ISO 22000 Motivasyonu

Sertifikasyon edinmedeki nedenler örgütler ve uluslar arasında çeşitlilik gösterebilir. Bu noktada iki önemli sınıflandırma yapılabilir: Dışsal (pazar temelli) ve içsel (örgütün içsel gelişimi temelli. Bu ayrım örgütün pazar pozisyonunu iyileştirme veya şirket içi gelişimine göre oluşur (Macheka ve ark, 2013). Macheka ve ark., ise (2013), ISO 22000 sertifika nedenlerinin harmanlanabileceğini söylüyor (dış ve iç motiflerin karışımıyla). Burada belirtildiği gibi, her bir organizasyonda onay verecek bir dizi düşünce süreci vardır. Macheka ve ark (2013) gibi bilim insanları, bu niyetlerin doğrulamaya başlandıktan sonra TKY'ye destek verme tercihine ek olarak uygulayacağından emindirler. Bu nedenle, Pan. (2003) ve Llopis & Tari (2003), onaydan sonra TKY'ye organizasyon ilerlemesi ve akreditasyonun kendisinde düşünce süreçleri arasında yakın bir bağlantı olduğunu vurgulamaktadır. Buna ek olarak, bir organizasyonun iç düşünce süreçleri yoluyla onaylandığında, muhtemelen dışsal sebeplerden çok TKY'ye ilerleyeceğini vurguluyorlar.

ISO 22000 belgesinin, özellikle iç ve dış kaynaklı motiflerin iki temel sınıflandırmasının her biri aşağıda daha detaylı işlenecektir. Bu sebepler, literatürdeki düzenli referanslarıyla oluşturulmuştur.

2.1.9.1. İçsel nedenler (örgütün içsel gelişimi)

Çoğu inceleme, iç değişkenlerin ISO 22000'in yürütülmesinde birincil motivasyon unsurları olduğu göstermektedir. Tsiotras ve Gotzamani (1996, p. 66) bu durumu şöyle ifade eder:

"Kalite onaylama çerçevesi oluşturmak ve sağlamak için temel amaç, kurum içi örgütsel gelişimi ve kârlılığı artırmak ve kuruluşun kalite yönetim sistemini güncellemektir."

Başlıca içsel motifler kısaca şöyle sıralanabilir:

- Organizasyonun verimliliğini ve etkinliğini geliştirmek

ISO 22000 uygulamalarının nedenleri üzerine yapılan araştırmaların birinde Yong and Wilkinson (2001) Singapur'daki kalite yönetim gelişimini incelemişler ve çok sayıda Singapurlu organizasyonun güvenilir yeterlilik ve uygulama için kalite sertifikasyonuna çok önem atfettikleri sonucuna varmışlardır.

- Reklamı yapılan ürünlerin ve yönetimin doğasını geliştirmek

Araştırmalarında Amerikan şirketleri, ürün kalitesini artırmak ve değişiklikleri gerçekleştirmek için onay istiyorlardı (Withers & Ebrahimpour, 2000). Ayrıca Macheka ve ark., (2013) İspanya'daki organizasyonlar üzerine yaptıkları çalışmalarında ISO 22000 akreditasyonunda çalışan kalitesinin en önemli süreçlerden birisi olduğunu gözlemlemişlerdir.

- Daha geniş kalite yönetim gelişiminin bir parçası olarak

Macheka ve ark. (2013), ISO 22000'i organizasyonları kaliteli projelerini imal ettiği bir yapı olarak görüyor. Kıstaslar Gómez-López ve ark., (2016) tarafından idealist ve eleştirel bakış açıları olarak iki açıdan değerlendirilmektedir. İlkine göre, kılavuzlar toplam kalite yönetimi programının başlangıcında doldurmaktadır. Gómez-López ve ark., (2016), toplam kalite yönetiminin girişinin, incelenen katılımcıların her bir kuruşunun (n = 94) 60 civarındaki sağladığı ISO 22000 teyidinin, Yunan endüstrisindeki garantili kuruluşlarda öne sürülmesinin yüksek mantık olduğu sonucuna varıyor. Diğer analistler Fouayzi, ve ark.(2006) bu sonucu desteklemiştir.

Kurumdaki temsilciler arasında kaliteye dikkat çekme yönünde yapılan onay beklentisi, en önemli ve öne çıkan motiflerden biri olarak gösterilmektedir. Escanciano ve ark., (2001) gibi ve Magd & Curry (2003) gibi bilim adamları bu durumu desteklemektedir.

- Dayanıklı içsel prosedürler ve operasyonlar.

Gómez-López ve ark., (2016), ve ark., (2013) ve Dusica ve ark (2013), dünya çapındaki organizasyonların Macheka kuruluşların iç prosedürlerini ve operasyonlarını düzene sokmak için ISO 22000 onayını aramaya ikna olduklarını ortaya koymaktadır.

-Atık, maliyet ve boşa çabanın azaltılması

Santa, ve diğerleri (2013), Casadesus ve Karapetrovic (2005) gibi bir çok araştırmacı ve yazar, atık, maliyet ve boşa çabanın indirgemesini organizasyonun ISO 22000 sertifikasını takip etmesinin ana itici gücü olarak görmektedir.

- Organizasyonun rekabetçi gücünü artırmak

Birçok araştırmacı (örneğin, Gómez-López ve diğerleri, 2016, Macheka ve diğerleri 2013), ISO 22000'in mükemmelliğe ve rekabet edebilirliğe doğru yolda hayati ilk adım olduğunu kabul etmektedir. Santa ve diğerleri (2013), dünya çapında rekabetin, ISO 22000'i uygulamada en çok ve en fazla ifade edilen düşünce olduğunu belirtmişlerdir.

- Müşteri memnuniyetini artırmak

Tüketici memnuniyetini artırmada ISO 22000 akreditasyonun işlevine ilişkin bilim adamları arasında ortak bir görüş vardır. Bu görüş, Macheka ve ark.(2013) ve Santa ve ark.(2013) tarafından desteklenmektedir.

Tercih edilen iletişim taramasında, sayısız organizasyon, Mercan & Bucak (2013) gibi yazarlar tarafından onaylandığı gibi, ISO 22000 onayı aramak için esin kaynağı olmuştur.

- Çalışma yerinin geliştirilmesi

Çalışma yerinin geliştirilmesi ISO 22000 sertifikasyonu edinmede sahip olunan motivasyonlardan biridir (Mamalis ve ark., 2009, Mamalis ve ark., 2011).

- Çalışanların ilişkilerini geliştirme ve çalışanları motive etme

Santa ve ark. (2013), Macheka, ve ark.(2013) gibi bazı uzmanlar ISO 22000 sahibi olmada çalışanların ilişkilerini geliştirmenin ve onları motive etmenin etkisini vurgulamışlardır.

2.1.9.2. Dışsal nedenler (piyasa kaynaklı)

Başlıca dışsal motifler kısaca şöyle sıralanabilir:

- Müşterilerin talebine ve gıda güvenliği iyileştirmesine anında cevap verebilme

Bazı devletlerde alıcı veya sağlayıcılar, firmalardan ISO 22000 sertifikasını yeterlilik ve güvenilirliğin doğrulanması olarak taahhüt etmelerini talep edebilir. Sonuç olarak, müşteri ağırlık / talep, ISO 22000 akreditasyonundaki mecburi nedeler arasında düşünülür. Santa (2013), birkaç organizasyonun müşterileri tarafından ISO 22000 düzenlemesine girmek zorunda kaldıklarını belirtmiştir. Her durumda, müşteriler tarafından baskı altına alınan örgütlerin, geniş bir oranda (% 80), ISO 22000 listesine girdikten sonra, kalite çizgisinin ötesine geçmediği kaydedilmiştir.

- Halkla ilişkiler aracı ve faydalı tanıtım amaçlı olarak yararlanmak

Birçok organizasyon, çoğunlukla reklam ve özel amaçları nedeniyle sertifikalandırma talep etmektedir (Van der Wiele ve ark., 2001). Bu durum Magd ve Curry (2003), Casadesus ve Karapetrovic (2005) ve Pan (2003) tarafından desteklemektedir. Ayrıca bazı firmaların sınırlı zaman ve amaca yönelik tanıtım

düşünce süreçleri için ISO standart akreditasyonuna kayıt olmaya çalıştıkları göz önüne alınmalıdır.

- Pazar payını giderek korumak

ISO 22000 onayını almak için bir düşünce süreci olarak sanayinin giderek artan bir şekilde pazar payını koruma motivasyonu Weyandt ve ark. (2011), Seagrave, (2007) gibi bilim adamları tarafından altı çizilen unsurlardan birisidir.

- İhracat engellerini önlemek ve yurt dışındaki pazarlara geçişi sağlamak

Organizasyonların büyük bir bölümü ISO 22000’i yurt dışına açılabilmek ve yurt dışı pazarlarından yararlanabilmek için kullanmaktadır (Mercan & Bucak ,2013); Gaaloul ve ark., 2011, Mamalis, ve ark. 2009).

- Kurumsal imajı ve itibarını arttırmak

ISO 22000 sertifikası müşterilerin gözünde kurumsal imajı ve itibarı artırmak amacıyla tercih edilmektedir (Fouayzi ve ark., 2006, Macheka, ve ark., 2013, Gómez-López, ve ark., 2016).

- ISO 22000 belgesine sahip olan diğer firmaların yarattığı baskı

Çoğuna göre ISO sertifikasyonunu elde etmenin arkasında yatan neden sertifikanın sunduğu kalite geliştirmeleri değil diğer rakip firmaların sertifikaya sahip olmasıdır. (Gotzamani & Tsiotras, 2002; Sun & Cheng, 2002; ve Pan, 2003). Bununla birlikte,bazı firmalar akredite olmanın kendileri için yararlı olduğuna inanmamalarına rağmen getirdiği mali yüke bakmaksızın ISO belgesi talep edebilir. Bu gibi durumlarda bir firma sadece rakip örgütleri taklit ediyordur. Her durumda, birincil endişe, iş dünyasında kalma ve gelişmeyi amaçlayan herhangi bir firmanın en kritik hedefleri olan fırsatları genişletmek ve sonrasında faydalanmak istemektir ( Macheka, ve ark., 2013).

Sertifika sahibi diğer firmaların buy olla elde ettikleri kar diğer firmaların da sertifikayı edinmesindeki etklenlerden biri olarak görülmektedir (Macheka, ve ark. 2013) .

- Hükümet yönetmeliğini veya şartlarını yerine getirmek

Sofia ve Paulo (2013) Portekiz hükümetinin ISO 22000’i orada iş yapacak firmalara

şart koştuğunu tespit etmişlerdir.

- İş dünyasında kalabilme nihai hedefini akılda tutmak ve ihale için uygun olabilmek

Bazı analistler (Fouayzi ve ark., 2006, Gómez-López ve ark. 2016), ISO 22000 belgesinin sektör içinde kalmanın veya önemli durumlarda kalifiye olmanın bir yolu olarak kullanıldığını iddia etmektedir. Aynı şekilde Macheka ve ark. (2013), bazı İngiltere kuruluşlarının ISO 22000 belgesini almadaki en önemli motivasyonlarının ürün satın alanlar tarafından şart koşulması olduğunu vurgulamışlardır..