İş Sağlığı ve Güvenliğinde Tarafların İdari Sorumlulukları

İş sağlığı ve güvenliğinde tarafların idari sorumlulukları; işçi ve işverenin sorumlulukları, içki veya uyuşturucu madde kullanma yasağı, sorumluluklarını yerine getirmeyen işçilerin karşılaşabilecekleri idari yaptırımlar, şeklinde düzenlenmiştir.

1.4.3.1. İşverenin İdari Sorumlulukları

İdari sorumluluk kapsamında işin durdurulması ya da işin kapatılması (İş K. Md.79/1), bazı durumlarda idari para cezası (İş K. Md.105) söz konusu olabilmektedir.

İşin durdurulması veya İşyerinin Kapatılması

İşin durdurulması veya işyerinin kapatılması aşağıdaki sebeplerden dolayı olmaktadır (İş Kanunu Md.79/1):

 İşyerinin tesis ya da tertiplerinde,  Çalışma yöntem ve şekillerinde,  Makine ve teçhizatlarında,

 İşçilerin yaşamı için risk oluşturan bir durumun tespitinde, işin durdurulması veya işyerinin kapatılması söz konusu olabilir.

İşin durdurulması veya işyerinin kapatılmasına, iş sağlığı ve güvenliği bakımından denetlemeye yetkili iki müfettiş, bir işçi ve bir işveren temsilcisi ile bölge müdüründen oluşan bir komisyon tarafından karar verilir. Komisyon mevcut tehlikenin niteliğine göre, işyerinin durmasına veyahut kapatılmasını karara bağlar. İşveren bu karara itiraz edebilme hakkına sahip ve altı iş günü içerisinde itiraz edebilir. Yapılan itiraz işin durdurulmasını veya kapatılmasını engelleyemez. Yapılan itiraz nedeniyle mahkeme, itirazı altı iş günü içinde görüşür ve karar verir, verilen kararlar kesindir.

Durdurma veya kapatma halinde işveren işçilerin çalışmaksızın ücretlerini ödemek yahut ücretlerinde bir eksiklik yaşanmaması kaydıyla meslek ya da vasıf durumlarına göre başka bir işte çalıştırmak zorundadır (Uşan, 2010:26).

İdari Para Cezası

İdari para cezaları İş Kanunu madde 105’te aşağıdaki gibi düzenlenmiştir;

 İlgili kanunun 78’inci maddesine göre yönetmelikteki hükümlere uymayan işverenin alınmayan her İSG önlemi için 250 TL, ceza kesilir ve sonraki aylarda önlem alınmaması durumunda bu devam eder.

 İlgili kanunun 86’ncı maddesi uyarınca işçilere rapor almayan işveren veya vekiline ve 87. maddeleri uyarınca da çocuklara alınmayan her doktor raporu için gene işveren veya vekiline her rapor için 250 TL para cezası kesilir.

 Yine ilgili Kanunun 80. maddesi ki bu madde çalışmamızı en çok ilgilendiren maddesi; iş sağlığı ve güvenliği kurullarının kurulması ve çalıştırılması ile ilgili hükümlere aykırı davranan, iş sağlığı ve güvenliği kurularınca alınan kararları uygulamayan işverenlere 1250 TL idari para cezası kesilir (Bkz. Ek-7, Md.105).

1.4.3.2. Çalışanın İdari Sorumlulukları

İSG’de çalışanın idari sorumlulukları; işyerinde belirlenen talimatlara uymadığı takdirde karşılaşabileceği idari yaptırımları ve İSG kurallarına uygun davranmayan personele uygulayacak idari yaptırımlar olarak sıralayabilir. Bu yaptırımları iki farklı şekilde ele alabiliriz. Birincisi, içki veya uyuşturucu madde kullanımından doğan idari sorumluluk, ikincisi; işveren tarafından sorumluluk yüklenilen personelin sorumluluğunu yerine getirmeme durumunda karşılaşabileceği idari sorumluluk olarak belirlenmiştir. Aşağıda bu iki maddeye değinilmiştir.

1.4.3.2.1. İçki veya Uyuşturucu Madde Kullanma Yasağı

İşyerine sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasaktır. İşveren; işyeri eklentilerinden sayılan kısımlarda ne gibi hallerde hangi zamanda ve hangi şartlarla alkollü içki içilebileceğini belirleme yetkisine sahiptir (Argun, 2013).

İşçilerin işyerine uyuşturucu madde ve alkollü gelmesi yasaktır. Bu hüküm 4857 sayılı İş Kanununun 84. maddesinde düzenlenmiştir; bu kanun maddesine göre işçi, işveren tarafından belirlenen alanlarda ve hallerde belirli bir zamanda işyerinin eklentisi olan bir yerde alkollü içki kullanma izni verebilir. Bu durumlar dışında içki kullanan

işçiye yasaların koyduğu kurallar çerçevesinde idari para cezasına çarptırılır ve işveren işçinin iş akdini fes etme hakkına sahip olabilmektedir.

Sağlık kurumlarında ise bu durum çok farklıdır. Sağlık kurumlarında hiçbir koşul ve durumda sağlık personeli, alkol kullanma iznine tabi tutulamaz. Hastanelerde alkollü içki kullanımı hastaların aleyhine bir durum oluşturacağı ve çoğu zaman hayati önem arz eden durumların söz konusu olduğu bir kurum olmasından kaynaklı kesinlikle alkollü içki kullanımı yasaklanmıştır.

1.4.3.2.2. Sorumluluklarını Yerine Getirmeyen İşçilere İdari Yaptırımlar

Sorumluluklarını yerine getirmeyen işçilerin karşılaşabilecekleri idari yaptırımlar aşağıda belirtilmiştir (Argun, 2013:7);

 İş sözleşmesinde ve işyeri iç yönetmeliğinde dayanağı bulunmak koşuluyla işçilere disiplin cezası verilebilmektedir.

 İşçinin borçlarından biri olan özen borcuna aykırılık durumunda BK 321/ 2 hükümlerince işverene tazminat ödemek durumunda kalabilir.

 Sorumluluğunu yerine getirmeyen işçiyi İş Kan. Md.25/2’ye göre ahlak ve iyi niyete uymayan haller nedeniyle iş sözleşmesi haklı nedenle derhal feshedilebilir.

Sorumluluklarını yerine getirmeyen işçilerin karşılaşabilecekleri idari yaptırımlar ile ilgili idari mahkemelerde, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın bu konuyla ilgili kararlarına göre işyerinde sorumluluğunu yerine getirmeyen çalışanın karşılaşabileceği idari yaptırımlar şöyledir (Argun, 2013:8);

 Çalışma ortamında yanıcı ve alevlenecek madde olan bir durumda, arkadaşının yanında sigara yakarak onun yaralanmasına neden olan işçinin bu davranışı iş akdinin derhal fesih nedeni olabilir.

 Bir işyerinde çalışan personelin iş güvenliğini tehlikeye sokmuş olması bile işveren tarafından haklı nedenle feshine karar çıkarabilmektedir. Yani bir çalışanın işyerinde illaki bir arar getirmesine gerek kalmadan işverene haklı nedenle fesih hakkını doğurabilmektedir.

 İşçinin davranışı kendi sağlığına ve güvenliğine zarar verecek nitelikte ise, haklı nedenle fesih hakkını yol açacağını kabul etmektedir. Yargıtay işçinin toz maskesi kullanmayı reddetmesini haklı feshi nedeni saymıştır.

İKİNCİ BÖLÜM

2. SAĞLIK KURUMLARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ