Endüstriyel Dokuma Dalı Öğretim Programının İçeriği

Tekstil Teknolojisi alanında yer alan dallara özel ve mesleği destekleyici yeterlikleri kazandıracak dal dersleri, ağırlıkla son sınıflarda yer alan, iş başında veya işletmelerde uygulanması öngörülen derslerdir.

Endüstriyel Dokuma; Tekstil Teknolojisi dokuma sektöründe, her türlü dokuma yapma yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Dokumaya hazırlık yapma, makinelerin bakım ve ayarlarını yapma, kumaş deseni oluşturma, dokuma makinesi için desen hazırlama, bilgisayarda desen programlarını kullanma, dokuma kumaşın analizini yapma, dokuma kumaş üretimini kalite standartlarına uygun olarak yapma ile ilgili yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilmektedir(http://www.megep.meb.gov.tr/indextr.html).

Bu dalın amacı; Tekstil Teknolojisi alanında endüstriyel dokuma mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

Bu dalda verilen mesleki dersler; (MEGEP 2007:6) • Tekstil Teknolojisi

• Dokuma Kumaş Analizi

• Dokuma Hazırlık ve Dokuma Makineleri’dir

Tekstil Teknolojisi Dersi Öğretim Programının İçeriği (MEGEP 2007:21);

Tekstil teknolojisi dersinde kazandırılan yeterlikler;

− Harman ve Tarak bandı yapmak − Cer bandı ve fitil yapmak − İplik ve bobin elde etmek

− Numara ve büküm sayısını tespit etmek − Ana örgüleri çizmek

− Tahar ve armür planlarını çizmek

− Bezayağı örgülü numune kumaş dokumak − Dimi örgülü numune kumaş dokumak − Saten örgülü numune kumaş dokumak

− Temel örme ve örme kumaşların özelliklerini tanımak − El örme makinelerine hazırlık yapmak

− El örme makinelerini kullanmak − Boyama yapmak

− Baskı yapmak − Apre yapmak

Dokuma Kumaş Analizi Dersi Öğretim Programının İçeriği (MEGEP 2007:30);

Dokuma Kumaş Analizi dersinde kazandırılan yeterlikler;

− Düz dokuma kumaşların analizini yapmak − Havlu kumaşların analizini yapmak − Kadife kumaşların analizini yapmak − Halı analizi yapmak

− Dar dokuma kumaş analizi yapmak

− Bilgisayar destekli armürlü kumaş analizi yapmak − Bilgisayar destekli jakarlı kumaş analizi yapmak − Standartları tanımak

Numune Kumaş Dokuma Dersi Öğretim Programının İçeriği (MEGEP 2007:30)

Numune kumaş dokuma dersinde kazandırılan yeterlikler; − Türetilmiş örgüleri çizmek

− Yollu örgüleri çizmek

− Tek katlı numune kumaş dokumak − Krep örgüleri çizmek

− Kord örgüleri çizmek

− Tek katlı numune kumaş dokumak − Kuvvetlendirilmiş örgüleri çizmek

− Kuvvetlendirilmiş numune kumaş dokumak − Çift katlı örgüleri çizmek

− Çift katlı numune kumaş dokumak − Havlu örgüleri çizmek

− Havlu numune kumaş dokumak − Kadife örgüleri çizmek

− Kadife numune kumaş dokumak

Dokuma Hazırlık ve Dokuma Makineleri Dersi Öğretim Programının İçeriği

Dokuma hazırlık ve dokuma makineleri dersinde kazandırılan yeterlikler; − Çözgü hazırlamak

− Çözgüleri haşıllamak − Tahar yapmak

− Dokuma makinesini işe hazırlamak − Ağızlık açma sistemini ayarlamak − Atkı atma sistemini ayarlamak − Düz kumaş dokumak

− Kumaş hatalarını tespit etmek − Dar dokuma yapmak

− Havlu kumaş dokumak − Kadife kumaş dokumak

1.4. Meslek Standartları ve Ulusal Yeterlik Sistemi

Bugün ülkemiz de dâhil pek çok ülkede eğitim; örgün ve yaygın eğitimle sunulmaktadır. Ancak, eğitim kurumlarınca verilen mesleki eğitimin iş piyasasının beklenti ve ihtiyaçlarını karşılamadan uzak olduğu, iş yaşamının kendine has dinamiklerinin eğitime gerektiği ölçüde yansıtılmadığı, işverenler tarafından açıkça dile getirilmektedir. Bu görüşler, sistemden mezun olanların istihdam yaşamında yer bulamadığı, eğitim faaliyetleri sonucunda verilen diploma ve belgelerin kişilerin sahip oldukları bilgi ve becerileri yeterince ve güvenilir biçimde yansıtmadığı ve kişinin istihdam şansını artırmadığı yönündeki kanıya dayanmaktadır. Bunun yanı sıra, herhangi bir eğitim almadan çalışarak beceri kazananların büyük bir bölümü sahip oldukları becerilerini belgelendirme imkânı bulamamaktadır.

Oysaki eğitim sistemimizde meslek belgelendirmesi üç şekilde yapılmaktadır. Örgün meslek ve teknik eğitim kurumlarında diploma; çıraklık eğitimde ustalık ve kalfalık belgesi; yaygın meslek eğitimi kurumlarında ise tamamlama belgesi şeklindedir. Bu farklı mesleki eğitim belgeleri arasında eğitimi temsil etme bakımından dahi denklik bulunmamaktadır. Kaldı ki, piyasanın ihtiyacı, piyasa meslek talebi ile uyumlu denkliklerin getirilmesidir.

Meslek Standardı, bir mesleğin gereklerinin kabul edilebilir standartlarda yerine getirilebilmesi için ihtiyaç duyulan asgari bilgi, beceri, tutum ve davranışları gösteren normlardır (www.iskur.gov.tr/mydocu/standart).

Meslek standartları ayrıca, başta çalışanlar, eğitimciler ve işverenler olmak üzere, ilgili bütün kesimlere, bir mesleğin başarı ile yürütülebilmesi için gerekli olan nitelikler ve o meslekte yeterlik belgesi alabilmek için yapılacak sınavlarda aranacak ölçme ve değerlendirme kriterleri hakkında fikir vermektedir.

Bu anlamda yapılan en önemli meslek standardı çalışması Meslek Standartları Komisyonu’ nun hazırlamış olduğu meslek standartlarıdır.

Dünya Bankasıyla 1 Şubat 1993 tarihinde yapılan ikraz antlaşmasının 4 Mayıs 1993 tarihli Resmi Gazetede yayınlanıp yürürlüğe girmesi ile birlikte “Meslek Standartları Komisyonu” fiilen göreve başlamıştır. Söz konusu komisyonda devlet işçi ve işveren kesimini temsilen aşağıdaki kuruluşlar yer almıştır (www.iskur.gov.tr/mydocu/standart).

• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)

• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı • Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)

• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT)

• Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) • Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB)

• Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) • Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ)

• Mesleki Eğitim ve Küçük Sanayii Destekleme Vakfı (MEKSA)

Meslek Standartları Sınav ve Belgelendirme Sisteminin genel koordinasyonunu MSK yapmıştır. Meslek Standartları ile ilgili teknik çalışmayı yürütmek üzere Araştırma Teknik Hizmet Birimi (ATHB) kurulmuştur. Proje Kapsamında Meslek Standartları Kurumu adına teknik çalışmayı yürüten Araştırma ve Teknik Hizmet Birimi Nisan/1995- Haziran/2000 tarihleri arasında 250 meslekte standart hazırlamış ve bu meslekler MSK tarafından onaylanarak kullanıcıların hizmetine sunulur hale getirilmiştir (www.iskur.gov.tr/mydocu/standart).

Meslek Standartları işverenlere, çalışanlara ve eğitim kesimine sayısız yararlar sağlamaktadır. Bu belge sayesinde işverenler, istihdam edecekleri kişilerin sahip olmaları gereken bilgi ve becerileri konusunda önceden bilgi sahibi olurlar. İstihdam edecekleri kişilerin seçiminde, ücretlerinin belirlenmesinde ve terfilerinde daha isabetli kararlar verebilirler. Çalışanlar Meslek Standartları sayesinde, iş başvurularında sahip oldukları yeterlikleri daha iyi sergileyebilirler ve kendilerini nasıl geliştirebilecekleri hakkında fikir sahibi olabilirler. Eğiticiler içinse, iş yaşamının eğitimden neler beklediğini ortaya koyan bir reçete niteliğindedir. Kısacası meslek standartları iş yaşamı ile eğitim yaşamı arasında önemli bir köprü işlevi görmektedir (Şahin, 2002).

Ulusal ve Uluslararası Meslek standartlarını temel alarak, teknik ve mesleki alanlarda ulusal yeterliklerin esaslarını belirlemek; denetim, ölçme ve değerlendirme, belgelendirme ve sertifikalandırmaya ilişkin faaliyetleri yürütmek için gerekli ulusal yeterlik sistemini kurmak ve işletmek üzere 21.09.2006 tarih ve 5544 Sayılı Yasa ile kurulmuş olan Mesleki Yeterlik Kurumu, 26.12.2006 tarihinde faaliyetlerine başlamıştır (http://www.myk.gov.tr/index.htm).

Ulusal yeterlik sistemi geliştirilmesinin en önemli yararı, bu sistemin mesleki yeterlikler ve genel-yüksek eğitim yeterlikleri arasında birleşmeyi geliştirmek için bir bağlam yaratmasıdır (http://www.myk.gov.tr/index.htm).

Türkiye’de meslek liseleri müfredatı, işletmelerin sürekli değişen işgücü ihtiyaçlarına duyarlı yapıda kurulmamıştır. Sistemin yönlendirilmesinde reel sektör aktif biçimde görev alamamaktadır. Eğitim yetersizliği bilhassa meslek eğitiminde standartların belirlenmemiş olmasının ve müfredat programlarının oluşturulmasında iş yaşamından kopuk geleneksel yöntemlerin uygulanmasının bir sonucudur. Buna bağlı olarak, mezunlar işletmelerin talep ettiği niteliklere sahip olamamaktadır.

Mesleki eğitim sisteminde yaşanan bu sorunlar meslek standartlarının gerekliliğini açıkça ortaya koymaktadır. Bu bağlamda; tekstil sektörünün ihtiyaçlarına uygun olarak hazırlanan en kapsamlı meslek standardı çalışması MSK’nın hazırlamış olduğu Dokumacı Meslek Standardıdır. Tekstil Meslek Lisesi ve yükseköğretim kurumlarının program geliştirme çalışmalarında da yararlı olacağı düşünülen bu standartların geliştirilmesi ve mesleki eğitim programlarında aktif olarak kullanılması, mesleki eğitimini gelişimine önemli katkılar sağlayacaktır.