3.2. Kapadokya Sıcak Hava Balonculuğu Sözlü Tarih Çalışması
3.2.7. Bölüm Sonucu ve Değerlendirme
3.2.7.2. Kapadokya Bölgesinde Sıcak Hava Balonculuğunun Önemi
Kapadokya Bölgesi’nde yapılan balonculuğunun bölge ekonomisine olumlu etkileri oluşmuştur. Balon turlarının satışından bölgedeki acenteler, oteller, rehberler komisyon alarak gelirlerini artırmışlardır. Bölgedeki balonculuk faaliyeti çarpan etkisi oluşturmuştur. Balonculuk sayesinde bölgede yeni istihdam alanları oluşmuştur. Bir balon turu esnasında bilet satışları için ofis elemanlarına, turistlerin taşınması için şoförlere, yer ekibi için yardımcı personele ihtiyaç duyulmaktadır. Bugün 25 balon şirketi ve 213 balon ile her gün 150 balonun uçtuğu düşünüldüğünde yüzlerce çalışanın istihdam edildiği sıcak hava balonculuğunun, önemli bir sektör haline gelmiş olduğu açıktır (Aga, 2016; Green, 2016; Keremoğlu, 2016; Kidner, Möre, 2016; Nuray, 2016).
Benzer bir çalışma olarak; Özel ve Kozak (2016) Kapadokya’da ki turizm endüstrisine yönelik “Sosyal Değişim Teorisi” kapsamında derinlemesine görüşme tekniği kullanarak gönüllü katılımcılar ile bölgedeki turizm faaliyetlerinin yerel halk ve bölgeye pozitif ve negatif etkilerini belirlemeye çalışmışlardır. Çalışmada 23 gönüllü katılımcıdan elde edilen veriler kullanılmıştır. Katılımcılar bölgede, turistik iş yeri sahipleri, turizm yöneticileri, otel müdürleri, turizm gazetecileri, tur rehberleri, fotoğrafçılar ve turizm eğitimcilerinden oluşmuştur. Çalışmada Kapadokya Bölgesindeki turizm faaliyetlerinin ekonomik etkilerinin fayda ve maliyetlerinden bahsedilirken “sıcak hava balonculuğunun” önemli bir yeri olduğu vurgulanmıştır. Çalışmaya göre, Balonculuğun bölgede yerel halk için önemli bir istihdam oluşturduğu, bu yeni iş alanlarında (balonculuk şirketleri- pilotluk) direk ve dolaylı olarak 2000-2500 kişinin çalıştığı düşünülmektedir. Görüşülen kişiler, balon şirketleri tarafından oluşturulan istihdamın otellerin oluşturduğu istihdama benzediğine inanmaktadırlar. Kapadokya'da sıcak hava balon turizminin gelişmesi ile yeni istihdam alanlarının ortaya çıktığı katılımcılar tarafından vurgulanmaktadır (Özel, Kozak, 2016).
3.2.7.2.2. Çevresel Etkiler
Balon sektörü tarafından oluşturulan bu ekonomik getirilere rağmen, doğal yaşam alanları ve çevre üzerinde olumsuz etkilere de yol açtığı düşünülmektedir. Balonların yükselmesi için kullanılan gazların üzüm bağlarına ve ağaçlara zarar verdiği katılımcılar tarafından belirtilmektedir. Bölge sakinleri ve işletme sahipleri, ağaçlara verilen zararları gidermek için ağaçlandırma projeleri başlattıklarını, on yılda yaklaşık 300 ağaç diktiklerini belirtmektedirler. Ayrıca balonların kalkışı ve inişi esnasında balon ekipmanlarının ve tur katılımcılarının araçlarla yapılan transferi esnasında oluşan toz bulutlarının, Kapadokya’nın eşsiz manzarasını bozduğunu da belirtilmektedir (Özel, Kozak, 2016; Tosun, 2016). Oluşan bu çevresel etkiler, sektör tarafından göz ardı edilebilmektedir. Bu durum ile ilgili, Abdollahzadeh ve Sharifzadeh (2014)’de ki çalışmalarında, bir turizm bölgesinde yerli halkların ekonomik hedeflerinin, sosyal, çevresel ve fiziksel etkilerden daha ön planda tuttuklarını savunmaktadırlar şeklinde açıklanmıştır (Abdollahzadeh, Sharifzadeh, 2014).
Turizm faaliyetlerinin ve bazı turizm ürünlerinin belirgin sosyal, kültürel ve çevresel olumsuz etkileri olmakla birlikte, bu etkiler yerel halkın çıkarlarını tamamen ve doğrudan yok etmemektedir. Örneğin, bazı yerel halk sakinleri turizm faaliyetleri yoluyla hızlı para kazanmak için eğitimlerini yarıda kesmektedirler. Ancak, bu durum, onlar tarafından kısa vadede önemli bir sorun olarak görülmemektedir. Bu nedenle, turizmin olumlu etkileri ön plana çıkmakta ve sakinler turizmi desteklemeye devam etmektedir (Özel, 2014; Özel, Kozak, 2016).
3.2.7.2.3. Tanıtım Etkileri
Kapadokya’da balon deneyimi yaşayan turistler günümüz dijital dünyasında deneyimlerini facebook, twiter gibi iletişim ortamlarında paylaşarak Kapadokya’nın tanıtımına gönüllü katkıda bulunmaktadırlar. Çektikleri fotoğraf ve videolar ile diğer müşterilerin gelmelerini sağlamaktadırlar (Keremoğlu, 2016; Nuray, 2016). Kapadokya balonculuğunun bölgenin tanıtımına katkı sağladığı (Özel, Kozak, 2016) ve bu ürünün dünya markalarının da dikkatini çekmekte olduğu söylenebilir. Mercedes, Kia, Efes Pilsen gibi markalar, balon kubbelerine kendi logolarının yerleştirilmesi için balon şirketleriyle anlaşmalar yapmaktadırlar (Nuray, 2016). Ayrıca bölge ile ilgili tanıtım materyallerinde, sanal ortamlarda müşteri ile iletişim kurulan tüm pazarlama faaliyetlerinde Kapadokya balon simgeleri kullanılarak tanıtılmaktadır.
3.2.7.2.4. Mevsimsellik Sorununu Azaltıcı Etkileri
Kapadokya bölgesinde yapılan balonculuk faaliyetleri, Kapadokya’nın topoğrafik ve meteorolojik özelliklerinden dolayı yılın neredeyse 300 günü uçmaya elverişli olmasını sağlamaktadır. Bu sayede bölge yılın her mevsimi turist çekebilmektedir (Ezel, 2016; Tosun, 2016).
3.2.7.2.5. Kapadokya Bölgesinde Balonculuk ve İmaj Değişimi
Oppermann (1996) ifade ettiği gibi, destinasyonların pazarlanmasında en önemli koşullardan biri etkili bir imaj oluşturmaktır.
Önemli bir turizm bölgesi olan Kapadokya, kendisi bir turistik ürün olarak, bir turizm ürününü oluşturan tüm özellikleri taşımaktadır. Kapadokya, içerisinde bulunduğu doğal ve kültürel çekiciliklerle, altyapı sorunlarını çözmüş, ulaşılabilir konaklama, yiyecek içecek, eğlence, ören yerleri ve ulaşım işletmeleriyle, yılın her mevsimi düzenlenebilen etkinliklere sahip, yerli ve yabancı turistlerin tercih ettiği en önemli bölgedir. Tüm bu özellikleri yanı sıra UNESCO tarafından tescilli vadileri, peri bacaları, yeryüzü şekilleri ile turistlerin zihninde önemli bir yere sahiptir. Dünya genelinde Kapadokya imajı denilince ilk akla gelen unsurlar bu doğal ve kültürel varlıklar olmuştur. Ancak başlangıçta tanıtım ve sportif faaliyetler olarak gelişen ve son 20 yıl içerisinde bölgenin en önemli turistik ürünü haline gelen Kapadokya balonculuğu bölge imajının gelişmesine hatta değişmesine neden olmuştur ve bu değişim etkisi devam etmektedir.. Bu değişimin kanıtları olarak görüşülen kaynak kişilerin şu sözleri gösterilebilir;
“Kapadokya dediğiniz zaman Avrupa’nın neresine giderseniz gidin balon akla gelir” (Ezel, 2016).
“Kapadokya’yı düşündüğünüzde artık ilk akla gelen şey “balon” olmaktadır” (Keremoğlu, 2016).
“Turistlere yapılan anketlerde mutlaka ve mutlaka büyük çoğunlukla kesinlikle balon en unutamadıkları “balon” birinci sırada çıkıyor”(Nuray, 2016).
“Başrol oyuncusudur” (Aga, 2016).
“Kapadokya ve Balonculuk muhakkak ki birbiriyle eş anlamlı hale gelmiştir”
(Kidner, Möre, 2016).
Tucker, (2010)’a göre Kapadokya’nın sıcak hava balonu ile eş anlama geldiğini ve turistlerin, Kapadokya tatil deneyimlerinde mutlaka yapması gerek bir etkinlik olduğunu vurgulamaktadır (Tucker, 2010).
Bir başka bakış açısıyla balon deneyiminin, Kapadokya’nın var olan imajını daha da güçlendirdiğini söylemek mümkün olabilir.
Bu bölümde, Kapadokya sıcak hava balonculuğu, nitel bir çalışma yapılarak incelenmiş, elde edilen veriler turizm bakış açısıyla yorumlanmıştır. Dördüncü bölümde ise, sıcak hava balon deneyim değeri, algılanan imaj değişimi/yenilenmesi ve davranışsal niyet ilişkisi, shb turlarına katılan ziyaretçilere uygulanan anketlerden elde edilen birincil verilerle, istatistiksel analiz yöntemleri kullanılarak açıklanacaktır.