2023 yılı hedeflerinden olan 500 milyar USD ihracat rakamlarına ulaşabilme adına, girdileri azaltıcı lojistikle ve hammaddenin tedariki hususunda olan yatırımların yükselerek sürmesi, imalattaki altyapının teknolojiye uyumlu hale dönüştürülmesi, Türkiye’nin ithalatında mühim bir yer teşkil eden makine ve teçhizat alımlarının yerli firmalardan yapılmasına dönük politikaların oluşturulmasının yanı sıra, seksen bir ilin de avantaj sahibi bulundukları sektörlerde teşviklerinin daha etkili kullanılmasıyla ihracata dayalı imalatlarını artırmaları gereklidir. (www.gumruk.com.tr, 2015)
Türkiye’deki, imalatın artırılması ve ARGE ile inovasyona dayanan imalatın desteklenmesi adına TÜBİTAK, Sanayi Bilim Teknoloji Bakanlığı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, KOSGEB, Kalkınma İşbirliği Ajansları benzeri kurumların vasıtasıyla farklı destek elemanları oluşturulmuştur. Bu kurumların destek elemanlarının yanı sıra, İhracatın ilerletilmesi adına Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla da ihracata dönük olan devlet yardımları verilmektedir. “İhracata Yönelik Devlet Yardımları” on farklı destek programından müteşekkildir. Bu yardımların kurgulanması ve de tatbikinde Ekonomi Bakanlığı nihai onayı vermektedir. (Mete ve Akyazı, 2017, s. 25)
İhracata Yönelik Devlet Yardımları;
1. Araştırma-Geliştirme (AR-GE) Yardımları (Araştırma-Geliştirme Yardımına Dair Tebliğ (98/10 Sayılı Tebliğ), 1998)
AR-GE yardımları;
* Yeni bir ürünün imal edilmesi,
21
* Ürünlerin kaliteleri ya da standardının iyileştirilmesi,
* Maliyetleri azaltıcı ve de standartları yükseltici nitelikli yeni yöntemlerin tatbik edilmesi,
* Üretime ilişkin yeni bir teknolojinin geliştirilmesi ya da mevcut olan yeni teknolojinin ülkedeki şartlara uyumlu hale getirilmesi hususunda bilimselliğe uygun ar-ge faaliyetlerinin her aşamasını belirleyecek nitelikte hazırlanacak olan çalışmaları ve de teknolojinin uyarlamasını ifade eder.
2. Uluslararası Nitelikteki Yurtiçi İhtisas Fuarlarının Desteklenmesi (ticaret.gov.tr., 1995)
Milletlerarası vasıftaki yurtiçi fuarların yabancı ülkelere tanıtımının gerçekleştirilmesi ve de bu fuarlara milletlerarası seviyede katılımın arttırılması hedefine dönük bir destektir. İlgili Müsteşarlık tarafından belirlenecek olan kriterlere uygun yerli katılımcıların fuarın öncesi ve esnasında ifa edecekleri tanıtımla promosyon etkinliklerine dair harcamaları belirli bir düzeyde Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’nca karşılanır.
95/7 Sayılı Tebliğde Desteğin Kapsamı;
* Yurtdışı tanıtım etkinlikleri yirmi beş bin USD’ye kadar yüzde 50 seviyesinde,
* Önemli alıcıların ulaşıma ait olan giderleri on beş bin USD’ye kadar yüzde 50 seviyesinde,
* Fuarın konusu ile alakalı olan konferans, seminer, paneller ve de ödüllü yarışmaların giderleri beş bin USD’ye kadar yüzde 50 seviyesinde desteklenir.
3. Yurtdışında Milli veya Bireysel Düzeyde Gerçekleştirilecek olan Fuarlara Katılımın Desteklenmesi (ticaret.gov.tr, 2009)
İlgili Desteğe Ait Kapsam
Yurtdışındaki fuar organizasyonlarını düzenleme adına Müsteşarlık tarafından görevlendirilmiş olan organizatörlere katılımcılarca ödenecek katılım bedelinin yüzde 50’si ödenmektedir.
4. Pazar Araştırmasına Dair Destek (2006/6 Sayılı Tebliğ, 2006, s. 1-3) 2006/6 Sayılı Desteğin Kapsamı;
*Ürünler ya da sektörlerle alakalı şekilde gerçekleştirilmiş olan pazar araştırması projelerine dair olan harcamaları, şirketler için yüzde 70, SDŞ’ler için yüzde 80 oranlarında ve proje başınaysa en çok 10.000 USD,
22
*Yurtdışına dönük pazarlama stratejileriyle faaliyet planlarının teşkili hedefiyle Müsteşarlık tarafından uygun görülmüş olan pazar araştırmasıyla ilgili hizmet sunan kurum ya da kuruluşlardan alacakları pazar araştırma raporları ile istatistikler gibi giderlerle bu kurum ve kuruluşlara üyelik aidatları, şirketler için yüzde 50, Sektörel dış ticaret şirketleri için yüzde 60 oranında ve senelik en çok otuz bin USD,
*Müsteşarlıkça koordine edilen ve de tek bir sektörde gerçekleştirilmekte olan sektörel ticaret heyeti programlarına katılmaları durumunda katılıma dair giderler, şirketler için yüzde 50, Sektörel dış ticaret şirketleri için yüzde 60 oranında ve de program başına en çok on bin USD,
*Ürünlerin yurtdışına dönük şeklide sanal ortamda pazarlanabilmesi maksadıyla Müsteşarlık tarafından uygun bulunan ve de son tüketiciye dönük olmayan e ticaret sitelerine üyelik masrafları, şirketler için yüzde 50, Sektörel dış ticaret şirketleri için yüzde 60 oranında ve senelik en çok 20.000 USD destek sağlanır.
5. Eğitim Yardımı (2010/8 Sayılı Tebliğ, 2010, s. 1-3)
2010/8 Sayılı Tebliğde amaç; Türkiye’de sanayi ve ticarî sahada faaliyet gösteren ya da yazılım alanında faaliyette olan şirketlerin global pazarda rekabetçi gücünü artırmaya dönük eğitimle danışmanlık giderleriyle İşbirliği Kuruluşlarının Müsteşarlık tarafından uygun görülmüş olan proje tabanlı harcamalarını Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan karşılanmasıdır.” Şeklinde tanımlanmıştır.
6. Yurtdışı Ofisler ve Mağaza Açma, İşletme ile Marka Tanıtımı Etkinliklerinin Desteklenmesi
7. Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi (97/5 Sayılı Tebliğ, 2006, s. 1)
97/5 Sayılı Tebliğin amacı; “Milletlerarası pazarlardaki üretim ve de yazılım sahasının rekabetçiliğinin artırılması kalite, çevre ve insan sağlığına dönük teknik şartnamelere uyum sağladıktan sonra akredite olunan kurum ya da kuruluşlardan alınacak olan çevre ve kalite belgeleriyle can ve mal emniyetini gösteren işaretlere dair giderlerin belli bir kısmı Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu tarafından karşılanır.” Şeklinde tanımlanmıştır.
7. Türk menşeli olan ürünlerin Yurt dışında markalaşmaları ve de Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ile Turquality İmajının Yerleştirilmesine Dönük Faaliyetlerdeki Destekleme (2006/4 Sayılı Tebliğ, 2006, s. 1)
23 İlgili Tebliğde; “Üretici Dernekleri, İhracatçı Birlikleri, Üretici Birliklerinin yurt dışında tanıtım maksadıyla yapacakları giderler, Türkiye’deki ticari veya üretim faaliyetinde olan işletmelerin mamullerinin markalaşması maksadıyla yapacakları etkinliklere dair harcamalarla ihracatçı birliklerindeki TURQUALITY Programının dahilinde şirketlere yurtiçinde ve de yurtdışında markalaşmaları sürecinde verilecek desteklere dair harcamalar, yerli markaların yeni pazarlara girmeleri ve de tutunmalarına dönük yapacakları her tür faaliyet ve organizasyona dair giderlerle müspet Türk malı imajının yerleştirilmesi adına yurtiçinde ve yurtdışında yapacakları her türden harcamanın milletlerarası mevzuata göre Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu tarafından karşılanabilmesi” amaçlanmaktadır.
2006/4 Sayılı Tebliğde Desteğin Kapsamı;
I. İhracatçı Birliklerinin;
- Kendi sektörleriyle alakalı olarak gerçekleştirecekleri tanıtımla reklam giderleri en çok 250.000 USD,
II. Üretici Dernekleri ve Birliklerinin;
Kendi sektörleriyle alakalı olarak gerçekleştirecekleri tanıtımla reklam harcamaları en fazla 100.000 USD.
III. Sektörel dış ticaret şirketleri, şirketler ve DTSŞ’lerin;”
8. İstihdam Yardımı (2000/1 Sayılı Tebliğ, 2000, s. 1-2)
2000/1 Sayılı Tebliğin Amacı; “SDŞ unvanı olan firmaların hususan dış ticarete ilişkin olan işlemlerini yürütme konusunda deneyimli ve de yükseköğrenimli idareci ve eleman istihdamının teminini amaçlamaktadır.” Şeklinde belirtilmiştir.
9. Marka Ve Tanıtım Faaliyetlerinin (2010/6 Sayılı Tebliğ, 2010, s. 1-2)
2010/6 Sayılı Tebliğde Desteğin Kapsamı;
24 I. “Mağazalara destek verilmesi
II. Ofisler, Showroomlar ve de Reyonlara Destek verilmesi III. Depolara Destek verilmesi
IV. Tanıtıcı Etkinliklere Destek verilmesi
V. Yurt dışı Marka Tescili işlemlerine Destek verilmesi” şeklinde belirtilmiştir.
10. Tasarıma Dönük Destek (2008/2 Sayılı Tebliğ, 2008, s. 1-4)
Markalaşmadaki ehemmiyetli bir faktör olan tasarımı doğrudan desteklenebilmesini sağlamak için; tasarım şirketlerinin, tasarım ofisleriyle, tasarım dernekleri ve birliklerinin icra edeceği reklam, tanıtım, istihdam, pazarlama, danışmanlık giderleriyle yurtdışında kuracakları departmanlara dair giderlerin Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu karşılanmasını tanzim eden 2008 / 2 sayılı “Tasarım Desteğine Dair Tebliğ” 18 Nisan 2008 tarihli ve de 26851 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış ve ilgili Tebliğe dair Uygulamanın Usul ve de Esasları belirtilmiştir.