Coltène/Whaledent AG, Switzerland) oklüzal kenarı minede, gingival kenarı mine-sement sınırının 1 mm koronalinde, mesio-distal genişliği 3 mm, oklüzo-gingival genişliği 2 mm ve derinliği 2 mm olan standart sınıf V kaviteler hazırlandı (Resim 6,7). Belirttiğimiz standartlarda açılan her 5 kaviteden sonra frezler değiştirilerek toplam 50 adet sınıf V kavite açıldı.

Resim 6: Frezle açılan sınıf V kavite Resim 7: Elmas frezler

Tüm dişlerin lingual/palatinal yüzeylerine Er,Cr:YSGG lazerle kavite preperasyonu yapıldı. Lazerle açılan kaviteler 140–200 μm atım aralığı ve frekansı 20 Hz olan Er,Cr:YSGG lazer sistemi (Waterlase MD, Biolase Technology Inc, USA) ile hazırlandı. Çıkıs gücü 0–6 W arasında değişen, 750 μm çaplı fiber uç 2-3 mm mesafeden uygulandı. Kaviteler üretici firmanın talimatları dogrultusunda, kavite preparasyonunun başlangıcında süt dişi minesini kaldırmak amacıyla 6 W’lık

ışın kontak modunda uygulandı. Dentine yaklasıldıkça güç 3 W’a indirildi. Son olarak kavite tabanlarına 1 W gücünde pürüzlendirme yapıldı. İşlem boyunca hava/su spreyi aktif olarak çalışmıştır. Er,Cr:YSGG lazerle oklüzal kenarı minede, gingival kenarı mine-sement sınırının 1 mm koronalinde, mesio-distal genişliği 3 mm, oklüzo-gingival genişliği 2 mm ve derinliği 2 mm olan toplam 50 adet standart sınıf V kavite hazırlandı (Resim 8,9).

Resim 8: Lazerle açılan sınıf V kavite Resim 9: Er,Cr:YSGG lazer başlığı

Daha sonra dişler her grupta 10 adet olacak şekilde rastgele 5 ana gruba ayrıldı. Bunlar da kendi içlerinde rastgele 2 alt gruba ayrıldı (Tablo 2).

Kullandığımız cam iyonomer siman restoratif materyallerin (Fuji IX GP EXTRA, Fuji IX GP ve Fuji II LC) kapsül formlarını kullandık. Her üç materyalde otomatik karıştırıcı (Ultramat, SDI, Victoria, Avustralya) cihazında 10 saniye boyunca karıştırılarak taşıyıcı tabanca yardımıyla kavitelere tek kütle halinde uygulandı ve materyal donana kadar el aletleri ile kabaca şekillendirildi.

Grup adı Kullanılan Materyal Örnek sayısı (n) Alt grup Örnek sayısı (n) Preperasyo n Metodu Grup 1 Equıa System

(Fuji IX GP EXTRA ve G-Coat PLUS)

20 A 10 Frez

B 10 Lazer

Grup 2 Fuji IX GP 20 A 10 Frez

B 10 Lazer

Grup 3 Fuji II LC 20 A 10 Frez

B 10 Lazer

Grup 4 Dyract Extra 20 A 10 Frez

B 10 Lazer Grup 5 Giomer (Beautifil Flow Plus ve FL- Bond II) 20 A 10 Frez B 10 Lazer

Tablo 2: Çalışma dizaynı

Grup 1A: Frezle hazırlanan standart sınıf V kavitelere üretici firmanın tavsiyeleri doğrultusunda Equıa System (Fuji IX GP EXTRA ve G-Coat PLUS) uygulaması gerçekleştirildi. Kapsül formundaki Fuji IX GP EXTRA, çalkalanıp sert bir yüzeye hafifçe vurarak tozun serbestleşmesi sağlandıktan sonra, aktive edilmiş ve otomatik karıştırıcıya (Ultramat, SDI, Victoria, Avustralya) yerleştirilerek, 10 sn karıştırılmıştır. Kapsül, hemen özel kapsül uygulayıcısına (GC Tokyo, Japonya) yerleştirilmiş ve yüksek viskoziteli restoratif cam iyonomer kaviteye uygulanmıştır. Kavitelere tek kütle halinde uygulandıktan sonra materyal donana kadar el aletleri ve parmak basıncı ile kabaca şekillendirildi. Karıştırma işleminden yaklaşık 2.5 dak sonra bitirme ve polisaj işlemi bitim ve cila diskleri (Bisco Finishing Discs, U.S.A.) ile su soğutması altında üretici firmanın tavsiyeleri doğrultusunda sırası ile kullanılarak tamamlandı. Yüzeydeki artıklar su ile uzaklaştırıldıktan sonra, restorasyon yüzeyi hava ile kurutulmuş daha sonra kurutulan yüzeye mikro uçlu bir aplikatörle 10 sn süreyle nano-dolduruculu yüzey örtücü G-Coat Plus (GC Tokyo, Japonya) uygulanmıştır. Hava ile kurutma yapılmamış; örtücü uygulanan yüzeye 20

sn LED ışık cihazı (Henry Schein Inc., Melville, USA) uygulayarak örtücünün sertleşmesi sağlanmıştır.

Grup 1B: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanan standart sınıf V kavitelere üretici firmanın tavsiyeleri doğrultusunda Equıa System (Fuji IX GP EXTRA ve G-Coat PLUS) uygulaması gerçekleştirildi. Materyal standart kavitelere 1A grubundaki gibi uygulandı.

Grup 2A: Frezle hazırlanan standart sınıf V kaviteler, üretici firmanın tavsiyeleri doğrultusunda yüksek viskoziteli cam iyonomer siman Fuji IX GP ile restore edildi. Simanı içeren kapsül aktive edilmeden önce hafifçe sallandı. Kapsül formundaki Fuji IX GP, çalkalanıp sert bir yüzeye hafifçe vurarak tozun serbestleşmesi sağlandıktan sonra, aktive edildi ve otomatik karıştırıcıya (Ultramat, SDI, Victoria, Avustralya) yerleştirilerek, 10 sn karıştırıldı. Kavitelere tek kütle halinde uygulandıktan sonra materyal donana kadar el aletleri ve parmak basıncı ile kabaca şekillendirildi. Herhangi bir yüzey örtücü uygulanmadı.

Grup 2B: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanan standart sınıf V kaviteler üretici firmanın tavsiyeleri doğrultusunda Fuji IX GP ile restore edildi. Fuji IX GP, 2A grubundaki gibi standart kavitelere uygulandı. Herhangi bir yüzey örtücü uygulanmadı.

Grup 3A: Frezle hazırlanan standart sınıf V kavitelere üretici firmanın tavsiyeleri doğrultusunda rezin modifiye cam iyonomer siman Fuji II LC ile restore edildi. Fuji II LC materyali kavitelere taşınmadan önce, otomatik karıştırıcıya (Ultramat, SDI, Victoria, Avustralya) yerleştirilerek, 10 sn karıştırıldı ve kaviteye kendi özel tabancasıyla taşındı. 20 sn süreyle LED (Henry Schein Inc. Melville, USA) ışık cihazı ile polimerize edildi. Herhangi bir yüzey örtücü uygulanmadı.

Grup 3B: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanan standart sınıf V kavitelere üretici firmanın tavsiyeleri doğrultusunda rezin modifiye cam iyonomer siman Fuji II LC ile restore edildi. Fuji II LC 3A grubundaki gibi standart kavitelere uygulandı. Herhangi bir yüzey örtücü uygulanmadı.

Grup 4A: Frezle hazırlanan standart sınıf V kavitelere üretici firmanın tavsiyeleri doğrultusunda poliasit modifiye kompozit rezin Dyract Extra ile restore edildi. Prime&Bond kavite yüzeyine 10 sn süreyle uygulandı ve düşük basınçlı hava ile kurutulduktan sonra, 10 sn LED ışık kaynağı (Henry Schein Inc. Melville, USA)

ile polimerizasyonu sağlandı. Dyract EXTRA ağız spatülü ile tek tabaka halinde yerleştirildi. 20 sn süreyle LED ışık cihazı ile polimerize edildi.

Grup 4B: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanan standart sınıf V kavitelere üretici firmanın tavsiyeleri doğrultusunda poliasit modifiye kompozit rezin Dyract Extra ile restore edildi. Dyract Extra 4A grubundaki gibi standart kavitelere uygulandı.

Grup 5A: Frezle hazırlanan standart sınıf V kavitelere üretici firmanın tavsiyeleri doğrultusunda giomer yapıdaki FL-BondII adeziv sistem ve Beautifil Flow Plus akışkan kompozit ile restore edildi. Hazırlanan kavite yüzeylerine giomer yapıdaki iki aşamalı kendinden pürüzlendirmeli adeziv sistem olan FL-Bond II uygulandı. Önce primer uygulanıp 10 sn bekletildi, havayla kurutuldu. Ardından bonding ajan uygulanıp 10 sn LED ışık cihazı (Henry Schein Inc. Melville, USA) ile polimerize edildi. Giomer yapıdaki Beautifil Flow Plus akışkan kompoziti tek tabaka halinde kaviteye uygulanarak 10 sn polimerize edildi.

Grup 5B: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanan standart sınıf V kavitelere üretici firmanın tavsiyeleri doğrultusunda giomer yapıdaki FL-Bond II adeziv sistem ve Beautifil Flow Plus akışkan kompozit ile restore edildi. Giomer yapıdaki FL-Bond II adeziv sistem ve Beautifil Flow Plus akışkan kompozit 5A grubundaki gibi standart kavitelere uygulandı.

Restorasyonlar yapıldıktan sonra, bitirme ve polisaj işlemi bitim ve cila diskleri (Bisco Finishing Discs, U.S.A.) ile su soğutması altında üretici firmanın tavsiyeleri doğrultusunda sırası ile kullanılarak tamamlandı.

Bitirme ve cila işlemlerinden sonra tüm örnekler 37°C’ de etüvde 24 saat bekletildi. Bütün örneklere, 5°C ile 55°C (±2°C)’lik çeşme suyu kullanılan ısı banyolarında 30 sn bekleyecek şekilde 1.000 kez termal siklus (NOVA, Konya, Türkiye) işlemi uygulandı (Resim 10).

Resim 10: Termal siklus cihazı

Termal siklus uygulamasından sonra, örneklerin kök uçları, bifürkasyon noktaları, rezorbsiyona uğramış alanları ve mikrosızıntı testini olumsuz yönde etkileyebilecek olan her bölge akıcı bir kompozit rezin (Filtek Supreme XT Flow, 3M ESPE) ile kapatıldı. Böylece mikrosızıntı tespitinde kullanılacak boya solüsyonunun foramen apikaleden ve yan kanallardan pulpa boşluğuna girmesi engellendi. Dişler şeffaf soğuk akril bloklar içine gömüldü. Çalışmada kullanılan dişlere, kavite sınırlarının 1mm dışından geçecek şekilde 2 kat tırnak cilası (Flormar, Kocaeli, Türkiye) sürülüp sertleşmesi beklenildi (Resim 11). Bu işlemin ardından örnekler, %0,5’lik bazik fuksin çözeltisinde 24 saat süreyle bekletildi (Resim 12). Daha sonra dişler, akan suyun altında yıkanarak artık boya uzaklaştırıldı ve oda ısısında kurutuldu. Dişler, kesit alma cihazı (Isomet Buehler, Illinois, ABD ) ile su soğutması altında bukko-lingual yönde restorasyonları ortalayacak şekilde kesildi (Resim 13). Örneklerin mikroskopta incelenecek yüzeyleri su zımparası ile zımparalandı. Elde edilen kesit yüzeylerindeki sızıntı değerleri X30 büyütmede stereomikroskopta (Olympus DP25, Japonya) incelendi (Resim 14).

Resim 11: Tırnak cilası sürülen ve akrilik Resim 12: %0,5’lik Bazik fuksin gömülen bloğa gömülen dişler

Resim 13: Kesit alma cihazı Resim 14: Stereomikroskop

Elde edilen kesit yüzeylerindeki sızıntı değerleri incelenerek bağımsız 2 araştırmacı tarafından aşağıdaki skorlamaya göre yapıldı (Resim 15-24).

0: Hiç sızıntı yok;

1: Kavite duvarının 1/3’ ünün içinde olan boya penetrasyonu; 2: Kavite duvarının 2/3’ ünün içinde olan boya penetrasyonu;

3: Aksiyal duvara ulaşmayan kavite duvarının son 1/3’ lük kısmında olan boya penetrasyonu;

Resim 15: Frezle hazırlanmış Equıa System ile restore edilmiş gruba ait oklüzal ve gingivalde 0 skorlanan mikrosızıntı

Resim 16: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış Equıa System ile restore edilmiş gruba ait oklüzal ve gingivalde 0 skorlanan mikrosızıntı

Resim 17: Frezle hazırlanmış Fuji IX GP ile restore edilmiş gruba ait oklüzalde 2 ve gingivalde 1 skorlanan mikrosızıntı

Resim 18: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış Fuji IX GP ile restore edilmiş gruba ait oklüzal ve gingivalde 4 skorlanan mikrosızıntı

Resim 19: Frezle hazırlanmış Fuji II LC ile restore edilmiş gruba ait oklüzalde ve gingivalde 4 skorlanan mikrosızıntı

Resim 20: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış Fuji II LC ile restore edilmiş gruba ait oklüzal ve gingivalde 4 skorlanan mikrosızıntı

Resim 21: Frezle hazırlanmış Dyract EXTRA ile restore edilmiş gruba ait oklüzalde 1 ve gingivalde 1 skorlanan mikrosızıntı

Resim 22: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış Dyract EXTRA ile restore edilmiş gruba ait oklüzalde 0 ve gingivalde 1 skorlanan mikrosızıntı

Resim 23: Frezle hazırlanmış FL-BondII adeziv sistem ve Beautifil Flow Plus akışkan kompozit ile restore edilmiş gruba ait oklüzalde 3 ve gingivalde 3 skorlanan mikrosızıntı

Resim 24: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış FL-BondII adeziv sistem ve Beautifil Flow Plus akışkan kompozit ile restore edilmiş gruba ait oklüzalde 1 ve gingivalde 3 skorlanan mikrosızıntı

Diş kesitlerinin SEM cihazı ile değerlendirilmesi Erciyes Üniversitesi Teknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi’ nde gerçekleştirildi. Her gruptan rastgele birer diş seçildi. Bu dişler altın ile kaplandı. Daha sonra örneklerin diş dokusu ve restorasyon arasındaki bölgesinin morfolojisi SEM (Leo 440 Computer Controlled Digital, Erciyes Üniversitesi) ile incelendi (Resim 25-44).

Resim 25: Frezle hazırlanmış Equıa System ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X1000)

Resim 26: Frezle hazırlanmış Equıa System ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X2000)

Resim 27: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış Equıa System ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X1000)

Resim 28: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış Equıa System ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X2000)

Resim 29: Frezle hazırlanmış Fuji IX GP ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X1000)

Resim 30: Frezle hazırlanmış Fuji IX GP ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X2000)

Resim 31: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış Fuji IX GP ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X1000)

Resim 32: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış Fuji IX GP ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X2000)

Resim 33: Frezle hazırlanmış Fuji II LC ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X1000)

Resim 34: Frezle hazırlanmış Fuji II LC ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X2000)

Resim 35: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış Fuji II LC ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X1000)

Resim 36: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış Fuji II LC ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X2000)

Resim 37: Frezle hazırlanmış Dyract EXTRA (Kompomer) ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X1000)

Resim 38: Frezle hazırlanmış Dyract EXTRA (Kompomer) ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X2000)

Resim 39: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış Dyract EXTRA (Kompomer) ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X1000)

Resim 40: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış Dyract EXTRA (Kompomer) ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X2000)

Resim 41: Frezle hazırlanmış Giomer yapıda olan FL-Bond II adeziv sistem ve Beautifil Flow Plus akışkan kompozit ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X1000)

Resim 42: Frezle hazırlanmış Giomer yapıda olan FL-Bond II adeziv sistem ve Beautifil Flow Plus akışkan kompozit ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X2000)

Resim 43: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış FL-Bond II adeziv sistem ve Beautifil Flow Plus akışkan kompozit ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X1000)

Resim 44: Er,Cr:YSGG lazerle hazırlanmış FL-Bond II adeziv sistem ve Beautifil Flow Plus akışkan kompozit ile restore edilmiş gruba ait SEM görüntüsü (X2000)