Hikâyelerde Kullanılan Ana Temalar

Öğretmen adayları tarafından oluşturulan hikâyeler genel olarak hedef kitleye belirli bir değeri kazandırma veya toplumsal olay ve toplum içindeki yaşantılara uyum sağlamalarına yönelik yazılmıştır. Ancak bununla birlikte çocuklara okumayı sevdirmek ve okuma alışkanlığı kazanmalarına yardımcı olmak amacıyla yazılan hikâyeler de bulunmaktadır.

Öğretmen adaylarının yazdıkları hikâyelerde geçen ana temalar Tablo 29.’daki gibi dağılmıştır.

Tablo 29. Hikâyelerde geçen ana temalar

Öğretmen adayları bu ana temaların sadece birini veya birden fazlasını içerebilen hikâyeler yazmışlardır. Sadece ana tema içeren hikâyelerin ya da ana temalar içerisinde alt temalar içeren hikâyeler yazılmıştır. Kullanılan ana veya alt temalar için hikâye örnekleri verilmiştir. Verilen örneklerin dil ve anlatı, kompozisyon ve hikâye içyapı özellikleri bakımından iyi örnekler olmasına dikkat edilmiştir.

Tablo 30. Sevgi ana teması için kullanılan alt temalar

Ana tema (Sevgi) (f)

Ülke sevgisi 4

Canlıları sevmek 2

Doğayı sevmek 2

Atatürk sevgisi 2

Tema altında dört alt tema bulunmaktadır. Bunlar doğayı sevmek, canlıları sevmek, ülke sevgisi ve Atatürk sevgisidir. Aşağıdaki örneklerde Atatürk sevgisi ve doğayı sevmekle ilgili örnekler verilmiştir.

Ana tema: Sevgi

Alt tema: Atatürk sevgisi

“Öğretmeni Ayşe’ye niçin ağladığını sorduğunda:- Sadece bize yardım eden bir kişi için bile ağlanırken; bize bu vatanı veren ve uğrunda çalışan Atatürk için ağlamayayım mı? Bu sefer sınıftaki tüm öğrenciler ağlamaya başlarlar. Öğretmen ise sadece susar. Ders çoktan işlenmişti.”

Ana tema: Sevgi

Alt tema: Doğayı sevmek

“Ali o gün pikniğe gittiğinde etrafındaki ağaçlara, çiçeklere baktı. Gökyüzü masmaviydi, güneş ışıldıyordu. Çimenlerin üzerindeki çiçeklerden kokular yayılıyordu. Ağaçlardaki yapraklar esen rüzgârla kıpırdıyordu. Ali burada olmayı bilgisayarı ile vakit geçirmeye tercih ediyordu. Çünkü böylesi güzellikler ve temiz hava ancak doğada vardı.”

Tablo 31.Toplum hayatı ana teması için kullanılan alt temalar

Ana tema (Toplum hayatı) (f)

Trafik kurallarına uyma 3

Toplumsal kurallara uymak 2

Yaşlılara saygı duyma 1

Sınıf içi davranışlar 1

Tema altında dört alt tema bulunmaktadır. Bunlar, Toplumsal kurallara uymak, trafik kurallarına uyma, yaşlılara saygı duyma ve sınıf içi davranışlardır. Aşağıdaki örneklerde sınıf içi davranışlar ve toplumsal kurallara uymak alt temaları bulunmaktadır.

Ana tema: Toplum hayatı

Alt tema: Toplumsal kurallara uymak

“Bülent trafik kurallarına hiç dikkat etmiyor, hareket halindeki otomobillerin arasından geçmeyi bir oyun sanıyordu. Bir gün yine böyle yaparken hızla gelen bir motosiklet Bülent’e çarptı. Hastanede gözünü açan Bülent’e neyse ki bir şey olmamıştı. Korkan arkadaşları ve öğretmeni de hastanede onu ziyarete gelmişlerdi. Öğretmeni ona:”-Bak Bülent trafik kuralları bizim güvenliğimizi ve rahat hareket edebilmemizi sağlar. Bu yüzden hepimiz uymalıyız. ”dedi. Bülent öğretmenine kurallara uyacağına söz verdi.”

Ana tema: Toplum hayatı Alt tema: Sınıf içi davranışlar

“Ozan ile Güven bir gün matematik sınavına girerler. Ozan silgisini evde unutmuştur ve sınavda Güven’den silgisini ister. Güven ise öğretmenine “-Öğretmenim Ozan benden kopya çekiyor. ”der. Çok kızan öğretmenleri Ozan’ı sınavdan çıkarır. Ozan ağlayarak evine gider. Ertesi gün resim dersinde Güven boyalarını getirmeyi unutmuştur. Ancak dün yaptıkları yüzünden Ozan’dan boyalarını isteyemez. Ama Ozan “Güven istersen boyaları

Tablo 32. İletişim ana teması içindeki alt temalar

Ana tema (İletişim) (f)

Dostluk 3

Kişiler arası iletişim 2

Yardımseverlik 2

Paylaşma 1

Fedakârlık 1

Tema altında dört alt tema bulunmaktadır. Bunlar, kişiler arası iletişim, dostluk, yardımseverlik, paylaşma ve fedakârlıktır.

Ana tema: İletişim Alt tema: Paylaşma

“Bir okul sabahı yine servisi beklerlerken Ayşe beslenme çantasını evde unuttuğunu fark etti. Tekrar eve dönüp alması gerekiyordu. Ancak alırsa servisi kaçıracak almazsa da okulda öğle yemeği yiyemeyecekti. Neyse ki babam harçlık verdi onunla alırım diye düşündü. Arkadaşları İbrahim ve Mert ile servise binip okula gitti. Birkaç ders sonra öğle vakti gelmişti. Kantin sırasına girdi. Ama parasını düşürmüştü. Endişelenmişti. Ne yapacaktı şimdi? İbrahim ve Mert Ayşe’deki endişenin nedenini öğrendiklerinde onunla beslenmelerini paylaştılar. Ayşe ise böyle dostları olduğu için çok mutlu olmuştu.”

Ana tema: İletişim

Alt tema: Kişiler arası iletişim

“Küçük kız kenarda duran yaşlı balıkçıya niçin öyle üzgün olduğunu sordu.

Adam da ona: -Ben burada yeniyim kızım. Müşteriler de çarşı da beni pek sevmiyor.

-İyi ama neden? Ne yaptın ki onlara?

-Bir şey değil kızım. Dürüst olanlar pek sevilmiyor.

Küçük kız eve gittiğinde babasına durumu anlattı. Balıkçı küçük kızın babasına durumu anlattı. Babası ise o akşam gidip balıkçı ile konuştu. Balıkçı ise ona hikâyesini anlattı.

Babası kendisi de balık tuttuğu için balıkçının dürüstlüğünü anladı. Ertesi gün onu esnafa tanıttı. Ve satışta ona yardım etti. Ve onu en sevilen balıkçı haline getirdi.”

Tablo 33. Sorumluluk ana teması alt temaları

Ana tema (Sorumluluk) (f)

Sağlığını korumak 3

Kurallara uyma 2

Düzenli olmak 2

Evcil hayvanların sorumluluğu 2

Çalışmanın önemi 2

Zamanı etkin kullanabilmek 2

Tema altında altı alt tema bulunmaktadır. Bunlar, sağlığını korumak, kurallara uyma, düzenli olmak, evcil hayvanların sorumluluğu, çalışmanın önemi ve zamanı etkin kullanabilmektir. Aşağıdaki örneklerde zamanı etkin kullanabilme ve çalışmanın önemi alt temalarını içeren hikâye örnekleri bulunmaktadır.

Ana tema: Sorumluluk

Alt tema: Zamanı etkin kullanabilme

“Aslı o akşam okuldan eve geldiğinde çok yorgundu. Annesinin bütün uyarılarına rağmen ödevini yapmadı. Uyuyakalan Aslı ertesi sabah da oyun oynamış sonraki günde hasta olduğu için ödevlerini yapamamıştı. Ertesi gün okul vardı ve huzursuz olan Aslı’ya annesi :”-Bak Aslı eğer işlerimizi yerinde ve zamanında yaparsak şimdi senin gibi sıkıntıya düşmeyiz. Bu yüzden yeri ve zamanı iyi değerlendirmeliyiz.” Aslı annesine hak vermişti.

Bundan böyle işlerini zamanında yapacaktı.”

Ana tema: Sorumluluk Alt tema: Çalışmanın önemi

“Günlerden bir gün Emek dede, torunlarına öğüt verirken: “-Yavrularım!” dedi. ”Vakti zamanında iki kişi vardı. Biri çok zengindi. Ve hep hazır parasını harcardı, hiç çalışmazdı.

Diğeri ise yoksuldu ama çalışmayı çok severdi. Ailesi için hep çalışırdı. Günlerden bir gün kasabada bir felaket oldu. Zengin olanın hiçbir şeyi kalmamıştı. Ancak fakir olan o olaydan sonra çok çalıştı. Ve geçinebileceği kadar para kazandı. Zengin olan ise çalışmayı bilemediği için bir daha asla eski servetini kazanamadı, aynı zamanda geçinemedi. Siz siz olun hep çalışın. ”dedi.”

Tablo 34. Okuma kültürü alt temaları

Ana tema (Okuma Kültürü) (f)

Kitap okuma alışkanlığı 3

Yaşamda ihtiyaç duyulabilecek bilgileri

öğrenme 2

Kitapları kaynak olarak kullanmak 2

Tema altında üç alt tema bulunmaktadır. Bunlar,kitap okuma alışkanlığı, yaşamda ihtiyaç duyulabilecek bilgileri öğrenme ve kitapları kaynak olarak kullanmaktır.

Ana tema: Okuma Kültürü

Alt tema: Yaşamda ihtiyaç duyulabilecek bilgileri öğrenme

“Annesi Ali’ye üzerinde bir şeyler yazan bir kağıt uzattı ve :”-buna adres derler Ali.

İstediğimiz herhangi bir yeri bu şekilde bulabiliriz.” Dedi. Ali ise:”- Ama anne ben okuma bilmiyorum ki! Hemen okula gitmek istiyorum. ”dedi. Annesi ona gülümsedi. Ali okuma ve yazmanın ne kadar önemli olduğunu fark etmişti ve okula gitmek için sabırsızlanıyordu.”

Tablo 35. Kişisel Gelişim ana temasının alt temaları

Ana tema (Kişisel Gelişim) (f)

Karar Verme 3

Dürüstlük 3

Tema altında iki alt tema bulunmaktadır. Bunlar, karar verme ve dürüstlüktür. Aşağıdaki örneklerde dürüstlük alt temasına ait iki örnek verilmiştir.

Ana tema: Kişisel Gelişim Alt tema: Dürüstlük

“Deniz yere düşmüş cüzdanı arkadaşına gösterdi. Arkadaşı Ege ona sevinçle baktı.

Cüzdandaki paralar ile çok şeker ve çikolata alabilirlerdi. Ege o gece rüyasında yaşlı bir kadının buldukları cüzdan yüzünden zor durumda kaldığını gördü. Sabah olunca hemen babasından yardım istedi. Cüzdanı karakola teslim ettiler. Cüzdan gerçekten yaşlı bir kadına aitti. Ve çok zor durumda kalmıştı. Çocuklara cüzdanını getirdikleri için teşekkür etti. Onun mutluluğunu gören çocuklar da mutlu oldular.”

Ana tema: Kişisel Gelişim Alt tema: Dürüstlük

“Uzak diyarlarda bir kral varmış Bir de yaşlı bir annesi varmış. Annesi oğlunu evlendirmek istiyormuş fakat kimselere güvenmiyormuş. Saraya kızlar çağırmış. Ve hepsine birer saksı ve birer gül tohumu vermiş. Ve bu tohumdan gül yetiştirebilen kişi, oğlumla evlenecek demiş. Ancak bu çok zormuş çünkü gül tohumları sahteymiş. Ancak kızlar biri hariç diğerlerinin hepsi farklı tohumlar ekip farklı güller yetiştirmişler. Kralın annesi farklı tohum ektiğimizi nasıl olsa anlayamaz diye düşünmüşler. Kızlardan sadece biri boş saksı ile gelmiş. Kralın annesi dürüstlüğünden dolayı o kızı seçmiş ve kız ülkenin kraliçesi olmuş.”

Tablo 36. Kavram ve Çağrışımlar ana temasını alt temaları Ana tema (Kavram ve Çağrışımlar) (f)

Doğayı tanıma 2

Deniz canlıları 2

Sayı kavramı 1

Yeni şeyler keşfetme 1

Tema altında dört alt tema bulunmaktadır. Bunlar, doğayı tanıma, yeni şeyler keşfetme, sayı kavramı, deniz canlılarıdır. Aşağıda verilen örneklerde doğayı tanıma ve yeni şeyler keşfetme alt temaları bulunmaktadır.

Ana tema: Kavram ve Çağrışımlar Alt tema: Doğayı tanıma

“Efe o akşam uyuduğunda bugün hayal ettiği şeyleri düşünüyormuş. Eğer hayvanlar ve bitkiler olmasaymış, hayat kim bilir ne kadar da zor olurmuş. Bundan sonra da hayvanların ve bitkilerin dili olmadığını düşünüp onlara zarar geldiğinde bunu diğer insanlara söylemesi gerektiğini doğayı hep korumaya karar vermiş.”

Ana tema: Kavram ve Çağrışımlar Alt tema: Yeni şeyler keşfetme

“İpek ailesiyle pikniğe gitmişti. Orada arkadaşları ile ip atlayacaklardı. Ancak hava rüzgârlı olduğu için ip atlayamamışlardı. Babası üzülen İpek’i yanına çağırdı. Ve ona renkli bir şeyi gösterdi. Bu nesne rüzgârda çok yükseklere çıkıyordu. Babasına bu şeyin ne olduğunu sorduğunda babası “Buna uçurtma derler. Rüzgâr ile gökyüzünde yukarı çıkar.”

dedi. İpek bu yeni oyuncağı keşfettiği için mutluydu. Neşeyle uçurtma uçurmaya başladı.”