Halkla ilişkilerin ilişkide olduğu bir çok alan söz konusudur. Bu alanların başlıcaları reklam, pazarlama, propaganda ve iletişimdir. Halkla ilişkilerin bu alanlarla olan ilişkisini şu şekilde değerlendirebiliriz:
4.1. Reklam ve Halkla İlişkiler
Reklamın pek çok tanımı bulunmaktadır. Bunlardan biri, reklam “belirli bir kaynak tarafından malların, hizmetlerin veya düşüncelerin para karşılığında iletişim araçları vasıtasıyla tarif edilerek duyulması” şeklinde tanımlanmaktadır (Okay, 2001:35).
Reklamcılar Enstitüsü’nün yaptığı tanıma göre, reklamcılık; “satılmak istenen bir ürünle ile ilgili olabilecek en ikna edici mesajı doğru insanlara olabilecek en ucuz şekilde sunmaktır” (Theaker, 2006:25). Reklam; bir ürünün ya da bir hizmetin tanıtımı ve satışını amaçlamaktadır. Halkla ilişkiler ise; hizmet ya da ürünü değil bunları üreten resmi ya da özel kuruluşların tanıtımını amaçlar. Kısaca reklamcılık ürün ya da hizmet için olumlu imaj sağlamaya çalışırken, halkla ilişkiler bunu kuruluş için yapmaya çalışmaktadır.
Halkla ilişkiler ve reklam arasındaki farkları genel olarak değerlendirdiğimizde; Reklam kısa sürede sonuç almaya yönelik bir tanıtım etkinliğidir. Halkla ilişkiler ise; uzun süreli bir tanıtım etkinliğidir. Reklam, iletişim araçlarında yer veya zaman satın alarak yapılan bir çalışmadır. Yayın garantisi vardır. Halkla ilişkiler ise; haber niteliği taşıyan etkinlikleri ücretsiz yayınlatma çabasıdır.
Reklam çalışmasının sonuçları kısa sürede alınırken, halkla ilişkilerde bu süre uzamaktadır. Kuruluş bünyesinde reklamcılık pazarlama biriminin sorumluluğundadır. Halkla ilişkiler birimi ise üst yönetimle ilişkili ve bağımsızdır. Reklam etkinliğinin hedef kitlesi sınırlıdır. Halkla ilişkiler ise geniş kitleler için stratejiler üretmektedir.
4.2. Pazarlama ve Halkla İlişkiler
Halkla ilişkiler ile karıştırılan bir terim de pazarlamadır. Bunun nedeni de halkla ilişkilerin pazarlama karması olan ürün, yer, fiyat ve promosyonun önemli bir
parçası olarak kabul edilmesindendir. Ürün ve hizmetlerin pazarlanmasında kullanılan araçlardan bir tanesi de halkla ilişkilerdir.
Pazarlama Enstitüsü’nün tanımına göre pazarlama, tüketicinin ihtiyaçlarını olabildiğince kârlı bir şekilde tanımlamak, tahmin ve tatmin etmekten sorumlu olan idari bir süreçtir. Pazarlama kavramının temelinde insan ihtiyaçları ve istekleri vardır. İnsanlar neye ihtiyaç duyar ve arzu ederlerse bu talebe dönüşmektedir. Pazarlamacılar talepleri karşılamak için ürün ve hizmet sunmaktadırlar. Tüketiciler de bu ürün ve hizmetlerin arasından kendisine en fazla kullanımı, değeri ve memnuniyeti sağlayan ürün ve hizmeti seçerler. Pazarlamacılar ürün veya hizmeti bir değer karşılığında tüketiciye sunmaktadırlar (Okay, 2002:53).
Pazarlamada, tüketicilerin ihtiyaç duydukları türde ürünlerin üretilmesi ve satılması söz konusudur. Halkla ilişkilerde ise; bir satış ya da pazarın ihtiyaç duyduğu türde bir mal üretimi söz konusu değildir. Özellikle kâr amacı taşımayan resmi kuruluşlar veya küçük ölçekli kuruluşlar için aynı anlamı taşımaktadırlar. Büyük işletmelerin örgüt yapısından ayrı olarak yer alan pazarlama birimleri şirketlerin amaçları doğrultusunda hedef pazarlar oluşturmak için yapılan inceleme, planlama, uygulama ve denetim etkinliklerini sürdürmektedirler (Bıçakçı, 1998:128).
4.3. Propaganda ve Halkla İlişkiler
“Propaganda; duygusal sözcükler kullanarak ve bir şeyi bir çok kez tekrar ederek, kamuda veya bir kısım halk üzerinde belli davranışların özendirilmesini sağlayan örgütlenmiş bir çaba” (Ertekin, 2000:35) olarak tanımlanmaktadır. Bu açıdan bakıldığında propaganda; tek yönlüdür ve amaç sadece hedef kitleyi etkilemektir. Halkla ilişkilerde ise amaç; doğru bilgiyi en uygun araçlarla vermek ve tartışmaya açmaktır.
Halkla ilişkiler ve propaganda aynı kitle iletişim araçlarını kullanarak kamuoyu oluşturmaya çalışmaktadırlar. Halkla ilişkilerde kaynak, iletişimin etkileşimli olmasını gözeterek mesajını kitlelere benimsetmeye çalışmaktadır. Propaganda ise;
semboller, söz, hareket, jest, resim, müzik ve diğer araçlar yardımı ile kişilerin düşünce, davranış, tutum, amaç, değer ve tavırlarına etki yapmaya çalışmaktadır (Bıçakçı, 1998:128).
4.4. İletişim ve Halkla İlişkiler
Geniş anlamda iletişim canlılar arasında belirli ortak unsurlara dayanan bir süreçtir (Gökçe, 2003:7). Halkla ilişkiler açısından baktığımızda ise; iletişim, iletiler aracılığıyla yapılan bir sosyal etkileşimdir (Fiske, 1996:17). Halkla ilişkilerin temelinde iletişim yatmaktadır. Her halkla ilişkiler olayı aynı zamanda bir iletişim olayıdır. Halkla ilişkileri anlamak için iletişimi de anlamak gerekmektedir (Kazancı, 2002:47). İki öğe arasındaki etkileşim iletişim olmaktadır. İletişim dediğimiz zaman kaynaktan, hedefe doğru olan bir bilgi akışından basitçe bahsetmekteyiz. Halkla ilişkiler faaliyetlerinde belli amaca ulaşmak için iletişim planlamasından bahsedilmektedir. İletişim planlamalarının hazırlanması ilişkilerin daha kontrollü ve amaçların daha geçerli yürütülmesini sağlamaktadır.
Halkla ilişkiler uygulayıcıları halkla ilişkilerin diğer alanlardan da etkilendiğini unutmamalı ve görevlerini bu alanları da dikkate alarak yürütmelidir. Unutmamak gerekir ki bir halkla ilişkiler çalışması yürütülürken ilişkide olunan diğer alanlar göz ardı edilemez, kurum bir bütün olarak ele alınmaktadır, çünkü yapılan her çalışmadan diğer bölümlerde etkilenmektedir. Bu konu halkla ilişkiler eğitimi verilirken de dikkat edilmesi ve eğitime yansıtılması gereken bir husustur.