İstinabe Olunan İcra Dairesince Yapılan Haciz İşlemlerine Karşı Yapılacak

Kural olarak, takip hangi icra dairesinde başlamış ise bu takiple ilgili itiraz ve şikayetlerin, takibin yapıldığı icra müdürlüğünün bağlı bulunduğu icra mahkemesinde çözümlenmesi gerekir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.3.2005 T., 2005/12-178 E. ve 2005/211 K. sayılı kararında²⁴⁰ “İİK'nın 4. maddesine göre, takip hangi icra dairesinde başlamış ise bu takiple ilgili itiraz ve şikayetlerin, takibin yapıldığı icra müdürlüğünün bağlı bulunduğu icra mahkemesinde çözümlenmesi gerekir. Bu husus kamu düzenine ilişkin kesin yetki niteliğindedir. İİK'nın 79. ve 360.

maddelerin koşullarının oluşması halinde uygulanması, bu konudaki yetki kuralının istisnalarıdır. Somut olayda, dosyadaki bilgi ve belgelere göre, asıl icra dosyası olan İstanbul On dördüncü İcra Müdürlüğünün 1998/14846 E. sayılı dosyasından yazılan 12.10.2001 tarihli müzekkere üzerine tapu kaydına haciz şerhinin işlendiği anlaşılmaktadır. Bu takdirde, İİK'nun 82/12. maddesine dayanılarak yapılan

238 Bu konuda örnekler için bkz: UYAR-İstihkak Davaları, s. 319.

239 KURU- İcra El Kitabı, s. 480; UYAR-İstihkak Davaları, s. 319; ASLAN, s. 333.

240 Kazancı Bilişim-İçtihat Bilgi Bankası/Yargıtay Kararları/Daire Endeksi/YHGK.

meskeniyet şikâyetinin de haczi koyan asıl icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesine yapılması gerekir.” görüşüne yer verilmiştir.

Taşınır mallara ilişkin olarak, takibin yapıldığı icra dairesinin yetki çevresi dışında yapılacak olan haciz işlemleri için, taşınır malın bulunduğu yerdeki icra dairesinin istinabe edileceği, haciz işlemlerinin istinabe olunan icra dairesi tarafından yapılacağı yukarıda anlatılmıştır. Ancak bu durumda, haciz işlemlerine karşı yapılan şikâyetler hangi icra mahkemesinde yapılacaktır? Bir başka deyişle, bu şikâyetler istinabe eden icra dairesinin bağlı olduğu icra tetkik merciine mi, yoksa istinabe olunan icra dairesinin bağlı olduğu icra tetkik merciine mi yapılacaktır?

İcra ve İflas Kanununun 79. maddesinin ikinci fıkrasına göre istinabe olunan icra dairesince yapılan hacizle ilgili şikâyetler, istinabe olunan icra dairesinin tabi bulunduğu icra mahkemesince çözümlenir²⁴¹. İstinabe yolu ile yapılan hacizlere ilişkin şikâyetlerin haczi yapan icra dairesinin bağlı olduğu icra tetkik mercii tarafından incelenmesi, hem şikâyetin çabuk sonuçlandırılmasına hizmet eder, hem de bu durum tarafların yararınadır²⁴²²⁴³.

241 UYAR-Yetki, s. 61-62; UYAR, Talih: İcra Hukukunda Şikayet, Manisa 1991, (UYAR-Şikayet), s.

621; KAÇAK, Nazif: İcra ve İflas Uygulamasında Şikayet, Ankara 2004, (KAÇAK-Şikayet), s. 66-67.

242 PEKCANITEZ, Hakan: İcra ve İflas Hukukunda Şikayet, Ankara 1986, (PEKCANITEZ-Şikayet) s.

120-121.

243 “İcra ve İflas Kanununun 79. maddesi 06.06.1985 tarih ve 3222 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle değiştirilmiştir. Böyle bir değişikliğe neden ihtiyaç duyulduğu hükümet gerekçesinde şu şekilde ifade edilmiştir. “79. maddeye göre haczedilecek mallar başka bir yerde ise, haciz talebini alan takibin yapıldığı icra dairesi haczin yapılmasını, malların bulunduğu yerin icra dairesinden istemekte, yani o yer icra dairesini istinabe etmektedir. Malların haczi, ancak bulundukları yer icra dairesi tarafından yapılmaktadır. Bu icra dairesince yapılan hacizde ihtilaf çıkması halinde, örneğin haczedilemeyecek bir malın haczedilmesi durumunda yapılacak şikâyetin talimatı veren icra

Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 09.2.2005 T., 2005/12-58 E. ve 2005/45 K.

sayılı kararında²⁴⁴ “Haciz kararının kaldırılmasına yönelik şikayetin, asıl takibin yapıldığı İstanbul 4. İcra Müdürlüğü’nün bağlı bulunduğu İstanbul İcra Mahkemesine ait olduğu yönündeki yerel mahkeme kararı kesinleşmiştir. Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasındaki uyuşmazlık; Mahkemece, haczedilmezlik şikayetinin esasa ilişkin nedenle mi, yoksa yetkisizlik sebebiyle mi reddine karar verildiği noktasındadır. Bilindiği üzere, haczolunacak mallar başka yerde ise haciz talebini alan takibin yapıldığı icra dairesi, haczin yapılmasını malların bulunduğu yerin icra dairesinden ister. Bu halde hacizle ilgili şikayetler, istinabe olunan icra dairesinin tabi bulunduğu tetkik merciince çözümlenir. (İİK.m.79) Somut olayda asıl takibin yapıldığı İstanbul İcra Dairesinin talimatı üzerine, Üsküdar 4. İcra Müdürlüğü’nce borçlunun müşteki Kooperatifteki hak ve hisseleri üzerine haciz şerhi konulmuş;

Kooperatif vekili talimat icra dairesinin bağlı bulunduğu Üsküdar 1. İcra Mahkemesinden, uygulanan haczin kaldırılmasını talep etmiştir. İcra Mahkemesi, haciz talimatını uygulayan Üsküdar 4. İcra Dairesi’nin, borçluya düşecek tasfiye payının veya ferdi mülkiyet konusu bağımsız bölümün haczine ilişkin işleminin kanuna uygun olduğu gerekçesiyle şikayetin reddine karar vermiştir. Görüldüğü üzere, Üsküdar 1. İcra Mahkemesince, talimat icra dairesinin bağlı bulunduğu mahkeme olarak yetkili bulunduğu benimsenip, haczedilmezlik şikayetinin esasının incelendiği kuşku ve duraksamadan uzaktır. Hal böyle olunca, haczedilmezlik

dairesinin bağlı olduğu merci tarafından incelenmesi işlerin uzamasına neden olmaktadır. 79.

maddede yapılan değişiklik ile hacizden doğan şikâyetlerin istinabe olunan icra dairesinin tabi olduğu tetkik merciince incelenmesine imkân getirilmekte ve 360. madde ile de paralellik sağlanmaktadır.”

Hükümet gerekçesi.

244 Kazancı Bilişim-İçtihat Bilgi Bankası/Yargıtay Kararları/Daire Endeksi/YHGK.

şikâyetinin yetkisizlik sebebiyle reddedilmediği yönündeki mahkemece verilen direnme kararı yerindedir.” görüşüne yer verilmiştir²⁴⁵.

Yargıtay’a göre İcra ve İflas Kanununun 79. maddesinin ikinci fıkrasındaki istinabe suretiyle haciz yapılması halinde hacizle ilgili şikayetlerin istinabe olunan icra dairesinin tabi olduğu İcra Tetkik Merciinde çözümleneceğine ilişkin yetki kuralı kamu düzenine ilişkin olup, kesin yetki kuralıdır. Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 18.12.2003 T., 2003/21713 E. ve 2003/25637 K. sayılı kararında²⁴⁶ “Kural olarak İİK.'nun 79/2. maddesi gereğince haczolunacak malların takibin yapıldığı icra dairesinin bulunduğu yerden başka bir yerde bulunması halinde haciz istinabe suretiyle yapılabilir ve hacizle ilgili şikayetler istinabe olunan icra dairesinin tabi olduğu İcra Tetkik Merciinde çözümlenir. Bu durum, kamu düzeni ile ilgili olup, kesin yetki kuralıdır. İcra Tetkik Mercii özel yetkili bir mahkemedir.” görüşüne verilmiştir.

İhtiyati haczin icrası ile ilgili şikayetler, kararı icra eden icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesine yapılır (İİK m. 261,III). İhtiyati haciz kararları, İcra ve İflas Kanununun 261. maddesinin ikinci fıkrası gereğince, İİK 79'dan 99 uncuya kadar olan maddelerdeki haczin ne suretle yapılacağına dair hükümlere göre icra edilir.

Buna göre, ihtiyati haciz kararı, istinabe olunan icra dairesi tarafından yerine

245 Yargıtay 12. HD. 26.2.1986 T.1985/8797 E. ve 1986/2174 K. sayılı ilamında, “Haciz işlemi başka bir yerdeki ( malın bulunduğu yerdeki ) icra dairesince yapılmış olsa bile, haczedilemezlik şikayeti, asıl takibin yapıldığı yerdeki icra tetkik merciinde incelenir.” görüşüne yer vermiş, ancak daha sonra bu içtihadından dönmüştür. (Kazancı Bilişim-İçtihat Bilgi Bankası/Yargıtay Kararları/Daire Endeksi/Y12. HD.)

246 Kazancı Bilişim-İçtihat Bilgi Bankası/Yargıtay Kararları/Daire Endeksi/Y12. HD.

getirilmişse, buna ilişkin şikâyetler istinabe olunan icra dairesinin bağlı olduğu icra dairesine yapılır.