Grupla Öğretim Teknikleri

Sınıf gibi kalabalık ortamlarda kullanılan tekniklerdir. Grup çalışmalarında kullanılır. Bunları şöylece sıralayabiliriz.

1. Beyin Fırtınası (Brain Storming) 2. Gösteri (Demonstration)

3. Soru- Cevap (Question- Answer)

4. Drama ve Rol Yapma (Drama- Role Play) 5. Benzetim (Simulation)

6. İkili ve Grup Çalışmaları (Pair- Work and Group Work)

7. Altı Şapka Tekniği (The Six Thinking Hats)

8. Kavram Haritaları (Mindmapping / Concept Mapping) 9. Eğitsel Oyunlarla Öğretim (Academic Games)

10.İletişim Oyunları (Communication Games)

11.Gramer Oyunları (Grammer Games)

Grupla öğretim teknikleri grup halinde uygulanan uygulamalar olup, dilin aktif bir

şekilde kullanılmasını hedefler. Ayrıca grup öğretim teknikleri öğrenim sürecinde grup

motivasyonundan da istifade etmeye çalışır. Bunlardan ilki beyin fırtınası tekniğidir.

1.4.1.1. Beyin Fırtınası (Brain Storming)

Beyin fırtınası; bir konuda çözüm üretmek amacıyla hayal gücünü kullanarak, bilinen kelime ve fikirleri geliştirmek amacıyla çekinmeden, hızlıca düşünme tekniğidir. Fikir üretme, yargıdan uzak, yapılandırılmamış, serbest ve kaygısızca olmalıdır. Başlangıçta öğrenci kendisi çalışır ve fikrini kartların üzerine yazar. Önce çiftler sonra gruplar

46

halinde fikir geliştirilir, listelenir ve eleme yapılır. Sonunda tüm sınıf toplanır. Her grup en favori 3 fikrini seçer, tahtaya yazılır ve değerlendirmesi yapılır.⁷⁷

Bu teknik uygulandığında yabancı dil öğrencisi doğal olarak dili kullanmaya çalışır ve böylece kendisini geliştirir.

1.4.1.2. Gösteri (Demonstration)

Yeni sözcüklerin öğretiminde, Konuşma, okuma ve yazma becerilerinin geliştirilmesinde genellikle sınıfta öğretmen ya da iletişim kurma yeteneklerini geliştirmek amacıyla öğrenciler tarafından da uygulanabilen bir işin nasıl yapılacağını gösteren bir tekniktir. Gösteri etkinliğine başlamadan önce öğretmen; gösterinin amaçlarını, materyallerin yeterli olup olmadığını, resim, slayt, çizim ya da sembollerden hangisine ihtiyaç duyulacağını ve de ayrılan zamanın yeterli olup olmadığını planlamalıdır. Gösteriye başlamadan önce izleyicilere hedef açıklanmalıdır. Öğrencilerin nasıl katılacağı ve not alıp almayacakları ifade edilmelidir. Gösteri sırasında herkesin tam olarak gördüğüne, bilinmeyen terimlerin açıklanmasına, öğrencilerde merak duygusunun uyanmasına, soru sormaları için cesaretlendirilmelerine önem verilmelidir. Sonrasında ise, öğrencilerin öğrendikleri ve hedefe ulaşılıp ulaşılamadığı öğretmen tarafından analiz edilmelidir.⁷⁸

1.4.1.3. Soru- Cevap (Question- Answer)

Tüm sınıf etkinliklerinde kullanılan bir tekniktir. Öğrencilerin düşünmesini sağlamak, dinleme ve konuşma becerilerini geliştirmek hedeflidir. Öğretmen bu uygulamayı yaparken, soruları tüm sınıfa sormalı, cevabı verecek kişiyi sonradan seçmelidir. Doğru cevaplar pekiştirilmeli, yanlış cevaplar düzeltilmeli, doğrusunun bulunması için ipuçları verilmelidir. Yanlış cevap veren öğrenciye karşı incitici tavırlardan kaçınılmalıdır. Öğrencilere soru sorarken belirli bir sıralama takip etmeden herkesin dikkatinin toplanması sağlanmalıdır. Sorulara cevap için zaman tanınmalı, öğrencinin cevabı kendi ifadeleriyle vermesi teşvik edilmelidir. Konuşmakta zorlanan öğrencilere hoşgörülü olmalı, gönüllü cevap veren derse aktif katılanlar da onurlandırılmalıdır.

77

Keith Johnson, An Introductıon To Foreign Language Learning And Teaching, Pearson Education, Harlow, England, 2001, s. 289.

78

47

Başlangıç seviyesinde olan sınıflara bu etkinlik yaptırılırken görsel materyallerden faydalanmak verimi artırır. Sorulan sorulara cevap istenirken kartlardan, resimlerden, panolardan yararlanılabilir. Çizim, resim, pano vs. de bulunan görselle bağlantı kurarak cevap vermelerini isteyebilir.⁷⁹

1.4.1.4. Drama ve Rol Yapma (Drama- Role Play)

Öğrencilerin dili kullanmasını sağlayan, daha çok diyalog öğretiminde kullanılan ve konuşma becerisini geliştirmeyi hedefleyen bir sınıf içi etkinliğidir. Sosyodrama diye de isimlendirilir. Öğrencinin kendi duygu ve düşüncelerini başka bir karaktere girerek ifade etmesi temeline dayanan deneysel bir eğitim tekniğidir.

Sınıf içinde bir diyalog işlendikten sonra ona benzer bir diyalog öğrenciler tarafından gerçekleştirilir. Bunun için işlenen diyalogun cümle yapılarının iyi öğrenilmesi gerekir. Uygulamaya geçilmeden önce etkinlik hakkında öğrencilere bilgi vermeli, uygun roller sınıf içinde dağıtılmalı bunu yaparken önceliği başarılı ve gönüllü öğrencilere vermelidir. Roller öğrenciler tarafından oynanırken diğer öğrenciler dikkatle izlemeli, sonrasında tüm sınıf tarafından değerlendirilmelidir. Rol yapmada önemli bir husus; öğrencileri bilmedikleri bir konuda rol yapmaya yönlendirmemeye dikkat etmektir. Değerlendirmede sınıftan oyuncuların başarılı oldukları ya da olmadıkları noktaları belirtmeleri istenir.

Drama bilinen en eski öğretme tekniklerindendir ve problem çözme ve konuşma becerisini geliştirmeyi hedefler. Dikkat ve ilgiyle dinlemeye teşvik eden, anlama kapasitesini artıran drama dili kullanmada ve de bilgilerin uygulamasında oldukça etkilidir. Hem rol alanlara hem de dinleyenlere fayda sağlar. Biçimsel ve doğal olmak üzere ikiye ayrılır. Doğal dramada oyuncular kendi cümleleriyle kendilerini istedikleri gibi ifade ederler ve serbest konuşma alışkanlığı kazanırlar. Biçimsel drama ise planlı bir oyundur. Roller önceden dağıtılmış, ezberlenmiş ve aslına sadık kalınarak oynanır. Hikâyeleri, medyada çıkan haberleri sahneleme, resimleri oynama, pantomim, taklit, gölge ve kukla oyunları belli başlı drama oyunlarındandır. Serbest oyunlarda birey kendisini çok güzel ifade eder, fazla materyale ihtiyaç yoktur. Tüm oyunlar her zaman her yerde oynanabilir. Hikâye sahneleme özellikle küçük çocuklara dil öğretiminde

79

48

oldukça etkilidir. Tanışma ve ısınma, el sıkışma, aynada eller, görme engeli, rahatla, mesleğim öğretmenlik, solumdaki sandalye boş, çocukluk anıları, ipli eşleşme, yaratıcılık, oyunun kuralları, garip haberler, gündüz rüyası, kelime oyunu, dinle beni, rastgele sözcük, grup şiiri, problem çözme, ıssız ada, yangın, boşluktaki kale drama oyunlarına örnektir. ⁸⁰

1.4.1.5. Benzetim (Simulation)

Öğrenmeye destek olması amacıyla gerçeğe uygun bir model üzerinde yapılan eğitici çalışmalardır. Pilotların yapay bir uçakta yaptıkları çalışmalar ve tıp öğrencilerinin kadavra çalışmaları buna örnektir. Yabancı dil öğretim sınıflarında da bu yöntem hedef dilin kullanıldığı çevrenin ders ortamına getirilmesiyle uygulanabilir. Öğretmen tarafından ortaya konan durum ya da olay yapaydır ve öğrenciler tarafından uygulanır. Öğretmen rolleri dağıtır, öğrenciler de etkinliğe katılır ve ona şekil verirler. Analiz ve sentez yaparlar. Bazen hayalî bir konuda bu işlem uygulanabilir. Öğrencilerden bu durumda ne yapabileceklerini gösterme ya da problem çözme istenebilir. Benzetim tekniği öncesi öğretmen tekniği açıklamalı ve öğrencilerden beklentisini ifade etmelidir. Uygulama öncesi tüm doküman ve materyaller hazırlanmalıdır. Bu teknik öğrencilerin motivasyonunu artırmakta, öğrencilerin yaşayarak öğrenmelerini sağlamaktadır.⁸¹

1.4.1.6. İkili ve Grup Çalışmaları (Pair- Work and Group Work)

En az iki en fazla 8-10 öğrenciyle yapılan çalışmalardır. İkili çalışmaları diyalog öğretimi ve soru cevap tekniğini uygulamada kullanılır. Bu etkinlik uygulanmadan öğretmen bilgi vermeli ve uygulanacak konu iyice anlaşıldıktan sonra başlanmalıdır. Aynı kişilerle grup yapılmamalı, sınıf içi iletişimi artırmak için eşler ve grup üyeleri devamlı değiştirilmelidir. Etkinlik çok uzun olmamalı ve öğrencinin sıkılmaması hedeflenmelidir. Bir çift uygulamayı diğerlerinin önünde yapmalı, uygulamadan sonra seyredenlerin analizi istenmelidir. Grup çalışmalarında her gruba aynı konunun verilmesine özen gösterilmelidir. Öğrencilerin ilgi ve isteklerine göre grup oluşturulmalı başarılı öğrenciler aynı grupta toplanmamalıdır. Her grubun bir lideri olmalı, lider grup içinde ve öğretmenle iletişimden sorumlu olmalıdır. Grup çalışmasında hedef dil

80

Demirel, s. 68-70.

81

49

kullanımı teşvik edilmeli, anadil kullanımından kaçınılmalıdır. Grup sunumunu yaptıktan sonra diğer grupların soru sormalarına fırsat verilmelidir.⁸²

1.4.1.7. Altı Şapka Tekniği (The Six Thinking Hats)

Yeni ve yaratıcı fikirler ortaya konmasını amaçlayan bir tekniktir. Yaratıcı düşünme yeteneğini geliştirmek hedefiyle düşünce ve önerilerin belli bir düzen içinde ortaya konması için kullanılan bir metottur. Her şapka başka bir düşünceyi açıklayan birer semboldür. Altı şapka ve sembol düşünceleri şunlardır:

Beyaz şapka: Bilgi esaslı, olaylara tarafsız bakmayı hedefler.

Kırmızı şapka: Duygusal tepki hedefli, önsezilere göre olayları değerlendirmeyi açıklar. Siyah şapka: Eleştirel düşünceyi temel alır, karamsar bir bakış açısı geliştirir.

Sarı şapka: Olaylara iyimser bakış açısı getirir.

Yeşil şapka: Yeni ve değişik fikirler üretme amaçlıdır.

Mavi şapka: Durum analizi yapıp sonuç çıkarmayı esas edinmiştir.⁸³

Bu teknik doğal bir şekilde kişinin yarışma ve oyun ortamında yabancı dili kullanmasını temin eder. Böylece kişi öğrendiği dilin tüm imkanlarını kullanır.

1.4.1.8. Kavram Haritaları (Mindmapping / Concept Mapping)

Bir kavramın diğer kavramlarla ilişkisini gösteren somut grafiklerdir. Bir ders konusunun anlatımında öğrenciler tarafından hazırlanan kavram haritaları, bilginin zihinlerinde düzenlenmesini sağlar. Öğrencileri ezberden uzaklaştırır ve anlayarak öğrenmelerini sağlar. Eski bilgilerle yeni bilgiler arasında bir bağ kurulmasına yardımcı olur. Yeni öğrenilen bilgilerin kalıcılığı sağlanır. Öğrenciler kavram haritalarını hazırlarken etkili bir şekilde öğrenmeyi öğrenirler.⁸⁴

82 Demirel, s. 79-82. 83 Demirel, s. 82-83. 84 Demirel, s. 84.

50

1.4.1.9. Eğitsel Oyunlarla Öğretim (Academic Games)

Sistemli ve kurallı olarak öğrenilen bir bilginin daha az kontrollü bir şekilde oyun oynayarak pekiştirilmesi, dil yapılarının, telaffuzun ve sözcük bilgisinin kullanımlarıyla kalıcılığının sağlanması amacıyla sınıf içinde uygulanan, oldukça önemli etkinliklerdir. Dil bir iletişim aracı olarak düşünüldüğünde eğitsel oyunlar çok sık başvurulması gereken tekniklerdendir. Oyunlar dersin sonunda oynanmalı, hedef dil kullanılmalı, öncesinde öğrenciler bilgilendirilmelidir. Herkesin katılabileceği oyunlar tercih edilmeli, oyunlar öğretmenin kontrolünde olmalıdır. Esas amacın hedef dilin kullanımı olduğunun altı çizilmelidir. Sınıf içinde oynanan oyunlara şu eğitsel oyunlar örnek olarak verilebilir: Her türlü iletişim oyunları, tanımla ve çiz oyunu, farkı bulma oyunu, bağlantı kurma ve eşleştirme oyunu, eşini bulma oyunu, bir eşyayı bulma oyunu, bayrak yarışı, cümleleri eşleştirme, çantamda ne var oyunu ve fiil öğretiminde kullanılan gramer tenisi oyunu gibi benzeri diğer oyunlardır.⁸⁵

Eğitsel oyunlar dersi monotonluktan kurtarır. Öğrencide güdülenmeyi artırır. En sıradan

şekilde öğretilen bilgiler oyunla öğretimde farklı bir biçim alır. Ders ortamının, yabancı

dil alıştırmalarının sıkıcı havasından öğrenciyi kurtarır. Öğrenciler arasında hedef dille iletişi artırır. Dili rahat bir şekilde kullanmalarını sağlar. Öğrenci oyun esnasında bilinç dışı bir durum sergiler. Bu da öğretimi zor olmayan kalıcı bir öğretime dönüştürür.⁸⁶

1.4.1.10. İletişim Oyunları (Communication Games)

Özellikle son yıllarda iletişimsel yöntemin yaygınlaşmasıyla daha çok kullanılmaya başlanan bir tekniktir. Sınıf içi hedef dilin kullanılması amacıyla mıknatıslı tahta resimler ve benzeri materyallerle olayların ve diyalogların canlandırılması sağlanır. Bu oyunları oynarken öğrencilerin seviyelerine uygun olması, tüm öğrencilerin katılabilmesi, dört becerinin de aktif olarak geliştirilmesinin hedeflenmesi, oyunların öğrenilen yeni konuyla alakalı olması, oyunların yarışma ruhu taşıyan, keyifli, eğlenceli olmasına dikkat edilmelidir.⁸⁷

85 Demirel, s. 85-88. 86 Doğan, s. 145-148. 87 Doğan, s .148-149.

51

1.4.1.11. Gramer Oyunları (Grammer Games)

Öğretilen bir dilbilgisi yapısının hemen ardından, bilgiyi pekiştirmek, kullanımı sağlamak amacıyla oynanan oyunlardır. Her türlü yeni bilginin ardından oynanabilir. Fiil çekimleri, zamanların kullanımı, sıfatların ve tamlamaların, sayıların vb tüm konuların öğretiminin ardından sınıf içinde oynanacak bir oyun oldukça faydalıdır. Soru cevap ya da diyalog uygulamaları kullanılabilir.

Şu ana kadar görmüş olduğumuz tüm teknikler grup halinde gerçekleştirilmektedir.

Grupla öğretim tekniklerinin dışında bireysel öğretim teknikleri de bulunmaktadır.