İşe Alma Seçme ve Yerleştirme Koşulları

Özel Hükümler ana başlığı altında yer alan “İşe Alma, Seçme ve Yerleştirme Koşulları” alt başlığı altında; ilgili işyerindeki iş başvuru koşulları, adayların işe alınma şartları, işe yerleştirme sırasında istenen belgeler, farklı nitelikte iş sözleşmelerinin yapılması halinde bunların uygulanma durumları, deneme süresi, işe hazırlama (oryantasyon) programı, kimlik kartı temini ya da eş veya birinci derecede akrabaların istihdamı gibi konularda, söz konusu işyerindeki genel uygulama esaslarına yer verilmektedir.

2.3.4.2.1.1 İşe Alınma Şartları

İşe alınma şartları başlığı altında; işletmede çalışacak personelin işe alınması için taşıması gereken nitelikler ve gerekli koşullar tanımlanmaktadır. Bunlar; yüz kızartıcı bir suçtan hüküm giymiş veya kamu haklarını kısıtlayıcı ağır suçla mahkum edilmemiş olmak, işin gerektirdiği eğitim, bilgi, beceri, yetkinlik ve deneyime sahip olmak, belirli bir yaş sınırını aşmamış olmak, askerlik hizmetini yapmış olmak veya

askerlikle ilişiği bulunmamak, işin gerektirdiği sağlık durumuna sahip olunduğunu belgelemek ve daha önce çalıştığı hiçbir kurumda çalışmakta iken iş sözleşmesinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II maddesi gereğince feshedilmemiş olması gibi hükümlerdir.

2.3.4.2.1.2 İş Başvuru Koşulları

İş başvuru koşulları başlığı altında; ilgili işyerinde çalışmak isteyen adayların hangi yollar ve kanallarla iş başvurusunda bulunabileceği, elden ya da elektronik ortamdaki iş başvuru şekilleri tanımlanmaktadır. Buna ek olarak, iş başvurusu sırasında adayların doldurmaları gereken iş başvuru formu (iş istek formu) tanımlanarak, adayların değerlendirmeye alınabilmeleri için iş başvuru formunu eksiksiz ve doğru olarak doldurmuş olmaları şartı eklenebilir. İş başvuru formunda gösterilen referanslardan, adayın eski işyerlerinden ve uygun görülen diğer kaynaklardan, gizli tutulmak şartı ile bilgi istenebileceği ve gerekli durumlarda adayın işe uygunluğunun tespit edilmesi amacıyla çeşitli değerlendirme yöntemlerine başvurulabileceği belirtilmektedir.

2.3.4.2.1.3 İşe Alınma ve Aranan Belgeler

İşyeri iç yönetmeliğinin adayın işe alınması ve aranan belgelere ilişkin maddesinde; işe alınacak adayların yapacağı işin niteliği, işe başlama (sözleşme) tarihi, ücreti, ücret ödeme şekli ve zamanı ile ilgili işyeri iç yönetmeliğinde düzenlenmemiş özel şartlar varsa bunların yazılı olarak bildirileceği taahhüdü yer alır. Bu kapsamda, işe başlamadan önce iş sözleşmesinin taraflarca imzalanacağı ve ilgili yönetmelikten bir adet verileceği beyanına da yer verilir. Bu yönetmeliği ve diğer şartların tümünü kabul eden adayın yazılı belgeleri imzalayarak (iş sözleşmesi, beyan ve taahhüt belgesi vb.) birer nüshalarının kendi dosyasında saklanmak üzere iş akdinin başlayacağı belirtilir. Ayrıca, işe alınacak adaya, görülecek işin özelliğine göre kendisinin ticari, idari, mesleki, ailevi ve yakınları ile ilgili bilgileri, ticari faaliyetinin olup olmadığının sorulabileceği ve bu hususların aday tarafından cevaplandırılma zorunluluğuna ilişkin hükme yer verildiği görülmektedir.

2.3.4.2.1.4 İş Sözleşmeleri

İşyeri iç yönetmeliklerinin bu maddesinde; işletme politikaları doğrultusunda ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında, ilgili durumlarda kurum tarafından uygulanan sözleşme türleri ile şekli belirtilmektedir. İşe alınan personel ile her koşulda yazılı iş sözleşmesi yapılacağı ya da iş sözleşmesinin yazılı olarak yapıldığı haller tanımlanmaktadır. Bunun yanı sıra kurumun gerekli gördüğü hallerde, işin niteliğine bağlı olarak işe alınan personel ile (12 ya da 24 aya kadar gibi) belirli süreli iş sözleşmesi yapılacağı ve buna ilişkin haller belirtilmektedir. Bu durumda, ayrıca bildirime gerek kalmaksızın ve herhangi bir tazminat ödenmeksizin sözleşmenin kendiliğinden sona ereceği ifadesine yer verilmektedir.

2.3.4.2.1.5 Deneme Süresi

İşe alınan personelin İş Kanunu kapsamında öngörülen (en fazla 2 ay, toplu iş sözleşmeleri ile 4 aya kadar uzatılabilir) süreler dahilinde ya da daha kısa süreli (15 gün, 1 ay ya da 45 gün gibi) olmak üzere deneme sürecine tabii olacağı dönem tanımlanmaktadır. Yine İş Kanunu’nda da belirtildiği üzere; deneme süresi içinde gerek işveren gerekse işe alınan personelin fesih bildirimi süresine bağlı olmaksızın iş sözleşmesini feshetmek hakkına sahip olduğu ve bu durumda adayın çalıştığı süre boyunca işlemiş olan ücretini almaya hak kazanacağı belirtilmektedir.

2.3.4.2.1.6 İşe Hazırlama Programı

İşyeri iç yönetmeliklerinin işe hazırlama programı başlığı altında; kurum uygulamaları doğrultusunda, yeni işe başlayan personelin işe ve işyerine uyumunu sağlamak amacıyla yürütülen işe hazırlama (oryantasyon) programından ve mahiyetinden bahsedilmektedir. Bu süreç, işin yapısına ve kurum politikalarına bağlı olarak değişiklik gösterebilmekte ve oryantasyon kitabının personele temini, tanıtım sunumu, tanıtım gezisi, diğer çalışanlar ile tanışma ya da bunun dışında 3 ay 6 ay gibi daha uzun süreli oryantasyon ve yetiştirme programı biçiminde düzenlenmektedir.

2.3.4.2.1.7 Kimlik Kartı

İşe yeni başlayan personel için rehber niteliği de taşıyan işyeri iç yönetmeliklerinin bu maddesinde; işe yeni başlayan çalışana, kurum personeli olduğunu gösteren fotoğraflı kimlik kartının verileceği ve bu kartın kullanım alanları belirtilmektedir. Buna ek olarak, herhangi bir nedenle işyeri ile ilişiği kesilen çalışanın personel kimlik kartını iade etme zorunluluğu ile kimlik kartının kullanılamaz hale gelmesi veya kaybı durumunda yapılması gerekenler tanımlanmaktadır.

2.3.4.2.1.8 Eş veya Birinci Derecede Akrabaların İstihdamı

İşyeri iç yönetmeliklerinin bu bölümünde; işletme politikaları dahilinde çalışmakta olan personelin veya işe alınacak adayın, işyerinde çalışan personel ile eş veya birinci derecede akrabalık ilişkisi bulunması veya sonradan oluşması halinde aynı bölümde çalışamayacağı, ast üst ilişkisi içinde olunamayacağı ya da işe alımlarda öncelik verileceği gibi hususlar hükme bağlanmaktadır.