İşletmelerin Genel Özelliklerinin Değerlendirilmesi

Ankete katılan işletmelerin kuruluş tarihleri, kurumsal yapıları, çalıştırdıkları personel sayısı ve işletmeyi yöneten kişinin tespitine yönelik sorulan sorulara göre işletmelerin dağılımları aşağıdaki tablolarda yer almaktadır.

Tablo 12. İşletmelerin Kuruluş Tarihlerine Dağılımı

Frekans Yüzde Dağılım Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Valid Cevapsız 25 46,3 46,3 46,3 1951 - 1960 arası 1 1,9 1,9 48,1 1961 - 1970 arası 1 1,9 1,9 50,0 1971 - 1980 arası 3 5,6 5,6 55,6 1981 - 1990 arası 2 3,7 3,7 59,3 1991 - 2000 arası 10 18,5 18,5 77,8 2001 - 2010 arası 9 16,7 16,7 94,4 2011 ve sonrası 3 5,6 5,6 100,0 Total 54 100,0 100,0

Tablo 12’de görüleceği üzere, örneklem seçilen işletmelerin 1991-2000 tarihleri arasında %18,5’u, 2001-2010 tarihleri arasında %16,7’sı kurulmuştur.

59

Tablo 13. İşletmelerin Kurumsal Yapılarına Göre Dağılımları

Frekans Yüzde Dağılım Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

Valid Şahıs İşletmesi 4 7,4 7,4 7,4

Aile Şirketi 7 13,0 13,0 20,4

Anonim Şirket 14 25,9 25,9 46,3

Limited Şirket 19 35,2 35,2 81,5

Diğer 2 3,7 3,7 85,2

Hem Aile Hem Anonim Şirket 4 7,4 7,4 92,6

Hem Aile Hem Limited Şirket 3 5,6 5,6 98,1

Hem Şahıs Hem Anonim Şirket 1 1,9 1,9 100,0

Total 54 100,0 100,0

Tablo 13'de görüldüğü üzere işletmelerin %35,2'sini limited şirketler, %25,9'unu anonim şirketler, %13,0’ünü aile şirketi olup, kalan %25,9'luk kısmını ise şahıs, aile, anonim ve limited şirketlerin karışımından oluşmaktadır.

Tablo 14. İşletmelerin Personel Sayılarına göre Dağılımı

Frekans Yüzde Dağılım Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Valid 4 ve daha az 6 11,1 11,1 11,1 5 - 20 kişi arası 20 37,0 37,0 48,1 21 - 40 kişi arası 9 16,7 16,7 64,8 41 - 50 kişi arası 3 5,6 5,6 70,4 51 - 100 kişi arası 8 14,8 14,8 85,2 101 - 150 kişi arası 3 5,6 5,6 90,7 151 ve daha fazlası 5 9,3 9,3 100,0 Total 54 100,0 100,0

Tablo 14'de görüldüğü gibi işletmelerin %37'si gibi önemli bir kısmı 5-20 kişi arası, %16,7’si ise 21-40 kişi arası personel çalıştırmaktadır.

60

Tablo 15. İşletmeyi yönetenler açısından dağılımları

Frekans Yüzde Dağılım Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Valid İşletme Sahibi 45 83,3 83,3 83,3

Profesyonel Yönetici 9 16,7 16,7 100,0

Total 54 100,0 100,0

Tablo 15'ten anlaşılacağı üzere ankete katılan işletmelerin %83,3'lük gibi büyük bir çoğunluğunu işletme sahibi yönetmekte olup buna karşın sadece %16,7'sini profesyonel bir yönetici yönetmektedir.

5.3. İşletmelerin Yakın Gelecekteki Amaçları

Araştırmaya katılan işletmelerin yakın gelecekteki amaçlarını belirlemek amacıyla işletmelere beş amaç sunulmuş ve işletmelerden bu amaçları verdikleri öneme göre derecelendirmeleri istenmiştir.

Tablo 16. İşletmelerin Yakın Gelecekteki Amaçları

Tablo 16'ya göre; mevcut durumu koruma KOBİ'lerin yakın gelecekteki en önemli amaçları olarak karşımıza çıkarken, yabancı şirketlerle ortak yatırıma girme (1,69) işletmelerin yakın gelecekte en son düşündükleri amaç olarak yer almaktadır. İşletmelerin yabancı şirketlerle ortak yatırıma girmeye sıcak bakmamaları, birbirlerine olan güvensizliğinden ve işletmelerde bireyselliğin hakim olmasından kaynaklanabilir.

Ankete katılan işletmelerin karşılaştıkları sorunlara verdikleri önemi ve pazarlama ile ilgili sorunlarını nasıl değerlendirdiklerini anlamak için bu sorunları değerlendirmeleri istenmiştir.

N Önem Düzeyi Yüzde Dağılımı

Mevcut durumu koruma 100 Birincil 37,0

Mevcut pazarı geliştirme 100 İkincil 37,0

Yeni pazarlara girme 100 Üçüncül 37,0

Yurtdışı pazarlara girme 100 Dördüncül 33,3 Yabancı şirketlerle ortak yatırıma girme 100 Beşincil 70,4

61

Tablo 17. İşletmelerin Karşılaştıkları Temel Sorunların Önem Dereceleri

Tablo 17'ye göre işletmeler için finansal sorunlar karşılaşılan en önemli sorun olurken, pazarlama sorunları ile bilgiye ulaşma ve nitelikli eleman sağlama da işletmeler tarafından karşılaşılan önemli sorunlar olarak görülmüştür. CE sertifikasyonunda karşılaşılan sorunlar ise en son sırada yer almıştır.

5.4.İşletmelerin Pazarlama Faaliyetleri

KOBİ'lerde ihracata yönelik pazarlama bölümünün varlığını ve pazarlama faaliyetlerini kim tarafından yürütüldüğünün tespitine yönelik sorular sorulmuştur ve alınan cevaplara göre aşağıdaki tablolar oluşturulmuştur.

Tablo 18. İhracata Yönelik Ayrı Bir Pazarlama Bölümü Bulunma Durumu

Frekans Yüzde Dağılım Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Valid Evet 27 50,0 50,0 50,0

Hayır 27 50,0 50,0 100,0 Total 54 100,0 100,0

Tablo 18'de görüldüğü üzere ankete katılan işletmelerin %50’sinin ihracata yönelik pazarlama faaliyetleri ayrı bir pazarlama bölümünde yürütülmektedir.

Tablo 19. Pazarlama Faaliyetlerinin Kim Tarafından Yürütüldüğü

Frekans Yüzde Dağılım Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Valid İşletme Sahibi 18 33,3 33,3 33,3

İşletme Personelden Biri 17 31,5 31,5 64,8 Profesyonel Pazarlama

Yöneticisi 13 24,1 24,1 88,9

Diğer 6 11,1 11,1 100,0

Total 54 100,0 100,0

N Önem Düzeyi Yüzde

Dağılımı

Finansal sorunlar 100 Birinci, İkinci

önemde

59,3

Pazarlama sorunları 100 Birinci, İkinci Önemde

37,0

Bilgiye Ulaşma ve Nitelikli eleman sağlama

100 Üçüncü Önemde 20,4

62

Pazarlama faaliyetlerinin kim tarafından yürütüldüğünün tespitine yönelik işletmelere sorulan soruya alınan cevaplara göre Tablo 19 oluşturulmuştur. Buna göre pazarlama faaliyetleri işletmelerin %33,3'ü işletme sahibi tarafından, %31,5'i işletme personelinden biri tarafından, %24,1'i ise profesyonel pazarlama yöneticisi tarafından yürütülmektedir. Bu da bize KOBİ'lerin büyük bir bölümünde pazarlama faaliyetlerinin profesyonel pazarlama yöneticisi yerine işletme sahibi ve işletme personelden biri tarafından yerine getirildiğini göstermektedir.

Ankete katılan işletmelere pazarlama araştırması yapıp yapmadıklarını tespit etmek amacıyla soru yöneltilmiş ve alınan cevaplara göre Tablo 20 oluşturulmuştur.

Tablo 20. Pazarlama Araştırması Yapılma Durumu

Frekans Yüzde Dağılım Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Valid Evet 36 66,7 66,7 66,7

Hayır 18 33,3 33,3 100,0 Total 54 100,0 100,0

Yukarıdaki tabloya göre işletmelerin %66,7'si pazarlama araştırması yaptıklarını belirtirken, %33,3'ü pazarlama araştırması yapmadıklarını ifade etmişlerdir. Pazarlama araştırmasını nasıl yaptıkları sorulduğunda Tablo 21'deki ifadelerle karşılaşılmıştır.

Tablo 21. İşletmeler Tarafından Pazarlama Araştırmasının Nasıl Yapıldığı

Frekans Yüzde Dağılım Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Valid Cevapsız 16 29,6 29,6 29,6 Kendi imkanlarımızla 21 38,9 38,9 68,5

Uzman kuruluşlardan faydalanma 8 14,8 14,8 83,3

Diğer 4 7,4 7,4 90,7

Kendi imkanlarımız ve uzman kuruluşlardan

faydalanarak 5 9,3 9,3 100,0

Total 54 100,0 100,0

Bu tabloya göre işletmelerin %38,9'u kendi imkanlarıyla pazarlama araştırması yaptıklarını belirtirken, %14,8'i uzman kuruluşlardan yararlandıklarını ifade etmiştir. Bu çerçevede Ostim'deki KOBİ'lerde pazarlama araştırması bilincinin tam olarak oluşmadığı, kendi imkanlarıyla araştırma yapmaya çalıştıkları söylenebilir.

63

Ankete katılan işletmelerin tutundurma faaliyetlerinden yararlanıp yararlanmadıklarını öğrenmek için sorulan soruya işletmelerin %92,6'sı evet cevabını verirken, 7,4'ünün hayır cevabını verdiği görülmüştür. Tutundurma faaliyetlerinden yararlanan işletmelere dört alternatif tutundurma faaliyeti sunulmuştur. Alınan cevaplara göre Tablo 22 oluşturulmuştur.

Tablo 22. İşletmelerin Kullandıkları Tutundurma Faaliyetlerinin Önem Dereceleri

Kişisel satış Ostim’de faaliyet gösteren KOBİ'lerin öncelikle tercih ettiği tutundurma yöntemi olurken reklam ise ikinci sırada yer almıştır. Görüldüğü üzere Ostim’de faaliyet gösteren KOBİ'ler tutundurma faaliyetleri içinde en ucuz maliyeti olan kişisel satışı diğerlerine tercih etmektedirler.

İşletmelerin üretim tiplerini belirlemek amacıyla sorulan soruya alınan cevaplara göre Tablo 23 oluşturulmuştur.

Tablo 23. İşletmeleri Üretim Tiplerine Göre Dağılımları

Frekans Yüzde Dağılım Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Valid Sürekli ve Pazar için Üretim 6 11,1 11,1 11,1

Siparişe göre Üretim 20 37,0 37,0 48,1

Her İkiside 28 51,9 51,9 100,0

Total 54 100,0 100,0

İşletmelerin %37,0'ı siparişe göre üretim yapmakta iken, %11,1'i sürekli ve Pazar için üretim yapmaktadır. %51,9'u her iki üretim yöntemini de kullanmaktadır.

N Önem Düzeyi Yüzde Dağılımı Kişisel satış 100 Birinci Önemde 57,4

Reklam 100 İkinci Önemde 37,0

Satış promosyon 100 Dördüncü Önemde 27,8 Halkla ilişkiler 100 Üçüncü Önemde 31,5

64

Tablo 24. İşletmelerin Fiyatlandırma Yöntemleri

Frekans Yüzde Dağılım Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Valid Maliyete göre fiyatlama 19 35,2 35,2 35,2

Talebe göre fiyatlama 11 20,4 20,4 55,6

Rekabete dayalı fiyatlama 8 14,8 14,8 70,4

Diğer 9 16,7 16,7 87,0

Maliyet, Talep ve Rekabete dayalı

fiyatlama 7 13,0 13,0 100,0

Total 54 100,0 100,0

Ankete katılan işletmelerin kullandıkları fiyatlama yöntemlerinin tespitine yönelik sorulan soruya alınan cevaplara göre işletmelerin %35,2'si maliyete göre fiyatlama yöntemini kullandıklarını belirtirken, %20,4’ü talebe göre, %14,8’i rekabete dayalı fiyatlama yöntemini kullandıklarını ifade etmişlerdir. %13’ü ise üçünü bir arada uyguladıklarını ifade etmişlerdir.