I. BÖLÜM
2. Katılımcıların Mezunların Beceri,Bilgi ve Tutum Yeterlikleri İle İlgili Görüşleri
Bu kısımda; katılımcıların, dokuma işletmelerinde çalışan tekstil meslek lisesi mezunu dokumacıların (dokuma makinesi operatörü) beceri, bilgi ve tutum konusunda yeterliklerine ilişkin görüşleri yer almaktadır.
Tablo 4
Katılımcıların Mezunların Beceri Yeterlikleri İle İlgili Görüşleri BECERİLER Yetersiz Kısmen yeterli Yeterli Oldukça yeterli Tamamen yeterli
n
X S f % f % f % f % f % Kullanılacak malzemeyi temin etmek 12 8,0 43 28,7 53 35,3 16 10,7 26 17,3 150 3,0067 1,18998 Kullanılacak aletleri hazırlamak 8 5,3 43 28,7 65 43,3 9 6,0 25 16,7 150 3,0000 1,11126 Dokuma tezgâhına atkı bobini ve levent yerleştirmek 14 9,3 33 22,0 57 38,0 30 20,0 16 10,7 150 3,0067 1,10822 Atkı/çözgü ve diğer duruşlarda tezgâhı çalıştırma önceliğini belirlemek 16 10,7 31 20,7 59 39,3 31 20,7 13 8,7 150 2,9600 1,09225 Atkı ve Çözgü kopuğunu almak 10 6,7 35 23,3 25 16,7 43 28,7 37 24,7 150 3,4133 1,27014 Çözgüyü kontrol etmek ve düzeltmek 12 8,0 50 33,3 39 26,0 35 23,3 14 9,3 150 2,9267 1,12385 Üretim esnasında makinelerde oluşan ufak aksaklıkları gidermek 37 24,7 63 42,0 26 17,3 15 10,0 9 6,0 150 2,3067 1,12892 Dokuma tezgahına leno ve yazı makaralarını yerleştirmek 16 10,7 36 24,0 55 36,7 18 12,0 25 16,7 150 3,0000 1,20958 Makine ve teçhizatın korunmasını sağlamak 6 4,0 32 21,3 32 21,3 27 18,0 53 35,3 150 3,5933 1,27493Tip değişimine ve ayarlarının yapılmasına yardımcı olmak 17 11,3 57 38,0 33 22,0 20 13,3 23 15,3 150 2,8333 1,25006 Top başı kontrolü yapmak ve düzeltmek 9 6,0 56 37,3 41 27,3 30 20,0 14 9,3 150 2,8933 1,08774 Tahar hatalarını kontrol etmek 9 6,0 40 26,7 47 31,3 29 19,3 25 16,7 150 3,1400 1,16452 Desen kontrolü yapmak ve desen yetkilisine bildirmek 9 6,0 44 29,3 31 20,7 46 30,7 20 13,3 150 3,1600 1,16481 Dokuma örgüsünü kontrol etmek 25 16,7 33 22,0 39 26,0 37 24,7 16 10,7 150 2,9067 1,24968 Kumaş kenarlarını kontrol etmek ve düzeltmek 23 15,3 32 21,3 26 17,3 52 34,7 17 11,3 150 3,0533 1,27856 Atkı ve çözgü ipliklerinin kalitesini kontrol etmek ve yetkiliye bildirmek 30 20,0 65 43,3 24 16,0 21 14,0 10 6,7 150 2,4400 1,15555 Atkı renk sıralamasını kontrol etmek ve düzenlemek 18 12,0 27 18,0 36 24,0 42 28,0 27 18,0 150 3,2200 1,27374 Çözgü ve atkıdaki pamuklaşmayı kontrol etmek ve düzenlemek 56 37,3 39 26,0 23 15,3 23 15,3 9 6,0 150 2,2667 1,27267 Levendi kontrol etmek ve yetkiliye bildirmek 10 6,7 31 20,7 47 31,3 42 28,0 20 13,3 150 3,2067 1,11906 Lamel kontrolü yapmak ve düzeltmek 9 6,0 57 38,0 35 23,3 28 18,7 21 14,0 150 2,9667 1,17248 Atkı sıklığını kontrol etmek ve yetkiliye bildirmek 22 14,7 27 18,0 49 32,7 27 18,0 25 16,7 150 3,0400 1,27379 Tablo 4
Ankete cevap verenlerin, tekstil meslek lisesi mezunu dokumacıların (dokuma makinesi operatörü) beceri yeterlikleri ile ilgili görüşleri Tablo 4’te belirtilmiştir.
Tablo 4’e göre “Kullanılacak malzemeyi temin etmek” maddesine ankete katılanların % 17,3’ü tamamen yeterli, % 10,7’si oldukça yeterli, % 35,3’ü yeterli, %28,7’si kısmen yeterli, % 8’i yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,0067’dir. Bu durumda mezunların kullanılacak malzemeyi temin etmek konusunda yeterli oldukları söylenebilir.
“Kullanılacak aletleri hazırlamak” maddesine ankete katılanların % 16,7’si tamamen yeterli, % 6’sı oldukça yeterli, % 43,3’ü yeterli, % 28,7’si kısmen yeterli, % 5,3’ü yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,0000’dır. Bu durumda mezunların kullanılacak aletleri hazırlamada yeterli oldukları söylenebilir.
“Dokuma tezgâhına atkı bobini ve levent yerleştirmek” maddesine ankete katılanların % 10,7’si tamamen yeterli, % 20’si oldukça yeterli, % 38’i yeterli, %22,0’si kısmen yeterli, % 9,3’ü yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,0067’dir. Bu durumda mezunların dokuma tezgâhına atkı bobini ve levent yerleştirmede yeterli oldukları söylenebilir.
“Atkı/çözgü ve diğer duruşlarda tezgâhı çalıştırma önceliğini belirlemek” maddesine ankete katılanların % 8,7’si tamamen yeterli, % 20,7’si oldukça yeterli, %39,3’ü yeterli, % 20,7’si kısmen yeterli, % 10,7’si yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,9600’dür. Bu durumda mezunların atkı/çözgü ve diğer duruşlarda tezgâhı çalıştırma önceliğini belirlemede yeterli oldukları söylenebilir.
“Atkı ve çözgü kopuğunu almak” maddesine ankete katılanların % 24,7’si tamamen yeterli, % 28,7’si oldukça yeterli, % 16,7’si yeterli, % 23,3’ü kısmen yeterli, % 6,7’si yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,4133’dür. Bu durumda mezunların atkı ve çözgü kopuğunu almak hususunda yeterli oldukları söylenebilir.
“Çözgüyü kontrol etmek ve düzeltmek” maddesine ankete katılanların %9,3’ü tamamen yeterli, % 23,3’ü oldukça yeterli, % 26’sı yeterli, % 33,3’ü kısmen yeterli, % 8’i yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,9267’dir. Bu durumda mezunların çözgüyü kontrol etmek ve düzeltmek hususunda yeterli oldukları söylenebilir.
“Üretim esnasında makinelerde oluşan ufak aksaklıkları gidermek” maddesine ankete katılanların % 6’sı tamamen yeterli, % 10’u oldukça yeterli, %17,3’ü yeterli, % 42’si kısmen yeterli, % 24,7’si yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,3067’dir. Bu durumda mezunların üretim esnasında makinelerde oluşan ufak aksaklıkları gidermekte kısmen yeterli oldukları söylenebilir.
“Dokuma tezgâhına leno ve yazı makaralarını yerleştirmek” maddesine ankete katılanların % 16,7’si tamamen yeterli, % 12’si oldukça yeterli, % 36,7’si yeterli, % 24’ü kısmen yeterli, % 10,7’si yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,0000’dir. Bu durumda mezunların dokuma tezgâhına leno ve yazı makaralarını yerleştirmek konusunda yeterli oldukları söylenebilir.
“Makine ve teçhizatın korunmasını sağlamak” maddesine ankete katılanların % 35,3’ü tamamen yeterli, % 18’i oldukça yeterli, % 21,3’ü yeterli, % 21,3’ü kısmen yeterli, % 4’ü yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,5933’dür. Bu durumda mezunların makine ve teçhizatın korunmasını sağlamak hususunda oldukça yeterli oldukları söylenebilir.
“Tip değişimine ve ayarlarının yapılmasına yardımcı olmak” maddesine ankete katılanların % 15,3’ü tamamen yeterli, % 13,3’ü oldukça yeterli, % 22’si yeterli, % 38’i kısmen yeterli, % 11,3’ü yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,8333’dür. Bu durumda mezunların tip değişimine ve ayarlarının yapılmasına yardımcı olmak hususunda yeterli oldukları söylenebilir.
“Top başı kontrolü yapmak ve düzeltmek” maddesine ankete katılanların %9,3’ü tamamen yeterli, % 20’si oldukça yeterli, % 27,3’ü yeterli, % 37,3’ü kısmen yeterli, % 6’sı yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,8933’dür. Bu durumda mezunların top başı kontrolü yapmak ve düzeltmek hususunda yeterli oldukları söylenebilir.
“Tahar hatalarını kontrol etmek” maddesine ankete katılanların % 16,7’si tamamen yeterli, % 19,3’ü oldukça yeterli, % 31,3’ü yeterli, % 26,7’si kısmen yeterli, % 6’sı yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,1400’dür. Bu durumda mezunların tahar hatalarını kontrol etmede yeterli oldukları söylenebilir.
“Desen kontrolü yapmak ve desen yetkilisine bildirmek” maddesine ankete katılanların % 13,3’ü tamamen yeterli, % 30,7’si oldukça yeterli, % 20,7’si yeterli, %29,3’ü kısmen yeterli, % 6’sı yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,1600’dır. Bu durumda mezunların desen kontrolü yapmak ve desen yetkilisine bildirmek hususunda yeterli oldukları söylenebilir.
“Dokuma örgüsünü kontrol etmek” maddesine ankete katılanların % 10,7’si tamamen yeterli, % 24,7’si oldukça yeterli, % 26’sı yeterli, % 22’si kısmen yeterli, % 16,7’si yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,9067’dir. Bu durumda mezunların dokuma örgüsünü kontrol etmek hususunda yeterli oldukları söylenebilir.
“Kumaş kenarlarını kontrol etmek ve düzeltmek” maddesine ankete katılanların % 11,3’ü tamamen yeterli, % 34,7’si oldukça yeterli, % 17,3’ü yeterli, %21,3’ü kısmen yeterli, % 15,3’ü yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,0533’dür. Bu durumda mezunların kumaş kenarlarını kontrol etmek ve düzeltmek hususunda yeterli oldukları söylenebilir.
“Atkı ve çözgü ipliklerinin kalitesini kontrol etmek ve yetkiliye bildirmek” maddesine ankete katılanların % 6,7’si tamamen yeterli, % 14’ü oldukça yeterli, %16’sı yeterli, % 43,3’ü kısmen yeterli, % 20’si yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,4400’dır. Bu durumda mezunların atkı ve çözgü ipliklerinin kalitesini kontrol etmek ve yetkiliye bildirmek hususunda kısmen yeterli oldukları söylenebilir.
“Atkı renk sıralamasını kontrol etmek ve düzenlemek” maddesine ankete katılanların % 18’i tamamen yeterli, % 28’i oldukça yeterli, % 24’ü yeterli, % 18’i kısmen yeterli, % 12’si yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,2200’dür. Bu durumda mezunların atkı renk sıralamasını kontrol etmek ve düzenlemek hususunda yeterli oldukları söylenebilir.
“Çözgü ve atkıdaki pamuklaşmayı kontrol etmek ve düzenlemek” maddesine ankete katılanların % 6’sı tamamen yeterli, % 15,3’ü oldukça yeterli, % 15,3’ü yeterli, % 26’sı kısmen yeterli, % 37,3’ü yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,2667’dir. Bu durumda mezunların çözgü ve atkıdaki pamuklaşmayı kontrol etmek ve düzenlemek hususunda kısmen yeterli oldukları söylenebilir.
“Levendi kontrol etmek ve yetkiliye bildirmek” maddesine ankete katılanların % 13,3’ü tamamen yeterli, % 28’i oldukça yeterli, % 31,3’ü yeterli, % 20,7’si kısmen yeterli, % 6,7’si yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,2067’dir. Bu durumda mezunların levendi kontrol etmek ve yetkiliye bildirmek hususunda yeterli oldukları söylenebilir.
“Lamel kontrolü yapmak ve düzeltmek” maddesine ankete katılanların % 14’ü tamamen yeterli, % 18,7’si oldukça yeterli, % 23,3’ü yeterli, % 38’i kısmen yeterli, % 6’sı yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,9667’dir. Bu durumda mezunların lamel kontrolü yapmak ve düzeltmek hususunda yeterli oldukları söylenebilir.
“Atkı sıklığını kontrol etmek ve yetkiliye bildirmek” maddesine ankete katılanların % 16,7’si tamamen yeterli, % 18’i oldukça yeterli, % 23,7’si yeterli, %18’i kısmen yeterli, % 14,7’si yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,0400’dır. Bu durumda mezunların atkı sıklığını kontrol etmek ve yetkiliye bildirmek hususunda yeterli oldukları söylenebilir.
Tablo 5
Katılımcıların Mezunların Bilgi Yeterlikleri İle İlgili Görüşleri
Ankete cevap verenlerin, tekstil meslek lisesi mezunu dokumacıların (dokuma makinesi operatörü) bilgi yeterlikleri ile ilgili görüşleri Tablo 5’te belirtilmiştir.
BİLGİLER
Yetersiz Kısmen yeterli Yeterli Oldukça yeterli Tamamen yeterli
n
X S f % f % f % f % f % Hata çeşitlerini bilme 23 15,3 35 23,3 52 34,7 23 15,3 17 11,3 150 2,8400 1,19888 Güvenlik önlemlerini bilme 9 6,0 61 40,7 25 16,7 42 28,0 13 8,7 150 2,9267 1,12981 İlkyardım kurallarını bilme 28 18,7 45 30,0 26 17,3 36 24,0 15 10,0 150 2,7667 1,28186 Mesleki terimleri bilme 16 10,7 21 14,0 58 38,7 35 23,3 20 13,3 150 3,1467 1,14919 Tahar ve armür bilgisi 17 11,3 32 21,3 54 36,0 27 18,0 20 13,3 150 3,0067 1,17865 Araç – gereç bilgisi 8 5,3 39 26,0 46 30,7 37 24,7 20 13,3 150 3,1467 1,11359 Mesleki matematik bilgisi 57 38,0 50 33,3 26 17,3 12 8,0 5 3,3 150 2,0533 1,08552 Desen ve renk bilgisi 9 6,0 11 7,3 29 19,3 40 26,7 61 40,7 150 3,8867 1,19584 Mesleki mekanik bilgisi 25 16,7 73 48,7 23 15,3 18 12,0 11 7,3 150 2,4467 1,12648 Rapor hazırlama bilgisi 11 7,3 17 11,3 24 16,0 58 38,7 40 26,7 150 3,6600 1,19748Tablo 5’e göre “Hata çeşitlerini bilme” maddesine ankete katılanların %11,3’ü tamamen yeterli, % 15,3’ü oldukça yeterli, % 34,7’si yeterli, % 23,3’ü kısmen yeterli, % 15,3’ü yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,8400’dür. Bu durumda mezunların hata çeşitlerini bilmede yeterli oldukları söylenebilir.
“Güvenlik önlemlerini bilme” maddesine ankete katılanların % 8,7’si tamamen yeterli, % 28’i oldukça yeterli, % 16,7’si yeterli, % 40,7’si kısmen yeterli, % 6’sı yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,9267’dir. Bu durumda mezunların güvenlik önlemlerini bilme konusunda yeterli oldukları söylenebilir.
“İlkyardım kurallarını bilme” maddesine ankete katılanların % 10’u tamamen yeterli, % 24’ü oldukça yeterli, % 17,3’ü yeterli, % 30’u kısmen yeterli, % 18,7’si yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,7667’dir. Bu durumda mezunların ilkyardım kurallarını bilme konusunda yeterli oldukları söylenebilir.
“Mesleki terimleri bilme” maddesine ankete katılanların % 13,3’ü tamamen yeterli, % 23,3’ü oldukça yeterli, % 38,7’si yeterli, %14’ü kısmen yeterli, % 10,7’si yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,1467’dir. Bu durumda mezunların mesleki terimleri bilmede yeterli oldukları söylenebilir.
“Tahar ve armür bilgisi” maddesine ankete katılanların % 13,3’ü tamamen yeterli, % 18’i oldukça yeterli, % 36’sı yeterli, % 21,3’ü kısmen yeterli, % 11,3’ü yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,0067’dır. Bu durumda mezunların tahar ve armür bilgisinin yeterli olduğu söylenebilir.
“Araç – gereç bilgisi” maddesine ankete katılanların % 13,3’ü tamamen yeterli, % 24,7’si oldukça yeterli, % 30,7’si yeterli, % 26’sı kısmen yeterli, % 5,3’ü yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,1467’dir. Bu durumda mezunların araç – gereç bilgisinin yeterli olduğu söylenebilir.
“Mesleki matematik bilgisi” maddesine ankete katılanların % 3,3’ü tamamen yeterli, % 8’i oldukça yeterli, % 17,3’ü yeterli, % 33,3’ü kısmen yeterli, % 38’i yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,0533’dür. Bu durumda mezunların mesleki matematik bilgisinin kısmen yeterli olduğu söylenebilir.
“Desen ve renk bilgisi” maddesine ankete katılanların % 40,7’si tamamen yeterli, % 26,7’si oldukça yeterli, % 19,3’ü yeterli, % 7,3’ü kısmen yeterli, % 6’sı yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,8867’dir. Bu durumda mezunların desen ve renk bilgisinin oldukça yeterli olduğu söylenebilir.
“Mesleki mekanik bilgisi” maddesine ankete katılanların % 7,3’ü tamamen yeterli, % 12’si oldukça yeterli, % 15,3’ü yeterli, % 48,7’si kısmen yeterli, % 16,7’si yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,4467’dir. Bu durumda mezunların mesleki mekanik bilgisinin kısmen yeterli olduğu söylenebilir.
“Rapor hazırlama bilgisi” maddesine ankete katılanların % 26,7’si tamamen yeterli, % 38,7’si oldukça yeterli, % 16’sı yeterli, % 11,3’ü kısmen yeterli, % 7,3’ü yetersiz cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,6600’dır. Bu durumda mezunların rapor hazırlama bilgisinin oldukça yeterli olduğu söylenebilir.
Tablo 6
Katılımcıların Mezunların Tutumları İle İlgili Görüşleri
Ankete cevap verenlerin, tekstil meslek lisesi mezunu dokumacıların (dokuma makinesi operatörü) işletme içi tutumları ile ilgili görüşleri Tablo 6’da belirtilmiştir.
Tablo 6’ya göre “İletişim yeteneği” maddesine ankete katılanların % 52,7’si her zaman, % 20’si sıklıkla, % 24,7’si bazen, % 2,7 hiçbir zaman cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,2267’dir. Bu durumda mezunların iletişim yeteneğine sıklıkla sahip oldukları söylenebilir.
TUTUMLAR
Hiçbir
zaman Bazen Sıklıkla
Her zaman
n
X S f % f % f % f % İletişim yeteneği 4 2,7 37 24,7 30 20,0 79 52,7 150 3,2267 0,91334 Öğrenme isteği 4 2,7 46 30,7 26 17,3 74 49,3 150 3,1333 0,94597 Öğretme isteği 13 8,7 15 10,0 56 37,3 66 44,0 150 3,1667 0,92987 Ekip içinde çalışma yeteneği 13 8,7 15 10,0 51 34,0 71 47,3 150 3,2000 0,94123 Zamanı verimli kullanma 13 8,7 22 14,7 52 34,7 63 42,0 150 3,1000 0,95362 İş disiplinine sahip olma 10 6,7 33 22,0 40 26,7 67 44,7 150 3,0933 0,96479 Dikkatli olma 9 6,0 47 31,3 34 22,7 60 40,0 150 2,9667 0,97909 Yeniliklere açık olma 16 10,7 34 22,7 35 23,3 65 43,3 150 2,9933 1,04590 Planlı ve organize çalışma 9 6,0 73 48,7 38 25,3 30 20,0 150 2,5933 0,87544 Meslek ahlakına sahip olma 9 6,0 35 23,3 29 19,3 77 51,3 150 3,1600 0,98362 Sorumluluk duygusuna sahip olma 11 7,3 42 28,0 27 18,0 70 46,7 150 3,0400 1,02243“Öğrenme isteği” maddesine ankete katılanların % 49,3’ü her zaman, % 17,3’ü sıklıkla, % 30,7’si bazen, % 2,7’si hiçbir zaman cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,1333’dür. Bu durumda mezunların öğrenme isteğine sıklıkla sahip oldukları söylenebilir.
“Öğretme isteği” maddesine ankete katılanların % 44’ü her zaman, % 37,3’ü sıklıkla, % 10’u bazen, % 8,7’si hiçbir zaman cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,1667’dir. Bu durumda mezunların öğretme isteğine sıklıkla sahip oldukları söylenebilir.
“Ekip içinde çalışma yeteneği” maddesine ankete katılanların % 47,3 her zaman, % 34’ü sıklıkla, % 10’u bazen, % 8,7’si hiçbir zaman cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,2000’dür. Bu durumda mezunların ekip içinde çalışma yeteneğine sıklıkla sahip oldukları söylenebilir.
“Zamanı verimli kullanma” maddesine ankete katılanların % 42’si her zaman, % 34,7’si sıklıkla, % 14,7’si bazen, % 8,7’si hiçbir zaman cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,1000’dür. Bu durumda mezunların sıklıkla zamanı verimli kullandıkları söylenebilir.
“İş disiplinine sahip olma” maddesine ankete katılanların % 44,7’si her zaman, % 26,7’si sıklıkla, % 22’si bazen, % 6,7’si hiçbir zaman cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,0933’dür. Bu durumda mezunların sıklıkla iş disiplinine sahip oldukları söylenebilir.
“Dikkatli olma” maddesine ankete katılanların % 40’ı her zaman, % 22,7’si sıklıkla, % 31,3’ü bazen, % 6’sı hiçbir zaman cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,9667’dir. Bu durumda mezunların işletme içerisinde sıklıkla dikkatli oldukları söylenebilir.
“Yeniliklere açık olma” maddesine ankete katılanların % 43,3’ü her zaman, % 23,3’ü sıklıkla, % 22,7’si bazen, % 10,7’si hiçbir zaman cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,9933’dür. Bu durumda mezunların sıklıkla yeniliklere açık oldukları söylenebilir.
“Planlı ve organize çalışma” maddesine ankete katılanların % 20’si her zaman, % 25,3’ü sıklıkla, % 48,7’si bazen, % 6’sı hiçbir zaman cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 2,5933’dür. Bu durumda mezunların sıklıkla planlı ve organize bir şekilde çalıştıkları söylenebilir.
“Meslek ahlakına sahip olma” maddesine ankete katılanların % 51,3’ü) her zaman, % 19,3’ü sıklıkla, % 23,3’ü bazen, % 6’sı hiçbir zaman cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,1600’dür. Bu durumda mezunların sıklıkla meslek ahlakına sahip oldukları söylenebilir.
“Sorumluluk duygusuna sahip olma” maddesine ankete katılanların % 46,7’si her zaman, % 18’i sıklıkla, % 28’i bazen, % 7,3’ü hiçbir zaman cevabını vermişlerdir. Maddenin aritmetik ortalaması ise 3,0400’dür. Bu durumda mezunların sıklıkla sorumluluk duygusuna sahip oldukları söylenebilir.
Meslek Standartları Komisyonu (MSK) tarafından hazırlanan Dokumacı Meslek Standardı verilerine göre hazırlanan bu araştırma genel olarak incelendiğinde, Tekstil Meslek Lisesi mezunu çalışanların bilgi, beceri ve tutum açısından yeterli düzeyde oldukları görülmüştür.
V. BÖLÜM
SONUÇ VE ÖNERİLER
Bu bölümde, araştırmanın sonuçları ve araştırma bulgularına dayalı olarak geliştirilen önerilere yer verilmektedir.
Dokuma kumaş üretimi yapan işletmelerde, tekstil meslek lisesi mezunu olup dokumacı (dokuma makinesi operatörü) olarak çalışan kişilerin mesleki yeterliklerini belirlemeye yönelik yapılan bu araştırmada, araştırmanın alt amaçları olan sorulara cevap aranmış, sonuçlar cevap aranan alt sorulara uygun olarak verilmiştir.
Sonuç
Araştırmanın bu kısmında işletme çalışanlarından elde edilen veriler doğrultusunda ulaşılan sonuçlar verilmektedir.
1. Tekstil meslek lisesi mezunu çalışanların mesleğin gerektirdiği beceriye sahip olma yeterliği hakkında aşağıdaki verilere ulaşılmıştır.
− Makine ve teçhizatın korunmasını sağlamada oldukça yeterli,
− Kullanılacak malzemeyi temin etme, kullanılacak aletleri hazırlama, atkı/çözgü ve diğer duruşlarda tezgâhı çalıştırma önceliğini belirleme, atkı ve çözgü kopuğunu alma, çözgüyü kontrol etme ve düzeltme, dokuma tezgâhına leno ve yazı makaralarını yerleştirme, tip değişimine ve ayarlarının yapılmasına yardımcı olma, top başı kontrolü yapma ve düzeltme, tahar hatalarını kontrol etme, desen kontrolü yapma ve desen yetkilisine bildirme, dokuma örgüsünü kontrol etme, kumaş kenarlarını kontrol etme ve düzeltme, atkı renk sıralamasını kontrol etme ve düzenleme, levendi kontrol etme ve yetkiliye bildirme, lamel kontrolü yapma ve düzeltme, atkı sıklığını kontrol
etme ve yetkiliye bildirme, dokuma tezgâhına atkı bobini ve levent yerleştirme uygulamalarında yeterli,
− Üretim esnasında makinelerde oluşan ufak aksaklıkları giderme, atkı ve çözgü ipliklerinin kalitesini kontrol etme ve yetkiliye bildirme, çözgü ve atkıdaki pamuklaşmayı kontrol etme ve düzenlemede kısmen yeterli oldukları görülmüştür.
2. Tekstil meslek lisesi mezunu çalışanların sahip olduğu teknik bilgilerin yeterliği hakkında aşağıdaki verilere ulaşılmıştır.
− Desen ve renk bilgilerinin, rapor hazırlama bilgilerinin oldukça yeterli, − Hata çeşitleri, ilkyardım kuralları, araç-gereç, güvenlik önlemleri, tahar ve
armür, mesleki terim bilgilerinin yeterli,
− Mesleki matematik ve mesleki mekanik bilgilerinin ise kısmen yeterli olduğu görülmüştür.
3. Tekstil Meslek Lisesi mezunu çalışanların mesleğe yönelik geliştirmiş oldukları tutumları hakkında aşağıdaki verilere ulaşılmıştır.
− İletişim yeteneği, öğrenme isteği, öğretme isteği, ekip içinde çalışma yeteneği, iş disiplinine sahip olma, yeniliklere açık olma, planlı ve organize çalışma, meslek ahlakına sahip olma, sorumluluk duygusuna sahip olma, dikkatli olma ve zamanı verimli kullanma davranışlarına sıklıkla sahip oldukları görülmektedir.
Mezunlar mesleki matematik, mesleki mekanik, kalite kontrol konularında kısmen yeterli görülmüşlerdir. Bu konularda mezunların yeterliğinin düşük olduğu anlaşılmaktadır.
Tekstil Teknolojisi çerçeve öğretim programı içerisinde iplik, endüstriyel örme ve terbiye teknolojileri dallarında meslek hesapları dersi olmasına karşın endüstriyel dokuma dalında böyle bir dersin olmayışından dolayı mezunların mesleki matematik bilgisinin kısmen yeterli olduğu düşünülebilir. Ayrıca Dokuma makineleri ve kalite kontrol derslerinin atölye dersi olarak verilmeyip teorik olarak verilmesinden dolayı uygulamada yeterliklerinin düşük olduğu söylenebilir.
Araştırma genel olarak incelendiğinde; Tekstil Meslek Lisesi mezunu çalışanların bilgi, beceri ve tutum açısından yeterli düzeyde oldukları anlaşılmaktadır.
K.Maraş Anadolu Tekstil Teknik ve Meslek Lisesi’nin dokuma kumaş üretimi yapan fabrikaların istekleri doğrultusunda numune kumaş üretimi yapması, ayrıca YURTKUR’ a bağlı öğrenci yurtlarına ait nevresim ve çarşafların öğrenciler tarafından üretilmesi, öğrencilerin mesleki gelişimine önemli katkılar sağlamaktadır. Mezunların daha önce üretim yapmış olması ve işletmelerde yapılan stajlarla da kazanımların pekiştirilmesinden dolayı bilgi, beceri ve tutum açısından yeterli oldukları düşünülebilir. Dolayısıyla dokumacı olarak mesleki standartların gerektirdiği yeterliğe sahip oldukları sonucuna varılmıştır.
Buradan anlaşılmaktadır ki tekstil eğitim veren kurumlar ile istihdam sektörü arasında her düzeyde ilişkilerin sürdürülmesi gerekmektedir. Eğitimin her kademesi ile iş hayatı arasında karşılıklı bir etkileşimin var olması şüphesiz eğitim sistemin yapısını daha da güçlendirecektir. Mesleki eğitim sektöre zamanında uyum sağlayamadığı takdirde aralarında kopukluk meydana gelmekte ve mesleki eğitim sonucunda kazandırılan beceriler sektörde geçeriz duruma gelmektedir. Bu açıdan mesleki ve teknik eğitim sisteminin özenle incelenmesi ve yapılandırılması gerekir.
Öneriler
Bu araştırmada elde dilen bulgulara dayanarak, Tekstil Meslek Lisesi’nden mezun olacak kişileri istihdam sektörünün ihtiyaçları doğrultusunda gerekli teknik bilgi, beceri ve tutuma sahip olmaları açısından daha etkin hale getirmek, bu konuda yapılacak diğer araştırmalara ışık tutmak ve var olan sorunlara çözüm olması amacıyla aşağıdaki öneriler geliştirilmiştir.
1. Tekstil Meslek Lisesi Endüstriyel Dokuma Dalı’nda eğitimi verilen Dokuma Hazırlık ve Dokuma Makineleri dersinde, dokuma makinelerine ait mekanik parçaların özellikleri ayrıntılı olarak verilmeli ve oluşabilecek arızalara karşı müdahale konusunda öğrenciler eğitilmelidir.
2. İşletmelerin özellikle kalite kontrol konusunda talepleri dikkate alınarak, Tekstil Teknolojisi çerçeve öğretim programında yer alan Tekstilde Kontrol ve Tekstilde Kalite derslerinin modülleri ihtiyaca uygun hale getirilmelidir.
3. Tekstil Teknolojisi Çerçeve Öğretim Programında Dokuma meslek hesapları ayrı bir ders olarak verilmelidir.
4. Tekstil işletmelerinde meslek stajı yapan öğrencilere üretimin her aşamasında aktif olarak görev verilmesi sağlanmalı, okul-sanayi işbirliği geliştirilmelidir.
KAYNAKÇA
ALAYLIOĞLU, R, Oğuzkan, A.F. (1976). Ansiklopedik Eğitim Sözlüğü, İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevleri.
ALKAN, C. (1988). Türkiye’de Mesleki ve Teknik Eğitim Sisteminin Sanayinin İşgücü İhtiyacının Karşılanmasında Yeterliliği, Teknolojik Gelişmeler
Karşısında İşgücünün Eğitim ve İstihdam Sorunları Sempozyum Bildirisi,
Ankara: MPM Yayınları
ALTINKÖK, N. (1998). Türkiye’deki Sanayi Mesleki ve Teknik Eğitimin
Gelişimi, I. Mesleki ve Teknik Eğitim Sempozyumu (METES-98) Sayfa: 119-
123, Temmuz, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Karabük Teknik Eğitim Fakültesi, Zonguldak.
ARAS, G.(2006). Avrupa Birliği ve Dünya Pazarlarına Uyum Açısından Türk
Tekstil ve Konfeksiyon Sektörünün Rekabet Yeteneği, İstanbul: Mart
Matbaası
AYKAÇ, N. (2002). Türkiye'de ve Bazı Avrupa Birliği Ülkelerinde Mesleki
Teknik Eğitim (Almanya, Fransa, İsviçre, İspanya, Yunanistan Örneği),
Milli Eğitim Dergisi, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
BALOĞLU, Z. (1995). Türkiye’de Eğitim, Türkiye’nin Sorunları Dizisi, İstanbul: Yeni yüzyıl Kitaplığı,