İdari Para cezaları

Kanunla belirlenmiş hükümleri yerine getirmeyenlere, itiraz mercii olmanın dışında yargı mercilerinin müdahalesi ve temyiz denetimi olmaksızın doğrudan doğruya idari mercilerce verilen para cezaları264 _{şeklinde tanımlanabilecek olan idari} para cezaları 5510 sayılı Kanunun 102. maddesinde düzenlenmiştir. Asgari işçilik ile 261_{27.09.2008 Tarih ve 27010 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanmıştır.}

262_{Geniş bilgi için 27.09.2008 Tarih ve 27010 sayılı R.G. De yayımlanan yönetmeliğe ve bu} çalışmamızın 4.1.2 başlığına bk.

263_{28.08.2008 Tarih ve 26981 Sayılı R.G de yayımlanan SSİY nin madde 121}

264_{Orhan YENER, Açıklamalı Emsal Kararlı, Hususi Ceza Kanunlarındaki İdari Para Cezaları ve} Hususi Cezalar Rehberi, Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım, Ankara 1997, s.17

ilgili idari para cezalarının uygulanabilmesi için, mutlaka bir denetim veya inceleme gerekir. Denetim veya inceleme olmadan asgari işçilikten doğan bir ceza söz konusu olmayacaktır. Diğer para cezaları saklı kalmak kaydıyla, Kurumun defter ve belge incelemesine yetkili denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurları tarafından veya serbest muhasebeci mali müşavirler ile yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenen raporlara istinaden, Kurum’a bildirilmediği tespit edilen eksik işçilik tutarının mal edildiği her bir ay için, aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır265_.

3.11.1.1 Kurum Denetim ve Kontrol Elemanlarının İncelemesi Neticesinde Ortaya Çıkan İdari Para Cezaları

İşyerinin kanuni süresi içinde Kuruma bildirilmiş olup olmadığı, işyeri Kuruma bildirilmiş olmakla birlikte işçilik bildirilip bildirilmediği hallerine göre idari para cezasını gerektiren eylemler ve buna bağlı olarak ta idari para cezaları (İPC) miktarı değişmektedir266_.

5510 sayılı Yasanın 102. maddesi İPC düzenlemiştir. Buna göre Kuruma tescili yapılmış bir inşaat veya ihaleli bir işyerinde Kurumun denetleme ve kontrol elemanlarınca yapılan bir inceleme neticesinde, eksik işçilik saptanırsa ve bu eksik işçilik bir sigortalıya (işçiye) ve aynı zamanda da geçmiş dönemlerden belli bir aya mal edilirse, bu durumda 102.madde belirtilen idari para cezaları gündeme gelecektir. Böyle bir durumda işverene verilecek idari para cezaları şunlardır;

1. Sigortalı işçi girişini yasada belirtilen süre içerinde vermediği için 102.madde a-2 fıkrası gereği, her bir sigortalı için asgari ücretin 2 katı tutarında,

2. Sigorta primlerinin geçmişte bir aya veya aylara mal edilmesi durumunda ise, 102.maddenin c/1-2 -3ve 4. fıkraları gereği, belgenin asıl olması halinde aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, 265_{Ali TEZEL, 5510 Syılı Kanunda SGK Tarafından İşverenlere Verilecek İPC ve İtiraz Yolları,} http://www.alitezel.com/tezel/iste_pdf/1.64.pdf , (13.10.2009)

aylık asgari ücretin beşte biri tutarında, belgenin ek olması halinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin sekizde biri tutarında, ek belgenin 86'ncı maddenin beşinci fıkrasına istinaden Kurumca resen düzenlenmesi durumunda, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin yarısı tutarında, belgenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve

kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri veya kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin iki katı tutarında, İPC uygulanır.

3. Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi ve ibraz edilen defter ve belgelerin 102.maddenin e fıkrası gereği geçersiz sayılması durumunda, bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin on iki katı tutarında, diğer defterleri tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin altı katı tutarında, defter tutmakla yükümlü değil iseler, asgari ücretin üç katı tutarında, defter ve belgelerin kısmen geçersiz olması durumunda geçersiz sayılan her ay için aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır.

4. 102.maddenin ı fıkrası gereği inceleme elemanlarına engel olunması durumunda asgari ücretin 5 katı , inceleme elemanlarının inceleme yapmalarını engellemek için tehdit ve cebir kullanılırsa asgari ücretin 10 katı tutarında idari para cezası kesilir267_.

3.11.1.2 SMMM ve YMM İncelemesi Neticesinde Ortaya Çıkan İdari Para Cezaları

SMMM ve YMM'ler her türlü inşaat ve ihaleli işlerde inceleme yapma yetkisine sahip değiller. Diğer bir ifade ile SMMM ve YMM'ler şekil şartlarını yerine getirmiş özel inşaat ve ihaleli işlerde inceleme yapabilirler. Bu incelemeleri sırasında, 27.09.2008 tarihli, “Serbest Muhasebeci Malî Müşavirler ile Yeminli Malî Müşavirlerce İşyeri Kayıtlarının İncelenmesi Hakkında Yönetmelik”268

hükümleri gereği, hesaplanan asgari işçilik miktarının Kuruma eksik bildirildiğinin, tespiti halinde, bildirilmeyen tutar, faaliyette bulunan aylar tespit edilebiliyorsa bu aylara, tespit edilemiyorsa faaliyette bulunulan son aya mal edilir ve 5510 sayılı Kanunun 88 inci ve 89 uncu maddeleri ile 102 nci maddesinin birinci fıkrasının c ve d bentleri uyarınca işlem yapılması gerektiği raporda önerilir269_.

Kurum SMMM veya YMM'nin raporunda önerdiği hususlar hakkında 102. maddeye göre idari para cezası uygulayacaktır. SMMM ve YMM raporuna istinaden uygulanabilecek idari para cezaları şunlardır;

1. 102.madenin birinci fıkrasının c bendi hükmü gereği; 86'ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve usulde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için;

• Belgenin asıl olması halinde aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin beşte biri tutarında,

• Belgenin ek olması halinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin sekizde biri tutarında,

2. 102.madenin birinci fıkrasının d bendi hükmü gereği; 268_{27.09.2008 Tarih ve 27010 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanmıştır.}

269_{27.09.2008 Tarih ve 27010 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan, Serbest Muhasebeci Malî} Müşavirler ile Yeminli Malî Müşavirlerce İşyeri Kayıtlarının İncelenmesi Hakkında Yönetmelik, madde 6/f

• 59'uncu maddesinin beşinci fıkrasında belirtilen serbest muhasebeci mali müşavirler ile yeminli mali müşavirlerce düzenlenen raporlara istinaden, Kuruma bildirilmediği tespit edilen eksik işçilik tutarının mal edildiği her bir ay için, aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır270_.