İMMÜNOHİSTOKİMYASAL BULGULAR

Çalışmaya dahil edilen 70 olgunun tümörü ve tümör çevresini temsil eden dokulara ait parafin bloklarından alınan kesitlere PDX1, TFF2, TFF3 MUC6 ve MUC5AC immünohistokimyasal boyamaları uygulandı.

Bu immünohistokimyasal belirteçlerin tümöral dokulardaki ekspresyonları ve diğer parametreler ile ilişkileri araştırıldı.

Çalışma grubunda yer alan 70 olgunun 67’sinde (%95,7) tümör hücrelerinde değişken oranlarda PDX1 ile pozitif nükleer reaksiyon izlendi.

Tümör tiplerine göre PDX1 ekspresyonuna bakıldığında; PDX1 ile pozitif nükleer reaksiyon veren 67 olgunun 44’ünde (%65,7) İTA, 23’ünde (%34,4) DTA izlenmekteydi. İntestinal tip adenokarsinom bulunan 46 olgunun 44’ünde (%95,7), 24 DTA olgusunun ise 23’ünde (%95,8) PDX1 ile pozitif nükleer reaksiyonu görüldü (Şekil 7). İTA ve DTA olgularında benzer şekilde ve oldukça yüksek oranda tümörde nükleer reaksiyon mevcuttu. Her iki tümör tipi arasında istatistiksel olarak PDX1 ekspresyonu açısından anlamlı fark yoktu.

İTA: İntestinal tip adenokarsinom, DTA: Difüz tip adenokarsinom, PDX1: ‘Pancreatic-duodenal Homeobox1’.

Şekil 7. Mide karsinomlarında tümör tiplerinde ‘Pancreatic-duodenal Homeobox1’ boyanma oranları

Tümör dereceleri ile PDX1 reaksiyonu karşılaştırıldığında, PDX1 pozitifliği gösteren 67 olgunun 37’sinde (%55,2) tümör derecesi az diferansiye, 18’inde (%26,8) orta derece

diferansiye, 12’sinde (%17,9) ise iyi diferansiyeydi. Tümör derecesi az diferansiye olan 39 olgunun 37’sinde (%94,8), orta derece diferansiye olan 19 vakanın 18’inde (%94,7), iyi derece diferansiye olan 12 olgunun ise 12’sinde (%100) PDX1 ile nükleer boyanma izlendi (Şekil 8). Farklı derecede diferansiyasyona sahip tüm tümörlerde PDX1 ile reaksiyon oldukça yüksekti. Bu iki parametre arasında vaka sayısının az olması nedeni ile istatistiksel değerlendirme yapılamadı. 0 5 10 15 20 25 30 35 40 PDX 1 (+) PDX1 (‐) İyi diferansiye (n) 12 0 Orta diferansiye (n) 18 1 Az diferansiye (n) 37 2 İyi difera Orta dife Az difera PDX1: ‘Pancreatic-duodenal Homeobox1’.

Şekil 8. Mide karsinomlarında tümör derecelerine göre ‘Pancreatic-duodenal Homeobox1’ boyanma oranları

Primer tümör evresi ile PDX1 nükleer reaksiyonu beraber değerlendirildi. PDX1 ile nükleer boyanma izlenen 67 olgunun 4’ünde (%5,9) evre 1 tümör, 12’sinde (%17,9) evre 2 tümör, 49’unda (%73,1) evre 3 tümör, 2’sinde (%2,9) evre 4 tümör görüldü. Primer tümör evresi 1 olan 4 olgunun 4’ünde (%100), tümör evresi 2 olan 13 olgunun 12’sinde (%92,3), tümör evresi 3 olan 51 olgunun 49’unda (%96), tümör evresi 4 olan 2 olgunun 2’sinde (%100) PDX1 nükleer reaksiyonu mevcuttu (Şekil 9). Primer tümör evresinden bağımsız olarak olgularda tümörde PDX1 reaksiyonu %90-%100 arasında değişmekte idi. Bu iki parametre arasında vaka sayısının az olması nedeni ile istatistiksel değerlendirme yapılamadı.

PDX1 (+) PDX1(‐) 0% 20% 40% 60% 80% 100%

Evre 1 Evre 2 Evre 3 Evre 4

PDX1 (+) PDX1(‐)

 PDX1: ‘Pancreatic-duodenal homeobox 1’.

Şekil 9. Mide karsinomlarında tümör evrelerine göre ‘Pancreatic-duodenal Homeobox 1’ boyanma oranları

Tümör lokalizasyonu ile PDX1 nükleer reaksiyonu karşılaştırıldı. Tümörde PDX1 ile pozitif nükleer reaksiyon gözlenen 67 olgunun 9’unda (%13,4) tümör lokalizasyonu kardiya, 3’ünde (%4,4) fundus, 15’inde (%22,3) korpus, 31’inde (%46,2) antrum, 7’sinde (%10,4) antrum-korpus, 2’sinde (%2,9) ise tüm mideydi. Tümör lokalizasyonu kardiya olan 9 olgunun 9’unda (%100), fundus olan 3 olgunun 3’ünde (%100), korpus olan 16 olgunun 15’inde (%93,7), antrum olan 33 olgunun 31’inde (%93,9), antrum-korpus olan 7 olgunun 7’sinde (%100), tüm mide olan 2 vakanın 2’sinde (%100) PDX1 reaksiyonu mevcuttu (Şekil 10). Tümörde PDX1 pozitifliği tüm olgularda tümör lokalizasyonu ile ilişki göstermeksizin %90’ın üzerinde izlendi. Bu iki parametre arasında vaka sayısının az olması nedeni ile istatistiksel değerlendirme yapılamadı.

PDX1(+) PDX1(‐) 0%

50% 100%

kardia fundus korpus antrum antrum‐

korpus

tüm mide

PDX1(+) PDX1(‐)

PDX1: ‘Pancreatic-duodenal homeobox 1’.

Şekil 10. Mide karsinomlarda tümör lokalizasyonuna göre ‘Pancreatic-duodenal Homeobox 1’ boyanma oranları

Lenf nodu tutulumu ile PDX1 pozitifliği değerlendirildi. Tümör hücrelerinde PDX1 ile boyanma olan 67 olgunun 49’unda (%73,1) lenf nodu metastazı mevcuttu. Lenf nodu tutulumu belirlenen 50 olgunun 49’unda (%98) , lenf nodu metastazı olmayan 20 olgunun ise 18’inde (%90) tümörde PDX1 nükleer reaksiyonu görüldü. Tümörde PDX1 reaksiyonu lenf nodu metastazından bağımsız olarak yüksek oranda mevcuttu. Bu iki parametre arasında istatistiksel değerlendirme yapıldı ancak anlamlı ilişki kurulamadı.

Metaplazi durumu ile tümöral hücrelerde PDX1 nükleer boyanması karşılaştırıldı. PDX1 ile tümörde pozitif boyanma olan 67 olgunun 31’inde (%46,2) sadece IM, 4’ünde (%5,9) sadece PPM, 27’sinde (%40,2) IM ve PPM görülürken 5’inde (%7,4) ise herhangi tipte bir metaplazi yoktu. Tümör çevresinde IM olan 61 olgunun 56’sında (%91,8), PPM olan 36 vakanın 31’inde (%86,1), IM ve PPM olan 32 olgunun 27’sinde (%84,3), tümör çevresinde metaplazi gözlenmeyen 5 olgunun ise 5’inde (%100) PDX1 nükleer reaksiyonu mevcuttu. Olguların 29’unda (%41,4) tümör çevresinde sadece IM, 4’ünde (%5,7) sadece PPM, 32’sinde (%45,7) IM ve PPM bulunurken 5’inde (%7,1) metaplazi yoktu. Yapılan istatistiksel çalışmalarda tümör çevresinde IM ve PPM beraber bulunan vakalarda tek başına IM veya PPM’e kıyasla veya da metaplazi bulunmayan vakalara göre tümörde PDX1 ekspresyonu anlamlı oranda yüksek bulunmuştur (Tablo 18, Şekil 11) (Kruskal Wallis Varyans analizi p< 0.05).

Tablo 18. Mide karsinomlarında tümör çevresinde metaplazi durumuna göre ‘Pancreatic-duodenal Homeobox1’ boyanma oranları

METAPLAZİ (n) PDX1 (+)

Yok (n=5) 1,85±0,7

IM (n=29) 2,03±0,9

PPM (n=4) 2,50±1,0

IM+PPM (n=32) 2,53±0,8

IM: intestinal metaplazi, PPM: psödopilorik metaplazi, PDX1:‘Pancreatic-duodenal Homeobox1’. Kruskal Wallis Varyans analizi ,*p=0,031.

PDX1(+) PDX(‐) 0,00% 50,00% 100,00% IM PPM IM+PPM YOK PDX1(+) PDX(‐)

IM: intestinal metaplazi, PPM: psödopilorik metaplazi, PDX1: ‘Pancreatic-duodenal Homeobox1’.

Şekil 11. Mide karsinomlarında tümör çevresinde metaplazi durumuna göre ‘Pancreatic-duodenal Homeobox1’ boyanma oranları

Helikobakter Pilori varlığı ile tümörde PDX1 reaksiyonu beraber ele alındı. HP pozitif olan 47 olgunun ise 46’sında (%97,8), HP negatif olan 23 olgunun 21’inde (%91,3) PDX1 ile tümöral hücrelerde pozitif nükleer reaksiyon izlendi (Tablo 19). HP varlığı ile ilişkisiz olarak olgularda %90’ın üzerinde tümörde PDX1 reaksiyonu görüldü. Yapılan istatistiksel değerlendirmede iki parametre arasında anlamlı ilişki bulunamadı.

Tablo 19. Mide karsinomlarında Helikobakter Pilori varlığına göre ‘Pancreatic- duodenal Homeobox1’ boyanma oranları

HP PDX1 (+) (n,%) PDX1 (-) (n,%) TOPLAM Var 46 (%97,8) 1 (%2,2) 47 Yok 21 (%91,3) 2 (%8,7) 23

HP: Helikobakter pilori.PDX1: ‘Pancreatic-duodenal Homeobox1’.

Tümördeki TFF2 ekspresyonu ile tümör tipi, tümör diferansiyasyon derecesi, primer tümör evresi, tümör lokalizasyonu, lenf nodu metastazı, metaplazi durumu ve HP varlığı karşılaştırıldı.

Tümöral hücrelerdeki TFF2 ekspresyonu ile tümör tipi karşılaştırıldı. İntestinal tip adenokarsinom olan 46 olgunun 35’i (%76,1), DTA olan 24 olgunun 21’inde (% 87,5) TFF2 ekspresyonu görüldü (Tablo 20). Her iki tümör tipinde de TFF2 ekspresyonu olguların yarısından fazlasında mevcuttu. Tümör tipi ve TFF2 ekspresyonu arasında anlamlı istatistiksel fark tespit edilemedi.

Tablo 20. Gastrik karsinomlarda tümör tiplerinde Trefoil faktör 2 boyanma oranları

HİSTOLOJİK TİP TFF2 (+) (n,%) TFF2 (-) (n,%) TOPLAM İTA 35 (%76,1) 11 (%23,9) 46 DTA 21 (%87,5) 3 (%12,5) 24

İTA: İntestinal tip adenokarsinom, DTA: Difüz tip adenokarsinom, TFF2: Trefoil faktör 2.

Tümörde TFF2 ekspresyonu ile tümör diferansiyasyon derecesi arasındaki ilişki araştırıldı. Çalışma grubunda yer alan az diferansiye tümör bulunan 39 olgunun 31’inde (%79,4), orta derece diferansiye tümör bulunan 19 olgunun 13’ünde (%68,4), iyi diferansiye tümör bulunan 12 olgunun 12’sinde (%100) TFF2 ekspresyonu tespit edildi. Tüm olgularda diferansiyasyon ile ilişkisiz olarak tümörde yüksek oranda TFF2 ekspresyonu gözlendi (Şekil 12). Bu iki parametre arasında vaka sayısının az olması nedeni ile istatistiksel değerlendirme yapılamadı TFF2(+) TFF2(‐) 0% 50% 100%

İyi  diferansiye Orta diferansiye Az diferansiye

TFF2(+) TFF2(‐)

TFF2: Trefoil faktör 2.

Şekil 12. Mide karsinomlarında tümör diferansiyasyon derecelerine göre Trefoil faktör2 boyanma oranları

Tümör hücrelerinde TFF2 ekspresyonu ile primer tümör evresi karşılaştırıldı. Mide karsinomlarında primer tümör evresi ile ilişkisiz olarak olgularda %76,9 ile %100 arasında değişen oranlarda TFF2 ekspresyonu gözlendi (Tablo 21). Bu iki parametre arasında vaka sayısının az olması nedeni ile istatistiksel değerlendirme yapılamadı.

Tablo 21. Gastrik karsinomlarda tümör evrelerine göre Trefoil faktör 2 boyanma oranları PRİMER TÜMÖR EVRESİ TFF2 (+) (n,%) TFF2 (-) (n,%) TOPLAM 1 4 (%100) 0 (%0) 4 2 10 (%76,9) 3 (%23,1) 13 3 40 (%78,4) 11 (%21,6) 51 4 2 (%100) 0 (%0) 2 TOPLAM 56 14 70 TFF2:Trefoil faktör 2.

Tümör lokalizasyonu ve tümörde TFF2 ekspresyonu beraber ele alındı. Tümör lokalizasyondan bağımsız olarak tüm olgularda %50-%100 arasında değişen TFF2 ekspresyonu belirlendi (Tablo 22). Bu iki parametre arasında vaka sayısının az olması nedeni ile istatistiksel değerlendirme yapılamadı.

Tablo 22. Mide karsinomlarında tümör lokalizasyonuna göre Trefoil faktör 2 boyanma oranları LOKALİZASYON TFF2 (+) (n,%) TFF2 (-) (n,%) TOPLAM Kardia 9 (%100) 0 (%0) 9 Fundus 3 (%100) 0 (%0) 3 Korpus 8 (%50) 8 (%50) 16 Antrum 27 (%81,8) 6 (%18,2) 33 Antrum -korpus 7 (%100) 0 (%0) 7 Tüm mide 2 (%100) 0 (%0) 2 TFF2:Trefoil faktör 2.

Lenf nodu metastazı ile tümörde TFF2 ekspresyonu ilişkilendirildi. Lenf nodu metastazı olan 50 olgunun 37’sinde (%74), lenf nodu metastazı olmayan 20 olgunun 19’unda (%95) tümöral hücrelerde TFF2 ekspresyonu belirlendi. Bu iki parametre arasında anlamlı istatistiksel fark bulundu (Tablo 23). Lenf nodu metastazı olmayan vakalarda TFF2 ekspresyonu anlamlı derecede yüksekti. (p=0,042).

Tablo 23. Mide karsinomlarında lenf nodu metastazına göre Trefoil faktör 2 boyanma oranları LENF NODU METASTAZI TFF2 (+) (n,%) TFF2 (-) (n,%) TOPLAM Var 37 (%74) 13 (%26) 50 Yok 19 (%95) 1 (%5) 20 TFF2:Trefoil faktör 2. *p=0,042.

Tümör çevresinde metaplazi durumu ile tümörde TFF2 ekspresyonu karşılaştırıldı. Tümör çevresinde metaplazi durumu ile ilişkisiz olarak tümörde %75 ile %100 arasında değişen oranlarda TFF2 ekspresyonu görülmüştür. Tümör çevresinde IM olan 61 olgunun 46’sında (%75,4), PPM olan 36 olgunun 27’sinde (%75), IM ve PPM beraber olan 32 olgunun 23’ünde (%71,8), metaplazi olmayan 5 olgunun 5’inde (%100) tümörde TFF2 ekspresyonu mevcuttu. Bu iki parametre arasında vaka sayısının az olması nedeni ile istatistiksel değerlendirme yapılamadı.

Helikobakter Pilori varlığı ile tümörde TFF2 ekspresyonu arasında karşılaştırma yapıldı. HP pozitif olan 47 olgunun 24’ünde (%51,06) , HP negatif olan 23 olgunun 11’inde (%47,8) TFF2 reaksiyonu mevcuttu. Bu iki parametre arasında vaka sayısının az olması nedeni ile istatistiksel değerlendirme yapılamadı.

Tümörde TFF3 ekspresyonu ile tümör tipi, tümör diferansiyasyon derecesi, tümör evresi, tümör lokalizasyonu, lenf nodu metastazı ve tümör çevresinde metaplazi durumu değerlendirildi.

Tümör tipi ve tümörde TFF3 boyanması karşılaştırıldı. İTA olgularında %80,4, DTA olgularında%79,1 oranında tümörde TFF3 ile boyanma izlendi (Tablo 24, Şekil 13). Olguların

yarısından fazlasında her iki tümör tipinde de TFF3 ekspresyonu mevcuttu. Tümör tipi ve TFF3 reaksiyonu arasında anlamlı istatistiksel ilişki yoktu.

Tablo 24. Gastrik karsinomlarda tümör tiplerine göre müsinler, trefoil faktörler ve ‘Pancreatic-duodenal homeobox 1’ boyanma oranları

ANTİKOR