Kalkınma Ajanslarının Görevleri

Kalkınma ajanslarının görevleri 5449 numaralı kanunda belirtilen şekilde Planlama Çalışmalarına Teknik Destek Vermek, Bölgesel Kalkınma Projelerini Desteklemek, Kırsal ve Yerel Kapasitenin Geliştirilmesini Sağlamak, Bölge Kaynaklarını Tespit Etmek başlıkları altında incelenmiştir.

2.4.1. Planlama Çalışmalarına Teknik Destek Vermek

Planlama, geçmiş ve şimdiye kadar güçlü bir şekilde koşullanmış, gelecek odaklı bir etkinliktir. "Bilimsel ve teknik bilgiyi kamusal alanda eylemlere" bağlamaktadır (Friedmann 1987; 38).

İdeal olarak planlama kamu ya da özel sektör tarafından takip edilen kentsel gelişme ve yönetim faaliyetleri ile ilgilenen ve/veya bunlardan etkilenen tüm gruplar ve bireyler arasındaki kamusal söylem yoluyla gerçekleştirilmektedir. Uygulama da ise, kentsel ve bölgesel planlama ajansları, birçok toplumsal sorun ve çözümün doğrudan ve somut bir şekilde araştırıldığı ve ele alındığı zengin ve dinamik arenalardır (Nedovic-Budic,2000;81).

Planlamanın nasıl yapılması gerektiği şu şekilde sıralanmıştır (Voogd, 1983; 13-15).  Planlama sorununun çözümünde uzun vadeli yeni yöntemler ve

teknikler kullanılmalıdır,

 Planlama çalışmaları anlaşılabilir ve yorumlanabilir sonuçlar vermelidir,

 Kaynak gösterilebilir ilkelere dayalı olmalı ve uzman kişiler tarafından hazırlanmalıdır,

 Uygulamada fazla kaynak tüketmemesi gerekmektedir,

 Ulaşmaya çalışılan sonuçlar net olmalı ve değer yargıların açıkça belirtilmesi gerekmektedir.

Planlama çalışmalarına teknik destek sağlanması bölgesel kalkınma açısından önem arz etmektedir. Kurumsal kapasite eksikliği nedeni ile hazırlık ve uygulama aşamalarında yaşanılan sorunlar verilmesi gereken önemi göstermektedir. Teknik destekler, bölgesel kalkınma ajansları tarafından yayınlanan proje teklif çağrıları ile ilişkilendirilmek koşulu ile aşağıdaki çalışmaları kapsamaktadır (Tutar, Demir, Elyıldırım ve Borazan, 2013);

 Bölgesel yönetimlerin öncelikli olarak planlama çalışmaları aracılığıyla bölgesel kalkınma hızını arttırıcı faaliyetlerini desteklemek,

 Diğer kamu kurum ve kuruluşlarının ve bölgedeki sivil toplum kuruluşlarının yerel ve bölgesel kalkınmaya katkıda bulunabilecek çalışmalarını desteklemek,

 Teknik desteler, hizmet alımı yoluyla ve belirli bir süre ile Ajans uzmanlarının görevlendirilmesi konuyla veya ilgili uzman kurum ve kuruluşlardan hizmet alınması yolu ile gerçekleştirilmektedir.

2.4.2. Bölgesel Kalkınma Projelerini Desteklemek

Proje; belirli bir sürede, belirli maliyet ile ve diğer sınırlamalarla uygulanan planlı, birbiriyle ilişkili görevler dizisi olarak tanımlanmaktadır (Businessdictionary, 2018).

Kalkınma projeleri özel bir yatırım türüdür. Bu terim, mikro ya da makro düzeyde belirli bir bölgenin nitel olarak geliştirilmesi ve bu gelişim amacına uygun bir dizi gelişme hareketliliğinin yürürlüğe geçirilmesini gerektirmektedir. Kalkınma projeleri doğrudan katılımın bir gerekliliği olarak halktan ve devletten sağlanabilecek her türlü kaynağı gelişme amacına yönelik kullanmaktadır. Bu durum kalkınma projelerini kalkınma sürecinin ayrıcalıklı bir parçası haline getirmektedir (Hirschman, 2014; 1). Kalkınma projelerinin üretilmesi ve projelerin yönetilmesi hem kamu sektöründe hem de özel sektörde çok önemli bir rol oynamaktadır (Andersson, 2009; 187).

Bölgesel kalkınma ajansları, bölgenin ulusal ve uluslararası alanlarda desteklenmesi, küçük ve orta ölçekli işletmelere destek amaçlı bilgi sağlanması, sektörler arası gelişme projelerinin oluşturulması, bu projelerin desteklenmesi ve yönlendirilmesi şeklinde çalışmalar gerçekleştirmektedir (Akiş, 2011; 247).

2.4.3. Kırsal ve Yerel Kapasitenin Geliştirilmesini Sağlamak

Kentlerin gelişim süreci kırsal alanlara yayılması şeklinde gerçekleştiğinden dolayı, kırsal yerleşmelerin fiziksel, sosyal ve ekonomik yapılarında değişim etkisi oluşturmaktadır. Diğer yandan, yatırım projeleri kırsal alanları doğrudan etkiyebilmektedir. Kırsal alanların kentler üzerindeki en belirgin etkisi ise kırsal alandan kentlere göç şeklindedir. Bu göç hareketliliğinin hem kentsel hem de kırsal alana olumsuz etkisi olmaktadır. Nüfus kaybına uğrayan kırsal alanlar, kapasitesini tam kullanamamakta ülke ekonomisine katkısını azaltacaktır. Bunun yanı sıra kapasitesinin üzerinde nüfusu barındırmaya çalışan kentlerde yapısal sorunlar oluşabilecektir. Dolayısıyla kırsal ve yerel kapasitenin geliştirilmesine yönelik sistemli stratejilerin geliştirilmesi ve uygulanabilmesi önem taşımaktadır (Resmi Gazete, 2010; 6).

Kırsal ve yerel kapasitenin geliştirilmesinde; katılımcılık, sahiplenme ve işbirliği bilincinin kalkınma çalışmalarının uygulayıcı ve yararlanıcısı olan aktörler arasında geliştirilmesi, sosyo-kültürel yapının güçlendirilmesi ve yerel halkın sorun çözme

yeteneğinin geliştirilmesinin gerekli olduğu düşünülmektedir. Bu çerçevede aşağıdaki adımların atılması gerekmektedir (Devlet Planlama Teşkilatı,2006; 20-21) ;

 Kırsal alanda kamu, özel kesim ve STK işbirliği geliştirilerek kırsal kalkınma girişimlerinin hareketinin sağlanması,

 Yerel girişimcilerin kurumsal yapıya geçirilmesi,

 Çok düzeyli yönetişim kavramı dâhilinde mahalli idarelerin ve bu idarelere bağlı birliklerin kapasitelerinin geliştirilmesi ve örgütlenme düzeylerinin arttırılması,

 Yerel aktörlerin kırsal kalkınma konusunda bilinçlendirilmesi,

 Yerel kapasitenin tam olarak bilinmesi ve gelir sağlayabilecek ürün ve hizmetlerden fayda sağlamak,

 Üretici örgütlenmeleri ve STK’ların yerel ihtiyaçları giderilerek, işbirliği ile kalkınmaya yönlendirilmesi,

 Şehirlerde veya metropol kentlerde hem şehriler tarafından kurulan köy kalkındırma dernekleri, kültür-tanıtma vakıfları ve benzeri sivil toplum kuruluşlarının yerelde kırsal kalkınmaya katkılarının artırılması,

 Bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeyde bilgi ve deneyim paylaşımının sağlanması yönünde çalışmalar yürütülmelidir.

Tüm bu çalışmaların bilinçli bir şekilde, katılımcılık ilkesinden hareketle ve tabandan tavana yaklaşımla gerçekleştirilmesi, bölgesel kalkınma ajanslarının kırsal ve yerel kapasitenin arttırılması görevini gerçekleştirmesinde etkili olabilecektir.

2.4.4. Bölge Kaynaklarını Tespit Etmek

Bölgesel kalkınma ajansları bölgelerin ekonomik ve sosyo kültürel yönden kalkınmasını sağlamak için faaliyet göstermekte oldu bölgenin doğal kaynaklarını kullanmalı, işgücünü harekete geçirmeli ve sahip olduğu her türlü avantajlarını ortaya çıkartmaya yönelik araştırmalar yapmaktadırlar.

Bölgesel kalkınma ajanslarının temel işlevi bölgeye yabancı yatırım çekmek olsa da, bunun yanında ve belki de bundan daha yoğun biçimde, kuruldukları bölgede var olan içsel potansiyeli ortaya çıkarmak ve geliştirmektir. Bu suretle bölgenin ekonomik ve sosyal yönden kalkınmasını sağlamayı amaçlamaktadır (Arslan, 2005; 286).