İl müdürlüğü tarafından düzenlenecek olan kurslara katılacak kişilerin sağlaması gereken şartların belirlenmekte olduğu Yönetmeliğin 27/1.maddesinde “Kursa katılmak için;
a)Genel Müdürlük tarafından belirlenecek usul ve esaslar kapsamında Kuruma kayıtlı işsiz olmak,
b)15 yaşını tamamlamış ve Genel Müdürlük tarafından belirlenecek üst yaş sınırını aşmamış olmak,
c)Mesleğin gereklerine uygun olarak belirlenen özel şartlara sahip olmak, ç)Kurum tarafından aynı meslekte düzenlenen kursu tamamlamamış olmak, d)İş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden faydalanmak,
e)Emekli olmamak,
f)Yüklenicinin birinci veya ikinci derece kan hısımı veya eşi olmamak, g)Kurslara katılmama yönünde yasaklılık uygulanmıyor olmak,
şartları aranacak olup Kurum, kursiyer adaylarından durumlarını gösterir belge isteyebilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Yönetmeliğin bu hükmü kapsamında kursa katılmak isteyen kişilerin sağlaması gereken ilk şart Genel Müdürlük tarafından belirlenen kapsamda Kuruma kayıtlı işsiz olmaktır.
Yönetmeliğin bu düzenlemesi çerçevesinde düzenlenen kursa katılacak kişilerin öncelikle Kurum kayıtlarının aktif olması gerekmekte olup kayıt durumu pasif olan kişiler düzenlenen kurslara katılamayacaklardır.
Bu hususun yanı sıra kişilerin kursa katılabilmeleri için tarımsal faaliyette bulunanlar, isteğe bağlı sigortalılar ile işsizlik ödeneği alanlar hariç olmak üzere kişiler adına kursa başlama tarihinden itibaren kısa veya uzun vadeli sigorta kolları kapsamında sigorta primi yatırılmaması gerekmektedir.
Kuruma kayıtlı işsiz olma şartına ilişkin olarak ayrıca SGK’ya “19-Mevsim Bitimi” ,
“20-Kampanya Bitimi” ve “30-Vize Süresinin Bitimi” işten çıkış kodu bildirilerek işten çıkışları yapılan kişiler de işten çıkış kodları değiştirilmediği sürece kursa katılamayacaklardır.
Kursa katılmak isteyen kişilerin taşımaları gereken şartlardan bir diğeri ise on beş yaşını tamamlamış olmak ve Genel Müdürlük tarafından belirlenecek üst yaş sınırını aşmamış olmaktır. Yönetmeliğin bu hükmü kapsamında kursa katılmak isteyen kişilerin on beş yaşını tamamlayarak on altı yaşından gün almış olmaları gerekmekte olup ilaveten Genel Müdürlük tarafından bir üst yaşı sınırı belirlenmiş olması durumunda da bu yaş sınırını aşmamış olmaları gerekmektedir.
49
Düzenlenecek kurslara katılma şartlarına ilişkin olarak kişilerin ayrıca mesleğin gereklerine uygun olarak belirlenen özel şartlara da sahip olmaları gerekmektedir. Bu çerçevede mesleğe ilişkin olarak ilgili mevzuat ile öngörülen özel bir şart varsa veya işverenin talebi ve il müdürlüğünün uygun görmesi neticesinde mesleğe ilişkin özel bir şart belirlenmişse kişilerin bu şartı da sağlamaları gerekmektedir.
Kursiyerlerin sağlaması gereken şartlardan bir diğeri ise Kurum tarafından aynı meslekte düzenlenen kursu tamamlamamış olmaktır. Bu kapsamda Kurumumuz tarafından düzenlenen bir kursu tamamlayan kişi aynı meslekte düzenlenecek bir kursa tekrar katılamayacaktır.
Kişinin tamamlamış olduğu kursa ilişkin değerlendirme yapılırken Türk Meslekler Sözlüğündeki altılı kod esas alınarak karar verilecektir.
Kursa katılma şartlarından bir diğeri ise iş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden faydalanmaktır. Bu çerçevede kursa katılmak isteyen kişilerin kursa başlamadan önce iş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden yararlandırılması ve kişinin durumunun değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu hususların yanı sıra diğer bir husus kursa katılmak isteyenlerin emekli olmamalarıdır.
Bu çerçevede sebebine bakılmaksızın herhangi bir şekilde emekli olmuş kişiler düzenlenecek kurslara katılamayacaklardır.
Yönetmeliğin bu hükmü gereğince ayrıca yüklenicinin birinci veya ikinci derece kan hısımı veya eşi olan kişiler de düzenlenen kurslara katılamayacaklardır.
Düzenlenecek kurslara katılacak kişiler hakkında ayrıca Kurumumuz tarafından kurslara katılmama yönünde yasaklılık uygulanmıyor olması gerekmektedir. Bu kapsamda kursa başlama tarihi itibarıyla haklarında yasaklılık uygulanmakta olan kişiler düzenlenen kurslara katılamayacaklardır.
Yönetmeliğin bu hükmü kapsamında kursa katılacak kişilere ilişkin olarak yapılacak değerlendirmelerde kullanılmak üzere Kurumumuz tarafından kursiyer adaylarından durumlarını gösterir belge istenebilecek olup istenen belgeleri ibraz etmeyen kişiler kurslardan yararlanamayacaklardır.
Kursa katılma şartlarına ilişkin olarak ayrıca Yönetmeliğin 27/2.maddesinde “Eğitimlere katılmalarına ve kurs sonunda da istihdam edilmelerine engel durumları bulunmadığı il müdürlüğü tarafından değerlendirilen yükseköğretim ve açık öğretim öğrencileri kurslara katılabilirler.” hükmüne yer verilmektedir.
Yönetmeliğin bu hükmü kapsamında il müdürlüğü tarafından yapılacak değerlendirmelerin ardından kurs sonrasında belirlenen sürelerde istihdam edilmelerine engel durumları bulunmadığına karar verilen yükseköğretim ve açık öğretim öğrencileri kurslara katılabilecek olup bunların dışında eğitim ve öğretime devam öğrenciler kurslara katılamayacaklardır.
Bu hususlara ilave olarak ayrıca Yönetmeliğin 27/3.maddesinde “Kursu tamamlayan kursiyerler, kursu tamamlamalarından itibaren dokuz ay geçmeden yeni bir kurstan yararlanamazlar.” hükmüne yer verilmektedir.
Yönetmeliğin bu hükmü kapsamında mesleki eğitim kursunu tamamlayan kursiyerler kursu tamamladıkları tarihi izleyen tarihten itibaren dokuz ay dolmadan Yönetmelik kapsamında düzenlenen kursa katılamayacaklardır.
ÖRNEK: İl müdürlüğü tarafından düzenlenen mesleki eğitim kursundan 15.7.2022 tarihinde mezun olan kursiyer bu tarihi izleyen tarih olan 16.7.2022 tarihinden itibaren (bu tarih dahil)
50
9 aylık süre dolmadan mesleki eğitim kursuna katılamayacağından en erken 17.4.2023 tarihinden sonra (bu tarih dahil) kursa katılabilecektir.
Kursa katılma şartlarında ilişkin olarak yukarıdaki hususların yanı sıra Yönetmeliğin 27/4.maddesinde “Kursa başladığı tarihten önceki bir yıl içerisinde yükleniciye ait vergi numarası altında yer alan işyerlerindeki sigortalılar, bu yüklenici ile düzenlenen kurslara katılamazlar. Konsorsiyum veya iş ortaklığının yüklenici olduğu kurslarda ise kursa başladığı tarihten önceki bir yıl içerisinde konsorsiyum veya iş ortaklığını oluşturan yüklenicilere ait vergi numarası altında yer alan işyerlerindeki sigortalılar, bu yükleniciler ile düzenlenen kurslara katılamazlar.” hükmüne yer verilmiştir.
Yönetmeliğin bu hükmü kapsamında kurstan yararlanmak isteyenlerin kursa başladığı tarihten önceki bir yıl içerisinde sözleşme veya protokol imzalanan yüklenicilere ait vergi numaraları altında yer alan işyerlerinde sigortalı olarak çalışmamış olmaları gerekmektedir.
Kursun konsorsiyum veya iş ortaklığı oluşturan yükleniciler ile düzenlenmesi halinde bu konsorsiyum veya iş ortaklıklarını oluşturan yüklenicilere ait vergi numaraları esas alınacaktır.
ÖRNEK: Manisa il müdürlüğü ile 13031986 vergi numaralı yüklenici arasında düzenlenmesi planlanan ve 15.7.2022 tarihinde başlayacak kursa katılmak isteyen kişiye ilişkin olarak yapılan inceleme neticesinde kişinin 1.4.2018-8.8.2021 tarihleri arasında bu vergi numarası altında İzmir’de faaliyette bulunan işyerinde çalışmış olduğu görülmüştür. Bu durumda kişi kursa başlayacağı tarihten önceki bir yıl içerisinde yükleniciye ait vergi numarası altında yer alan işyerinde çalışmış olduğundan kursa katılamayacaktır.
ÖRNEK: Samsun il müdürlüğü ile 29102016 vergi numaralı ve 20062016 vergi numaralı konsorsiyumlar arasında protokol imzalanarak 23.8.2022 tarihinde kurs başlatılması planlanmıştır. Düzenlenecek bu kursa katılmak isteyen kişiye ilişkin olarak yapılan sorgulama neticesinde bu kişilerden birisinin 1.1.2021-25.8.2021 tarihleri arasında 20062016 vergi numarası altında Kocaeli’de faaliyette bulunan işyerinde çalışmış olduğu görülmüştür.
Bu durumda kişi kursa başlayacağı tarihten önceki bir yıl içerisinde konsorsiyumu oluşturan işverenlerden birisine ait vergi numarası altında yer alan işyerinde çalışmış olduğundan kursa katılamayacaktır.
Kurslara katılma şartları ile ilgili olarak ayrıca Yönetmeliğin 27/5.maddesinde “Ceza infaz kurumlarında bulunan ve kursa başladığı tarihten itibaren tahliyesine bir yıldan az süre kalmış olanlar, Genel Müdürlük tarafından belirlenecek usul ve esaslar kapsamında Kuruma kayıtlı işsiz olmak şartı hariç bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartları taşımak kaydıyla kurslara katılabilirler. Bu kişilerden kurslara katılanların bilgileri il müdürlüğü tarafından sisteme girilir.” hükmüne yer verilmektedir.
Yönetmeliğin bu hükmü kapsamında ceza infaz kurumlarında bulunan kişilerin düzenlenecek kurslara katılabilmeleri için kursa başladıkları tarihten itibaren tahliyelerine bir yıldan az süre kalmış olması gerekmektedir. Bu hususa ilave olarak ayrıca bu kişilerin Genel Müdürlük tarafından belirlenen kapsamda Kuruma kayıtlı işsiz olmak şartı haricinde diğer kursa katılma şartlarını da sağlamaları gerekmektedir.
Bu hususlara ilave olarak Yönetmeliğin 27/6.maddesinde ise “22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında, çalışma yaşı ve çalıştırma yasağına ilişkin özel düzenlemeler çerçevesinde çalıştırılmaları yasaklananlar, bu kapsamda yer alan mesleklerdeki kurslara katılamazlar. Tehlikeli ve çok tehlikeli mesleklerde ilgili mevzuatın öngördüğü düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla kurs düzenlenebilecektir.” hükmüne yer verilmektedir.
51
Yönetmeliğin bu hükmü kapsamında düzenlenecek kurslara katılacak kişiler, Yönetmelik ile belirlenen kursa katılma şartlarını taşıyor olsalar bile ilgili mevzuat kapsamında belirlenen asgari şartlar varsa bu şartları da eksiksiz olarak taşıyorlarsa kurslara katılabileceklerdir.
ÖRNEK: 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili diğer mevzuat kapsamında 18 yaşını doldurmayan kişiler “fazla dikkat isteyen ve aralıksız ayakta durmayı gerektiren işlerde“
çalıştırılamadıklarından 15 yaşından büyük olan ancak 18 yaşını doldurmamış olan kişiler Yönetmelik ile belirlenen asgari yaş şartını sağlamakta olsalar bile düzenlenen kursa katılamayacaklardır.
Bu kapsamda ayrıca tehlikeli ve çok tehlikeli işler kapsamında bulunan mesleklerde kurs düzenlenmesi durumunda bu kursa katılacak kişilerin Yönetmelik ile belirlenen şartlara ilave olarak ilgili mevzuat ile belirlenen diğer tüm şartları da sağlamaları gerekmektedir.
Bu düzenlemelere ilave olarak Yönetmeliğin 27/7.maddesinde “İşsizlik ödeneği almakta olanların; son çalıştığı işin asgari koşullarına, kişisel kariyer ve statülerine, eğitim, yaş, ikamet ve sağlık koşullarına uygun eğitim olanağı sağlandığı takdirde eğitime katılmaları gerekir. Geçerli bir neden sunmadan eğitim almayı kabul etmeyen veya katıldığı eğitimi geçerli neden olmaksızın tamamlamayan kişilerin bu tarihten itibaren işsizlik ödeneği kesilir.” hükmüne yer verilmektedir.
Bu hüküm kapsamında kursa katılmak isteyen kişilerden özellikle işsizlik ödeneği almakta olan kişilerin bu hususa ilişkin olarak ayrıntılı bir şekilde bilgilendirilmesi gerekmekte olup işsizlik ödeneği alanların kurslarla ilgili durumları tabi oldukları mevzuat hükümleri kapsamında değerlendirilmelidir.
Kursa katılma şartları ile ilgili olarak ayrıca Yönetmeliğin 27/8.maddesinde “İşyerlerinde düzenlenen kurslara; il müdürlüğünün onayı alınmak şartıyla hizmet alımı ya da iş birliği yapılan işyerinin işçileri, mesleki bilgi ve becerilerini geliştirmek ve yeni teknolojilere uyum sağlamak amacıyla katılabilir. Bu kursiyerlere kursiyer zaruri gideri ödenmez ve kurs bitirme sertifikası verilir.” hükmüne yer verilmektedir.
Yönetmeliğin bu hükmü kapsamında işyerlerinde düzenlenen kurslara istekli tarafından yazılı olarak talepte bulunulması ve bu talebin il müdürlüğü tarafından uygun görülmesi şartıyla hizmet alımı ya da işbirliği yapılan işyerinin işçileri, mesleki bilgi ve becerilerini geliştirmek ve yeni teknolojilere uyum sağlamak amacıyla katılabileceklerdir. Bu şekilde kursa katılan kursiyerlere kursiyer zaruri gideri ödenmeyecek olup gerekli şartları sağlamaları durumunda bu kişilere kurs bitirme belgesi/sertifikası verilebilecektir.
İl müdürlüğü tarafından düzenlenen kurslara katılan kişilere ilişkin olarak Yönetmeliğin 27/9.maddesinde “Kurstan;
a)Askerlik, tutukluluk, hamilelik, doğum, hastalık, işe giriş ve kursa devamı engelleyebilecek ikametgâh değişikliği gibi nedenler ile bu Yönetmelikte belirlenen devamsızlık süresini aşmaları sebebiyle ayrılmak durumunda kalanlar,
b)Durumları kursu takibe elverişli olmadığı için kursla ilişiği yüklenicinin teklifi ve il müdürlüğünün onayı ile kesilenler,
c)Devam ederken kursun iptal edilmesinden dolayı mezun olamayanlar dışında, il müdürlüğü tarafından kabul edilen geçerli bir mazereti olmadan ayrılanlar, yirmi dört ay boyunca kurs veya programlardan yararlanamaz.” hükmüne yer verilmektedir.
Yönetmeliğin bu hükmü kapsamında açıkça sayılan haller ile bu haller dışında kalan ve il müdürlüğü tarafından kabul edilen geçerli bir mazereti olmaksızın kurstan ayrılan kişiler
52
yirmi dört ay süresince Yönetmelik kapsamında düzenlenen kurs veya programlardan yararlanamayacaklardır.
Yönetmeliğin bu hükmü kapsamında açıkça sayılan haller ile il müdürlüğü tarafından değerlendirilerek karar verilecek durumlara ilişkin geçerli bir mazereti olduğunu beyan eden kişinin bu mazeretini kanıtlayıcı belgeleri eksiksiz ve gecikmeksizin il müdürlüğüne ibraz etmesi gerekmekte olup gerek duyulması halinde il müdürlüğü tarafından kişilerin ibraz etmiş oldukları bu belgelere ilave belgeler de istenebilecektir.
Kursa katılma şartlarına ilişkin olarak ayrıca Yönetmeliğin 27/10.maddesinde “Kursiyer olarak seçilenler, hak ve yükümlülüklerini içeren kursiyer taahhütnamesini imzalamadan kursa katılamazlar.” hükmüne yer verilmektedir.
Yönetmeliğin bu hükmü kapsamında kursa katılmak isteyen kişiler hiçbir koşulda hak ve yükümlülüklerini içeren kursiyer taahhütnamesini en geç kursa başlama tarihinde imzalamadan kursa katılamazlar. Aksi durumun tespiti halinde derhal kişinin kursla ilişiği kesilerek Yönetmelik kapsamında gerekli iş ve işlemler tesis edilecektir.
Bu hususa ilave olarak ayrıca 18 yaşını doldurmamış olan kişilerin veli veya vasilerinin de kursiyer taahhütnamesini imzalamaları gerekmekte olup taahhütnamede veli veya vasilerinin imzası olmadan bu kişiler kurslara katılamayacaklardır.
Yönetmeliğin bu düzenlemelerine ilave olarak ayrıca 27/11.maddesinde “Kamu kurum ve kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile Genel Müdürlük arasında imzalanan protokole istinaden işbirliği yöntemiyle düzenlenen kurslarda, kursiyerlerin işsiz olması şartı aranmaz.” hükmüne yer verilmektedir.
Yönetmeliğin bu hükmü kapsamında ihtiyaç duyulması halinde Genel Müdürlük ile kamu kurum ve kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları arasında protokol imzalanabilecek olup bu hususa ilişkin gerekli bilgilendirmeler Genel Müdürlük tarafından yapılacaktır.