İtibar ile İlgili Yapılan Araştırmalar

Ülkemizde itibar konusunda yapılan araştırmalar oldukça yenidir. İtibar konusundaki ilk çalışmalar prestij üzerine yapılmıştır. Bu alanda Türkiye’deki ilk araştırma, 1993 yılında yapılan bir yüksek lisans tezi ile başlamıştır. Cemalettin Özdoğan tarafından 1993 yılında hazırlan “Türkiye'de Yazılı Basının Prestij

Sorunu” konulu yüksek lisans tezi bu alandaki ilk araştırmalardandır. Bu çalışma

ile meslek prestiji (itibar) konusu üzerinde durulmuştur. Bu çalışma ile 1951 yılında Amerika’da mesleklerin prestijini belirlemek için yapılan bir kamuoyu araştırmasından ve bahsedilmektedir. Türkiye’de ise 1960 yılında bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırma ile doktorların en prestijli mesleği yaptığı belirlenmiştir.

Orijinal ismi “Reputation Risk Management” olan Peter Sheldon Green tarafından yazılan ve Doç. Dr. Abdullah Ersoy tarafından 1996 yılında “Şirket

Ününü Korumanın Yolları” olarak Türkçeye çevrilerek bir kitap çalışması

bulunmaktadır. Bu kitapta, itibar konusu genel olarak kriz yönetimi ile birlikte değerlendirilmektedir.

İtibar konusundaki çalışmalar ise 1999 yılında Capital Dergisinin “Türkiye’nin En Beğenilen Şirketleri” konulu araştırma ile başlamıştır. Her yıl yapılan bu araştırma ile Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu belirlenmeye çalışılmaktadır. Şirketlerin bilânço ve ayrıntılı gelir tabloları incelenerek bir önceki yılın faaliyetleri dikkate alınarak değerlendirmeler yapılmaktadır. Capıtal Dergisinin yapmış olduğu bu çalışma, üst düzey profesyonel yöneticilerin katılımıyla gerçekleştirilmektedir. Yapılan çalışmanın temel amacı, onların gözünde “Türkiye’nin En Beğenilen Şirketleri”ni ortaya çıkarmak ve onların kendi sektörlerindeki rakiplerine ilişkin değerlendirmelerini, algılamalarını ölçümlemektir. Araştırma ile bir şirketi değerli kılan mal ve hizmet kalitesi, ürün geliştirme, müşteri memnuniyeti, çalışana verilen önem ve sunulan olanaklar, finansal sağlamlık ve uluslararası bir örgüt olmak, güçlü marka kimliği ve markaya yatırım yapma, yeni ürün geliştirme ve ürün çeşitliliği bilgi ve teknoloji yatırımları, sosyal sorumluluk gibi kriterlerin kurumların itibarlarına katkısı değerlendirilmeye çalışılmaktadır.

İtibar ile ilgili diğer bir araştırma ise Cem Baş tarafından 2002 de yapılan

“Sigortacılıkta İtibar Kuramı Uygulamaları” konulu yüksek lisans tezidir. Bu

eserde itibar kavramı anlatılmakta ve itibar yaklaşımlarından bahsedilmektedir. Yılmaz Argüdenin 2003 yılında derlediği, ArGe Danışmanlık tarafından yayınlanan “İtibar Yönetimi” konulu çalışma yapmıştır. Bu çalışmada Yılmaz Argüden, İtibar Yönetim hakkındaki düşüncelerini dile getirmiştir. Aynı yayın içerisinde Gary Davies, Chun Rosa, Rui Vinhas da Silva, Stuart Roper, “İtibar

Paradigması” konulu araştırmalarında itibar yönetiminin ilkelerini açıklamışlardır. Bu açıklamalar ışığında kurumsal itibarı oluşturan bir model önerisi sunmuşlardır.

Konu ile ilgili diğer bir çalışma ise 2004 yılında Arın Dörtok’un kaleme aldığı “Kurumsal İtibarınızdan Kaç Sıfır Atabilirsiniz?” isimli kitaptır. Bu çalışma Rota Yayınları tarafından yayınlanmıştır. Bu çalışmada kurumsal itibarın tanımı, kurumsal itibar ve sosyal paydaşların beklentileri, kurumsal itibarın iş

Türkiye’de itibar yönetimi konusunda en fazla çalışma yapanlardan biriside Salim Kadıbeşegil’dir. İtibar ile ilgili birçok makale çalışması olan Kadıbeşegil, 2006 yılında MediaCat Yayınlarından “İtibar Yönetimi” isimli kitabını yayınlamıştır. Bu kitapta, Kurumsal itibarla ilgili yayımlanmış tüm makaleleri ile iş dünyasının yakından takip ettiği birçok yayında görüşleri aktardığı çeşitli yazılara yer vermiştir.

Turgut Karaköse, 2007 yılında Nobel Yayın Dağıtım aracılığı ile

“Kurumların DNA’sı İtibar ve Yönetimi” kitabını yayınlamıştır. Bu kitapta,

yurt içinde ve yurt dışında yapılan çalışmalar çerçevesinde itibar yönetiminin genel bir panoraması sunulmuştur.

İtibar ile ilgili en son eserlerden birisi de Gamze Er tarafından kaleme alınan Cinius Yayınlarınca Eylül 2008 yılında okuyucuya ulaşan “Sanal Ortamda

İtibar Yönetimi”dir. Kitapta kurumsal itibar tanımlandıktan sonra, nasıl

geliştirileceğinden bahsedilmekte, sanal ortamda nelerin itibarı etkileyebileceğinden bahsedilmektedir.

Türkiye’de günümüzde itibar yönetimi ile ilgili yüzlerce makale yayınlanmış, onlarca yüksek lisans ve doktora tez çalışması yapılmıştır. 2008 yılında yüksek lisans alanında üç tez çalışması yapılırken doktora alanında ise 2008 yılında yapılan tek çalışma Başak Aydem Çiftçioğlu’nun “Kurumsal

İtibarın Çalışanların Örgütsel Bağlılığı Üzerindeki Etkisi ve Bir Uygulama”

konulu tezidir.

3.1.1.2. Uluslararası Araştırmalar

Uluslararası alanda itibar yönetimi (Reputation Management) konusundaki çalışmalar 1990’lı yıllarda önem kazanmaya başlamıştır. Bu çalışmaların öncüsü olarak da Charles J. Fombrun kabul edilmektedir. Fombrun, Cees van Riel ile

“Reputation Management” isminde bir itibar araştırması yaparak bu alandaki

çalışmalara ışık tutmuşlardır.

Managemet”tir. Bu kitapta itibar, imaj ve kimlik kavramları üzerinde durulamaktadır.

Uluslararası alanda organizasyonlar yapmak ve şirketleri değerlendirmek, proaktif bir itibar yönetimi ile işletmelere ilgili profesyonel destek sağlamak amacıyla 1997 yılında “İtibar Enstitüsü” (Reputation Institute) kurulmuştur. İtibar Enstitüsü (RI), itibar ölçüm araçlarının geliştirilmesine, uluslararası üne sahip şirket olmak için danışmanlık hizmeti vermektedir.

Günümüzde itibar ile uluslararası alanda yüzlerce kitap ve makale yayınlanmıştır. Bu eserlerin yayınlanmasına en büyük imkânı tanıyan dergi “Kurumsal İtibar Dergisi”dir (Corporate Reputation Review). Profesyonel yönetimi ve kurumsal itibarı ölçmeyle ilgili önde gelen uluslararası bir dergi olan Kurumsal İtibar Dergisi ilk defa 1997 yılında yayınlanmıştır. Dergide genel olarak kurumsal itibar ve itibarın şirketler için stratejik konumu olan kurumsal kimlik ve imaj ile ilgili orijinal araştırmalara yer verilmektedir.

İtibar konusundaki çalışmalar öncülük eden en önemli kurumlardan birisi de Fortune Dergisidir. Fortune dergisi Amerika’nın en eski iş dergilerinden biridir. 1930 yılında Henry Luce tarafından kurulmuştur. Time dergisi kuruluş sırasındaki ortağı, Time Warner ise bugünkü sahibidir. Fortune Dergisi 2000 yılında, “Kurumsal İtibarın Ölçülmesi” amacıyla bir ölçüm geliştirerek bu alandaki çalışmaya öncülük etmiştir. Dergi Amerika’nın en beğenilen şirketlerini belirlemek amacıyla bir liste hazırlamıştır. Listede kurumları aşağıda belirtilen kriterlere göre değerlendirerek bir sıralama yapmaya çalışmıştır. Bu çalışma yer yıl düzenli olarak yapılmaktadır.

 Yönetim kalitesi

 Ürün ve hizmetlerinin kalitesi

 Finansal performans

 Uzun vadeli yatırım değeri

 Kurumsal kaynakların kullanımı

Araştırma sonuçlarının etkin ve tutarlı olması araştırma sürecinde izlenen metodolojiyle yakından ilişkilendirilmektedir. Bu nedenle, araştırma metodolojisinin ayrıntılarıyla açıklanması elde edilen verilerin değerlendirilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Aşağıda araştırmanın amaçlarını gerçekleştirmek ve hipotezleri test etmek için; veri toplama aracının geliştirilmesi, araştırma örnek kütlesinin belirlenmesi, anket soru formlarının hazırlanması, hedef kitleye gönderilmesi, cevaplanan anketlerin kodlanması, düzenlenmesi ve verilerin analiz edilmesinde izlenen yaklaşım Şekil 8'deki gibi özetlenebilir.

Araştırma Amaç ve Hipotezlerin Belirlenmesi

Veri Toplama Metodunun Belirlenmesi

Pilot Çalışma Yapılması Literatür İncelemesi

Veri Toplama Aracının Hazırlanması

Anket Formuna Nihai Şeklinin Verilmesi

Anket Formunun Postalanması Verilerin Kodlanması ve Düzenlenmesi İstatistiksel Analizlerin Yapılması Sonuçların Değerlendirilmesi

Eksik Bilgi İçeren Anketlerin Elimine Edilmesi Örnek Kütle ve