Birinci Menderes kabinesindeki ilk anlaşmazlık 2 Ağustos 1950 tarihinde Milli Eğitim Bakanı Avni Başman’ın sağlık nedeniyle istifasıyla meydana gelmiştir.304 Daha
sonra yerine önce Nuri Özsan, ardından Tevfik İleri atanmıştır. Ardından 9 Ağustos 1950 tarihinde Milli Eğitim Bakanı Avni Başman’ın istifası ile Ulaştırma Bakanı Tevfik İleri Milli Eğitim Bakanlığı’na, Seyfi Kurtberk de Ulaştırma Bakanlığı’na getirilmiştir.305 19
Eylül 1950 tarihinde Sağlık Bakanı Nihat Reşat Belger istifa etmiş yerine Ekrem Hayri Üstündağ atanmıştır.306 14 Aralık 1950 tarihinde Maliye Bakanı Halil Ayan istifa etmiş
yerine Hasan Polatkan geçmiştir.307 22 Aralık 1950 tarihinde Kemal Zeytinoğlu Bayındırlık, Hulusi Köymen de Çalışma Bakanlığı’na getirilmiştir.308
9 Mart 1951’de Menderes kabinesi istifa etmiştir. Cumhurbaşkanı Bayar yeni kabinenin yine Menderes tarafından kurulmasını istemiştir. Menderes bir gün içinde
301Cumhuriyet, 11 Aralık 1950, s.4. 302Cumhuriyet, 16 Aralık 1950, s.1. 303Karacaova, Kore Savaşı, s.158. 304Cumhuriyet, 3 Ağustos 1950, s.1. 305Cumhuriyet, 10 Ağustos 1950, s.1. 306Cumhuriyet, 20 Eylül 1950, s.1. 307Cumhuriyet, 15 Aralık 1950, s.1. 308Cumhuriyet, 23 Aralık 1950, s.1.
kabineyi kurmuştur. Yeni kabinede altı bakan yer değiştirmiş, altı bakan yerinde kalmıştır.309
Yeni kabine aşağıdaki şekilde oluşmuştur.
Başbakan Adnan Menderes Başbakan Yardımcısı Samet Ağaoğlu
Adalet Bakanı Rükneddin Nasuhioğlu Milli Savunma Bakanı Hulusi Köymen
İçişleri Bakanı Halil Özyörük Dışişleri Bakanı Fuat Köprülü Maliye Bakanı Hasan Polatkan Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri Bayındırlık Bakanı Kemal Zeytinoğlu Ekonomi ve Ticaret Bakanı Muhlis Efe
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Ekrem Hayri Üstündağ Gümrük ve Tekel Bakanı Rıfkı Salim Burçak Tarım Bakanı Nedim Ökmen Ulaştırma Bakanı Seyfi Kurtberk Çalışma Bakanı Nuri Özsan İşletme Bakanı Hakkı Gedik
SONUÇ
Cumhuriyet gazetesi, siyasi kimlik ve ideolojik duruş olarak Atatürk ilke ve
inkılâplarının taraftarlığını benimsemiş ve tanık olduğu farklı siyasi devreleri bu çerçeveden değerlendirmiştir. İkinci Dünya Savaşı sonrası değişen dünya düzeninin Türkiye’ye yansımalarına da bu bakış açısıyla yaklaşmış ve devrim ilkelerinin ışığında ilerlemesi şartıyla uluslararası politikaların zorladığı değişime destek vermiştir.
Cumhuriyet gazetesi, ülke güvenliğini ön plana çıkararak aktif siyaset izlenmesi
gerekliliğini vurgulamış, dönem içerisinde uluslararası politikada yaşanan gelişmelerdeki bu tutumu nedeniyle yer yer protestolara da maruz kalmıştır.
Cumhuriyet’in 1950’li yıllardaki siyasi duruşu, dönemin iktidarı olan Demokrat
Parti’nin programındaki hedeflerle birebir örtüşmektedir. Özellikle de Demokrat Parti muhalefetinin temel hak ve hürriyetlere öncelik verip, ekonomik politikaların bunlara bağlı olarak düzeleceği vurgusu Nadir Nadi’nin partiye sıcak bakmasına yol açmıştır. Dönem içerisinde de yazar bunu inkâr etmemiş, bazı yazılarında Demokrat Parti programını destekler ifadeler kullanmıştır. Nadir Nadi’nin Demokrat Parti’nin programlarına sıcak bakması, gazetenin Demokrat Parti ile de yakın ilişkiler kurmasını sağlamıştır. Nadir Nadi, her ne kadar aksini iddia edenler olsa da gazeteyi Demokrat Parti’nin sözcüsü konumuna sokmamıştır. Partinin programından ve vaat ettiği hedeflerinden uzaklaştığı anları gördüğü zaman bunu eleştirmekten de çekinmemiştir. Ama gerek Demokrat Parti’yi gerekse Cumhuriyet Halk Partisi’ni eleştirirken hiçbir zaman sert bir üslup kullanmamıştır. Mutedil, ılımlı bir üslup sahibi olmuştur. Abidin Daver ve Burhan Felek partileri eleştirirken Nadir Nadi’ye oranla daha serttirler.
Cumhuriyet gazetesinin, Demokrat Parti’nin mutlak destekleyicisi ya da muhalifi olarak
tanımlanması doğru olmaz.
Demokrat Parti, kendisiyle bağını kopartmamış olan gazeteyi ne yandaş ne de muhalif olarak görmüştür. Bu nedenle de hem gazeteyi maddi açıdan zaman zaman desteklemiş hem de Cumhuriyet Halk Partisi’ne oranla daha az baskıda tutmuştur. Belki de bu yüzden gazete, dönemin basınının sorunlarını anlamada ve bunlara çözüm bulmada yetersiz kaldığı ve duyarsızlık iddialarıyla diğer basın kuruluşları tarafından eleştirilecektir.
Çok partili hayata geçiş döneminde Demokrat Parti, liberal ve daha fazla demokrasi söylemleri ile birlikte basına verilecek olan özgürlük vaatleri dönemin gazetelerinin büyük bir kısmının desteğini almasına neden olmuştur. Cumhuriyet Halk Partisi’nin yayın organı olarak bilinen Ulus gazetesine karşılık Demokrat Parti de 30 Nisan 1949’da kendi yayın organı olarak Zafer gazetesini yayın hayatına sürmüştür.
14 Mayıs 1950 seçimlerinde önemli ölçüde bir başarı kazanarak tek başına iktidar olan Demokrat Parti, muhalefet döneminde basına vaat ettiği değişiklikleri ilk hükümet programına alarak basının geniş desteğine mazhar olmuştur. 1950 yılında çıkardığı Basın Kanunu ile hükümetin basın üzerindeki denetimini büyük oranda kaldırmıştır. Bu yasayla ayrıca yayın serbestliği getirilmiş, cezai sorumluluklardan yayın sahibi muaf tutulmuş ve bu kanun cevap, düzeltme hakkı gibi konularda basına kolaylıklar sağlamıştır. 1950 seçimlerinde iktidarın kansız, kavgasız tam anlamıyla demokratik bir seçim sonucunda el değiştirmiş olması ve böyle bir değişimin Türkiye’de ilk defa gerçekleştirilmesi gibi sebeplerle, Türkiye’de basın-iktidar ilişkileri ve basına karşı tutum özel bir yer ve öneme sahip olmuştur.
Cumhuriyet, iktidarın Arapça ezan yasağının kaldırılmasına ilişkin teklifine karşı
çıkmıştır; bu onun iktidara ilk karşı çıkışıdır ve Atatürk devrimlerine dokunulmaması gerektiği yönünde uyarılarda bulunmuştur. Diğer basın organlarının suskun kaldığı o günlerde iktidara cesurca eleştirilerini yöneltebilmiştir.
Cumhuriyet gazetesi, Kore Savaşı ile ilgili yaptığı haberlerde, hükümetin Kore’ye
asker göndermesini olumlu karşıladığını ama karar verilirken bu konuyu meclise taşımamasını ve muhalefet partisinin bu konuda fikrini almamasını eleştirmiştir.
Demokrat Parti’nin basın kanunu ve özgürlüğü konusunda muhalefet yıllarındaki vaatleri, Cumhuriyet ile birlikte basının önemli temsilcilerinin kendisini desteklemesinin, Türk seçmeni ile bağ kurmasının ve iktidara gelmesinin önemli sebeplerinden olmuştur. İlk iktidar yılında da bu destek devam etmiş olmasına rağmen, gazete iktidarı tenkit etme cesaret ve basiretini gösterebilmiştir. İncelenen 1949-1951 yıllarında, iktidar nimetlerinden istifade etmek gibi bir niyetle, kayıtsız-şartsız iktidar destekçisi ve sesi olmak gibi bir tutum takınmamıştır.
Cumhuriyet, Türkiye'de çok partili hayata geçiş ve ilk iktidar değişikliği sürecinin takip edilebileceği Türk basınının önemli kurumlarından birisidir.
BİBLİYOGRAFYA
Arşiv Belgeleri
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
BCA, Dosya: 808, Fon Kodu: 490.1.0.0, Kutu No:204. BCA, Dosya: 257, Fon Kodu:30.1.0.0, Kutu No:44. BCA, Dosya: 241, Fon Kodu: 30.1.0.0, Kutu No:40. BCA, Dosya: 241, Fon Kodu:490 01.
BCA, Dosya: 257, Fon No: 30.1.0.0, Kutu No:44. BCA, Dosya: 55, Fon No: 490.1.0.0, Kutu No:10. BCA, Dosya: 265, Fon No:30.1.0.0, Kutu No:44.
Meclis Tutanakları
TBMM Tutanak Dergisi, Dönem:9, C.I, 23. Birleşim, 14 Temmuz 1950. TBMM Tutanak Dergisi, Dönem:9, C.XXV, 15. Birleşim, 30 Haziran 1950. TBMM Tutanak Dergisi, Dönem:9, C.XIX, 9. Birleşim, 16 Haziran 1950. TBMM Tutanak Dergisi, Dönem:7, C.XXIII, 57. Birleşim, 31 Mayıs 1946. TBMM Tutanak Dergisi, Dönem:8, C.XXV, 72. Birleşim, 24 Mart 1950.
Gazeteler Cumhuriyet ____________1949-1951 Ulus___________________1949 Vatan__________________1950 Zafer__________________ 1950 Kitaplar
AĞAOĞLU, Samet, Siyasi Günlük Demokrat Parti’nin Kuruluşu, İletişim Yayınları, İstanbul 1993.
ALBAYRAK, Mustafa, Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960), Phoenix Yayınevi, Ankara 2004.
ATATÜRK, Kemal, Nutuk (1919-1927), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2006.
AYDEMİR, Şevket Süreyya, Menderes’in Dramı 1889-1960, Remzi Kitapevi, İstanbul 2001.
BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yayına Hazırlayan: Ahmet Kuyaş, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2002.
BİLA, Hikmet, CHP 1919-1999, Doğan Kitap Yayınları, İstanbul 1999. BURÇAK, Rıfkı Salim, On Yılın Anıları, Dergah Yayıncılık, Ankara 1998. ÇUFALI, Mustafa, TBMM VIII. Dönem (1946-1950)Türk Parlamento Tarihi, C.I, No:146, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara 2011.
ERKİN, Feridun Cemal, Dışişlerinde 34 Yıl: Anılar- Yorumlar, C.I, TTK Yayınları, Ankara 1980.
EROĞUL, Cem, Demokrat Parti ve İdeolojisi, İmge Kitabevi, Ankara 1998. GÖK, Dursun, İkinci Büyük Millet Meclisi Dönemi (1923-1927), Adım Matbaacılık, Konya 2002.
GÜRÜN, Kamuran, Türk- Sovyet İlişkileri (1920-1953), C.XVI, S.67, TTK Yayınları, Ankara 2010.
KARACA, Emin, Cumhuriyet Olayı, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul 1994. KÖKTENER, Aysun, Bir Gazetenin Tarihi Cumhuriyet, Yapı Kredi Yayınları, 2005.
ŞAHİNGİRAY, Özel, Celal Bayar’ın Söylev ve Demeçleri (1920-1953), Nadir Kitabevi, Ankara 1954.
ŞEYHANLIOĞLU, Hüseyin, Türk Siyasal Muhafazakarlığının
Kurumsallaşması ve Demokrat Parti, Kadim Yayınları, Ankara 2011.
TİMUR, Taner, Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş, İmge Yayınları, Ankara 2003.
TOKER, Metin, Demokrasimizin İsmet Paşa’lı Yılları (1965-1973): DP’nin
Altın Yılları (1944-1973), Bilgi Yayınevi, Ankara 1991.
TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler (İkinci Meşrutiyet
Dönemi 1908-1918), C.I, İletişim Yayınları, İstanbul 2007.
YALÇIN, Durmuş-Yaşar Akbıyık, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, C.I, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2005.
Makaleler
AKANDERE, Osman, “Bir Demokrasi Beyannamesi Olarak Dörtlü Takrir’in Amacı ve Mahiyeti”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.9, 2003, ss.5-28.
AKANDERE, Osman, “1946 Genel Seçimleri ve Sonuçları Üzerinde İktidar ve Muhalefet Partileri Arasında Yapılan Tartışmalar”, www.atam.gov.tr, erişim tarihi:
25.1.2016.
AKKAYA, Bülent, “Türkiye’nin NATO Üyeliği ve Kore Savaşı”, Akademik
Bakış Dergisi Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, S.28, Ocak-Şubat
2012, ss.1-20.
ALTINKAŞ, Evren, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında İki Demokrasi Deneyimi: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Serbest Cumhuriyet Fırkası” Akademik Barış
Dergisi Uluslar Arası Hakemli Sosyal Bilimler E- Dergisi, Mart-Nisan 2012, ss.1-16.
BABAOĞLU, Resul, “Nutuk ve Hatıralar Ekseninde Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Olayı ve Süreci”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, C.II, S.22, 2012, ss.63- 108.
BAKAN, Selahaddin- Hakan Özdemir, “Türkiye’de 1946-1960 Dönemi İktidar- Muhalefet İlişkileri: Cumhuriyet Halk Partisi Demokrat Parti’ye Karşı”, Cumhuriyet
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.XIV, S.1, Nisan 2013,
ss.373-397.
BENHÜR, Çağatay, “1945-1946 Yıllarında Türkiye’de Politik Gelişmelere Genel Bakış”, journal.qu.edu.az/article_pdf/1006, erişim tarihi: 10.2.2016, ss.30-41.
BOZKURT, Birgül, “Türkiye’de ‘Milli Şef’ Dönemi CHP Politikalarının Eğitim Sistemine Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme” Belgi Dergisi, S.2, Yaz 2011, ss.183-204. DEMİR, Şerif, “İktidar- Basın İlişkilerinin Türkiye’de Görünümü (1918- 1960)”,
The Journal of Academic Social Science Studies, C.V, S.6, Aralık 2012, ss.119-137.
DİKİCİ, Ali, “İbadet Dilinin Türkçeleştirilmesi Bağlamında Türkçe Ezan Denemesi ve Buna Gösterilen Tepkiler”, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlke ve
İnkılâpları Tarihi Enstitüsü Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, S.10, 2006, ss.77-
104.
DUMAN, Olcay Özkaya- Haktan Birsel, “Demokrat Parti Dönemi Türk Dış Politikası ve Bu Politikanın Dinamiklerine Etki Eden Dış Gelişmeler”, Mustafa Kemal
Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Araştırma Uygulama Merkezi Dergisi, C.I, S.1, 2012, ss.299-318.
ERTEM, Barış, “Siyasal Bir Muhalefet Denemesi Olarak Serbest Cumhuriyet Fırkası”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırma
Dergisi, C.I, S.2, Aralık 2010, ss.71-92.
GÜNGÖR, Süleyman, “14 Mayıs 1950 Seçimleri ve CHP’de Bunalım”,
Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.21,
Mayıs 2010, ss.193-208.
HAYTOĞLU, Ercan, “İnönü Döneminde Türkiye’de Siyasal Yaşam (1938- 1950)”, Yakın Dönem Türk Politik Tarihi, Anı Yayıncılık, 2011, ss.77-114.
İNAN, Süleyman, “Demokrat Parti Dönemi (1950-1960)”, Yakın Dönem Türk
Politik Tarihi, Anı Yayıncılık, 2011, ss.117-145.
KARATAŞ, Murat, “1950 Yılı Genel Seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi’nin Seçmeni İkna Çabaları”, History Studies International Journal Of History, C.VI, S.3, 2014, ss.199-215.
KAŞTAN, Yüksel, “Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek Partili Dönemden Çok Partili Döneme Geçişte CHP’nin Yönetim Anlayışındaki Gelişmeler (1938-1950)”, Afyon
Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2006, ss.123-140.
KEYDER, Çağlar-Şevket Pamuk, “1945 Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu Üzerine Tezler”, Yapıt- Toplumsal Araştırmalar Dergisi, S.8, 1984-1985, ss.52-63.
OCAK GEZ, Başak, “İbadet Dilinin Türkçeleştirilmesi Aşamalarından Biri: Türkçe Ezan ve Uygulamaları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Çağdaş Türkiye Tarihi
Araştırmaları Dergisi, C.II, S.6-7, 1996-1997, ss.157-167.
OLGUN, Kenan, “Türkiye’de Cumhuriyet’in İlanından 1950’ye Genel Seçim Uygulamaları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.XXVII, S.79, Mart 2011, ss.1- 36.
SÖNMEZ, Naim, “Seçim Sisteminin Demokratikleşmesinin Bir Aşaması: 1950 Milletvekili Seçim Kanunu”, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.VI, S.2, 2013, ss.482-492.
ŞEKER, Kadir, “İnönü Dönemi Basın Hayatı ve 1948-1950 Arasında CHP ile Muhalefet Arasında Basın Alanında Yaşanan Tartışmalarda Merzifon Örneği”,
Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.13, 2011, ss.39-
54.
ŞEKER, Kadir, “Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın Kurulması ve Cumhuriyet Halk Fırkası’nın Gelişmelere Bakışı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat
Fakültesi Dergisi, S.32, Ağustos 2014, ss.1-14.
TAŞKIRAN, Cemalettin, “Atatürk Döneminde Demokrasi Denemeleri (1925- 1930)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, C.IV, S.14, 1994, ss.255-265.
UYAR, Hakkı, “Atatürk Dönemi İç Politikası”, Yakın Dönem Türk Politik
Tarihi, Anı Yayıncılık, 2011, ss.43-73.
YILDIRMAZ, Sinan, “1950 Seçimleri ve Propaganda”, Atatürk İlkeleri ve
İnkılâp Tarihi Enstitüsü Dergisi, S.6, 2004, ss.131-157.
YILDIZ, Aytaç, “Erken Cumhuriyet Döneminde Siyasal Muhalefet ve Eleştirinin Sınırları: Yarın’ı Okumak”, International Periodical For The Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic, S.8, Yaz 2013, ss.783-795.
YILDIZ, Nuran, “Demokrat Parti İktidarı (1950-1960) ve Basın”, Ankara
Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C.LI, S.1, Ocak 1996, ss.481-505.
Köşe Yazıları Cumhuriyet
ADIVAR, Adnan, “İleri Bir Adım”, Cumhuriyet, 2 Temmuz 1949. ATAY, Falih Rıfkı, “İktidar”, Cumhuriyet, 21 Mayıs 1950.
COŞAR, Ömer Sami, “Kore Harbi”, Cumhuriyet, 26 Haziran 1950. DAVER, Abidin, “Alnımızın Akı İle”, Cumhuriyet, 15 Mayıs 1950.
_________, “Amerika’dan İstediklerimiz ve Beklentilerimiz”, Cumhuriyet, 31 Temmuz 1950.
_________, “Gediği Kapatmak Gerekir”, Cumhuriyet, 5 Haziran 1950.
_________,“Kararımız İsabetli mi Değil mi?”, Cumhuriyet, 28 Temmuz 1950. _________, “Konseyin Kararı ve Türkiye”, Cumhuriyet, 8 Temmuz 1950.
________, “Matbuat Hürriyeti”, Cumhuriyet, 13 Temmuz 1950.
________, “Ortadoğu’nun Kalesi”, Cumhuriyet, 19 Şubat 1951. _______ , “Seçim Savaşında Olgunluk”, Cumhuriyet, 1 Mayıs 1950.
________, “Seçim Propagandasında Ölçü”, Cumhuriyet, 3 Nisan 1950.
________, “Şiddet Harbi İnsani Değildir”, Cumhuriyet, 6 Eylül 1939.
________, “Ya Türk Donanmasına Ne Verilecek?”, Cumhuriyet, 21 Temmuz 1950.
ESEN, Mekki Said, “Arapça Ezan”, Cumhuriyet, 8 Haziran 1950.
___________, “CHP’nin Muazzam Serveti”, Cumhuriyet, 15 Ekim 1950. ____________, “Ne Vakit Çekilecekler?”, Cumhuriyet, 16 Aralık 1949.
FELEK, Burhan, “Beşinci Kol Propaganda Yapıyor”, Cumhuriyet, 30 Temmuz 1950.
___________, “Halk Partisine Gelince”, Cumhuriyet, 13 Haziran 1950. ___________, “Kolay Gele”, Cumhuriyet, 24 Mayıs 1950.
___________, “Partiler Arası Nezaket”, Cumhuriyet, 5 Mayıs 1950.
MAKSUDİ, Sadri, “Bir Hukuk Abidesi: Yeni Seçim Kanunu Tasarısı”,
Cumhuriyet, 13 Ocak 1950.
____________, “Demokrasi Kapısı Önündeyiz”, Cumhuriyet, 2 Mayıs 1949. NADİ, Nadir, “Acaba Nasıl Çıkacak?”, Cumhuriyet, 12 Mart 1950. ______________, “CHP”, Cumhuriyet, 28 Haziran 1950.
______________, “CHP Beyannamesi”, Cumhuriyet, 29 Nisan 1950. ______________, “Çözülmeyen Düğümler”, Cumhuriyet, 4 Ağustos 1949. ______________,“DP’nin Cevabı”, Cumhuriyet, 13 Ekim 1949.
______________, “Erken mi? Geç mi?”, Cumhuriyet, 13 Aralık 1949. ______________, “Ezan”, Cumhuriyet, 7 Haziran 1950.
______________, “Gelelim İşe”, Cumhuriyet, 4 Haziran 1950.
______________, “Her Şeyden Önce”, Cumhuriyet, 20 Temmuz 1950. ______________, “Işık Nerede”, Cumhuriyet, 27 Ekim 1950.
______________, “Koalisyon”, Cumhuriyet, 24 Ocak 1950. ______________, “Kuvvetin Sırrı”, Cumhuriyet, 9 Temmuz 1950. ______________, “Listeler”, Cumhuriyet, 26 Nisan 1950.
______________, “Milli Birlik”, Cumhuriyet, 22 Nisan 1950. ______________, “Motosiklet”, Cumhuriyet, 5 Temmuz 1950. ______________, “Ne İstiyoruz?”, Cumhuriyet, 17 Haziran 1950.
______________, “Netice”, Cumhuriyet, 24 Haziran 1949. ______________, “ Nutka Dair”, Cumhuriyet, 3 Kasım 1949. ______________, “O Günün Manası”, Cumhuriyet, 16 Mayıs 1950. ______________, “Ölçü”, Cumhuriyet, 3 Haziran 1950.
______________, “Rusya Şart mıdır?”, Cumhuriyet, 26 Temmuz 1939. ______________, “Şakaya Gelmez!”, Cumhuriyet, 7 Şubat 1951.
_______________, “Tasarı”, Cumhuriyet, 18 Aralık 1949.
______________, “Tasfiye”, Cumhuriyet, 29 Haziran 1950. ______________, “Tebliğ”, Cumhuriyet, 29 Haziran 1949. ______________, “Yeni Kabine”, Cumhuriyet, 12 Mart 1951. ______________, “Yorum”, Cumhuriyet, 3 Temmuz 1950.
_____________, “Zaman”, Cumhuriyet, 1 Mart 1950.
ÖZYÖRÜK, Mukbil, “Mukayeseli Bir Gözle 14 Mayıs’ın Verdiği Neticeler”,
Cumhuriyet, 13 Haziran 1950.
SAV, Nizameddin Ali, “Seçim İstatistiklerine Lüzum Var”, Cumhuriyet, 30 Ocak 1950.
TOKER, Metin, “Avrupa’da Birliğimize Hayranlık”, Cumhuriyet, 2 Aralık 1950. UZUNKAYA, Şehabeddin, “Samsun’da Herkes ‘Kendi Atını Nallatmakla’ Meşgul”, Cumhuriyet, 7 Mayıs 1950.
VELDET, Hıfzı, “Seçim ve Geçim”, Cumhuriyet, 9 Eylül 1949.
YALMAN, Ahmet Emin, “İsmet İnönü’ye Tebrik Mektubu”, Vatan, 16 Mayıs 1950.
Zafer
FENİK, Adviye, “Millet Şuurunun Hakimiyeti”, Zafer, 16 Mayıs 1950.
FENİK, M. Faik, “İnkılâba Sadakat ve Vicdan Hürriyeti”, Zafer, 7 Haziran 1950.
Tezler
ALACI, Beral, Demokrat Parti Kongreleri, Bildirileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir 2006.
ARIKANOĞLU, Naim, Demokrat Parti İktidarında Hükümet Basın İlişkileri
(1950-1957), Turgut Özal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2014.
ATAYAKUL, Fatma Alev, Türkiye’de Demokrat Parti Döneminde Genel
Seçimler (1950-1954-1957), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2007.
AYDOĞMUŞ, Çiğdem, İstanbul Basınına Göre Demokrat Parti Dönemi
İktidar- Muhalefet İlişkisi (1950-1960),(Akşam, Cumhuriyet, Hürriyet, Milliye ve Vakit Gazeteleri), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta 2011.
HAŞİMİ, Nurullah, Türkiye’nin Kore Savaşı’na Katılmasının Siyasi
Nedenleri ve Sonuçları, Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Batman 2014.
IŞIK, Adil, Kore Savaşı’nda Türk Ordusunun Lojistik Desteği, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir 2009.
İÇÖZ, Fatma, İkinci Dünya Savaşı ve Yunus Nadi, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir 2006.
İNAL, Tibet, Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti Farklılığı ve Dış
Politikaya Yansıması, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi
Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir 2010.
KARACAOVA, Tuncay, İstanbul Basınında Kore Savaşı, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2010.
KAYA, Ayşe Elif Emre, Demokrat Parti Politikalarının Cumhuriyet
Gazetesi’nde Ele Alınış Biçimleri 1950-1960, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2009.
KİRMAN, Emin, Çok Partili Döneme Geçiş Süreci ve Türk Siyasal
Kültüründe Muhalefet Olgusunun Gelişimi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta 2006.
KOYUNCU, İbrahim, Türkiye’de Basın- İktidar İlişkisi (1950-1954), Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale 1997.
KOZOK, Fırat, 1938-1946 Yılları Arası Cumhuriyet Gazetesi’nin Genel Yayın
Politikası, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi), Ankara 2007.
SAĞLAM, Işıl, Cumhuriyet Gazetesine Göre Türkiye’de Ekonomi- Politik
(1930-1945), Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi), Denizli 2012.
SAKA, Abdulkerim, 14 Mayıs 1950 Seçimleri Ekseninde Muhalefet ve
İktidarın Sesi Olan Zafer ve Ulus Gazeteleri Üzerine Bir İnceleme, Selçuk
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2015.
SALİHPAŞAOĞLU, Yaşar, Türkiye’de Basın Özgürlüğü, Ankara Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2007.
TATAR, İlknur, Kore Savaşı ve Dönem Siyasetinin Ulusal Basına
Yansımaları, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek
UÇAR, Aliye, İkinci Dünya Savaşı’nda Cumhuriyet Gazetesi’nin Dış Politika
Değerlendirmesi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 1992.
İnternet Kaynakları www.atam.gov.tr
https://www.ekodialog.com www.uludagsozluk.com
EKLER
Ek 4: İsmet İnönü’nün 14 Mayıs 1950 Tarihinde Yapılacak Olan Genel Seçimler İle İlgili İlk Seçim Nutku Ve Partilerin Radyolarda Seçimlerle İlgili Propagandaya
Ek 5: 1950 Genel Seçimleri Gerçekleşmeden Önce Partilerin Türkiye’nin Çeşitli Bölgelerinde Yaptıkları Seçim Konuşmalarına Dair Bir Demeç