GiriĢimcilik Programları ve Türkiye’de Uygulanması

Dünya ile kıyaslandığında ülkemizin vatandaĢlarının giriĢimciliğinin daha yüksek olduğu gözlemlenmektedir. Ülkemizde üniversitede öğrenim gören her öğrenci bir giriĢimci olarak değerlendirilmektedir. Bundan dolayı Türkiye’de öğrenim gören öğrencilerin hayatlarını sürdürdükleri ortamlarda, giriĢimcilik yeteneklerinin açığa çıkması gerekmektedir. Bu sebeple Türkiye’de giriĢimcilik konusuyla ilgili konular, öğretim programlarına eklenmektedir (Titiz, 1996).

Ülkemizde giriĢimcilik konusunda uzmanlaĢması için evde ve okulda giriĢimcilik konusunda eğitim verilmesi gerekmektedir. Ailelerin giriĢimcilik hakkındaki bilgi seviyesinin arttırılması gerekmektedir. Bundan dolayı, devlet kanalıyla giriĢimcilik eğitimini cazip hâle getiren uygulamalar geliĢtirilmektedir.

Global GiriĢimcilik Platformu’nun 38 farklı ülkede gerçekleĢtirdiği araĢtırmanın ortaya koyduğu verilere göre; ġili, Kolombiya ve Finlandiya ülkelerinde giriĢimcilik eğitimi alma oranı %40 iken; ülkemizde %6 olarak tespit edilmiĢtir (GEM, 2008).

GiriĢimciliğin özendirilmesi için ülkeler çeĢitli çalıĢmalarda bulunmaktadır. Bu çalıĢmalar giriĢimciliğin özendirilmesi, giriĢimciliğin desteklenmesi ve iĢsizlikle olan mücadelenin arttırılması için yapılan çalıĢmalardır. GiriĢimcilikle alakalı politika aĢağıda açıklamaktadır.

“Girişimcilik programlan; kendi namına çalışma programlan, küçük işletmelerin geliştirmeye yönelik programlar veya mikro ölçekte geliştirme yardımları gibi farklı isimler adı altında devam ettirilmektedir. Kamudaki istihdam ofisleri gibi kuruluşlar, istihdam imkanı oluşturamadıkları işsizlerin bir kısmına kendi işlerini oluşturabilmeleri için destek sağlamaktadırlar” (Özşuca, 2003: 144).

GiriĢimcilikle ilgili yapılan çalıĢmalar, doğrudan iĢsizliği azaltacak bir tasarı olarak değerlendirilmemektedir. Bütünüyle tamamlayıcı izlenceler olarak ortaya konmaktadır. GiriĢimcilikle ilgili izlenceler tetkik edildiğinde, bu izlencelerin kapsamını; eğitim, danıĢmanlık programları ve mali teĢvikler oluĢturmaktadır. Bilhassa bu izlenceler yoluyla iĢ kurmayı hedefleyen giriĢimcilere, kredi temini ve danıĢmanlık konusunda yardımlar sağlanmaktadır.

“Girişimcilik programları ile kurulan işletmeler kısa ömürlü olup yok olsalar bile, katılım sağlayanların bu sayede kazandıkları ticari deneyim sonucunda daha sonradan normal işlere geçiş sağlayabildikleri de görülebilmektedir. Bundan dolayı farklı faal durumdaki istihdam planlamalarından daha uygun olan girişimcilik programlan iyi bir seçenek olarak düşünülebilir. Ancak kaynakların israfını azaltmak için de katılımcılar arasındaki seçimde program olmasa bile kendi işini kurabilecek kapasite ve durumda olanları seçebilecek gereçler bulmak gerekir. Ayrıca katılım sağlayanların kuracakları işlere ait planların titiz bir şekilde incelenmesi şart niteliğindedir” (Biçerli, 2004: 120).

Türkiye’de giriĢimcilik programları büyük bir ölçüde iĢsizlikle mücadele amacıyla uygulanmaktadır. ĠĢsizlikle mücadele noktasında, giriĢimcilik programları politik bir araç olarak kullanılmaktadır. GiriĢimcilik programlarının ana hedefi; etkili bir giriĢimci olmak isteyen bireye mali sermaye temin edilerek piyasada faaliyette

bulunmasının sağlanmasıdır. Bu fonların yararlı biçimlerde kullanılmasıyla iĢsizlik oranında düĢüĢ gerçekleĢmesi hedeflenmektedir. Bundan dolayı pazarda faaliyette bulunmak isteyen iĢsiz bireylere; finansal danıĢmanlık, bankalarla olan irtibatlarında kolaylık, yönetim tarzıyla ilgili eğitimler, kanunlarla ilgili bilgi desteği sağlanmaktadır (Biçerli, 2009: 504).

Ülkemizdeki araĢtırmalara bakıldığında, iĢsiz kitlenin büyük bir çoğunluğunun üniversite mezunu gençler olduğu görülmektedir. Bilhassa bu insanların iĢ kurmalarının kolaylaĢtırılması ve faydasız halde durmalarının önüne geçilmesi hedeflenmektedir. GiriĢimcilik yapmak isteyen bireyler iĢ yapmak istediklerinde; iĢin kurulması için ihtiyaç duyulan bilginin verilmesi, iĢin kurulması için gereken kanuni iĢlemlerin gerçekleĢtirilmesi, kuruluĢ giderleri gibi problemlerin ortadan kalkması gerekmektedir. Ülkemizde KOBĠ’lerin ekonomi açısından ciddi önemleri bulunmaktadır. KOBĠ’lere bakıldığında rastlanılan ilk madde aĢağıda bulunmaktadır;

“Yeni bir iş kurma fikri olan girişimcilerin, bu iş fikrini uygulamaya koyabilme hususunda yeterli girişimcilik kültürü ve bilgi birikimine erişmeden, fizibilite çalışması hazırlamadan iş kurmaları” (KOSGEB, 2011: 50)

ĠĢ kurmanın önündeki engellerin aĢılabilmesi için ve iĢ planı içerisinde faaliyette bulunulması için çeĢitli desteklerin alınması zorunlu olabilmektedir. Bu konuda giriĢimcinin destek alabileceği öncelikli kurumun KOSGEB olduğu belirtilmektedir.

“KOSGEB 1990 yılında 3624 Sayılı Kanun ile İmalat Sanayi İşletmelerinin ekonomideki yerlerinin geliştirilmesi amacıyla kurulmuş bir kamu kuruluşudur. KOSGEB’in 1990-2009 yılları arasında imalat sanayi KOBİ’lerine yönelik yapmış olduğu çalışmalar takdirle karşılanmış ve 2009 yılında imalat sanayi dışında yer alan sektörlerdeki KOBİ’lerin de geliştirilmesi görevi KOSGEB’e verilmiştir” (http://www.kosgeb.gov.tr/site/tr/baglanti/DesteklenenSektor 04.06.2017).

ĠġKUR 2009 senesinde faal iĢ gücü piyasaları politikalarının esas uygulayıcısı olması nedeniyle etkinlikte bulunduğu sahaların yaygınlaĢmasını hedefleyerek giriĢimcilik yapmak isteyen bireylere bu konuda eğitim vermiĢtir (ĠġKUR, 2011: 26).

“Girişimcilik Eğitim Programlarının asıl maksadı, İŞKUR’a kaydı olan üyelerin kendilerine ait iş oluşturmaları ve bu işi kurduktan sonra işi büyütmelerine yardım etmek ve KOSGEB Yeni Girişimci Desteğine başvurmaları sağlanarak bu destekten maksimum fayda elde etmelerini sağlamaktır. Eğitim programları ile girişimci

olmak isteyen adayların kendi iş fikirleriyle bağlantılı olarak iş planı oluşturma ve icraata yönelik lazım olan bilgi ve deneyim edindirilmeye çalışılarak bireylerin işletme kurma fikrinin oluşması sağlanmaktadır. 2010 yılı itibarıyla uygulanmaya konan girişimcilik eğitim programlarından 2010 yılı itibariyle 8.306 kişi, 2011 yılında 24.145 kişi, 2012 yılında 25.475 kişi ve 2013 yılı Eylül ayı sonlarındaysa 14.652 kişi faydalanmıştır” (İŞKUR, 2013: 65).

KOSGEB giriĢimciliği arttırma maksadıyla çeĢitli çalıĢmalar ve programlar oluĢturmaktadır. Bu programların kapsamında giriĢimci kiĢilerin artması hedeflenmektedir. KOSGEB’in giriĢimciliği arttırma amacıyla uyguladığı bir program 1999-2001 seneleri arasında uygulanan “genç giriĢimci yetiĢtirme programı” olarak değerlendirilmektedir. Programın hedefi; üniversitede öğrenim gören öğrencileri iĢ kurmaya özendirerek, akademi çevresinde bir çeĢit giriĢimcilik eğilimi yaratmaktır. 1999-2001 seneleri arasında KOSGEB üniversite öğrencilerine 18.500 kiĢi/saat eğitim vermiĢtir (Karabulut, 2007: 74).