dersinin başlangıç dönemine ilişkin görüşleri iki tema altında toplanmıştır.
1. Model’de; katılımcıların bir kısmı öğrencilerin ikinci sınıfta gerek bireysel, gerekse toplu müzikal çalışmalarında temel formlara sahip eserleri seslendirme, yorumlama çalışmaları içerisinde olduklarından, anlaşılır ve bilinçli bir seslendirme, bilgili bir dinleyici ve müzik biçimleri dersi ile ilişkili olan dersler arasında eş güdümün sağlanması ve buna bağlı olarak öğrencilerin müzikal yaşamlarında öğrenme sürecini olumlu yönde etkileyeceğinden, müzik biçimleri dersinin ikinci sınıfın güz dönemi ile (3. yarıyıl) başlaması gerektiği görüşünü benimsemişlerdir. Ayrıca katılımcılardan bazıları bireysel çalgı ve piyano derslerine giren öğretim elemanlarının, eserlerin formlarına ait bilgilere yer verilmediğini, buna bağlı olarak bireysel derslerde de bilgili ve bilinçli bir seslendirmenin gerçekleştirilmesi için müzik biçimlerine yer verilmesi gerektiğini belirtmektedirler.
K1: “Bir defa ilk 2 yılın bitiminde en geç 3. sınıfın başında verilmeli. Niye orada
verilmeli, çünkü küçük ölçekli de olsa, orta ölçekli de olsa öğrenciler bu biçimlerde eserler çalmaya, dinlemeye başlamışlardır. Bireysel derslerinde, ne bileyim koro derslerinde, orkestra derslerinde... Artık bu biçimdeki müzikleri bunların hem eğitim, hem genel yaşamlarında vardır. Şimdi bunun geciktirilmesi bu biçimdeki eserlerin daha bilgili ve bilinçli olarak çalınmasını, dinlenmesini, söylenmesini engeller. Yani onlara katkı sağlamaz. Daha erken verilmesi de -yani ilk bir yıl içinde- öğrenci henüz sonat çalma düzeyine, konçerto çalma düzeyine gelememiştir. Havada kalır, soyut kaçar. Yani öğrendiği biçim öğreneceği yaşamında en az birkaç bölmeyle yer almalı. İşte o derste öğrendiğini müzik yaşamında uygulamalı. Bu çok önemli bir şey. Öğrenmede transfer diyoruz değil mi? Boyut bu bakımda 3. sınıfın ilk yarısı kanımca belli bir düzen içinde en iyi yer. 3. sınıfın 2. yarıyılı biraz geç. Hatta şunu söyleyeyim yeri gelmişken; burada keşke bu ders iki yarıyıl olsa da birisi birinci sınıfta, en geç ikinci yarıyılda, o zaman birinci veya ikinci yarıyılda, diğeri de üçüncü sınıfın birinci veya ikinci yarıyılında olsa. Şöyle ki; ilk derste
temel biçimleri öğretirsin, motif, cümle, dönem, şarkı biçimi, yani yalın basit biçimler. Çünkü bu biçimlerde alıştırma çalıyor, etüt çalıyor ne olursa olsun. O zaman buna rondo da katılabilir, en çok bizim kavuştaklı biçimler dediğimiz nakaratlı biçimler. Şimdi bu zaten yaşamda da var. O zaman burada o derste sonat biçimi işlenmez, konçerto biçimi işlenmez, füg işlenmez örneğin. Ama temel biçimler bütün dünyanın biçimleri ve müzik türleri için geçerli olan en temel biçimler ve biçim öğeleri işlenir, dersler içerisinde onunla yoğrulur. Üçüncü sınıfa gelindiğinde de bir ders daha; o zaman işte sonat, konçerto, senfoni, değişik-daha karmaşık biçimlere doğru gidilebilir. Benim kafamdaki esas model odur. Yani tek ders değil, çift ders”.
K4: “Müzik Teorisi ve İşitme Eğitimi dersi kapsamı içinde motif, cümle ve şarkı
formlarına 1. sınıftan itibaren yer verilmektedir (en azından ben böyle yapıyorum). Öğrenci ön bilgi edindiği için 2. sınıftan itibaren müzik biçimlerini daha kolay anlayacağını düşünüyorum”.
K7: “Müzik Biçimleri dersi 2. sınıf 3. dönemden itibaren yer almalı, 2. sınıf 4.
dönemde de devam etmeli. Şu derslerle; müzik tarihi, armoni, enstrüman ve besteleme dersleri ile bağlantı kurarak yürütülmelidir”.
K12: “Müzik Biçimleri dersi mevcut ders programında 3. sınıfta yer almaktadır.
Fakat öğrenciler 1. sınıftan itibaren Bireysel Çalgı ve Piyano dersini görmektedirler. 1. sınıfta Piyano ve Bireysel Çalgıları için temel teknik davranışları kazandıklarını varsayarsak 2. sınıftan itibaren nitelikli ve belirli bir form çerçevesinde eserler çalmaktadırlar. 2. sınıftan itibaren çaldıkları eserlerin form analizini yapabilmeleri ve türleri tanımaları gerekiyor diye düşünüyorum. Örnek vermek gerekirse, sonat, sonatin, rondo, menüet vb. türleri işlediğim zaman birçok öğrencinin 3. sınıfa kadar bu türlerde eserler çaldığını, fakat tam olarak türlerin yapılarını, usul ve ritmik özelliklerini, dönem özelliklerinin neler olduğunu, icra sırasında nelere dikkat etmeleri gerektiğini vb. bilmediklerini gözlemliyorum”.
K13:“Müzik Biçimleri dersi mevcut programda 6. yarıyılda işlenmektedir.
Öğrencilerin diğer dersleri göz önüne alındığında, eserlerin biçimsel yapısının kavranabilmesi ve analiz edilebilmesi öğrenme sürecini hızlandıracak bir etken olacaktır. Bu açıdan, birinci yılın ardından bu ders ikinci sınıfın herhangi bir döneminde verilebilir. Diğer taraftan piyano vb. derslerin öğretim programlarında da müzik biçimlerine yer verilmelidir ve çalışılan eserlere ilişkin biçim analizi yapılması gerekir. Bu ise anlaşılır ve güzel bir seslendirme için gerekli bir süreçtir”.
2. Model’de ise katılımcıların diğer bir kısmı Müzik Biçimleri dersini alacak olan öğrencilerin gerek kuramsal, gerekse işitsel boyutta belirli bir bilgi ve birikime sahip olmaları gerektiğinden dersin üçüncü sınıfın güz döneminden (5. yarıyıl) itibaren başlanılması yönünde görüş bildirmişleridir.
K2: “Bence 3. sınıfın başından sonuna kadar olabilir. Birinci döneminden başlayıp
devam eden bir ders halinde olabilir. Ama yine de müzik kuramlarıyla ilişkilendirilerek bunu ta birinci sınıftan, hatta güzel sanatların birinci sınıfından başlatmakta yarar var. Yani tekerleme deyip geçmeyin, tekerlemelerinde biçimleri var. Biçime, ta o noktadan başlamakta, yani aşama aşama yıllar içinde müziksel işitme okumayla ilişkilendirip götürmekte yarar var. Daha kalıcı izli olur o zaman”.
K5: “Müzik bölümlerinin, 3. ve 4 sınıfında”.
K6: “Yani bu ders biraz birikim gerektiren bir ders. Yani belli bir inşayı belli bir
birikimin üzerine yapması gerekiyor. Öğrencideki algınında yüksek olması lazım. Dolayısıyla yani şimdi eski öğrencilerimiz biliyorsunuz güzel sanatlar mezunu olmadan gelen öğrencilerimizde bazı şeylere hemen başlayamazdık, nerdeyse sıfırdan ele alırdık. Ama şimdi bu gelen öğrenciler iyi kötü çok istediğimiz düzeyde hesapta olmasalar, belli bir düzeyde geldikleri için artık hemen onlara bazı şeyleri verebiliyoruz; işitme, armoni anlamında. Dolayısıyla da ikinci sınıftan da başlatılabilir. Normalde üçtür ama. Birazda sınıftaki
denklemin öğrencinin yapılarına da bağlıdır. Bazı sınıfta öyle o dönemde gelen öğrencilerin kaliteleri yüksekteki sınıflara toplanmıştır ki, belli bir seviyenin üzerindedir zaten. Sizin ona alttan başlatma şansınız yok. İşitmede de, armonide de, formda da. Dolayısıyla da o sınıfa erkende verebilirsiniz. Yani bir bakmışsınız hazırsınız zaten, ne dediyseniz onu anlıyor. İkinci sınıfın hemen başında ya da ikinci sınıfın ikinci döneminde başlatılabilir. Ama genel anlamda üçüncü sınıftır yani”.
K8: “Üçüncü sınıf uygun, ama birinci sınıftan itibaren işitme derslerinde eşgüdümsel
olarak motif nedir, cümle nedir, dönem nedir, bu kavramların alt yapısını hazırlıyoruz. Yarım kararı, tam kararı, motifi, cümleyi, dönemi diğer derslerden işleniyormuş, beyne kazılmış gibi algılıyoruz. Diğer derslerde bu alt yapıyı hazırlayıp sunmak, Müzik Biçimleri dersindeki bilgileri çalmadıktan sonra kağıt üzerinde anlat bitti bu kadar. Çalmadıktan sonra ne anlayacak. Sergi, gelişme, yeniden sergi, ne anlam ifade ettik? Diğer derslerle bu alt yapıyı hazırlayıp sunmak lazım. Tek piyanoya kalsa da yürümez, işitmeye kalsa da yürümez, müzik biçimleri dersine kalsa da yürümez. Biz bu dersi işliyorken eşgüdümlü olarak birbirlerini takip ediyormuş gibi düşünüyoruz. Bunu bağımsız bir ders olarak versen, her sene versen de bir işe yaramaz. İşitme dersinde bu bilgiler veriliyor. Bunun nasıl çalındığını çalgı dersinde öğreneceksin. Birinci sınıfın ilk dersinden son derse kadar birbiriyle eşgüdümlü diyoruz. Bazı hocalar çalgı derslerinde çalıştırdıkları eserlerin formlarını bilmiyorlar. Bilmiyorlar ki ne versin. Sistemi sorgulamak gerekir. Her hoca yeterliymiş gibi tartışıyoruz”.
K10: “Dersler yalnızca ders saati ile ele alınmamalıdır. Öğrencilerin kendi
çalışmaları da bu ders için ayrılacak mesai olarak düşünülmelidir”.
K11: “Bu dersin 3. sınıf 1. yarıyılda başlatılabilmesi uygun olurdu. Daha önceki
yıllarda konular verilebilse dahi öğrenciler uygulama yapabilecek düzeyde olmuyorlar. O nedenle 3. sınıfta başlanılabileceğini düşünüyorum”.
K15: “Güz döneminde Batı Müziği Formları, bahar döneminde ise; Türk Müziği
Formları olarak ayrılmasının yararlı olacağını ve bu şekilde haftada iki saat olarak düzenlenmesi gerektiğini düşünmekteyim”.
Ayrıca katılımcıların çoğu Müzik Biçimleri dersinin farklı dönemlerden başlaması üzerine görüşleri olsa da dersin alanı ile ilişkili olan kuramsal, işitsel, bireysel çalgı, piyano ve ses eğitimi dersleri ile Müzik Biçimleri dersinin eş güdümlü olarak yürütülmesi gerektiğini vurgulamışlardır.
Soru 2. 2. Katılımcıların 2. sorunun 2. sondasında “Haftada kaç saat olmalı