KÖPRÜBAŞI CAMİİ

Çizim: /Fotoğraf: 89-92 / 141-145

İnceleme tarihi: 28.10.2018

Yeri: Karatay ilçesi, Köprübaşı mahallesi, Köprübaşı Emniyet Polis

Karakolunun yanında doğu-batı doğrultusunda bulunmaktadır.

İnşa tarihi: 1242/1826-1827(Altın, 2009: 69).

Usta/ Sanatçı: Bilinmiyor.

Bani/ yaptıran: Hacı Mustafa Ağa tarafından yaptırılmıştır(Altın, 2009: 69).

Yapının Mimari Tanımı: Caminin kuzey cephesinin ortasında harim giriş

kapısı ve üzerinde kitabe ve sundurmalı saçak bulunmaktadır. Dikdörtgen bir alan üzerine oturmuş olan caminin harimine basık kemerli bir giriş kapısından girilmektedir. İç cephe duvarları üç yatay kuşak tarafından çevrelenmektedir ve duvarlar alt pencere seviyesine kadar lambri kaplıdır. Harim mihraba dik olarak uzanan üçerli destek sırasıyla beş sahna ayrılmıştır. Mihrap ekseninde olan sahın diğer sahınlardan daha geniş ve yüksek tutulmuştur. Üst örtü mihraba dik uzanan her sahında üç, toplamda ise on iki direkle taşınmaktadır. Direkler kuzey-güney yönünde atılan kirişlerle birbirine bağlanmıştır. Harim kuzey cephede altta dört üste beş; doğu cephede altta bir üstte dört; güneyde altta ve üstte dört; mihrap üstünde revzen penceresi ve batı cephede altta bir üstte ise üç dikdörtgen formlu pencerelerle aydınlatılmıştır.

Minberin Yapı İçerisindeki Yeri: Harimin batısında yer

almaktadır.(Fotoğraf: 142)

Usta: Bilinmiyor.

Ölçü: Minber 5,90 m yüksekliğinde, 3,30 m uzunluğunda, 0,65 m

genişliğindedir.

Mihraba uzaklık: Mihrap dış çerçevesi ile minber arasındaki mesafe 3,65

metredir.

Merdiven basamak sayısı: 11 basamaklıdır.

Teknik: Minberin yan aynalık, aynalık altındaki üçgen pano bölümünde düz

satıhlı, yuvarlak satıhlı oyma, ajur, ahşap üzeri boyama, çakma-yapıştırma teknikleri; aynalık altında yuvarlak satıhlı, düz satıhlı oyma ve ajur teknikleri; köşk yan panoda düz satıhlı oyma ve ajur teknikleri; korkuluk ve köşk bölümünde yuvarlak satıhlı,düz satıhlı oyma teknikleri; minberin tamamında ise ahşap üzeri boyama tekniği kullanılmıştır.

Giriş: 0,65x2,80 m ölçülerinde olan giriş bölümü iki sütünce üzerine

oturtulmuş sade bir tasarım sergilemektedir. Giriş yarım daire kemerli olarak oluşturulmuş olup sağ ve solunda selvi motiflerine yer verilmiştir. Yarım daire kemerli açıklığın hemen üzerinde içerisinde şemse motifleri bulunan bir kuşağa yer verilmiştir. Bu kuşak üzerinde alınlık bölümünde koyu zeminli bir şemse motifi oluşturulmuştur. Şemse motifi üzerinde Kelime-i Tevhit bulunmaktadır. (Fotoğraf: 143)

Giriş tacı: Minberin tacı 0,30 m yüksekliğinde iki alem arasında dokuz

bölümlü yelpaze şeklinde oluşturulmuştur. Bu yelpazeler beyaz ve kahverengi ile renklendirilmiştir.

Aynalık altı: Aynalık altı 0,48x0,55 m ölçülerinde dört bölüme ayrılmış olup

sivri kemerli bir tasarıma sahiptir.

Yan aynalık: Yan aynalık bölümü iç içe geçmiş üç üçgen alanlardan

oluşmaktadır. Dışta kalan iki üçgen alan içerisinde yan yana dizilmiş geniş şemse motiflerine yer verilmiştir. Ortada kalan dik üçgen içerisinde ise çıtalar yardımıyla üçgenler oluşturulmuş olup zemin altın yaldızına boyanmıştır. Minberin batı yüzündeki aynalık bölümü de aynı süsleme ile bezenmiş olup yalnızca aynalığın

ortasında yer alan üçgen alan burada eşkenar üçgen içerisine geniş bir şemse motifi ile sonlandırılmıştır. Minberin doğu ve batı aynalık bölümlerinin birbirinden farklı olduğu gözlenmiştir. (Fotoğraf: 144-145)

Korkuluk: Korkuluk bölümü 0,55 m genişliğinde yan yana sıralanmış olan

yarım daireler ile oluşturulmuş bir kuşakla çevrelenmiştir. Kuşağın tam ortası ise “S” şeklindeki motifle hareketlendirilmiştir.

Köşebent: Ahşap bir plakadan oluşan köşebentler üzerine üçer adet geniş

şemse motifi aplike edilerek bu bölüm süslenmiştir.

Geçit: Yarım daire kemerli olarak tasarlanmış olan geçit bölümü 2,20 m

yüksekliğinde, 0,70 m. genişliğinde olup sade bir tasarıma sahiptir.

Geçit üstü: 0,35 m yüksekliğinde olan geçit üstü panosu geniş bir kuşak ile

hareketlendirilmiş olup üzerinde yan yana sıralanmış üç adet şemse motifi bulunmaktadır.

Köşk altı: Bulunmamaktadır.

Köşk yan pano: 0,65 m yüksekliğinde olan köşk yan pano dört adet sütunce

ile beş bölüme ayrılmış olup herhangi bir süsleme barındırmamaktadır.

Köşk: Dört sütun üzerinde yükselen 1,30 m yüksekliğindeki köşk bölümü

yarım daire kemerli olarak tasarlanmıştır. Köşkün içerisinde tam tepe noktasında çok yapraklı papatya motifine yer verilmiştir.

Kasnak ve külah: 0,30 m yüksekliğinde çokgen bir kasnak uygulamasına yer

verilmiş olup sade bir tasarıma sahiptir. Külah 0,80 m yüksekliğinde olup sadedir.

Alem: Metalden yapılmış olan alem 0,15 m uzunluğunda olup üst üste iki

2.2.18. KUZGUNKAVAK CAMİİ16

Çizim: /Fotoğraf: 93-94 / 146-148

Yeri: : Harimin güney-batı köşesinde yer alan minber, güney ve batı beden

duvarlarına yaslanmaktadır.

Usta: Bilinmemektedir.

Ölçü: Minber 3,85 m yüksekliğinde 2,80 m uzunluğunda, 0,60 m genişliğindedir.

Mihraba uzaklık: Mihrap dış çerçevesi ile minber arasındaki mesafe 2,07 metredir. Merdiven basamağı sayısı: 9 basamaklıdır.

Kitabe: Bulunmamaktadır.

Teknik: Düz satıhlı oyma, yuvarlak satıhlı oyma, ajur, çakma-yapıştırma teknikleri. Giriş: İki sütun üzerine oturan kemerli bir formda oluşturulan giriş bölümü ve

köşelikleri sadedir. 0,53 m eninde 0,20 m yüksekliğinde olan alınlıkta celi sülüs hat ile yazılmış olan “Lailahe illa ente subhaneke inni küntü minezzalimin” “Zünnun'u (Yunus'u) da. Hani öfkelenerek gitmişti de Bizim kendisini asla sıkıştırmayacağımızı sanmıştı; derken karanlıklar içinde: «Senden başka ilah yoktur, seni tenzih ederim, ben gerçekten zalimlerden oldum diye.» seslendi. (Kur’an-ı Kerim, Enbiya Suresi, 87.ayet)şeklindeki dua yer almaktadır. (Fotoğraf: 146)

Giriş tacı: Giriş tacı sağ ve solunda iki adet alemle sonlandırılmıştır. Taç ortada

yarım şemse şeklinde tasarlanmıştır. Şemsenin tam ortasında bir yarım daire yer almakta ve yüzeyi bu yarım daireden çıkan ışınlar kaplamaktadır. (Fotoğraf: 146)

Aynalık altı: Bu bölüm 0,50 m yükseklikte düz ahşap bir plakadan oluşmaktadır.

Plaka yüzeyi ince çıtalarla bölümlere ayrılmıştır.

Yan aynalık: Yan aynalık uygulaması minberde sade olarak tasarlanmıştır. İç içe

geçen üçgenlerden oluşan bu bölümde buğday başağı motifi ile bezenmiş olan ince kuşaklarla bu bölüm hareketlendirilmiştir. Aynalığın tam ortasında yer alan küçük

üçgen içerisinde iç içe geçmiş iki daire şeklinde rozet bulunmaktadır. (Fotoğraf: 147- 148)

Korkuluk: Korkuluk bölümü yuvarlak satıhlı oyma düz satıhlı oyma ve ajur

teknikleri birlikte kullanılması suretiyle oluşturulmuş olan geometrik motiflerle bezenmiştir.

Köşebent: Korkuluk ile giriş arasında sade bir plakadan oluşturulmuş bir köşebent

uygulaması yer almaktadır.

Geçit: Bu bölüm 1, 41 m yüksekliğinde, 0,56 m genişliğindedir. Süslemesiz olarak

tasarlanmış olan bu bölüm üç ayrı panoya bölünmüş olan bir kapı ile kapatılmıştır. (Fotoğraf: 147-148)

Geçit üstü: 0,20 m yüksekliğinde, 0,56 m genişliğinde düz bir panodan

oluşmaktadır.

Köşk altı: Bulunmamaktadır.

Köşk yan pano: 0,37 x 0,56 m ölçülerinde olan köşk pano korkuluk süslemesinde

yer alan yuvarlak satıhlı oyma düz satıhlı oyma ve ajur teknikleri ile yapılmış olan geometrik motiflerle süslenmiştir. (Fotoğraf: 147-148)

Köşk: 0 95 m yükseklikte olan Köşk kısmı dört sütuna oturmaktadır. Dilimli

Kemerli olarak tasarlanmış olan Köşk bölümü oldukça sadedir.

Kasnak: Bulunmamaktadır.

Külah: Dört tarafından alemler ile sınırlandırılmış olan piramidal biçimli külah ince

çıtalar yardımıyla eş parçalara bölünmüştür.

Alem: Metalden oluşan alem iki küçük top ve onun üzerinde bir hilal ve yıldızdan