Kdv İade Sisteminin Genel Esasları

2.5.1.1. Nakden İade Talepleri

26/4/2014 tarih ve 28983 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan KDV Genel Uygulama Tebliğinde İade Talepleri; Nakdi şekilde yapılacak olan KDV iadelerindeki ana prensip, mükellefçe hesaplanmış olan iade miktarının doğruluğunu belirlemek maksadıyla vergi denetim elemanları tardından gerekli olan incelemenin yapılmasıdır. Fakat, bütün iade taleplerinin incelenmesinde ise ciddi güçlükler meydana çıkacağı için bazı hallerde Maliye Bakanlığı KDV iadesi noktasında incelemenin yapılması mecburiyetini kaldırmıştır. Nakdi iadeler 4 gurup altında incelenebilir:

a)Belli sınırın altında bulunduğu için teminat ve inceleme raporu aranmayan iade Talepleri

Mükelleflerin ihraç kaydıyla teslimleri ve ihracat istisnalarından kaynaklanan;

● Mahsup yolu ile gelen iade talepleri,

● Bakanlıkça belirlenmiş olan istisna çeşitlerinde ilgili sınırları aşmayan nakdi iade talepleri,

● YMM’lerin tasdik raporlarına dayanan nakdi iade talepleri,

● Kamu kuruluşlarına ait olan iade talepleri, teminat ve inceleme raporu aranmadan yerine getirilir.

Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliği’ndeki elli ikinci maddeye göre, Gelirler Genel Müdürlüğü tarafından belirlenmiş miktarları geçmeyen iade işlemlerinde teminat ve inceleme raporu aranmamaktadır.

Mahsup Yoluyla Yapılan İade: KDV iadesi alacağı olan hak sahibinin; ithalattan alınan vergilerden kaynaklı borçlarına, vergi borçlarına, SGK prim borçlarına ilişkin olan mahsup talepleri miktara bakılmadan yerine getirilir.

Maliye Bakanlığınca Belirlenen Sınırı Aşmayan Nakdi İade Talepleri: İadeyle ilgili olan işlemler belirli bir tutarın altındaysa teminat ve inceleme raporu aranmadan iadeler gerçekleştirilmektedir. Belirli miktarın üstünde olan iadelerse teminattan sonra incelenip

62 yeminli mali müşavirlerin raporlarıyla yapılmaktadır. İhracat istisnası ile ihraç koşullu yapılmış olan teslimlerde teminatla inceleme raporu aranmadan yapılacak iade miktarı, KDVK Genel Uygulama Tebliğiyle ile 5.000 TL şeklinde tespit edilmiştir. KDVK’nin on birinci maddesinde düzenlenmiş olan ihracat istisnası sebebiyle talebi yapılan nakdi iadeler, 5.000TL’yi aşmazsa teminat ve inceleme raporu aranmayacaktır.

Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Raporlarına Dayanan Nakdi İade Talepleri: Maliye Bakanlığı’na verilmiş olan yetkiye dayanılarak vergilendirme dönemlerine göre teminat ve inceleme raporu aranmadan iade için bu tutar beş bin TL şeklinde belirlenmiştir. Belirlenmiş olan limitle YMM kanunu genel tebliğleriyle belirlenmiş olan tutarların arasında bulunan iade istekleri Yeminli Mali Müşavir raporlarına göre ödenir. Tam tasdik sözleşmesinin olması durumundaysa, bavul ticareti ile yolcu beraberi eşyaların ihracından kaynaklı iadelerde ilgili tebliğler ile belirlenen tutara göre, teminat ve inceleme raporu aranmadan iade yapılır.

Kamuya Ait Kuruluşlara İade: Sermayelerinin yüzde elli biri ya da daha çoğu katma ve genel bütçeli dairelere, köylere, il özel idarelerine, belediyelere, döner sermayesi olan kuruluşlara, kanunla kurulan kamu kuruluşlarıyla kamu üniversitelerine, kanunla kurulmuş olan yardım ve emekli sandıklarındaki mükelleflerin nakdi ya da mahsuben iade istekleri, gerekli belgelerin ibrazı koşuluyla tutara bakılmadan teminat ve inceleme raporu aranmadan yerine getirilir. Bu kuruluşların, sermayelerinin yüzde 51 ya da daha çoğunun yukarıda belirtilen kurum veya kuruluşlara ait olduğunu, bir yazıyla bir kereye mahsus olmak üzere belgelendirmeleri, sermaye yapılarındaysa herhangi bir değişikliğin olması durumunda da, en geç on beş gün içerisinde yeni durumlarını bağlı bulunmuş oldukları vergi dairelerine bildirmeleri" belirtilmiştir.

26/4/2014 tarihli ve 28983 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan KDV Genel Uygulama Tebliğinde İade Talepleri;

“b)YMM Raporu ile yapılan iade Talepleri

3568 sayılı, SMMM ve YMM Kanunu’nun 12’nci maddesinin Maliye Bakanlığı’na verdiği yetkiye istinaden yayımlanan “YMM’lerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike ilişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre yayımlanan genel tebliğlerle, YMM KDV iadesi Tasdik Raporu ile KDV iadesi yapılmasının usul ve esasları belirlenmektedir. Buna göre ihracat istisnasından kaynaklanan iadelerde inceleme raporu ve teminat aranmaksızın 5.000 TL olarak belirlenen limit ile, SMMM ve YMM Kanunu Genel

63 Tebliğleriyle belirlenen tutarlar arasındaki iade talepleri YMM Tasdik Raporuna göre yerine getirilmektedir.

YMM Tasdik Raporu ile iade talebinde bulunan mükelleflere, rapor ibraz edilmedikçe iade yapılmaz. Mükelleflerin rapor düzenleninceye kadar teminat göstermeleri halinde ise iade talebi incelemeye sevk edilmeksizin yerine getirilir. Rapor ibraz edildiğinde teminatlar iade edilir.

Bu kapsamda teminat veren ve dış ticaret sermaye şirketleri hariç indirimli teminat uygulamasından yararlanan mükelleflerden iadenin yapıldığı tarihten itibaren 6 ay içinde bu iade ile ilgili YMM tasdik raporu ibraz etmeyenlerden teminatlarını belirlenen sınırı aşan kısmın % 100’üne tamamlamaları istenir. 15 gün içinde teminatlarını tamamlamayanlar, bu dönemlere ilişkin YMM tasdik raporu ibraz edinceye kadar, müteakip dönemlerdeki iade taleplerinde indirimli teminat uygulamasından yararlandırılmazlar.

c)Teminat karşılığı iade Talepleri

Kamuya ait kuruluşlar dışında kalan mükelleflerin, 5.000 TL sınırını aşan ve YMM tasdik raporu ibraz edilmeyen nakden iade taleplerinde aşağıda belirtildiği şekilde teminat gösterilmesi halinde iade yapılır. Teminat, vergi inceleme raporu veya YMM tasdik raporuna dayanılarak çözülür.

Bu kapsamdaki nakden iade talepleri, nakit iade talebi dilekçesi ve diğer belgelerin ibrazı, gümrük beyannameleri ve usulüne uygun olarak gösterilmiş teminat mektupları ile varsa onaylı fatura yada özel faturaların teyidinin alınmasından sonra karşılanır.

Teminat Türleri:

● Para,

● Bankalar ve özel finans kurumlar tarafından verilen süresiz teminat mektupları,

● Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler,

● Hükümetçe belli edilecek Milli esham ve tahvilat “Bu esham ve tahvilat, teminatın kabul edilmesine en yakın borsa cetvelleri üzerinden % 15 noksanıyla değerlendirilir.”

64

● İlgililer veya ilgililer lehine üçüncü şahıslar tarafından gösterilen ve alacaklı amme idarelerince haciz varakalarına müsteniden haczedilen menkul ve gayrimenkul mallar.

Katma Değer Vergisi iade uygulamasında mükellefler tarafından genellikle banka teminat mektupları verilmektedir. Teminat mektuplarının 4389 sayılı Bankalar Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan bankalar veya özel finans kurumları tarafından aşağıda yer alan örneğe uygun olarak düzenlenmiş olması ve paraya çevrilmesi konusunda hiçbir sınırlayıcı şart taşımaması, gerekir.

d)Vergi İnceleme Raporu ile yapılan iade Talepleri

213 sayılı VUK'nun 135. maddesine göre vergi incelemesi; Maliye müfettişleri, Maliye müfettiş muavinleri ve Gelir İdaresi Başkanlığına bağlı müdürlerin her hal ve takdirde vergi inceleme yetkisini haizdir.

Yukarıda sayılan incelemeye yetkili kişilerce düzenlenen vergi inceleme raporu ile iade yapılan haller şunlardır (KDVK Uygulama Genel Tebliği) Mükelleflerin,

● İadelerini Vergi inceleme Raporu sonucunda almak istemeleri,

● İadesini talep ettikleri katma değer vergisinin 5.000 TL’yi aştığı hallerde; (teminat göstermek veya YMM KDV iadesi Tasdik Raporu ibraz etmeleri gerekmesine rağmen) teminat göstermemeleri veya iadelerini YMM tasdik raporu ile alacaklarını beyan etmemeleri, ● Özel Esaslar Bölümünde yer alan açıklamalara göre münhasıran vergi inceleme raporu ile iadesi öngörülen durumların bulunması, hallerinde, iade talepleri vergi inceleme elemanları tarafından düzenlenen inceleme raporları sonucuna göre yerine getirilir.” Şeklinde düzenlenmiştir. ( Katma Değer Vergisi Uygulama Genel Tebliği, 2014, s. 203-214)

2.5.1.2.Mahsuben İade Talepleri

26/4/2014 tarihli ve 28983 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Mahsuben İade Talepleri;

“Katma Değer Vergisi iade alacağının hak sahibi mükellefin kendisinin, ortaklarının veya mal ya da hizmet satın aldığı kişilerin vergi borçlarına, ithalat sırasında uygulanan vergilere, Sosyal Sigortalar Kurumu (SGK) prim borçlarına mahsubu talepleri miktarına bakılmaksızın inceleme

65 raporu ve teminat aranılmadan yerine getirilir. Mahsup talebinin yerine getirilmesinde gümrük beyannamelerinin teyidi beklenmez.

Gümrük beyannamelerinin teyidi KDV iade sisteminde yaşanılan süreci uzatmakta ve gecikmelere neden olmaktadır. Ancak KDV Genel Uygulama tebliğinin ilgili bölümünde belirtildiği üzere, mahsup işlemi ya da mahsuben iade gümrük beyannamelerinin teyit işlemlerinin tamamlanması beklenilmeksizin derhal yerine getirilecek, teyit mahsup işleminden sonra yapılacaktır. Ancak teyidin olumlu gelmemesi halinde mahsup tarihi itibariyle gerekli tarhiyat işlemi yapılır. Mahsup talep dilekçelerinde mahsubu istenen kamu borcuna ilişkin bilgilerin de eksiksiz olarak yer alması gerekir. Örneğin, SGK prim borcuna mahsup isteniyorsa aşağıda sıralanan bilgiler ile SGK borç dökümü eklenmelidir:

- SGK prim borçlusunun adı, soyadı ve unvanı, - Adresi,

- Vergi dairesi ve vergi kimlik numarası, - Prim borcunun ait olduğu SGK şubesi, - Borcun nevi, dönemi ve tutarları.

İşverenlerin mahsup talebinde bulundukları ayda, muaccel olan cari aylara ilişkin prim borçlarının KDV iade alacağından mahsup suretiyle ödenme süresi, 5510 sayılı Kanunun 88.

maddesinin birinci fıkrasına göre belirlenen prim ödeme sürelerinin sona erdiği tarihi izleyen yirmi gündür.” Şeklinde düzenlenmiştir. ( Katma Değer Vergisi Uygulama Genel Tebliği, 2014, s. 203-214)