Karamık Gölü Konum ve Genel Coğrafik Özellikleri:

Karamık Gölü Ege Bölgesi’nin iç kesiminde yer almakta olan Afyonkarahisar ili

sınırları içerisinde bulunmaktadır. Çay ilçe sınırlarında; Isparta İli’nin Yalvaç, Afyonkarahisar ili’nin Çay ve Şuhut ilçeleri ile çevrelenen bir alanda yer almaktadır (Şekil 4). Denizden yüksekliği 1002 m olan Karamık Gölü’nün 4800 ha. sazlık ve bataklık, 400 ha. göl aynası olmak üzere toplam alanı 5200 ha. civarında bulunmaktadır.

55

Karamık Gölü’nün yer aldığı çukurluk Sultandağları ve Kükürt Dağı arasında kuzey- güney doğrultulu olarak uzanan tektonik temelli bir havzadır. Bu havza faylanma sonucunda meydana gelmiştir (Yalçınlar, 1957). Karamık Gölü’nün içerisinde bulunduğu alan ve ovalık alanda kuaterner kumlu ve mil içerikli depolar üzerinde alüvyonlar oldukça fazla yer kaplamaktadır (Atalay, 1977). Aynı zamanda Sultandağları’nın alanda önemli bir yükselti oluşu söz konusu sahada kolluviyal oluşumlarını da mümkün kılmıştır. Karamık Gölü kuzeydoğu, doğu, güneydoğu, güney yönlerinde dağlar ve tepeler ile çevrelenmiş; kuzeyde ise Şuhut Ovası’nın batısı, Yavşan ve Aktaş Ovaları’nın batısına açık olarak konumlanmıştır. Karamık Gölü’nün Miosen başlangıcında oluştuğu tahmin edilmekle beraber Pleistosende oldukça fazla değişimler geçirmiştir (İlhan, 1966). Söz konusu alan Alp Orojenezi’ne sert yapılı bir kütle olarak katılmış, söz konusu orojenezin ilerleyen safhalarında Emirdağ ve Sultandağları’nda kısmi faylanma oluşmuş ve tüm bunların sonucunda Sultandağları ve Emirdağlar yükselirken Karamık Havzası çökmüş ve meydana gelmiş; bugün bulunduğu haline çok yakın bir hal almıştır (Atalay, 1977).

Karamık Gölü ve çalışma alanında bulunan diğer göller jeolojik devirlerde tek bir göl veya yakın ilişki içerisinde bulunan birbirlerine bağlı sular olarak var olmuşlardır. Yalçınlar, (1957); İlhan, (1966); Atalay (1977). Bu durumun devamı olarak söz konusu alanda Karamık Gölü de dahil tüm göller çeşitli yollarla doğal olarak birbirine bağlıdır.

Karamık Gölü tektonizma sonucunda meydana gelmiş doğal bir oluşumdur (Atalay, 1977). Ancak çeşitli amaçlara yönelik olarak yapılan seddeler ve su kanallara ile gölde çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Taşkınlara ve taşınan toprakların gölü doldurmasına karşı Karamık Köyü civarında seddeler yapılmıştır. Aynı zamanda işler durumda olduğu dönemlerde SEKA kâğıt fabrikasına su taşımak ve kısmi sulama suyu kullanımı için açılan yapay kanallar göl ile alakalı diğer düzenlemeler arasındadır (Şekil 5).

56

Karamık Gölü tespit edilmiş iki adet düden ile Karakuş Dağları’nın altından Eğirdir Gölü’nü beslemektedir. Doğal bir oluşum şeklinde su devrini sağlayan bu düdenler, regülâtörler vasıtasıyla kapatılmış ve su devri gerçekleştirebilir hale getirilmiştir (Şekil 6). Buna gerekçe olarak ise SEKA kâğıt fabrikasının faal durumda olduğu zamanlarda Karamık Gölü suyunun Eğirdir Gölünü kirletmesi olarak gösterilmiştir. Daha sonraki yıllarda Karamık Gölü suyunun nispeten temizlenmesi üzerine bu düdenlerin doğal haline getirilmesi söz konusu olmuş, ancak Karamık Gölü’nün su seviyesinin azalması ve düdenlerin açılmasının bu durumu daha da tetikleyeceği gerekçesiyle düdenler açılmamıştır. Kesinliği resmi kurumlarca saptanmamış olsa da Karamık Gölü etrafında yapılan arazi çalışmalarında söz konusu düdenlere ek olarak gölün “Dipsiz” kaynağı ve yine gölün çeşitli yerlerinde başka sulak alanlarla da bağlantılı olduğu yöre halkı ve eski yöneticileri ile yapılan görüşmeler sonucunda öğrenilmiştir. Karamık Gölü çevresinde konumlanan köylerde yaşayan, özellikle bu köylerin yaşlı insanları söz konusu gölün yine aynı oluk içerisinde yer alan Dinar Karakuyu Gölü ile yer altından bağlantısı olduğu ve bu bağlantının eskiden beri yörede yaşayan insanlarca bilindiğini belirtmişlerdir.

Şekil 6. Gölün Güneyinde Düden ve Regülâtör.

Karamık Gölü’nün bulunduğu alanda karasal iklim özellikleri görülür. Gölün hemen kenarında konumlanan Koçbeyli Meteoroloji İstasyonu 1966-1989 yılları arasında ortalama yağışı 560 mm olarak ölçülmüştür. Bu ölçümlere göre, alandaki yağış dağılımında yıllara göre dalgalanmalar görülmektedir. Karamık Gölü genel olarak debileri çok yüksek olmayan mevsimlik kaynaklarla beslendiği için bu dalgalanmalardan oldukça fazla etkilenmiş ve göl alanında zaman zaman ilerleme ve gerilemeler yaşanmıştır. Söz konusu dalgalanma bu kayıtlara göre ortalama on yılda bir kurak ve ardından sulak dönemlerin yaşanmasıyla tekrar etmiş ve kendini göstermiştir. Karamık Gölünün drenaj alanı 342 km2 _{dir. Gölün su seviye} değişimleri DSİ tarafından birincisi 1965 yılında olmak üzere ölçülmüştür (Kavurt, 1993). Karamık Gölü’nün alansal olarak gerilediği kısımları genellikle tarım faaliyetleri için

57

kullanılan alanlar olmuştur. Bu alanlarda daha fazla buğday tarım ürünü olarak tercih edilmiştir. Bu ürünün yanı sıra sulama faaliyetleri de bu alanlarda daha kolay olduğu için sulamalı olarak sebzecilik ve meyvecilik faaliyetleri de yürütülmektedir. Domates, biber, salatalık gibi sebze üretiminin yanında vişne ve kiraz başta olmak üzere, elma, armut gibi meyvelerde bu alanlarda üretilmektedir. Aynı zamanda göl sularının gerilemesiyle ortaya çıkan alanlar mera alanları olarak da kullanılmaktadır. Yağış miktarı ve söz konusu gölün alansal değişimi karşılaştırmalı olarak Çizelge 7’de gösterilmiştir.

Çizelge 7. Yağış Değerleri ve Karamık Gölü’nün Alansal Değişimi.

Kaynak: Koçbeyli Meteoroloji İstasyonu Kayıtları, (Kavurt, 1993)

Yıl Yağış(mm) Göl Aynası

Alanı(Eylül)ha. 1967 658.9 252 1968 758.1 258 1969 729 357 1970 568 364 1971 541.4 342 1972 543.3 305 1973 470.2 232 1974 425.7 145 1975 669.5 102 1976 526.5 67 1977 411.7 54 1978 639.8 100 1979 541 45 1980 737.4 80 1981 628.3 133 1982 533.4 134 1983 479.5 134 1984 690.7 199 1985 410.6 190 1989 288.5 72 Ort. 19 yıl 560.2 172.875

58

4.2. Karamık Gölü’nün Kültürel Ekolojisi: