• Sonuç bulunamadı

instagram5 Instagram Fotoğrafının Karşılaştırılması

Görsel 4.9'da da @instagram5 adlı hesap sahibinin doğum günü kutlamasında çektirdiği fotoğraflardan biri yer almaktadır. Diğer fotoğraflarda bu kutlamaya katılan, hesap sahibinin dört kız arkadaşı da görülmektedir. Bu kişiler de aynı doğum günü sahibi gibi beyaz kıyafetler ve başörtüsü içerisinde bir kırda kurulmuş yer sofrasının çevresinde birlikte poz vermektedirler.

Düzanlam: @instagram5 adlı hesap sahibi ise dört kız arkadaşı ile birlikte şehir merkezinden uzak bir mekanda doğum günü kutlamaktadır (Görsel 4.9).

Yanlanlam: Tüm detaylarıyla oldukça gösterişli bir doğum günü etkinliği düzenlenmiştir. Bir organizasyon firması tarafından düzenlenen bu etkinliğe katılan beş kişi de beyaz kıyafetler giyerek çölde bir yemek masası etrafında toplanmış izlenimi yaratmaktadır. Üstelik beyaz kıyafetlerin detayları da oldukça dikkat çekicidir. Bu fotoğrafta tam olarak görülmese de doğum günü sahibinin takıları ve saatinin kıyafetiyle birlikte oluşturduğu tarz oldukça ihtişamlıdır. Adeta bir katalog çekimini andıran bu görsel, yaratılan atmosfer ve detaylarıyla göze çarpan bir kutlamadır. Bu fotoğraf dünyaca ünü olan ve bir dönem büyük şehirlerde yaşayan kadınların özenerek takip ettiği "Sex and the City" dizisinin filminden alınan soldaki sahnenin atmosferine de oldukça benzerdir. Filmdeki gösterişli çöl sofrası sağdaki karede adeta benzer bir biçimde tekrar edilmiştir.

Yukarıdaki örneklerde de görüldüğü gibi doğum günü kutlamak sadece kişinin yeni yaşını karşıladığı bir ritüel olmaktan çıkmış, belirli tüketim kalıplarına uymayı gerektiren ve içinde bulunulan ekonomik durum ve sosyal çevreyi gösterme imkanı sunan bir sembol haline gelmiştir.

4.7.3. Özgünlük ile Statü Elde Etme Arayışı

O'Cass ve McEwen (2004)'ün çalışmalarında bahsettikleri gibi, kişilerarası ilişki önemli olup, statü, diğer kişilerin saygı, dikkat ve düşmanlık gibi hislerini içeren bir güç şeklidir. Bireyler hem tanınırlık hem de farklılık yakalamak için statü ve başarı gösteren ürünleri satın alma eğilimine girerler. Heaney vd. (2005: 85) tarafından yapılan statü tüketimi tanımı şu şekildedir; "bireylerin, çevresindeki kişilerin statüsünü tanımlayıp sembolize edebilen belirgin tüketici ürünlerini tüketimiyle sosyal statüsünü iyileştirmeye çalıştıkları güdüsel bir süreçtir". Araştırma sonucunda statü elde etme çabasının sıkça özgünlük arayışı ile yapıldığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada dikkat çeken bir bulgu da katılımcıların grup içerisinde kendilerini farklılaştırma arayışlarının yanı sıra grubun statüsüyle ilgili kaygıları da taşıyor oluşlarıdır. Hem bireysel hem de grup statüsü vurgusu gözlenmektedir.

Örneğin Işıl'ın mülakat sırasında söylediği şu sözler ile aslında Türkiye'deki tüm başörtülü kesimin statüsünü oluşturmak için çabalamak gerekliliğine yaptığı vurgu dikkat çekmektedir; "... Açık birinden ziyade kapalı birinin paspal olması benim gözüme batıyor... Çünkü açık olup kapalılara insan gözüyle bakan var bir de yargılayanlar var. Kapalı biri kötü bir şey yapsa arkasından insanlar hem kapalı hem bunu yapıyor diye konuşacak. Aynı şekilde baş örtüyü temsil etmek gerek. Yurtdışına gidip Türkiye’yi temsil etmek gibi.O yüzden iyi giyinmek, maddi açıdan herkesin gücü aynı olmasa da, elinden geldiğince temiz, özenli giyinmek gerek."

Benzer şekilde Kadriye de grubun statüsünü korumanın önemli olduğunu vurgulamaktadır; " Kendine yakışanı giymesi gerekiyor. Abes durmaması gerek üzerinde. Çok değişik şekilde giyinenler oluyor, başörtülü özellikle. Yırtık pantolon giyenler var. Bunlara aa çok güzelmiş demem. Giyilebilecek bir üslup vardır başörtünün diye düşünüyorum. Abartılı makyajı da doğru bulmuyorum tesettürdeki kişilerde. Normal insanlarda hoş duruyor ama tesettürdeki kişilerde dikkat çekici oluyor. Dışarıdan da açık olan insanlar-mesela benim açık arkadaşlarım var-verdikleri tepkiler çok şaşırtıcı. Biz eğer böyle kapalı olacaksak ben kapalı olmak istemem gibi tepkilerle de karşılaşıyorum."

Grup statüsünün zedelenmemesine yönelik bu hassasiyet, gruba aidiyet ve kendini de bu grubun temsilinden sorumlu olarak görme şeklinde yorumlanabilir. Toplum içerisinde başörtülü kadınların statüsünü belirginleştirme isteği de vardır. Başörtülü kadınlar son yıllarda daha aktif bir şekilde sosyal hayatta yer almaya başladıkça günümüz popüler kültürü değerleri ile etkileşimleri artmıştır. Bu da beraberinde yeni tarzlar benimseyen başörtülü grupları getirmiştir. Kendi gruplarını korumak ya da doğru konumlanmasını sağlamak isteyen başörtülü gençler burada sınıfın statüsüne vurgu yapmaktadır. Bu konuya son olarak

Fatma'nın sözleri örnek verilebilir; "Ben tüm Türklerin aynı model pardösülü olmasını sevmiyorum… Biz biraz da şık olmakla şuh olmayı karıştırıyoruz. Şuh olmayacaksın ama şık olacaksın."

Öte yandan katılımcıların bireysel statülerini oluştururken özgün ve farklı olma arayışına girdikleri görülmektedir. Özgün olmak veya diğerlerinden farklılaşmak istenilen bir statü olarak mülakatlara yansıdığı saptanmıştır. İlknur kıyafet satın alma davranışını anlatırken şunları söylemektedir:

"... Özellikle parça alır diktiririm. 5 liraya kumaş bulduğum oluyor,onu alıp diktirince hiç kimsede olmayan bir kıyafetin olur... Farklı olmak ve güzel giyiniyormuş demeleri hoşuma gidiyor. "

Ceyda da kendini farklılaştırmak için çabaladığına değinirken bir yandan da ülke genelindeki durumu şu sözleriyle eleştiriyor: "...Ülkemizdeki tesettür modacıları biraz farklılar aslında. Özgün değiller. Çok fazla standartları var ve onları aşamıyorlar. Bu nedenle Instagramda Arapların oluşturduğu sayfaları takip ederim daha çok."