Hammadde Bazında Su İsteğine Göre Biyoetanol Verimi

Artan nüfusa bağlı olarak su talebi gün geçtikçe artmaktadır. Bu nedenle su kaynakları yönetimi giderek önem kazanmaktadır. Tüm dünyada ve Türkiye’de su

136 kaynaklarının en fazla kullanıldığı sektör tarımdır. Buna göre su kaynakları yönetiminde başarı sağlanması tarımda suyun etkin yönetimine bağlıdır. Sulama suyunun doğru bir biçimde yönetilebilmesi, sulu tarım uygulanan alanlarda arazi toplulaştırması, sulama ve drenaj gibi tarımsal alt yapı tesislerinin inşa edilmesi ve bu sistemlerinin doğru bir biçimde işletilmesi ile mümkündür.

Tablo 42’de DSİ’nin 2015 yılı verilerine göre Türkiye’de sulama alanlarının kullanım yüzdesi verilmiştir. Bu veriler doğrultusunda sulama alanlarının %1,9’u şeker pancarı üretimine, %26’sı mısır üretimine, %13,5 hububat üretimine ayrılmıştır.

Tablo 42. DSİ Sulama alanlarında bitki deseni (%)

Mısır 26

Hububat 13,5

Şeker Pancarı 1,9

Kaynak: PANKOBİRLİK, 2018 s:16

Orta Anadolu koşullarında bitkilerin sezonluk toplam su ihtiyacını tespit etmeye yönelik bilimsel bir çalışma yapılmıştır.*²⁵³ Tablo 43’de gösterildiği üzere Orta Anadolu koşullarında buğday, şeker pancarı ve mısırın mevsimlik su tüketimleri karşılaştırıldığında üretim sezonunda buğdayın 411 mm, mısırın 641mm ve şeker pancarının da 720 mm su tüketimleri bulunmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken şeker pancarı yetişme süresinin mısıra göre daha uzun oluşu ve su tüketimine temel teşkil eden rakamların toprak yüzeyinden buharlaşma değerlerini içermesidir. Yalnız şeker pancarı mısıra göre 1 ay daha erken ekilmektedir aynı tarlaya mısır ekilecek olsa idi tarla 1 ay daha boş kalacak ve bu süre içinde de topraktan buharlaşma yine olabilecektir. İklim koşulları gereği Orta Anadolu’da mısır nisan ayının başlarında ekilememektedir. Eğer bu süredeki su kayıplarının bitki su tüketimine eklenmesi durumunda mısırın su tüketimi ile şekeri pancarı su tüketimi aynı olması muhtemeldir.²⁵⁴

*Ankara Ü. Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Şubat 2007

254 PANKOBİRLİK, 2018 s:17

137 Ayrıca dikkat edilmesi gereken bir konuda şeker pancarında aşırı sulamanın şeker pancarı verimini artırmasına rağmen kalite ve şeker oranını düşürmesidir.²⁵⁵ Bu doğrultuda biyoetanol üretimi için esas gereken pancarın içeriğindeki şeker (polar) oranıdır. Üreticiler özellikle pancarın hasadına yakın bir zamanda normal şartlar altında pancar gelişimini tamamlamış olmasına rağmen kilo basması için gerektiğinden fazla miktarda sulama yapabilmektedirler. Bu konuyla alakalı çiftçilerimizin bilgilendirilerek daha az su tüketimi için, teşvik edilmesi ve modern sulama yöntemlerini kullanması sağlanmalıdır.

Tablo 43’te bitkilerin Orta Anadolu koşullarında sezonluk su ihtiyacına göre birim alandan elde edilen biyoetanol verimi ile bir hesaplama yapılmıştır. Buna göre bir

Tablo 43. Bitkilerin Sezonluk Toplam Su İhtiyacına Göre Biyoetanol Verimi

Buğday (Sulu)*** Şeker Pancarı**** Mısır (Sulu)*****

* Biyoetanol Verimi (lt/dekar) Türkiye’de 2018 yılı ilgili ürünlerin alan verimleri baz alınarak hesaplanmıştır. (bknz: Tablo 34.)

** Bitkilerin sezonluk toplam su ihtiyacı; Kaynak: PANKOBİRLİK, 2018, s:17

***Buğdayın 2018 yılı alan verimi 401 kg/dekar olarak baz alınmıştır. Kaynak: TŞFAŞ, 2019b s:41

**** Şeker pancarının 2018 yılı alan verimi 6.345 kg/dekar olarak baz alınmıştır.

Kaynak: TŞFAŞ, 2019b s:41

***** Mısırın 2018 yılı alan verimi 1.220 kg/dekar olarak baz alınmıştır. Kaynak: TŞFAŞ, 2019b s:41

Şeker pancarı yetiştiriciliğinde her ne kadar mısır ve buğdaya göre birim alanda daha fazla su ihtiyacı olsa da, çağımızda modern tarım uygulamaları ile bitkiler daha az su tüketilerek yetiştirilebilmektedir. İsrail’de ortalama olarak yıllık 200 mm’den daha az yağış alan bölgelerde aslında kurak iklim bitkisi olmayan şeker pancarı, pamuk vb.

bitkiler modern tarım uygulamaları sayesinde rahatlıkla yetiştirilebilmektedirler. Bu

255 TGDF “Türkiye’de İklim Değişikliği ve Tarımda Sürdürebilirlilik” s:89

138 doğrultuda Türkiye’de modern tarım tekniklerinin daha fazla kullanılması önem arz etmektedir.

Kuraklık konusu değişik bakış açılarına göre, farklı olarak tanımlansa da genel olarak su ve yağış kıtlığı demektir. Türkiye’nin büyük bölümü kuraklık kuşağında yer almakta ve bazı yıllar ise kuraklığı yaşamaktadır. Kurak bölgelerde toprak yapısında da birtakım değişiklikler meydana gelmektedir. Yağış toprağı aşağı doğru yıkarken, kuraklıkta buharlaşma yağış miktarından fazla olduğunda bu kez ters yönlü bir hareket meydana gelmektedir. Yukarı hareket eden buhar yanında alt katmanlardan getirdiği tuzları yukarıya taşır. Kurak bölgelerde ki topraklarda görülen salinizasyon (tuzlaşma) sıcaklık, toprak yapısı ve gerçekleşen yağış miktarına balı olarak değişik şekil ve derecelerde olmaktadır.²⁵⁶

Dünyada genel bekleyiş olarak kabul gören yaşanacak olan iklim değişikliği yüzünden muhtemel olarak yaşanacak su sıkıntısı ve kuraklık yüzünden gıda güvencesini sağlamak adına tarımsal üretimde gerekli tedbirlerin alınmasının önemi ortadadır. Suyu mümkün olduğunca tasarruflu kullanacak tarım teknikleri geliştirerek bazı yıllar yaşanan ve ileriki zamanlarda da yaşanabilecek kuraklık neticesinde oluşabilecek salinizasyon sonucu kuraklık ve tuzluluğa karşı dayanıklı bitki türlerinin bulunup yetiştirilmesi önem arz etmektedir.²⁵⁷

Tablo 44’te bitkilerin tuza dayanıklılıkları verilmiştir. Görüldüğü üzere şeker pancarı tuza dayanıklı iken, şeker kamışı yarı hassas buğday yarı dayanıklı ve mısır ise yarı hassastır. Durum itibariye şeker pancarı rakip ürünlerle kıyaslandığında toprak isteği bakımından çok seçici olmamakla beraber muhtemel kuraklık sonucunda oluşabilecek toprak tuzluluğuna karşı rakip ürünlerine kıyasla daha avantajlı olmaktadır.

256 Nihat Uluocak “Kuraklık ve Kurak Bölgelerin Özellikleri” İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri B, Cilt XXIV, Sayı II, 1974, s:135, 136, 139, 146, 147

257 Hami Alpas, Yurdakul Saçlı, Taylan Kıymaz, “İklim Değişikliğinin Tarımsal Üretim ve Gıda Fiyatları Üzerine Etkileri” İzzet Arı, İklim Değişikliği ve Kalkınma, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı 2018 s:101

139

Tablo 44. Şeker Pancarı, Şeker Kamışı, Buğday ve Mısırın Tuza dayanıklılıkları

Bitki Sınır değeri (EC0) ds/m Sınıflama

Şeker Pancarı 7,0 Dayanıklı

Şeker Kamışı 1,7 Yarı Hassas

Buğday 6,0 Yarı Dayanıklı

Mısır 1,7 Yarı Hassas

Kaynak: PANKOBİRLİK, 2018 s:21

Ayrıca şeker pancarı borlu topraklara karşı dayanıklı iken buğday ve mısır yarı dayanıklıdır. Mısır tane ve sap verimi sonucunda şeker pancarına göre 2,1 kat daha fazla azot, 2,04 kat daha fazla fosfor ve %28 civarında daha fazla potasyumu topraktan alır. Bitkilerin verimleri ile topraktan aldıkları NPK miktarı ile kimyasal gübreleme arasında bir ilişki vardır. Mesela Konya’da çiftçiler mısır için dekara 30-40 kg arasında kimyasal azot gübresi kullanırken, şeker pancarı için 16-25 kg arasında azot gübresi kullanmaktadırlar. Potasyum ve Fosfor gübresi kullanımı da benzer şekilde gerçekleşmektedir. Durum itibariyle fazla gübre kullanımının topraklara ve çevreye verebileceği zararların göz ardı edilmemesi gerekir. Bu bakımdan şeker pancarı mısıra göre daha çevreci bir bitki olmaktadır.²⁵⁸