ekonomisine ilişkin bilgiler bu bölümde yer yer kıyaslamalı olarak analiz edilmiştir.
2.c.1. Tarihsel Kültür Mirası
İzmir'deki tarihsel kültür mirasına dair örnekler ilçeler arasında nitelik ve nicelik olarak farklılıklar göstermektedir. Özellikle merkez ilçe konumundaki Konak'ta, Geç Osmanlı Dönemi'nde bu bölgenin yönetsel ve ticari merkez olmasına bağlı olarak, önemli miktarda yönetsel, ticari ve dini yapı bulunmaktadır. 1922 yangınının neden olduğu büyük tahribata rağmen halen önemli miktarda geç dönem konutu da bu bölgede yer almaktadır. Bunun yanı sıra özellikle 19. yüzyılın sonlarına doğru gelişen demir ve deniz yollarına bağlı olarak Bornova, Buca ve Karşıyaka gibi banliyölerin, kent merkezindeki sıkışıklıktan uzaklaşmak isteyen ancak ticaretten de kopmak istemeyen Levantenlere geniş bahçeli köşkler yapmaları için fırsat vermiştir. Dolayısıyla bu ilçelerde geç dönem Levanten konutlarına ve bir miktar dini yapılarına rastlanmaktadır. Merkezden
uzaklaştıkça azalan geç dönem Osmanlı dokusu Ödemiş, Birgi, Tire bölgesinde tekrar ve önemli miktarda ortaya çıkmaktadır. Bunun başlıca nedeni bu bölgenin erken Osmanlı Dönemi'nde İzmir'i gölgede bırakacak kadar gelişmiş merkezler olmasıdır.
2.c.2. Arkeolojik Kültür Mirası
2.c.3. Somut Olmayan Kültürel Miras İzmir ve çevresi tüm tarih dönemlerine ait kalıntılar barındırmakla birlikte özellikle Antik Dönemde önemli nitelik ve nicelikte yerleşime ev sahipliği yapmıştır. Bunun nedeni Heredot'un "yeryüzünde bildiğimiz en güzel gökyüzü altında ve en güzel iklime sahip yer" olarak tarif ettiği bölgenin doğal koşulları olmalıdır. Günümüz İzmir'i Antik Dönemde İyonya olarak anılan bölgenin önemli bir kısmını içermektedir. Öyle ki, toplamda 12 adet olan İyon kentlerinden 7 tanesi bugün İzmir ili sınırları içinde kalmaktadır. Bunun yanısıra İyonya'nın kuzeyinde yer 17
alan Aiol Birliği'ne ait 12 kentten 11'i de yine İzmir il sınırları içinde bulunmaktadır
Somut Olmayan Kültürel Miras UNESCO tarafından toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekanlar biçiminde tanımlanmaktadır.
(Tablo 20).
2012 yılı İzmir müzeleri ziyaretçi sayısı
tüm sit alanları toplam sayısı
tiyatro salonları içinde çok amaçlı salonların payı
17 Bu kentler, Ephesos, Kolophon, Lebedos, Teos, Klazomenai, Phokaia ve Erithrai'dir.
3.255.689
546
% 66
Tablo 20:
İzmir ve Yakın Çevresindeki Antik Kent ve Ören Yerleri
Kaynak: İZKA ve DEÜ, 2012 İlçe
Bayraklı Bergama
Dikili Çeşme Selçuk
Aliağa
Bornova Foça Konak Kemalpaşa
Menderes
Menemen
Seferihisar
Torbalı Urla
Smyrna (Tepekule)
Pergamon Antik Kenti; Asklepion, Akropol, Kızıl Avlu Bergama Kentinin Kuzey Kesimi
Çandarlı Kalesi Çevresi; Pitane (Çandarlı)
Çeşme Kent Merkezi; Alaçatı Kent Merkezi; Erytrai (Ildırı) Ephesos Antik Kenti; İsa Bey Camii, St. Jean Kilisesi, Ayasuluk Tepesi, Meryemana Evi, Şirince Köyü
Gryneian; Kyme (Nemrut); Myrina; Gryneia; Aigaia (Hacıömerli Köyü)
Yeşilova Höyüğü, Tepebağ Höyüğü (Pınarbaşı) Phokaia, Foça Kent Merkezi, Yeni Foça Kent Merkezi Agora; Kadifekale (Pagos), Namazgah, Tilkilik Mevkii Ulucak Höyük; Nemrut Höyük; Yenmiş Höyük; Hitit Kabartması (Karabel Anıtı); Nymphaion; Aigiroessa (Kavaklıdere Köyü) Klaros (Ahmetbeyli) Kolophon (Değirmendere) Notion (Ahmetbeyli) Baklatepe
Larissa (Buruncuk Köyü) Panaztepe (Kesik Köyü) Temnos- Neotikhos – Nionithon; Myrina
Teos (Sığacık); Airai; Lebedos (Ürkmez) Karaköse Harabeleri (Doğanbey Köyü)
Metropolis Antik Kenti
Kent Merkezi Klazomenai; Limantepe Höyüğü Antik Kent ve Ören Yeri
16
oluşturan yaşayış ve düşünüş tarzı olarak tanımlanmaktadır.
Kültür, geçmişten beri değişerek devam eden ve bir toplumu diğer toplumlardan farklı kılan, kendine özgü sanatı, inançları, örf ve adetleri, anlayış ve davranışları ile onun kimliğini
55
sonucu il genelinde belirli konulara ilişkin bir liste oluşturulmuştur. Bergama Kermesi, Çeyiz ve Çeyiz Serme, Sünnet Yatağı, Karatabakçılık, Sepet Yapımı, Telkırma, Klarnet Çalma, Lokma, Karambol Oyunu, Yanar Gecesi, Armola Geleneği ve Beyler Köyü Hıdrellez Şenlikleri, Keçi Kırkım Törenleri, Deve Güreşleri, Mahya (Köy Hayrı, Dede Hayrı, Ağa Hayrı), Delikanlı Odaları, İzmir'de Yaşayan Aşıklar ve Aşıklık Geleneği, Hıdrellez, Kabak Kemane Yapımı, Hıdrellez Geleneği ve Kabak Kemane Yapımı, Beledi Dokuması, İğne Oyası, Keçe, Keçi Kırkım Törenleri, Nazar Boncuğu, Sultan Nevruz ve Zeybeklik gelenekleri tescillenmiştir.
İzmir'de Kültür ve Turizm Bakanlığı'na, Devlet
Demiryolları'na, Milli Eğitim Bakanlığı'na, belediyelere, kurum ve şahıslara ait müzeler bulunmaktadır. 2012 yılı itibariyle İzmir'de 38 müze faaliyet göstermektedir. 18
Müzelerin % 37'si resmi kurumlara bağlı iken, % 63'ünü özel müzeler oluşturmaktadır .
Müzelerin yanı sıra kazı çalışmaları sürmekte olan 19 adet açık hava müzesi/ören yeri bulunmaktadır.1932 yılından buyana kazıları devam eden Agora Kazı Alanı ve Örenyeri, Efes, Metropolis, Smyrna, St. Jean Kilisesi ve Ayasuluk Tepesi, Teos, Urla Limantepe, Yeşilova Höyüğü, Bağlararası ve Klazomenia başlıca açık hava müzelerini oluşturmaktadır.
“İzmir Kültür Ekonomisi Envanteri ve Gelişme Stratejisi”
çalışması kapsamında İzmir'deki müzeler sahip oldukları olanaklar ve sorunlar açısından incelenmiştir. Buna göre müzelerin büyük bölümünde ziyaretçilere çeşitli dinlenme olanakları da sunan modern müzecilik anlayışı ile hizmet verilemediği, eserlerin daha iyi korunması için ısı, nem ve ışık gibi unsurların kontrolünün geliştirilmesi gerektiği, 2.c.4. Kültür Altyapısı
2.c.4.a. Müzeler ve Açık Ören Yerleri
(Tablo 21)
02.00020 kodlu Yaşayan İnsan Hazineleri Listesi'nde İzmir'den Nazar Boncuğu Ustası Mahmut SÜR listelenmektedir.
Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal
Envanteri'nin oluşturulmasında şu temel ölçütler dikkate alınır:
Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal
Envanteri'nde İzmir'in de dahil olduğu alanlar ve envanter kodları şöyledir:
Aşıklık Geleneği (01.0003), Nevruz Natı (01.0005), Geleneksel Sohbet Toplantıları (01.0006), Bahar Bayramı (Hıdrellez/Aziz George Günü (01.0012), Nazar Boncuğu Geleneği (01.0014), Çalgı Yapımcılığı (01.0028), Hayır Geleneği (01.0037), Keçecilik Sanatı (01.0041), Oya Sanatı (01.0051), Sepetçilik Sanatı (01.0052), Zeybeklik Geleneği (01.0060).
Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanter (İzmir) Tespit Çalışmaları
İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nün koordinasyonunda akademik kurum, yerel yönetim ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden oluşturulan komisyonun çalışmaları sonucu il genelinde belirli konulara ilişkin bir liste
• Kişi veya grubun yaptığı işe kendini adamışlığı, • Kişi veya grubun bilgi ve becerilerini geliştirme
yeteneği (sanatının toplumla buluşmasını sağlayacak yenilikler içermesi),
• Kişi veya grubun bilgi ve becerilerini çırağa aktarma becerisi (bir çırak yetiştirmiş olması).
Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri
• İnsan yaratıcılığının bir kanıtı olarak değeri,
• Kültürel ve toplumsal gelenekler içerisindeki köklülüğü,
• Belirtilen topluluk ya da grubu temsil niteliği,
• Kaybolma riski.
18 Şahıs müzeleri de dahildir.
19 Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı olarak hizmet veren müzelerin toplam sayısını ifade etmektedir. Ören yerleri dahil edilmemiştir.
özel temalı müzelerin sayı olarak yetersiz durumda olduğu ve denetim süreci dışında yer aldıkları
gözlenmiştir. Müzeler çoğunlukla özel olarak planlanmış ve tasarlanmış alanlarda değil mevcut tarihi yapılarda belli düzenlemelerle elde edilen mekanlarda faaliyet
göstermektedir. Bu durum bazı mekansal gereksinimlerin karşılanamaması sonucunu doğurmaktadır.
İzmir, müzelerin ziyaretçi sayısı açısından Türkiye'nin
% 11'ine sahiptir. Müze gelirleri açısından ise bu oran
% 17'dir. Ankara'da ziyaretçi sayısı Türkiye toplamının
% 2'sine, İstanbul'da % 29'una tekabül ederken ziyaretçi gelirleri açısından paylar sırasıyla % 1 ve % 45'tir.
Ziyaretçi sayıları ve gelirleri göz önüne alındığında İzmir Ankara'nın üzerinde, İstanbul'un ise gerisinde yer almaktadır İzmir'de 2012 yılı müze ziyaretçi sayısı toplamı ise 3.255.689 kişi ve elde edilen gelir toplamı da 13.833.133 TL olmuştur.
2007 yılında İzmir'de Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı müzeler içerisinde 40.658 arkeolojik materyal, 4.603 etnografik eser, 82.199 sikke ve diğer materyal ile birlikte toplam 127.792 eser koruma altındadır. 2011 yılında söz konusu müzelerde 60.885 arkeolojik eser, 9.633 etnografik eser, 132.119 sikke olmak üzere toplam 203.091 eserin envanteri yapılmıştır. Depolarda ise 54.310 arkeolojik eser, 5.508 etnografik eser ve 121.322 sikke olmak üzere toplam 181.140 eser bulunmaktadır.
Müzelerde sergilenen eser sayıları gelişmekle birlikte halen depolarda yüksek miktarda eser olması dikkat çekicidir.
Kütüphaneler, kitap ve kitap dışı materyallerin belirli bir sisteme göre sıralanıp arşivlendiği ve kullanıcıya sunulduğu yerler olarak kentlerin kültürel altyapıları anlamında önemli bir konuma sahiptir. Son yıllarda başlıca Avrupa kentlerinde kütüphaneler yalnızca kitap ve yazılı medyaya erişme mekanları olarak değil, aynı zamanda araştırma ve inceleme yapma ve belirli kültürel ve eğitsel etkinliklere olanak tanıma anlamında da işlev görmektedir.
(Tablo 22).
2.c.4.b. Kütüphaneler
İzmir'de Milli Kütüphane, il halk kütüphaneleri, üniversite kütüphaneleri, belediye kütüphaneleri ve diğer kurum kuruluşların kütüphane ve kitaplıkları olmak üzere 30 ilçede en az 1 adet kütüphane yer almaktadır. Toplam 1.294 kütüphaneye sahip olan İzmir'de bu kütüphanelerin 38 tanesi halk kütüphanesi, büyük çoğunluğu ise örgün ve yaygın eğitim kütüphanesi biçimindedir .
Halk kütüphaneleri sayısı İstanbul'da 42, Ankara'da ise 36 adettir. Kitap başına düşen yararlanıcı sayısı İzmir'de 89, İstanbul'da 61 ve Ankara'da 30'dur. Toplam yararlanan kişi sayısı daha düşük olsa da, Ankara ve İstanbul'a göre İzmir'de kütüphanelerden faydalanma oranı görece
yüksektir .
2002-2011 yılları arasında Türkiye genelinde kütüphane sayısı azalmasına karşın kitap sayıları artmaktadır.
İzmir'de 2007 ve 2011 yılları arasında kütüphane sayısı 44'den 38'e inmiş, yaklaşık olarak yararlanan kişi sayısı 60.000, kitap sayısı 10.000 düşmüştür. 2012 yılı sonu itibariyle İzmir'de halk kütüphanesi sayısı 38, okuyucu sayısı 338.927, kitap sayısı da 337.625 olarak kayda geçmiştir. Kütüphane sayısı, okuyucu sayısı ve kitap sayısındaki düşme, internetin yaygınlaşmasıyla kütüphanelerin işlevselliğini kaybetmesi ve 2007 - 2011 yılları arasında 6 adet kütüphanenin kapanması olarak değerlendirilebilir.
(Tablo 23)
(Tablo 24) Tablo 21:
İzmir'deki Müzelerin Dağılımı, 2011
Kaynak: İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2012 Müzeler
Kültür ve Turizm Bakanlığı'na Bağlı Müzeler19
Diğer Resmi Kurumlara Bağlı Müzeler Özel Müzeler
Toplam
10 4 24 38 Müze Sayısı
26 11 63 100 Yüzde
Tablo 22:
Kültür ve Turizm Bakanlığı'na Bağlı Müzelere İlişkin Bilgiler, 2012
Kaynak: TÜİK, 2012e Ankara İstanbul Türkiye İzmir20
İl
663.373 8.152.662 28.781.308 3.255.689 Toplam Ziyaretçi
2.873.165 114.306.065 252.616.445 13.833.133 Gelir (TL)
Tablo 23:
İzmir'deki Kütüphanelerin Dağılımı, 2011
Milli Kütüphane Halk Kütüphanesi
Büyükşehir Belediyesi Kütüphanesi İlçe Belediyesi Kütüphanesi Üniversite Kütüphanesi
Örgün ve Yaygın Eğitim Kütüphanesi Diğer Kütüphaneler
Toplam
1 38 5 14 10 1.222 4 1.294 Kaynak: TÜİK, 2012f
Kütüphaneler Kütüphane Sayısı
20 İzmir verileri İzmir Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü'nden alınmıştır.
Tablo 24:
İllere Göre Halk Kütüphaneleri, Kitap ve Yararlanan Kişi Sayıları, 2011
Kaynak: TÜİK, 2012f Düzey
Ankara İstanbul İzmir
Kütüphane Sayısı Kitap Sayısı Yararlanan kişi sayısı
42 36 38
1.032.811 1.357.726 339.207
626.601 412.029 303.094 57
2.c.4.c. İzmir'de Kültür Merkezleri
2.c.4.d. İzmir'de Tiyatrolar
İzmir ilinde, özellikle 2008 yılı sonrasında kültür merkezi ve çok amaçlı salon sayılarının gözle görülür şekilde arttığı söylenebilir. İzmir il sınırları içerisinde faaliyet gösteren kültür merkezlerinin seyirci kapasitesi 2012 itibariyle 11.205 kişidir. Bu kapasiteyi doğuran unsurlar içinde 36 adet kültür ve sanat merkezinin yanı sıra, 2 adet kültür evi/anı evi, 1 adet de kültür mekanı olarak restore edilen havra bulunmaktadır.
Diğer taraftan yerel yönetimlerin kültür mekanı altyapısını güçlendirme konusundaki stratejilerinin yaygın olduğu, sadece merkez ilçelerde değil, çeper ilçelerde de yatırımların gerçekleştiği görülmektedir. İlçe ve belde belediyelerinde kültür ve sanat faaliyetlerine de olanak tanıyan çok amaçlı salonlar yapımı son yıllarda oldukça hızlanmıştır. Çok amaçlı salonlar İzmir ilinde 42 adede ulaşmıştır. 2012 yılı itibari ile il genelinde 39 kültür merkezi bulunmaktadır. 14 adet yapım aşamasındaki tesisin tamamlanması ile sayı 53'e ulaşacaktır .
İzmir ili 17. yy'dan başlayarak 19. yüzyılın sonlarına kadar ülkenin en önemli tiyatro yaşamı olan kentlerden biri olmuştur. Ayrıca konumu itibariyle antik tiyatro mirasının en zengin olduğu yörelerin başında gelmektedir. Özellikle 17. yy'dan sonra toplumsal yapısının renkliliğini tiyatro sanatında yansıtan İzmir “tiyatrolar kenti” olarak ün yapmıştır. İzmir'de halka açık ilk tiyatro 1775'te amatörler tarafından kurulmuş, kente görkemli bir tiyatro yapısı kazandırma girişimi ise 1834 yılında
gerçekleşmiştir (İZKA ve DEÜ, 2012).
Bugün İzmir ilinde çok geniş genç potansiyel tiyatro grupları ve profesyonel ve amatör olarak faaliyet gösteren çok sayıda özel tiyatro bulunmaktadır.
(Tablo 25)
Tablo 28:
Tiyatro Salonlarının Yapılış Amacı, 2010-2011
511
Salonun Yapılış Amacı
162
Kaynak: İZKA ve DEÜ, 2012
Diğer Sinema Çok Amaçlı
Tiyatro Koltuk Sayısı
Tiyatro Salonu Sayısı Düzey
Türkiye İstanbul
Ankara İzmir
Söz konusu tiyatrolar kimi zaman kendi sahnelerinde, kimi zaman da kültür merkezleri ile çok amaçlı salonlarda gösterilerini sergilemektedir. Kültür merkezlerindeki sayıların artışına paralel olarak tiyatro toplulukları sayısında da bir artış olduğu resmi istatistiklerden gözlenmektedir. 2001'de 10 olan tiyatro sayısı, beş katın üzerinde artışla 2010'da 64'e çıkmıştır . Tiyatro etkinliklerinde böyle bir artış yaşanması kent tiyatrosunun geleceği açısından umut vericidir. İzmir özellikle tiyatro salonu sayısı itibariyle başkent Ankara'daki tiyatro salonu sayısının neredeyse iki katına ulaşan bir mekansal altyapıya sahiptir.
2010-2011 sezonunda İzmir'de 511 adet eser 1.996 kez gösterilmiş olup 441.880 seyirciye ulaşılmıştır. Ankara'da ise 155 eser 2.975 kez gösterilmiş ve 646.300 seyirci sağlanmıştır . Oynanan eser sayısı başına düşen seyirci sayısı, Ankara'da İzmir'in dört kat üzerindedir. Ankara'da tiyatro seyircisinin daha fazla olduğu görülmektedir.
İzmir'de tiyatro salonları içinde çok amaçlı salonların payı
% 66 ile hem Ankara (% 14) ve İstanbul'dan (% 52) hem de Türkiye ortalamasından (% 63) yüksektir .
(Tablo 26)
(Tablo 27)
(Tablo 28)
Kültür ve sanat merkezlerinin İzmir ili içerisindeki dağılımı da çok amaçlı salonların ağırlıklı olarak merkez dışındaki ilçelerde konumlandığını göstermektedir. Bu durum, İzmir ili içerisinde tiyatro gösterimlerine ilişkin olarak merkez kent dışındaki ilçelerin gözle görülür bir altyapıya sahip oldukları yönünde değerlendirilebilir.
2011 yılı İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü verilerine göre sinema salonu sayısı 112'dir . İzmir'in sinema sektörüne ilişkin göstergeleri İstanbul ve
Ankara'nın gerisinde yer alsa da, gösterilen film başına düşen seyirci sayısı açısından İzmir (1.025), İstanbul (1.155) ve Ankara (1.249) arasında büyük farklar bulunmamaktadır.
İzmir ilindeki fuar organizasyonları ağırlıklı olarak İzmir Kültürpark Fuar Alanı'nda yapılmaktadır. Ayrıca Ödemiş Belediyesi tarafından 27 yıldır düzenlenen Ödemiş Milli Fuarı ve Ege Üniversitesi tarafından 2005 yılından bu yana düzenlenmekte olan EgeArt Sanat Günleri bulunmaktadır.
2.c.4.e. İzmir'de Sinemalar
2.c.4.f. İzmir'de Fuar Kültürü
(Tablo 29)
Yıllar içerisindeki katılımcı sayıları-fuar organizasyonu ilişkisi, 2007 yılından sonra ihtisas fuarı sayısında azalma yaşandığını, buna rağmen 2011 yılında katılımcı firma sayısında ciddi artış sağlandığını göstermektedir
. Ayrıca, İBB tarafından Gaziemir'de yapılan yeni fuar alanının inşası devam etmektedir. Söz konusu alanın tamamlanması, İzmir'in fuar altyapısını güçlendirecektir.
İzmir'de ziyaretçi sayısı itibari ile öne çıkan fuarlar gelinlik ve mermer fuarlarıdır. IF Wedding Fashion İzmir gelinlik fuarı ilk olarak 2007 yılında düzenlenmiştir. 2007 yılında 4.864 olan ziyaretçi sayısı 2011 yılında ciddi bir artış
göstererek 14.210 kişiye ulaşmıştır. Uluslararası Doğal Taş ve Teknolojileri Fuarı olan MARBLE ise 1995 yılından bu yana düzenlenmektedir. Uluslararası Fuarcılık Endüstrisi Derneği (UFI) tarafından onaylanmış olan MARBLE, kendi alanında dünyanın ilk üç fuarından biri olarak kabul edilmektedir.
Kültür, ekonomik getiri, sosyal iletişim, sanat faaliyetleri ve yerel imajdan, turizme ve kültür endüstrisine uzanan geniş bir alanı içermektedir. Kültür ekonomisi, kültür 21
sektöründe bulunan iktisadi organizasyonlar ve bu sektördeki üreticinin, tüketicinin ve devletin davranışları ile ilgilidir.
Kültür endüstrilerinin kültürel mal ve hizmetler 22
üreten sektörler olduğu genel olarak kabul görmektedir. Ayrıca bu içerik genel olarak “telif hakkı ile korunur, mal ve hizmetlere çevrilebilir”
niteliktedir. UNESCO'ya göre bu endüstrilerin en önemli özelliği kültürel çeşitliliği geliştirmek ve korumak, aynı zamanda kültüre demokratik erişimi mümkün kılmaktır.
(Tablo 30)
2.c.5. Kültür Ekonomisi
Tablo 25:
İzmir'de Kültür ve Sanat Merkezleri, 2007, 2012
Kültür Merkezi Açık Hava Tiyatrosu
Yapım Aşamasındaki Kültür Merkezi Toplam
Kültür Mekanı Kapasite
Kaynak: İZKA ve DEÜ, 2012
* 2007 yılı verileri sadece İBB tarafından yapılan tesisleri kapsamaktadır Kültürel Etkinlik Mekanı
14
Dönemler İtibariyle İzmir İçin Tiyatro Eser ve Seyirci Bilgileri, 2001-2011
Kaynak: TÜİK, 2012f Bilgiler
Tiyatro Salonu Sayısı Toplam Oynanan Eser Sayısı Toplam Gösteri Sayısı Toplam Seyirci Sayısı
2001-2002
İller İtibariyle Tiyatro Eser ve Seyirci Bilgileri, 2010-2011
Kaynak: TÜİK, 2012f Düzey
Oynanan Eser Başına Düşen Seyirci Sayısı
1.267 994
4.170 865
Tablo 29:
İller İtibariyle Sinema Bilgileri, 2011
Koltuk
Kaynak: TÜİK, 2012f Sinema Salonu
Yabancı Toplam Seyirci
Yerli Film Seyirci Sayısı
Yabancı Film Seyirci Sayısı
Tablo 30:
İzmir Enternasyonal Fuarı İçerisinde Düzenlenen Fuar Organizasyonlarına İlişkin Bilgiler, 2007-2011
3.438 2.602 5.363 5.869 6.709 Kaynak: İZFAŞ, 2012
Yıl
21 Kamunun ya da özel sektör tarafından yaratıcı sanatlara, kültürel mirasa ve kültürel endüstrilere yönelik gerçekleştirilmiş olan tüm iktisadi faaliyetler kültür ekonomisi olarak tanımlanmaktadır (UN, 2010).
22 UNESCO tarafından, doğal olarak kültürel ve elle tutulabilir olmayan içeriği yaratma, üretme ve ticarileştirmeyi birleştiren sektörler” kültür endüstrileri (sektörleri) olarak tanımlanmaktadır.
Kültür ekonomisi, bu endüstriler aracılığı ile ülkelerin kimliklerini ortaya çıkarmakta ve küresel alanda yayılmacılığa da etkide bulunmaktadır. Kültür sektörü içerisinde kitle iletişim araçlarının bulunması da, bu yayılmacılığa en büyük katkıyı vermekle beraber, bu araçların etkisi ile kültür ekonomisi, ülkelerin büyümelerini olumlu yönde etkilemekte, sürdürülebilir kalkınma için önem oluşturmaktadır.
İzmir Kültür Ekonomisi Envanteri ve Gelişme Stratejisi çalışması kapsamında genişletilmiş NACE Rev.1.1 tanımı kullanılarak oluşturulan “Kültür Ekonomisi Sektörleri”
aşağıdaki gibidir .
Çalışma kapsamında İzmir kültür alanındaki olgun, potansiyel ve aday sektörlerin belirlenmesi çalışması “Üç yıldız analizi” ile gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, kültür altyapısı ve kültür ekonomisini inceleyen önemli analiz çalışmaları da gerçekleştirilmiştir.
(Tablo 31)
2.c.6. İzmir'de Koruma Alanları
İzmir ili ve ilçelerindeki korunacak kültür varlıklarını, arkeolojik, kentsel ve tarihi sit alanlarını belirlemek ve buralardaki uygulamaları denetlemek üzere iki adet Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ile iki adet Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu görev yapmaktadır. Bu dört kurulun yanı sıra İBB bünyesinde oluşturulan Tarihsel Çevre ve Kültür Varlıkları Müdürlüğü de kurullarla işbirliği içinde çalışmalarını sürdürmektedir. Ayrıca "İzmir Yenileme Alanı Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu"
2012 yılında kurulmuştur ancak Mayıs 2013 itibariyle teşkilatlanması devam etmektedir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı resmi verilerine göre 2012 yılında İzmir il sınırları içerisinde 441 adet Arkeolojik Sit Alanı, 36 adet Kentsel Sit Alanı, 23 adet Tarihi Sit Alanı, 7 adet Kentsel Arkeolojik Sit Alanı bulunmaktadır. Ayrıca Diğer Sit Alanları (üst üste sit alanları) Arkeolojik ve Doğal Sit alanı sayısı 30, Arkeolojik ve Kentsel Sit 2, Arkeolojik-Doğal-Tarihi Sit 1, Arkeolojik ve Tarihi Sit 4, Kentsel ve Doğal Sit 1, Tarihi ve Doğal Sit 1 olmak üzere tüm sit alanları toplamı İzmir ili için 546 olarak kayda geçmektedir
.
İl sınırları içerisinde tescillenmiş 5.115 adet taşınmaz kültür varlığı yer almaktadır. Kültür varlıklarının türlerine göre dağılımına bakıldığında özellikle konut ve zemin katın dükkan üst katların konut olarak kullanıldığı karma kullanımlı yapıların envanterin önemli bir kısmını oluşturduğu görülmektedir. Bu grubun ardından endüstriyel ve ticari yapılar ile taşınmaz olarak sınıflandırılan yapılar gelmektedir. Gerek konut yapıları gerekse ticari ve endüstriyel yapıların çoğu 19. yüzyıl sonu, 20. yüzyıl başına tarihlenmektedir.
(Şekil 8)
Kentin çekirdeği sayılabilecek Konak-Karabağlar bölgesi en yüksek sayıda tescilli taşınmaz kültür varlığına sahiptir.
Hem Helenistik ve Roma dönemi hem de Osmanlı dönemine ait birçok eserin bulunduğu kent merkezinin hemen ardından zengin Antik dönem ve Osmanlı dönemi geçmişine sahip Bergama ilçesi gelmektedir. Bergama'yı yine Osmanlı döneminde önemli merkezler olan Tire, Çeşme ve Ödemiş ilçeleri takip etmektedir. Bunun yanı sıra Çiğli ilçesinde hiç tescilli eser bulunmamaktadır.
Kiraz, Güzelbahçe, Narlıdere, Balçova, Aliağa, Menderes ve Karaburun ilçeleri de 10'dan daha az tescilli esere sahip ilçelerdir. Bu ilçelerin büyüklükleri ve zengin bir geçmişe sahip konumları düşünüldüğünde bu sayıların araştırma ve belgeleme çalışmaları ile artırılabileceği değerlendirilmektedir.
Sit alanlarının ilçelere göre dağılımı Bayındır'da hiç sit alanı bulunmadığını, Balçova, Beydağ, Çiğli, Gaziemir, Güzelbahçe Karaburun, Kınık, Kiraz, Narlıdere ve Tire'de 10'dan az sayıda sit alanı olduğunu göstermektedir. Diğer yandan en çok sit alanına sahip olan Çeşme'de 89, Bergama'da 53 adet, Foça'da 50, Bornova'da 48, Urla'da 46 sit alanı bulunmaktadır . Sit alanı sayıları özellikle antik dönemlerde görece daha az yerleşilen
Sit alanlarının ilçelere göre dağılımı Bayındır'da hiç sit alanı bulunmadığını, Balçova, Beydağ, Çiğli, Gaziemir, Güzelbahçe Karaburun, Kınık, Kiraz, Narlıdere ve Tire'de 10'dan az sayıda sit alanı olduğunu göstermektedir. Diğer yandan en çok sit alanına sahip olan Çeşme'de 89, Bergama'da 53 adet, Foça'da 50, Bornova'da 48, Urla'da 46 sit alanı bulunmaktadır . Sit alanı sayıları özellikle antik dönemlerde görece daha az yerleşilen