Karar Verme

Karar verme yönetim işinin temelini oluşturmaktadır. Bu nedenle yöneticiyi karar veren kişi olarak tanımlamak mümkündür.

Karar verme, yöneticinin kişiliği ile yakından ilgilidir. Hatiboğlu (1977)’na göre karar vermeyi etkileyen kişilik faktörleri şöyle sıralanmaktadır:

* Ekonomik: Bu gibi kişiler faydalı ve pratik şeylerle ilgilenir.

* Teorik: Bu gibi kimseler gerçeğin araştırılması ve rasyonellikle ilgilenir. * Sosyal: İnsanların sevgisi ve diğer insanlar bunlar için bir amaçtır.

* Politik: Bu kimseler genellikle iktidar ile ilgilidir. Kişiliğine ait kudret, etki ve şöhrete sahip olmak isterler.

* Dini: Metafizik değerlere önem verir. Kendi vücudu önemsizdir. Aynı zamanda bir yöneticinin karar vermesinde etkili olan başka kişilik özellikleri de bulunmaktadır. Bunlar:

* Yöneticinin felsefesi * Yöneticinin şahsiyeti * Yöneticinin sağlığı

* Yöneticinin akademik ve mesleki hazırlığı

* Yöneticinin spor yönetimiyle ilgili diğer hazırlıkları (yeterlilik alanları, liderlik yetenekleri, zekâ vb.) (Hatiboğlu 1977).

Karar verme süreci birden fazla aşamaya sahiptir. Koçel (1983)’e göre karar verme süreci dört ana safhaya sahiptir.

1 safha: Amacı belirleme ve tanımlama 2 safha: Alternatifleri belirleme

3 safha: Alternatifleri karşılaştırma ve değerlendirme 4 safha: Seçim yapma

Karar vermenin bir diğer özelliği de şudur: Kararları etkileme, mekanizmaları örgütün fizyolojisini meydana getiren unsurlardır. Örgütün anatomisi karar yetkilerinin dağılımına bağlıdır. Buna göre karar verme süreci doğrudan kulüp veya kuruluşun yapısını etkileyebilir. Bunun nedeni karar verme gücünü eline alan bir yöneticinin yetki gücüne de sahip olmasıdır (Koçel 1983).

2.3.1.1.2. Plânlama

Planlama, bir örgütün amaçlarını gerçekleştirmesi için gereken girdilerin sağlanma ve kullanma yollarının kararlaştırması sürecidir (Başaran 1984).

Yapılacak olanlara karar verdikten sonraki aşamada plânlama devreye girer. Planlama, bir nevi gelecekte olması muhtemel gelişmeleri dikkate almak suretiyle strateji izleme sürecidir. Bazı yazarlara göre plânlama, yönetimin ilk ve temel sürecidir (Koçel 1983).

Plânlama süreci de kararda olduğu gibi değişik alt süreçlerden oluşur ve aşağıdaki sıraya göre gerçekleşir (Güvemli 1981):

* Plânlama hazırlıkları * Plân yapımı

* Plânın uygulanması * Denetleme

Sporda plânlamanın diğer alanlardaki plânlama çalışmalarından farkları vardır. Bu farklar sporun kendine özgü yapısından kaynaklanır (Karagözoğlu 1994).

Spor plânlamasında amaç sporun mümkün olduğu kadar geniş kitlelere yayılmasını içerir. Bu nedenle kulübün fedakârlık yapması gereken durumlar plânlamayı etkileyebilir.

Sporda gönüllü birlik (Fişek 1980) ilkesi geçerli olduğundan ve bazı işler için zorunluluk olmayacağından (mesela, kulübe bağış yapılması) plânlamanın esnek olması gereklidir.

2.3.1.1.3. Örgütleme

Örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için yapıyı kurma, girdilerini, çıktılarını bütünleştirme sürecidir Örgütleme yeterlilikleri bir yöneticinin yapmak istedikleriyle eş değerdedir. Çünkü karar ve plânlama aşamasında ve sonrasında hedefler tespit edildikten sonra, neyi, kimin yapacağı ortaya çıkar (Başaran 1984).

Sporda örgütleme ise, yine sporun kendi yapısından kaynaklanan nedenlerden dolayı değişik bir örgütleme şeması ortaya çıkarmaktadır. Çoğu zaman spor kurumlarında fahri hizmet gören, sadece manevi tatmin için çalışan personel ve yöneticilerin motivasyonunu muhafaza etmek, ancak amaç birliği olduğu sürece mümkündür (Sabuncuoğlu 1987).

Yöneticilerle sporcular arasında kulüp veya kurumun örgüt yapısı açısından bir çatışma durumu cerayan edebilir. Bir sporcunun idealleri ile bir yöneticinin idealleri arasında farklılıklar olabilir. Örneğin bir sporcu için kişisel tatmin ön plânda olabilirken (servet, popüler olma), aynı kulübün yöneticisi idealleri için çalışabilir. Nitekim örgüt yöneticileri astlarını sorumluluktan kaçmayan, her fırsatta isyan ve baş kaldırmaktan kaçınmayan kimseler olarak gördükleri halde, astlar, kendilerine yeterli ölçüde yer verilmediğinden yakınırlar (Eren 1979).

Aynı zamanda spor yöneticilerinin önemli bir avantajı da bu çerçevede sayılabilir. Bu da çoğunluğunu insancıl yanları gelişmiş eski öğretmenlerin, özellikle Beden Eğitimi öğretmenlerinin oluşturduğu bir kuruluşta, yöneticinin insana karşı ilgisinin yüksek, üretime karşı olan ilgisinin de düşük olması doğaldır (Ergun 1979) görüşünde ifade edildiği gibi sporun insani yönü beşeri ilişkiler açısından faydalar sağlayabilmektedir. Ayrıca, sporda spordan gelen yöneticilerin daha avantajlı olabileceklerine, bazı yeterlilikleri daha fazla gösterebileceklerine işaret etmektedir.

Örgütleme yeterlilikleri çok boyutlu bir konu olmakla beraber yöneticinin liderliğe en fazla yaklaştığı alanı içerir. Örgütteki havanın sağlanması açısından bireylere yeni düşüncelerini açıklamalarını ve bunları yaşama geçirme iznini ve olanağını veren; örgütün iç yaşamını değiştirme ve buna ilişkin projeler yapma hakkı tanıyan; bireysel yaratıcılıklarını sınamalarını ve örgüte katkılarını gerçekleştirmeye izin veren örgütsel yapılanma ve iklim yöneticilerin sağlaması gereken bir olgudur (Onur 1994).

2.3.1.1.4. Örgütsel İletişim

Bir örgütteki iletişim merkezinde yönetici yer almaktadır. Hangi düzeyde olursa olsun, örgütte yer alan iletişim ağı yöneticiden geçmektedir (Fremont ve Rosensweig 1985).

Şekil 4: Yöneticinin İletişimdeki Rolü

Şekil 4’de görüldüğü gibi içerideki ve dışarıdaki iletişim yöneticiden geçmektedir. İletişimle ilgili olarak yöneticilerin yerine getirdiği birçok alt fonksiyon vardır.

Spor yönetiminde iletişimin önemi daha fazladır. Sporcularla yöneticilerin iletişimi kopuk olursa, takımda motivasyonun azaldığı bilinmektedir. İletişimi kuracak olan birim öncelikle yöneticilerdir. Bireyden gruba iletişimde, yönetici emir ve görüşlerini bildirir. Gruptan bireye olana iletişimde ise yapılan faaliyetlerin sonuçları yöneticiye ulaşır (Eren 1979).

2.3.1.1.5. Değerlendirme (Kontrol)

Hazırlanan plan uygulandıktan sonra amaçlanan ile varılan nokta arasında yapılan kıyaslamadır (Erdoğan 1987). Yönetim süreci döngüsünde en son noktayı değerlendirme teşkil etmektedir.

Şekil 5: Kontrol Süreci

Aynı şekilde kontrol fonksiyonunun belli başlı dört evresi vardır: * Standartların tespiti

* Fiili durumun belirlenmesi

* Standartlarla fiili durumun karşılaştırılması ve sapmaların tespiti * Sapmaları ortadan kaldırıcı tedbirlerin önerilmesi

Yönetim süreci döngüsünün en son aşaması olarak yapılan değerlendirme, kendisinden bir sonra alınacak kararlara veri teşkil etmektedir. Yöneticilerin bu alana ait yeterliliklere sahip olmalarının, diğer yönetim süreçlerini devam ettirebilmeleri ve başarıyı şansa bırakmamaları için gerekli olduğu görülmektedir (Eren 1979).

2.3.1.1.6. Halkla İlişkiler

Halkla ilişkiler, çeşitli kitlelerle karşılıklı ve yararlı ilişkiler kurmak için bir şirketin veya kurumun planlı ve organize çabasıdır (Warren 1982).

Spor kulüpleri halkla iç içedir. Küçük kulüpler bulundukları semtlerin, büyük kulüpler ise daha geniş bir kitlenin malı olmaktadır. Spor kulüplerinin en önemli gelirini de müsabaka gelirleri ve üyelerin aidatları oluşturmaktadır. Buna göre bir spor kulübü yöneticisi, pazarlama, ilke ve tekniklerini (spor pazarlaması) doğru biçimde uygularsa, kulübe hem üye hem de taraftar kazandırarak; kulüp amaçlarına ulaşmada destek sağlayacaktır.

Resmi spor yöneticileri de devleti temsil ettikleri için, devlet ideolojisine göre sporun halka yayılması esas olduğu dikkate alınırsa, halkla ilişkilere büyük önem vermeleri gerekmektedir. Halkla ilişkiler bir uzmanlık işidir. Her yönetici bunun eğitimini almalıdır (Güler 1994).

Halkla ilişkilerin amacına uygun gerçekleştirilebilmesi için değişik tekniklerden yararlanılır. Bu amaçla basılı yayın (gazete, dergi, broşür, bülten, el kitapçığı, afiş, ilan, basılı olmayan kitle iletişim araçları, radyo, televizyon, film, video bant, toplantı, sergi, fuar, seminer, sempozyum, panel, yarışma, konser, yardım) kullanılabilir (Güler 1994).

Bu araçları kullanabilmek günümüzde başlıca bir yeterliliktir. Bu yeterliğe sahip olan yöneticileri bünyesinde bulunduran kulüpler, çevreyle ilişkilerinde daha başarılı olma şansına sahiptir.

2.3.1.1.7. Problem Çözme

Belirli bir amaca ulaşmak için, varolan engellerin aşılmasına yönelik çaba gösterilmesidir.

Yönetim bir problem çözme sanatıdır. Yöneticiler pek çok iç ve dış sorunlarla karşı karşıyadır. Her yönetici yeterlilikleri ölçüsünde problem çözebilir. Çözümlemede kullanılan yol da yeterliliklerle ilişkilidir. Baird (1992)’e göre bir yöneticinin yapması gerekenler “kendini yetiştirme, planlama ve problem çözmeyi öğrenmedir” Yönetim süreçlerinin temelinde de problem çözme yatmaktadır.

2.3.1.1.8. Spor Teknolojisi

Eren (1979)’e göre teknolojinin gelişmesi her alanda olduğu gibi spor alanını da yakından etkilemektedir. Teknolojinin sporda kullanılması, gitgide yaygınlaşmaktadır. Bu gelişmeyi iki türde açıklayabiliriz:

Birincisi spor etkinliklerinde yüksek teknoloji ürünlerinden yararlanma (gelişmiş raketler, antrenman gereçleri, ayakkabılar, tartan pist vb.) ikincisi ise, özellikle bilgi işlem araçlarından yararlanarak; bilimsel değerlendirmeler yapabilme imkânının sağlanmasıdır. En başta bilgisayar olmak üzere, benzetim, istatistik, bilgisayar destekli taktik çalışması v.b. yollarla ileriye dönük çalışmalar yapılabilir. Bunun yanında iletişim araçları kullanılarak muhtemel rakiplerin performansları da yakından takip edilerek gerekli tedbirlerin alınması sağlanır (Eren 1979).

Teknoloji kullanımında yöneticilere düşen, sporda gerçekleşen teknolojik gelişmeleri izlemek ve yeni uygulanmaya başlayan teknolojileri spora kazandırmaktır. Bu amaçla özellikle dış dünyadaki gelişmelerin izlenmesinin önemi artmaktadır.

2.3.1.1.9. Kişisel Yeterlilikler

Bir spor yöneticisinin sahip olması gereken en önemli yeterliliklerden bir tanesi de kişisel yeterliliklerdir. Bu yeterlilik genellikle kurumda veya kulüpte motivasyonu sağlayacak tedbirleri alabilme, zor zamanlarda etkili kararlar alabilecek yeterliliklere sahip olma, genel spor kültürü, girişkenlik şeklinde sınıflandırılabilir.

Kişiliği oluşturan özelliklerin bir kısmı şunlardır: * Bir kimseyi diğerinden ayıran dış görünüm

* Bireyin faaliyet alanıyla ilgili olarak rolü veya görevi

* Rol veya görev alan bireyin zekâ, enerji, arzu, ahlak vb potansiyel yetenekleri * Kişinin içinde yaşadığı toplumsal özellikler

* Girişim ruhu, hırs, espri yeteneği, sosyallik gibi özellikler (Eren 1979).

Spor yöneticilerinden beklenen, sporculara ve diğer bireylere örnek ahlaki davranışlar göstermesi, sportmenlik ruhunu muhafaza etmesi ve adil bir yönetim sergilemesidir.