Bu bölümde konuyu doðrudan veya dolaylý olarak ilgilendiren araþtýrmalara örnekler verilmiþtir.
3.1.Yurtİçinde Yapılan BazıAraştırmalar
Özdayý (1990) tarafýndan doktora tezi olarak hazýrlanan “Resmi ve Özel Liselerde Çalýþan Öðretmenlerin Ýþ Tatmini ve Ýþ Streslerinin Karþýlaþtýrmalý Analizi”
baþlýklý araþtýrma 804 resmi lise ve 330 özel lise öðretmenine uygulanmýþtýr. Bu araþtýrma resmi ve özel liselerde görev yapan öðretmenlerin iþ tatmini ve iþ stresi düzeylerini belirlemeyi ve aralarýndaki farký tespit etmeyi amaçlamýþtýr. Araþtýrmaya göre; resmi liselerde çalýþan öðretmenlerin, özel liselerde çalýþan öðretmenlere göre iþ tatmin düzeyleri düþükken, stres düzeyleri yüksektir. Araþtýrma geneline göre maaþlarýn azlýðý, öðrencilerin verimsiz çalýþmalarý, mesleki geliþme azlýðý, öðrencilere inceleme ve araþtýrma yaptýramama ve merkezi yönetime baðlýlýk maddeleri en fazla stres duyulan deðiþkenlerdir. Yönetim-veli iliþkileri, mesleki siyasi ayrýmlar, kendini yetersiz hissetme, zaman yetersizliði ve yönetimin ayrýcalýklý tutumu en az stres yaratan maddelerdir.
Kýrel (1991) tarafýndan doktora tezi olarak hazýrlanan “Örgütlerde Stres Kaynaklarýnýn Çalýþan Kadýnlar Üzerindeki Etkileri ve Eskiþehir Bölgesinde Bir Uygulama Çalýþmasý” baþlýklý çalýþma, iþin niteliðinden dolayý stresin çalýþan kadýnlarda hangi tür bireysel, örgütsel ve davranýþsal sonuçlara yol açtýðýný saptamak amacýyla yapýlmýþtýr. Araþtýrmaya 350 kadýn denek katýlmýþtýr. Ýþin niteliðinden kaynaklanan stres kaynaklarý çok fazla veya çok az iþ, zaman baskýsý, vardiyalý çalýþma, iþte tehlikenin varlýðý, rol çatýþmasý ve rol belirsizliði olarak tespit edilmiþtir. Araþtýrmanýn psikolojik sonuçlarý arasýnda endiþe, isteksizlik, býkkýnlýk, uyku problemleri; davranýþsal sonuçlarý
arasýnda sigara alýþkanlýðý ve aile ile ilgili problemler; örgütsel sonuçlarý arasýnda yabancýlaþma, tatminsizlik ve iletiþim kopukluðu gelmektedir.
Pehlivan (1993) tarafýndan doktora tezi olarak hazýrlanan “Eðitim Yönetiminde Stres Kaynaklarý” baþlýklý çalýþmada Milli Eðitim Bakanlýðý bakanlýk müfettiþleri ile teknik liselerde görev yapan okul müdürü ve öðretmenlerin örgüt ve iþle ilgili karþýlaþtýklarý stres kaynaklarý ortaya çýkarýlmaya çalýþýlmýþtýr. Araþtýrmada 271 müfettiþ, 169 okul müdürü, 710 öðretmen örneklem kapsamýna alýnmýþtýr. Araþtýrmada 727 anket geçerli kabul edilmiþtir. Araþtýrmada 80 maddelik bir anket formu kullanýlmýþtýr. Ankette kiþisel bilgiler, stres belirtileri, stres kaynaklarý, stresin performans üzerindeki etkileri, stresle baþa çýkma yöntemleri ile ilgili sorular bulunmaktadýr. Araþtýrmada stres kaynaklarý iþlevsel ve toplumsal çevre boyutlarýnda ele alýnmýþtýr. Pehlivan stres belirtilerini “fiziksel, davranýþsal ve psikolojik belirtiler”
olarak 3 boyut altýnda incelemiþtir. Bu boyutlara göre araþtýrmadan þu sonuçlar ortaya çýkmýþtýr:
Fiziksel stres belirtilerine göre; terleme, nefes darlýðý, alerji ve mide bulantýsý üç denek grubunda da çok az derecede; tansiyon yükselmesi, sindirim bozukluðu ve baþ aðrýsý belirtileri tüm gruplarda az derecede; yorgunluk belirtisi tüm gruplarda orta derecede görülmektedir. Fiziksel stres belirtileri boyutunda denekler arasýnda anlamlý bir farklýlýk bulunmamýþtýr. Davranýþsal stres belirtilerine göre; alkol kullanma her üç denek grubunda da çok az derecede; iþtahsýzlýk müfettiþlerde çok az, müdür ve öðretmenlerde az derecede; sigara kullanma, iþtah artmasý ve uyuma isteði her üç denek grubunda da az derecede; uykusuzluk müfettiþ ve öðretmenlerde orta derecede, müdürlerde ise az derecede görüldüðü tespit edilmiþtir. Davranýþsal stres belirtileri boyutunda gruplar arasýnda anlamlý bir farklýlýk bulunmamýþtýr. Psikolojik stres belirtilerine göre; yetersizlik duygusu müfettiþ ve okul müdürlerinde çok az, öðretmenlerde az derecede; geçimsizlik müfettiþlerde çok az, müdür ve öðretmenlerde az derecede; iþbirliðinden kaçma, sürekli endiþe, yersiz telaþ belirtileri ise üç grupta da az derecede; gerginlik belirtisi müfettiþ, öðretmen ve okul müdürlerinde çok derecede gözlenen belirtiler olarak bulunmuþtur.
Aslan (1995) tarafýndan doktora tezi olarak hazýrlanan “Öðretmenlerin Örgütsel Stres Kaynaklarý” baþlýklý çalýþma Malatya il merkezinde bulunan 275 öðretmene uygulanmýþtýr. Öðretmenlerin en çok stres yaratýcý olarak gördükleri faktörler öðrenci tutum ve davranýþlarýndan kaynaklanmaktadýr. Buna göre öðrencilerin araþtýrma ve inceleme yapmaya isteksiz olmasý ve öðrencilerin düzenli çalýþma alýþkanlýklarýnýn olmamasý en çok stres yaratan maddeler olurken; öðrenciler arasýnda gerekli uyumun olmamasý ise en az stres yaratýcý faktör olarak tespit edilmiþtir. Araþtýrmanýn genel olarak ortaya koyduðu sonuçsa; okullarýn yapý ve iþleyiþlerine iliþkin olarak ortaya çýkan olumsuz durumlarýn, öðretmenlerce stres yaratýcý olarak algýlandýðý ve öðretmenlerin genel olarak stres içerisinde bulunduklarý tespit edilmiþtir.
Demir (1997) tarafýndan yüksek lisans tezi olarak “Ortaöðretim Okullarýnda Yönetici ve Öðretmenlerin Ýþ Stresi” adlý çalýþmanýn evrenini Edirne ilindeki toplam 34 resmi ortaöðretim kurumu oluþturmaktadýr. Bu çalýþmada 126 okul yöneticisinin tümü ve 270 öðretmen örneklem grubunu oluþturmaktadýr. Deðerlendirmeye alýnan anket sayýsý 393’tür. Araþtýrmada Ýnayet Pehlivan tarafýndan doktora tezinde kullanýlmak üzere hazýrlanmýþ olan 80 maddelik anket formu kullanýlmýþtýr. Araþtýrmada görev, yetki, üretim, kümeleþme, rol, kültür yapýsýna ait stres kaynaklarýnýn yaný sýra fiziksel, davranýþsal ve psikolojik stres belirtileri, stresin performansa etkileri, stresle baþa çýkma yöntemleri araþtýrýlmýþ ve þu sonuçlara ulaþýlmýþtýr.
Fiziksel stres belirtileri boyutunda; yönetici ve öðretmenlere göre pek çok, çok derecesinde yer alan stres belirtisi bulunmamaktadýr. Yorgunluk orta derecede, baþ aðrýsý, sindirim bozukluðu ve tansiyon yükselmesi az derecede, terleme, mide bulantýsý, nefes daralmasý ve alerji çok az derecede görülen fiziksel belirtiler olarak bulunmuþtur.
Davranýþsal stres belirtileri boyutunda; yönetici ve öðretmenlere göre pek çok, çok derecelerinde davranýþsal stres belirtisi bulunmamaktadýr. Uykusuzluk orta derecede;
sigara kullanma, yemek alýþkanlýðýnda artýþ, uyuma isteði az derecede; alkol kullanma ve iþtahsýzlýk çok az derecede görülen davranýþsal stres belirtileri olarak tespit edilmiþtir. Psikolojik stres belirtileri boyutunda; yönetici ve öðretmenlere göre pek çok ve çok derecede görülen psikolojik stres belirtisi bulunmamaktadýr. Gerginlik orta derecede; yetersizlik duygusu ve sürekli endiþe az derecede; yersiz telaþ, geçimsizlik ve
baþkalarýyla iþbirliðinden kaçýnma çok az derecede gözlenen psikolojik stres belirtileri olarak tespit edilmiþtir.
Tufan (1997) tarafýndan “Ankara Ýli Çankaya Ýlçe Merkezindeki Devlet ve Özel Liselerde Görevli Öðretmenlerin Ýþlerinde Stres Yaratan Etmenler ve Bunlarla Baþa Çýkma Yollarý Konusundaki Görüþleri “ baþlýklý çalýþma yüksek lisans tezi olarak hazýrlanmýþtýr. Yapýlan araþtýrma sonucunda devlet ve özel liselerde görevli öðretmenlerin sýrasýyla maaþýnýn yetersiz olmasý, eðitim sisteminde yapýlan deðiþiklikler, mesleðin toplumsal statüsünün düþük olmasý, çalýþmalarýn manevi karþýlýðýný alamamak maddelerinin en fazla stres yaratýcý faktörler olduðu tespit edilmiþtir. Devlet ve özel lise öðretmenleri stresle baþa çýkma yöntemlerinden en çok sorunlarý irdeleyerek olasý çözüm yollarý bulmaya çalýþmak, zamaný sistemli ve planlý kullanmak, beklentilerini gerçekleþtirmek için kendini yetiþtirmek, sorunlarý güvenilir biri ile paylaþmak, müzik dinlemek, daha fazla çalýþmaya yönelmek, aile yakýnlarý ve dostlarla birlikte olmak ve kitap okumak olduðu tespit edilmiþtir.
Zoraloðlu (1998) tarafýndan doktora tezi olarak hazýrlanan “Öðretmenlerin Mesleki Stres Kaynaklarý ve Stresin Örgütsel Doðurgularý” baþlýklý çalýþma Malatya ilinde bulunan 191 ortaöðretim okulunda görevli öðretmene uygulanmýþtýr.
Araþtýrmanýn genelinde en yüksek ortalamaya sahip olan ve en yüksek düzeyde stres yaratan maddelerin maaþlarýn düþüklüðü, öðretmenlik mesleðinin saygýnlýðýnýn düþük olmasý ve hükümetin kararlý bir eðitim politikasý izlememesi maddeleri olduðu tespit edilmiþtir. Erkek öðretmenler kadýn öðretmenlere, meslek dersleri öðretmenleri dil ve edebiyat branþýnda bulunan öðretmenlere kýyasla, özel liselerde çalýþan öðretmenler genel devlet liselerinde çalýþan öðretmenlere göre müdür faktörünü daha yüksek düzeyde stres yapýcý olarak görmektedirler. Ayrýca öðretmen yetiþtiren kurumlardan mezun olanlarýn, diðer fakültelerden mezun olanlara göre daha sýk uyumsuzluk yaþadýklarý tespit edilmiþtir.
Gülnar (1999) tarafýndan yüksek lisans tezi olarak hazýrlanan “Stres Yönetimi Tekniklerinin Yönetici Düzeylerine Göre Uygulanmasý ve Konu Ýle Ýlgili Bir Uygulama” baþlýklý çalýþma Çanakkale 18 Mart Üniversitesinde görevli bulunan 36 tane farklý düzeyde bulunan yöneticiye uygulanmýþtýr. Araþtýrmanýn sonuçlarýna göre alt
düzeyde bulunan yöneticiler, astlarýnýn stres çözümlerinde onlara daha fazla yardýmcý olmakta, astlarýnýn streslerini azaltmak için daha çok zaman yönetimi teknikleri kullanmaktadýrlar. Orta düzey yöneticilerse astlarýnýn özel yaþamlarýný dikkate almakta fakat astlarýn bireysel amaçlarýný kurum amaçlarý doðrultusunda gerçekleþtirmelerine ve stres yönetiminde bireysel teknikleri kullanmalarýna yardýmcý olamadýklarý tespit edilmiþtir. Üst düzey yöneticilerinse astlarýnýn özel yaþamarýný pek dikkate almadýklarý, stres azaltmada zaman yönetimi tekniklerini kullanmadýklarý, astlarýnýn bireysel stres yönetimi tekniklerini uygulamalarýna yardýmcý olmadýklarý tespit edilmiþtir.
Araþtýrmadan genel olarak çýkarýlan sonuç; çatýþmalarýn kendiliðinden veya taraflarca çözülmesi, gerekli hallerde astlarýn özel yaþamlarýnýn dikkate alýnmasý, astlara baþarý deðerlemesi ile ilgili geri bildirimde bulunulmamasý, stresli olan astlara bireysel olarak yardýmcý olunmasý ve stresle ilgili kurumsal düzenlemelerin yapýlmasý yönündedir.
Balcý (2000) tarafýndan “Öðretim Elemanýnýn Ýþ Stresi” baþlýklý araþtýrma Ankara’da bulunan bazý üniversitelerin öðretim elemanlarýnýn iþlerinde yaþadýklarý stres düzeyi, stresle baþ etmede kullandýklarý stratejiler ve stres durumundaki performans düzeylerini bulmak amacýyla yapýlmýþtýr. Araþtýrmaya Ankara’daki devlet üniversitelerinin farklý fakültelerinde görevli 86 öðretim elemaný katýlmýþtýr. Cinsiyete göre yapýlmýþ olan karþýlaþtýrmalarýn hiçbirinde cinsiyetler arasýnda manidar bir farklýlýk bulunmamýþtýr. Deneklerin büyük çoðunluðunun stres düzeylerinin, stresle baþ etme stratejilerinin ve stres durumunda gösterdikleri davranýþlarýn orta ve alt düzeyde olduðu tespit edilmiþtir. Öðretim elemanlarýnýn en yüksek stresi mesleki ilkelerden yaþadýklarý bulunmuþtur. Öðretim elemanlarýnýn cinsiyet, yaþ, unvan ve fakülte deðiþkenlerine göre benzer düzeyde stres yaþadýklarý; stresle baþ etme stratejileri ve stres durumunda performans bakýmýndan da benzerlik gösterdikleri tespit edilmiþtir. Stresle baþ etme konusunda ise hayattan beklenti ve amaçlarýna dönük giriþimde bulunma maddesinin en çok uygulanan teknik olduðu bulunmuþtur.
Sunmaz (2001) tarafýndan yüksek lisans tezi olarak hazýrlanan “Örgütsel Stres ve Baþa Çýkma Yollarý” baþlýklý çalýþma Sakarya ilinde ortaöðretimde görev yapan 51 müdür ve 107 müdür yardýmcýsý olmak üzere 158 okul yöneticisine uygulanmýþtýr.
Araþtýrmada ortaöðretim okul yöneticilerinin görev, cinsiyet, öðrenim durumuna iliþkin stres kaynaklarý; görev, cinsiyet, öðrenim durumu boyutlarýna göre stresle baþa çýkma
yollarý araþtýrýlmýþtýr. Müdür yardýmcýlarý ücret yetersizliði maddesini pek çok;
müdürlerse çok derecede stres yaratýcý kaynak olduðunu ifade etmiþlerdir. Yöneticiler stresle baþa çýkma yöntemlerinden olan stres yaratan durumu güvenilen biri ile konuþma seçeneðinde yoðunlaþmýþlardýr. Okul yöneticileri iþininizde sizden beklenenin açýk olmamasý seçeneðinde hiç cevabý vermiþlerdir.
Bayrakcý (2001) tarafýndan yüksek lisans çalýþmasý olarak hazýrlanan “Ýlköðretim ve Ortaöðretimde Görev Yapan Yöneticilerin Kiþilik Özellikleri Ýle Stres Kaynaklarý Arasýndaki Ýliþki” baþlýklý çalýþma Kýrýkkale ilinde görevli 180 okul yöneticisine uygulanmýþtýr. Yöneticiler kendileri dýþýnda geliþen ve kontrol altýna alamadýklarý faktörleri çok veya orta derecede stres kaynaðý olarak görmektedirler. Buna karþýn kendi davranýþlarýyla ilgili olan ve kontrol altýna alabileceklerini düþündükleri faktörleri ise hiç derecede stres kaynaðý olarak görmektedirler. Ýþ arkadaþlarý ile politik görüþ farklýlýklarý, iþ yerinde aydýnlatmanýn kötü olmasý ve meslektaþlarýn koyduðu kurallara uyma zorunluluðu da yöneticiler üzerinde hiç stres oluþturmayan faktörler olarak tespit edilmiþtir. Çalýþmalarýn karþýlýðýný alamamak maddesi ise çok stres yaratan faktör olarak tespit edilmiþtir.
Gümüþeli (2001) tarafýndan hazýrlanan “Öðretmenlerde Stres Yaratan Faktörler”
baþlýklý araþtýrma Eðitim-Sen Ýstanbul–1 nolu þubesine kayýtlý 266 kiþiye uygulanmýþtýr.
Araþtýrmaya göre ilköðretim okulu öðretmenleri genel olarak stresten az derecede etkilenmektedirler. Fiziki çevre nedeniyle oluþan stres, stres yaratan faktörler içerisinde ilk sýrada yer almaktadýr. Erkek öðretmenler, iþ stresinden kadýn öðretmenlere göre daha fazla etkilenmektedir. Sýnýf öðretmenleri branþ öðretmenlerine göre daha fazla stresten etkilenmektedirler.
Ural (2001) tarafýndan yapýlan “Okul Müdürlerinin Yönetsel Stres Kaynaklarý”
baþlýklý araþtýrma Ýstanbul ili Üsküdar ilçesindeki 57 tane ilköðretim ve ortaöðretim müdürüne uygulanmýþtýr. Okul müdürlerinin karþýlaþtýklarý yönetsel stres aðýrlýklý olarak siyasal karýþma ve baskýlar, yetersiz iþ gören sayýsý ve niteliði, araç-gereç yetersizliði, aþýrý iþ yükü, aile ve sosyal yaþama zaman ayýramamak, kendini geliþtirme imkânýnýn yetersizliði ve aþýrý yazýþmalardan kaynaklandýðý tespit edilmiþtir.
Kayum (2002) tarafýndan yüksek lisans tezi olarak hazýrlanan “Ýlköðretim Okul Yöneticilerinin Örgütsel Stres Kaynaklarý” baþlýklý çalýþma Van il merkezi ve ilçelerinde görev yapan 54 müdür ve 75 müdür yardýmcýsý olmak üzere toplam 129 okul yöneticisine uygulanmýþtýr. Araþtýrmaya göre en fazla strese neden olan stresörlerin örgütsel yapý içerisinde olduðu ve bunlarýn da çok derecesinde yaþandýðý tespit edilmiþtir. Bayan yöneticilerin en fazla örgütsel süreçler boyutunda ve çok derecede stres yaþadýðý ve erkek yöneticilerden daha fazla stres yaþadýklarý tespit edilmiþtir.
Eðitim enstitülerinden mezun olan yöneticilerin diðer okullardan mezun olan yöneticilerden daha yüksek düzeyde stres yaþadýklarý tespit edilmiþtir. Araþtýrma genel olarak deðerlendirildiðinde tüm okul yöneticilerinin yaþ deðiþkeni göz önüne alýndýðýnda orta derecede stres yaþadýklarý sonucuna varýlmýþtýr.
Ekinci (2006) tarafýndan yapýlan “Ýlköðretim Okulu Yöneticilerinin Sosyal Beceri Düzeylerine Göre Öðretmenlerin Ýþ Doyumu ve Ýþ Stresinin Karþýlaþtýrýlmasý”
baþlýklý yüksek lisans çalýþmasý ile ilköðretim okulu yöneticilerinin sosyal beceri düzeylerine göre öðretmenlerin iþ doyumu ve iþ stresi düzeylerinin karþýlaþtýrýlmasý amaçlanmýþtýr. Araþtýrma Adýyaman il merkezinde görev yapan 30 müdür ve 205 öðretmene uygulanmýþtýr. Araþtýrmaya göre yöneticiler sosyal becerilerini yüksek düzeyde, öðretmenlerde iþ stresi ve iþ doyumlarýný orta düzeyde algýlamaktadýrlar.
Öðretmenlerin iþ doyumu ile iþ stresi arasýnda negatif bir iliþki bulunmuþtur.
Ok (2006) tarafýndan “Ýþ Stresinin Ýlköðretim Okullarýnda Okul Yöneticileri Üzerindeki Etkisi” baþlýklý yüksek lisans çalýþmasý Konya il ve ilçe merkezlerindeki 370 yöneticiye uygulanmýþtýr. Bu araþtýrma iþ stresinin ilköðretim okul yöneticileri üzerindeki etkisini ortaya çýkarmak amacýyla yapýlmýþtýr. Araþtýrmaya göre devlet okullarýnda görev yapan yöneticilerin özel okullarda görev yapan yöneticilere göre örgütsel stres kaynaklarýndan daha çok etkilendikleri tespit edilmiþtir. Özel okullarda görev yapan yöneticilerin stresle baþa çýkma tekniklerini daha çok kullandýklarý tespit edilmiþtir.
Akpýnar (2006) tarafýndan yüksek lisans tezi olarak hazýrlanan “Kocaeli Ýlköðretim Okulu Öðretmenlerinin Stres Kaynaklarý ve Stres Yönetimi” baþlýklý çalýþma Kocaeli ilinde görev yapan ilköðretim öðretmenlerinden 96 kiþiye uygulanmýþtýr.
Araþtýrmaya göre iþ güvencesi eksikliði nedeniyle yaþanan stresin özellikle evli öðretmenler üzerinde strese sebep olduðu tespit edilmiþtir. Öðretmenlerin büyük çoðunluðunun stresin faydalý yönlerinden habersiz olduðu, strele baþa çýkmada tecrübeli öðretmenlerin daha kolay stresle baþa çýktýklarý tespit edilmiþtir.
Gülbeyaz (2006) tarafýndan yüksek lisans tezi olarak hazýrlanan “Yatýlý Ýlköðretim Bölge Okullarý ve Pansiyonlu Ýlköðretim Okullarýnda Görev Yapan Yönetici ve Öðretmenlerin Örgütsel Stres Kaynaklarý” baþlýklý çalýþma Kayseri ilinde bulunan Yatýlý Ýlköðretim Bölge Okullarý ve Pansiyonlu Ýlköðretim Okullarýnda görev yapan 32 yönetici ve 116 öðretmene uygulanmýþtýr. Araþtýrmaya göre 28–55 öðretmenli okullarda görev yapan yöneticiler çok derecede stres yaþamaktadýrlar. Pansiyondan sorumlu müdür yardýmcýlarý da çok derecede stres yaþamaktadýr. Yatýlý Ýlköðretim Bölge Okullarý ve Pansiyonlu Ýlköðretim Okullarýnda görev yapan yöneticiler genelde çok yakýn bir düzeyde stres yaþarken; Yatýlý Ýlköðretim Bölge Okullarý ve Pansiyonlu Ýlköðretim Okullarýnda görev yapan öðretmenler genelde orta düzeyde stres yaþamaktadýrlar. Sýnýf öðretmenleri çok düzeyde stres yaþarken, diðer branþtaki öðretmenler orta düzeyde stres yaþamaktadýrlar.
Acar (2006) tarafýndan yapýlmýþ olan “Ortaöðretim Okul Müdürlerinin Çatýþma Yönetim Stilleri ve Bu Çatýþma Yönetim Stillerinin Öðretmenlerin Stres Düzeylerine Etkisi” baþlýklý çalýþma Ankara ilinde resmi ortaöðretim okullarýnda görevli 450 öðretmene uygulanmýþtýr. Çalýþmaya göre öðretmenler okul müdürleri ile aralarýnda çýkan çatýþmalarda okul müdürleri en fazla hükmetme stilini, daha sonra ise sýrayla uzlaþma, tümleþtirme, kaçýnma ve en az olarak da ödün verme stilini kullanmaktadýrlar.
En fazla stres yaratan çatýþma stili hükmetme iken; en az stres yaratan çatýþma stili uzlaþmadýr.
3.2.YurtDışında Yapılan Çalışmalar
Schuetz (1980) tarafýndan “Illinois’deki Okul Yöneticilerinin Algýladýklarý Stres Kaynaklarý” baþlýklý araþtýrmada Illinois’de bulunan 247 okul yöneticisi bu araþtýrmanýn örneklemini oluþturmaktadýr. Bu araþtýrma okul yöneticilerinin algýladýklarý stresin kaynaklarýný tanýmak, sýnýflamak ve algýladýklarý stresin þiddetini kýyaslamak amacýyla yapýlmýþtýr. Araþtýrmaya göre rol çatýþmasý ve rol belirsizliði en çok stres yaratan faktörlerdir. Ýlkokullarda görevli bulunan yöneticiler, ortaokul veya liselerde görevli bulunan yöneticilerden daha yüksek düzeyde stres yaþamaktadýrlar. Okul mevcudu 301 ile 600 arasýnda bulunan yöneticiler daha çok stres yaþamaktadýrlar. Kariyerinde ilerleme durumu olmamasý, aþýrý iþ yüklenmesi, maaþ ve çalýþma yeri koþullarýndan memnun olmamak iþ yerinde en çok stres yaratan faktörler olarak tespit edilmiþtir.
Çalýþmaya göre okul yöneticileri stres algýlama olayýnda tamamen bireyseldirler.
Baþkalarý hakkýnda karar verme sorumluluðunu yaþamaksa en çok stres verici durumlardandýr. Cinsiyet deðiþkeni, toplum tipi, kýdem yýlý, personeli extra denetleme zorunluluðunun iþ stresi ile iliþkisi olmadýðý tespit edilmiþtir.
Borg, Riding ve Falzon (1991) tarafýndan yapýlmýþ olan “Öðretimde Stres:
Ýlköðretim Okulu Öðretmenlerinin Ýþ Stresi ve Faktörleri, Ýþ Doyumu ve Kariyer Baðlýlýðý Üzerine Bir Çalýþma” baþlýklý çalýþma Malta’da görevli 710 ilköðretimde görevli öðretmene uygulanmýþtýr. Bu çalýþma ile ilköðretim öðretmenlerinin iþ stresi ve stres yapýcý faktörlerinin ortaya çýkarýlmasý amaçlanmýþtýr. Bundan baþka iþ doyumu, kariyer baðlýlýðý ve iþ stresi arasýndaki iliþki araþtýrýlmýþtýr. Öðretmenleri streslendiren 4 faktör bulunmuþtur. Bunlar: Öðrencilerin yanlýþ davranýþlarý, zaman/ kaynak güçlükleri, mesleki kabul edilme ihtiyaçlarý ve zayýf iliþkilerdir. Öðrencilerin yanlýþ davranýþlarý ile zaman/kaynak güçlüklerinin öðretmen stresi üzerinde etkili olduðu tespit edilmiþtir.
Cheng (1993) tarafýndan “Hong Kong’da Ortaokullarda Görevli Müdür Yardýmcýlarýnýn Yaþadýklarý Ýþ Stresi” adýný taþýyan araþtýrmasý ortaokullarda görevli müdür yardýmcýlarý arasýnda yaþanan iþ stresi ve iþ doyumu arasýndaki iliþkiyi araþtýrmak amacýyla yapýlmýþtýr. Anket 220 kiþi üzerine uygulanmýþtýr. Araþtýrmaya göre müdür yardýmcýlarýnýn 1/5 ‘i çok stresli veya aþýrý stresli olarak tespit edilmiþtir.
Araþtýrmaya göre cinsiyet, yaþ, öðretmenlik kýdemi ve okulda bulunulan yýl sayýsýnýn
stresli olmada etken olduðu tespit edilmiþtir. Aþýrý aðýr iþ yükü, öðrencilerin kötü / disiplinsiz davranýþlarý, rol çatýþmasý ve rol belirsizliði yüksek düzeyde stres yaratan üç stres kaynaðý olarak tespit edilmiþtir. Müdür yardýmcýlarýnýn %70’inin iþinden memnun olduðu saptanmýþtýr. Araþtýrmaya göre müdür yardýmcýlarýnýn yaþadýklarý düþük iþ doyumunun iþ stresini artýrdýðý bulunmuþtur.
Borg ve Riding (1993) tarafýndan “Okul Yöneticileri Arasýnda Ýþ Stresi ve Ýþ Doyumu” baþlýklý çalýþmada Malta’da bulunan 150 tane ilköðretim ve orta öðretim okul yöneticisi araþtýrmanýn örneklemini oluþturmuþtur. Araþtýrmaya katýlan yöneticilerin 1/5’i yaptýklarý iþi çok stresli veya pek çok stresli bulurken, %80’i ise yaptýklarý iþten çok memnun veya oldukça memnun olduklarýný belirtmiþlerdir. Araþtýrma bulgularýna
Borg ve Riding (1993) tarafýndan “Okul Yöneticileri Arasýnda Ýþ Stresi ve Ýþ Doyumu” baþlýklý çalýþmada Malta’da bulunan 150 tane ilköðretim ve orta öðretim okul yöneticisi araþtýrmanýn örneklemini oluþturmuþtur. Araþtýrmaya katýlan yöneticilerin 1/5’i yaptýklarý iþi çok stresli veya pek çok stresli bulurken, %80’i ise yaptýklarý iþten çok memnun veya oldukça memnun olduklarýný belirtmiþlerdir. Araþtýrma bulgularýna