Bu başlık, anketin geliştirilmesini, anketin ana hatlarını ve özünün, soru kompozisyonun oluşumu, tahmin boyutu ve anketin çeşitleri ve anketin yorumlanması konularındaki düşüncelerin bir araya getirilmesini içerir..
Birincil hedefler ışığında, ölçüm aracı ISO 22000 ve TKY'yi kapsayan literatürün incelenmesine bağlıdır. Araştırmacı aynı şekilde ISO 22000 ve TKY üzerine üretilmiş geçmiş değerlendirmeleri araştırmış ve anketi oluştururken bunları kullanmıştır. Bu aşamada anket, literatürde öne çıkan araştırmalardan (Ibrahim M. Sharif 2005, Curry ve 2003; Magd ve Curry, 2003; Pan, 2003) oluşturulmuştur. Her halükarda, Libya koşullarına uyması için ilk içerikte çok sayıda değişiklik yapılmıştır. Bir anketin oluşturulması ve taslağını çizmenin en temel noktası, iyi bir araştırma anketinin amaçlarını yerine getirecek hedefleri ortaya koymaktır. Araştırmacı aynı şekilde ISO 22000 ve TKY'deki geçmiş literatürü incelemiş ve anketi planlarken bu literatürden (Danyen ve Callychurn, 2013; Sofia ve Paulo 2013; Escanciano, & Marıa, 2014, Lokunarangodage ve ark., 2015) yararlanmıştır.
Veri taslak birikim araçlarının pilot uygulaması, hem zaman periyodunu ölçmek hem de araştırmacının meşru olarak soruları kavrayıp kapsamadığını araştırmak için temel teşkil etmektedir. Bir pilot proje, araştırma projesinin yeterli olup olmadığını ve veri toplama için kullanılacak araçların yeterliliğini araştırması beklenen, asıl uygulamadan önceki küçük ölçekli bir araştırmadır (Sapsfors ve Jupp, 2006). Mmrry, (1999) pilot uygulamanın ve buradan çıkan sonuçların dikkate almanın gerekliliğini vurgulamışlardır. Araştırmacılar, bir pilot testte liderlik ederken, örneğin, anketi yanıtlamak için ne kadar zaman harcadığı gibi bazı konuları aydınlatabilir, yönergelerin açık ve anlaşılır olup olmadığını ve sorularda belirsizlik olup olmadığını anlayabilir. Aynı şekilde, araştırmacılar ankete katılanların muhtemel herhangi bir soruya yönelik herhangi bir şikayeti olup olmadığı öğrenilebilir, güvenli olmayan herhangi bir gerçek bileşen olup olmadığına bakılabilir, formatın uygun olup olmadığı anlaşılabilir, son olarak, herhangi bir açıklama isteyebilirler. Bir kere yapıldığında, anketin tamamlanması için gereken zamanı, doğruluğu, dilin ve talimatların netliğini, bütünlüğünü ve şeylerin ardıllığını değerlendirmek üzere rehberlik eder. Bu çalışmada araştırmacı anketi iki aşamalı olarak değerlendirmiştir: İlki, akademisyenler tarafından, daha sonra ayrıca ISO 22000 kayıtlı firmaların kalite direktörleri tarafından değerlendirilmiştir.
İlk aşama, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesindeki bir kaç akademisyen ve Libya'daki Ömer Almokhtar Üniversitesi'ndeki iki akademik personel tarafından yapılan anket yoluyla gerçekleştirildi. Onların görüşleri doğrultusunda, araştırmacı önerilere göre değişiklikler yaptı. Daha sonra araştırmacı, anketleri, Libya'daki kalite bölümlerinde çalışan dört kalite şefi ve üç yöneticiye, sonuçlarını kendisine ulaştırmak üzere dağıttı. Anketin incelenmesinden sonra, araştırmacı, kendi organizasyonları ve ülkedeki diğerleri için anket yapma ihtimalini değerlendirmek ve değerli girdileri bir araya getirmek için bu şeflerle ve yöneticilerle yakın ve kişisel bir toplantı yaptı. Onların görüşleri ve düşünceleri, Bingazi- Libya'daki beslenme işleme tesislerindeki merkez müdürleri ve patronları koordine eden anketin son taslağına göre alındı.
Anketin en son formu ve araştırmanın sebebini açıklayan bir bilgi notu ile birlikte araştırmacı, fiziki kopyaları (gidip yapma stratejisi), seçilen üretim hatlarına iletti. Bu
bireysel yaklaşımın zaman alıcı ve uğraş gerektirici olmasına ve bazen gerçekçi olmamasına (özellikle de büyük bir kara bölgesinin güvenli olduğu yerlerde) rağmen, araştırmanın başarılı olduğu ve cevap sayısının genişlediği söylenebilir. Bilgi toplama işlemlerini takiben, cevaplar PC tarafından işlenmesine imkan verecek şekilde kodlandı. Sonuçlar SPSS (Sosyal Bilimler İçin İstatistik Paketi) programı ile incelendi.
Alan araştırması veya ampirik çalışma Arapçanın resmi dil olduğu Libya gıda organizasyonlarında gerçekleştirilmiştir. İngilizce dilinin iş sektöründe geniş bir biçimde konuşulduğu gerçeğine rağmen, ankete katılanların açıkça anlayabilmesi için araştırma anketinin Arapçaya çevrilmesi tercih edilmiştir. Anket, Türkiye'de İngilizce dilinde yazılmış (bkz Ek A1) ve geri yorumlama yaklaşımı (Creswell , 2003) kullanılarak uygulanmadan önce Libya'da Arapçaya çevrilmiştir (bkz. Ek A2). Bu yaklaşımın gösterdiği gibi, araştırma anketleri, olaylarda örneklenen imalar ve düşünceler açısından müthiş bir şekilde Arapçaya çevrildi. Anketin Arapça yorumu Arapça ve İngilizce lehçelerde bir uzman tarafından yeniden İngilizce olarak yorumlandı. Karşıtlıklar daha sonra Arapça ve İngilizce çeviriler arasındaki korelasyonlarla çözülmüştür. Anketin ilk İngilizce uyarlamasını karşılaştırdıktan sonra araştırmacı çözümlenen çevirinin doğruluğu ve netliğinden memnun kalmıştır.
Anket son hali ile sekiz bölümden oluşmaktadır (bkz. Ek A):
Bölüm 1: Genel bilgiler:
Bu bölüm, katılımcıların niteliklerini göstermek için ankete katılanlar ve fabrikaları hakkında istatistiki veriler elde etmekle ilgilidir. Bu veriler, örgüt ve katılımcı hakkında temel bilgileri içermektedir. Sorular, örneğin, katılımcıların örgütteki yeri ya da düzeyi, yaşı, cinsiyeti, anlayışı (mevcut örgütte çalışma zamanı), aydınlanma seviyesi, mekanik sıralama ve delegelerin mülkiyeti ve sayısı ile ISO 22000'e akredite olma gibi konular içermektedir.
Bu bölümde, katılımcıların iş türü bulunmaktadır, araştırmacı, kalite yönetiminde önemli olan dört işi seçmiştir. Bunlar, idare müdürleri, birim başkanları, amir ve laboratuar teknisyenleridir. Ayrıca katılımcıların çalışma tecrübesini (5 yıldan az, 5 ila 10 yıl ve 10'dan fazla) ve kalite alanındaki eğitimin içeriği (ISO,, kalite ve mükemmel operasyon kursu) bu bölümdedir.
Bölüm 3: Tesisin özellikleri ve ürünlerinin kalitesi:
Bu bölüm Bingazi'deki gıda organizasyonunda bazı önemli işlem ve usullerle ilgili sorular içermektedir. Odak noktası, bitkideki gıda çıktısının kalitesini de içeren anket sorularının şekli üzerine kurulmuş, pazardaki benzer ürünlerle karşılaştırıldığında, tesis tarafından tüketiciye sunulan ürünlerin kalitesinin seviyesi sorgulanmıştır. Buna ek olarak, tesisin kalite kontrolünden sorumlu olan kurum, fabrikanın ISO 22000 kalite sistemini uygulamak istiyor mu yoksa Ek 1'de açıklanan ilgili ifadelerin üst üste binmesi gibi bir durum mu söz konusu soruları cevaplanmaktadır.
Bölüm 4: ISO 2200 KYS'nin amacının anlaşılması ve farkındalığı:
Dünyadaki pek çok kurum, işletme kalitesini farklı terimlerle bilinen programları uygular: KYS, Özdeğerlendirme Modelleri gibi. Buna göre, bu bölüm Libya gıda fabrikalarında KYS'nin amacının anlaşılması ve farkındalığının araştırılması ve ölçülmesi ile ilgilidir. Bu bölüm, çalışanların fabrikalarındaki bazı kalite yönetimiyle ilgili konulardaki anlayışlarını ve KYS'nin amacını anlamayı amaçlıyordu. Araştırmacı, KYS anlayış düzeyini değerlendirmek için Al-Khalifa ve Aspinwall (2000) ve Magd ve Curry (2003) tarafından kullanılan alternatifleri benimsemiştir. Alternatifler şunlardır:
Yüksek kalitede ürün ve hizmet sağlama yöntemi Müşteriyi tüm iş süreçlerinin merkezi haline getirme. Belgelendirmede tutarlı bir yöntem oluşturma. Resmi bir kalite sistemi kurma
Operasyonel kontrolü geliştirme
Küresel bir standartlar şok edici görünse de, Libya gıda örgütlerine yönelik henüz bir araştırma yapılmamıştır. Çarpıcı bir şekilde bu araştırma, geçmiş çalışmalarla aynı değildir çünkü Libya'daki ISO 22000 sertifikalı örgütlerde ISO 22000 KYS'ye doğru kalite yönetim ilerlemesi üzerindeki düşünce süreçlerinin etkisinin ötesine geçmektedir. Bu doğrultuda, bu bölüm ISO 22000 onaylı Libya gıda örgütlerindeki düşünce süreçlerini analiz etmektedir.Literatür taramasından çıkartılan ISO 9000'in muhtemel 15 nedeni ve gıda fabrikalarının ISO 22000 belgesinden elde edebildiği olası sebepler sıralanmıştır.
Bölüm 6: ISO 22000 Uygulamasının Faydası:
Çalışma aynı zamanda ISO 22000 uygulamasından elde edilen faydaları araştırmıştır. Literatür taramasından çıkarılan ISO 9000'in 16 olası faydasının bir listesi yapılmış ve gıda fabrikalarının ISO 22000 belgesinden elde edebileceği olası faydalar dahil edilmiştir.
Bölüm 7: ISO 22000'in Uygulanmasına Yönelik Engeller:
Bu bölüm anketin birincil kısmını içerir. Kalite yönetim programcılarının ISO 22000'in ötesinde kabul görmesi için algılanan engelleri yönetir. Bölüm, aşağıdaki dört kısma ayrılmıştır: Birinci bölümde, Libya'daki gıda fabrikalarında Dışsal Engellerin ölçülmesi ile ilgilidir. İkinci bölümde Örgüt Engellerinin kalite yönetiminin iyileştirilmesi çabalarını nasıl engelleyebileceği araştırılmıştır. Üçüncü bölüm örgüt kültürü engellerini belirlemek, dördüncü bölüm ise Teknik engelleri belirlemekle ilgilidir. Bu bölümlerin her biri için, katılımcılardan çalıştıkları gıda fabrikalarında ISO 22000 uygulamasını etkileyen ifadelere katılma ya da katılmama derecelerini belirtmeleri istenmiştir.
Bölüm 8: ISO 22000 KYS ilerlemesinin ölçümü:
Bu bölüm, katılımcıların mevcut bazı kalite yönetimi ile ilgili uygulamalara yönelik izlenimlerini ölçmek için tasarlanmıştır. Her durumda, sorun sıkça hangi organizasyonun bir TKY gıda organizasyonu olduğunu ve hangilerinin kesinlikle olmadığını ayırt etmektir. Bir TKY düzenlemesini aldığını telaffuz eden birkaç
kuruluş, orijinal TKY kuruluşlarından çok uzakta olabilir ve sadece bir imaj yapmaya teşebbüs edebilir ve TKY'yi promosyon için kullanıyor olabilir. KYS kısaltmasını kullanmayan diğer organizasyonlar (kasıtlı ya da bilinçsiz olarak) gerçek TKY organizasyonu olabilir (Van der Wiele & Williams, 1997; Martinez- Lorente & Martinez-Costa, 2004). Bu sıkıntıyı göz önünde bulundurarak, bu iki tip örgütü ayırt etmek adına katılımcılardan, bazı TKY ile ilişkili uygulamaları beşli ölçekte derecelendirmeleri istenmiştir.Bu girişim, ISO 22000 düzenleme göstergeleri seviyesinin ötesinde gerçek bir ilerleme olup olmadığı konusunda katılımcıların gözlemlerine dayanarak geçerli bir görüşe varılabilir.