İşbirlikli-Birleştirilmiş Okuma ve Kompozisyon

Öğretmen temel okuma kaynaklarını kullanarak farklı okuma seviyelerinden oluşan öğrencileri ikili olarak eşleştirir. Öğrencilerden biri metni eşine okuyarak metnin nasıl sonuçlanabileceğini ve metin hakkında ne düşündüğünü sorarken, aynı zamanda eşler birlikte metnin ana temasını bulmaya çalışırlar. Öğrenciler bu okuma sırasında okuma becerilerini geliştirirler. Okuma sonrası sınavlara dahil olma zamanının kararını eşler birlikte hazır olunca karar verirler. Okuma sonu yazılan bireysel kompozisyonlardan

alınan puanlar eşlerin notlarına katkı sağlar (Slavin 1995; Cruickshank, 1999 akt. Ekinci, 2007).

Uygulama örneği (AGÖ);

6. Sınıf 6. Ünite 2. Kazanım: “Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nde yasama, yürütme ve yargı güçleri arasındaki ilişkiyi açıklar.”

Öğretmen sınıfı ikili olarak eşleştirir. Konuyla ilgili bir metin hazırlar ve sınıfa dağıtır. Öğrencilerden biri metni eşine okur ve nasıl sonuçlanabileceğini sorar. Aynı zamanda birlikte ana temayı belirlemeye çalışırlar. Hazır olduklarında sınavlara dahil olurlar. Okuma bittikten sonra yazılan kompozisyonlar eşlerin notlarına katkı sağlar.

Öğrenme Galerisi

Biten her ünite veya konu başlığı hakkında, öğrenilenleri gözden geçirmek ve eksiklikleri görmek amacıyla yapılan ön hazırlığı gerektirmeyen bir tekniktir. Öğrenci grupları oluşturulduktan sonra bu gruplardan ne öğrendiklerini bir kağıda listelemeleri istenir. Hazırlanan her liste sınıfta bir köşeye asılır. Tüm öğrencilerden bu listelere göz atıp kendi listelerinde olmayan ama öğrendikleri maddeleri işaretlemeleri istenir. Burada hangi maddenin kaç kişi tarafından öğrenildiğinin tespiti yapılır. Değerlendirme ve pekiştirme amaçlı kullanılır (Gökalp, 2016).

Ön Şiir-Son Şiir

Dersin giriş ve sonuç basamaklarında aynı kavram ve kısa bir cümlenin kullanılarak iki kez akrostiş şiir yazılması gereken bir tekniktir. Tekniğin amacı öğrencilerin ön bilgilerini doğruluğunu kontrol ederek yeni bilgilerin ne kadarının öğrenildiğine bakmaktır. Teknik bireysel veya grup uygulaması içi uygundur. Giriş aşamasında yazılan akrostiş şiirler dikkate alınarak eksik veya yanlış öğrenmelerin tespiti yapılır. Öğrenme süreci bu bilgilere göre düzenlenerek yapılır. Dersin sonunda öğrenciler veya gruplar tekrar aynı kavram için akrostiş şiir yazarlar. Uygulama sonunda öğretmen herkesin şiirlerindeki farklılıkları tespit etmesini ister. Bu teknik sayesinde öğrenciler süreç içindeki değişimlerini fark edebilirler (Keeley, 2008).

Uygulama örneği (AGÖ);

6. Sınıf 6. Ünite 2. Kazanım: “Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nde yasama, yürütme ve yargı güçleri arasındaki ilişkiyi açıklar.”

Ön bilgileri ölçmek için seçilen bir veya daha fazla kavram hakkında akrostiş olacak bir şiir yazılır. Öğretmen bu şiirlerden eksik bilgilerin varlığını öğrenip öğretimi ona göre düzenleyebilir. Ders sonunda ise aynı kavramlar için yeniden bir akrostiş yazdırarak öğrenmeleri kontrol eder.

Örnek Olay İnceleme

Gerçek bir olay veya gerçekleşmesi muhtemel bir olay seçilerek sınıf ortamına getirilir. Burada öğrenciden beklenen durumu anlayıp farklılıkları göz önünde bulundurarak problemi çözmesidir. Örnek olay öğrenciye sunulur ve gerekli açıklamalar yapılır. Kavrama düzeyindeki davranışların kazandırılması beklenen bu teknikte amaç toplum içindeki farklılıklara dikkat çekerek problemlere çözüm üretmektir (Gökalp, 2016).

Örnek olay tekniğinin kullanılmasında aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:

1. Örnek olayda verilen ana problem ve temel ayrıntılar gerçekçi olmalıdır. 2. Problemle alakalı ön bilgiler öğrencilere verilmelidir. (Yazılı metin, film

izletme, sınıfta dramatize etme).

3. Öğretmenin ders öncesi hazırladığı yönlendirici sorular sorulmalı (nedenleri, oluş şekli, sonuçları) ve bu sorular üzerinden tartışma yürütülmelidir.

4. Tartışmanın sonuçları ilke, sonuç ve öneriler şeklinde yazılmalıdır.

5. Ortaya çıkan ilke, sonuç ve önerilerin benzer durumlarda nasıl kullanılacağı konuşulmalıdır (Taşdemir, 2000:151, akt. Şengül, 2006).

Örnek olay inceleme tekniğinin uygulamasında üç yol vardır. İlki örnek olayı öğretmenin hazırlayıp tartışmaya açması, ikincisi örnek olayı öğrencilerin yazıp tartışmaya açması, üçüncüsü ise hazır örnek olay metinlerinin kullanılmasıdır (Aydın, 2011).

Uygulama örneği (AGÖ);

7. Sınıf 3. Ünite 4. Kazanım: “Temel haklardan yerleşme ve seyahat özgürlüğünün kısıtlanması halinde ortaya çıkacak olumsuz durumlara örnekler gösterir.”

Hilal yaz tatilinde babasının işi dolayısıyla ailesiyle birlikte Kuzey Kore’ye gider. Kuzey Kore’yi çok beğenen Hilal burada kendisine bir arkadaş edinir. Arkadaşı Yu Jin ile çok iyi vakit geçiren Hilal, babasına burada kalmak istediğini söyler. Babası Hilal’e ülkelerine dönmek zorunda olduklarını, burada kuralların çok sert olduğunu ve istedikleri gibi burada kalamayacaklarını söyler. Ertesi gün ailesiyle birlikte başka şehirleri görmek için yola çıkan Hilal ve ailesi yolda görevliler tarafından durdurulup izin belgeleri istenir. Hilal orada şehir dışına çıkmak için bir izin kağıdına ihtiyaçları olduğunu öğrenir. Bunu duyunca üzülen Hilal arkadaşı Yu Jin’e onlarla birlikte Türkiye’ye gelip gelemeyeceğini sorar ve orada gezmek için izine ihtiyaçları olmadığını söyler. Yu Jin ise Kuzey Kore vatandaşlarının yurt dışına çıkamadıklarını hatta şehir dışında yaşayan insanların başkente bile gidemeyeceklerini söyler.

1. Siz Hilal’in yerinde olsaydınız orada kalmak ister miydiniz?

2. Hilal orada hangi özgürlüklerin kısıtlandığını görmüştür?

3. Ülkemizde bu özgürlükler kısıtlanabilir mi?

Öykü Oluşturma

Öğretmenin sınıfa getireceği bir resim, olay durumu veya eksik hikayeden öğrenci gruplarının kendi öykülerini oluşturmalarıdır. Oluşturulan öyküler sınıfça değerlendirmeye alınırlar (Uzunöz, 2013).

Uygulama örneği (AGÖ);

5. Sınıf 1. Ünite 4. Kazanım: “Çocuk olarak haklarından yararlanamaya ve bu hakların ihlal edildiği durumlara örnekler verir.”

Resim 2.2. Öykü oluşturma tekniği için kullanılabilecek resim (URL-3, 2019)

Sınıf sayısına göre öğretmenin sayısını belirleyeceği gruplar oluşturularak yukarıda bir örnek olarak verilen resme bakarak buradaki çocuğun hangi haklarının ihlal edildiği ile ilgili bir öykü yazmaları istenir. Yazılan öyküler hakkında sınıfça değerlendirme yapılmaya özen gösterilir.

Özel Ders Grubu

Çok yavaş veya çok hızlı öğrenen öğrenciler için kullanılan bir tekniktir. Gruplar homojen şekilde oluşturulur ve sayıları en çok beş kişidir. Her grupta, gruba soru soracak, dönüt verecek ve grubu yönetecek bir lider öğrenci bulunur. Grupların üzerinde çalışacakları konular geniş kapsamlı olmayan daha dar konulardır. Grup lideri öğrenmenin önündeki engeli ortaya çıkararak öğrenmeyi kolaylaştırıcı bilgi ve becerileri sağlar. Öğrencilerin kendi aralarında soru sormalarına ve yanıtlamalarına olanak tanır (Ün-Açıkgöz, 2004: 159). Bu teknik sayesinde hızlı öğrenen öğrenciler derse odaklanması ve yavaş öğrenen öğrencilerin başarılarının artması sağlanır. Öğrenilmesinde zorluk yaşanan her konu için kullanılabilir.

Pareto Diyagramı

Problemin sebepleri içinden en önemli olan sebebi ayırmak içi kullanılan bir tekniktir. Problemlerin nedenlerini önemli ve önemsiz olarak ayırarak önemsiz olan nedenleri

çıkarıp problemi çözme mantığı içerir. Uygulama için her öğrenciye üç kart verilir. Öğrenciler problem için üç ayrı neden düşünüp kağıtlara yazarlar. Kağıtlar ortak bir havuzda toplanır ve sırayla okunur. Benzer fikirler sınıflandırılır ve tahtada Pareto Diyagramı oluşturulur. Bu diyagram sınıfça tartışılır. Problemin en önemli sebebi belirlenir ve problemin çözüm yoluna gidilir (Gökalp, 2016: 229).

Uygulama örneği (AGÖ);

7. Sınıf 3. Ünite 3. Kazanım: “Örnek incelemeler yoluyla göçün neden ve sonuçlarını tartışır.”

Öğrencilere üçer kağıt verilerek “Göçün nedenleri nelerdir?” diye sorulur. Öğrenciler her kağıda birer cevap yazarak öğretmene verir. Kağıtlar okunarak cevaplar sınıflandırılır ve diyagram oluşturularak göçün en önemli sebebi bulunur.

Şekil 2.28. Pareto diyagramı örneği

Oluşan bu diyagrama bakarak nedenleri fark edilebilir. Nedenler hakkında çözüm önerileri üretilebilir.

Pazar Yeri

Öğrencilerin birbirlerini tanımalarını ve görüşlerini paylaşmalarını sağlar. Uygulamada öğrencilere birer kâğıt verilir ve bu kağıda eğer tanışma etkinliği ise kendileri ile ilgili şeyler yazmaları değilse belirlenen konu ile ilgili görüş, merak ettikleri soruları veya eklemek istedikleri gibi şeyleri yazıp üstlerine yapıştırırlar. Ortada toplanan tüm öğrenciler gezerken birbirlerinin üzerindeki kağıtları okumaları istenir. Belirlenen süre sonunda öğrencilerin istedikleri arkadaşlarıyla üzerlerindeki kağıtlarını değiştirmeleri beklenir. Kağıt değişimi mümkün olduğunca çok olmalıdır. Süre sonunda tüm sınıf değerlendirme için toplanır ve üzerlerindeki değişimler hakkında konuşulur (Gökalp, 2016).

Uygulama örneği (AGÖ);

6. Sınıf 4. Ünite 1. Kazanım: “Sosyal bilimlerdeki çalışma ve bulgulardan hareketle sosyal bilimlerin toplum hayatına etkisine örnekler verir.”

Öğrenciler Sosyal Bilgiler, Sosyal bilimler ve günlük yaşam başlıkları hakkında kağıtlarına yazılarını asarak üzerlerine asarlar. Öğrenciler sınıfta serbest dolanıp herkesin kağıdını okumalı. Öğrenciler beğendikleri kağıtları değiştirmelidirler. Değişim bittikten sonra herkes kağıdını neden değiştirdiğini açıklamalıdır.