Gençlerin Siyasal Katılım Sürecinde Sosyal Medya

Geçmişte siyasetin muhatapları yaşça büyük olan veya teknik, bürokratik ya da siyasi kimliğe sahip kişiler kabul edilmiştir. Bu yaklaşım gençlerin siyasete çok fazla ilgi duymamasına, siyasi katılım göstermemesine neden olmuştur. Ancak günümüzde siyaset kavramı daha insancıl bir kimliğe bürünmüş, birlikte ve huzur içinde yaşamak koşullarını aramak için bir araç olarak görülmeye başlanmıştır. Kabul gören yeni yaklaşım ile birlikte toplumun tüm kesimlerinin katılımı sağlanmaya çalışılmaktadır (Bağce, 2007: 25’den aktaran Şaşmaz, 2015: 42).

Bugüne kadar gençliğin siyasete katılımı üzerine yapılan araştırmalar gençlerin aktif siyasete katılımı yönünde olmuştur ve bir siyasi partinin gençlik kollarına katılmak ya da oy kullanmak katılımın bir ölçüsü olarak kullanılmıştır. Ancak bu durum tek başına gençlerin siyasete aktif olarak katıldığı anlamına gelmemektedir. Gençlerin geleceklerini ve kendilerini ilgilendiren konularda fikirlerinin belirtmeleri ve siyasal süreçlere dahil olmaları da sağlanmalıdır. Böylece siyasal süreçlerin yönlendirilmesine katılım sağlayan gençlerin, siyasal katılım sürecine dahil

edilmesinde de gelişme ve kalıcılık sağlanması da gerçekleşecektir (Gür vd, 2012: 122).

Gelişmiş veya gelişmekte olan tüm ülkeler için gençlik nicel ve nitel anlamda büyük önem taşımaktadır. Gençlerin önemi dünya nüfusunun büyük bölümünü gençlerin oluşturması, ekonomik, siyasal, toplumsal, kültürel anlamda geleceğin belirleyicileri olmasıdır. Ayrıca gençlerin sürekli kendini yenileyen, dinamik yapısı ülke politikalarının geliştirilmesinde göz ardı edilmemelerini gerektirir (Yıldız, 2014: 1).

Türkiye’de nüfusun neredeyse yarısını genç nüfus oluşturmaktadır ve Avrupa’nın yaşlı nüfusuna göre en genç ülkedir. Ancak geçmişten gelen bir alışkanlıkla gençlerin siyasal katılımına önem verilmemiş; sınırlamalar ve kontrol altında tutulmalar nedeni ile genç nüfusun gücünden faydalanılamamıştır. Ancak Türkiye‟nin 21. yüzyılın ilk çeyreğinde başlattığı ve halen devam eden köklü dönüşüm süreci, birçok alanda olduğu gibi, gençlik alanında da paradigmatik nitelikli değişimlerin yaşanmasına katkı sağlamış, “pasif ve edilgen gençlik” politikalarının yerini, “aktif ve etken gençlik” politikaları almaya başlamıştır (Kızılkaya vd, 2013: 224-226). Sosyal medyanın politik ve toplumsal bir platform görme işleviyle birlikte gençler açısından daha özgür bir ortam olarak ifade edilmesi gençlerin siyasi hayata katılımını teşvik eden bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.

Siyasal katılımın geniş bir yelpazeye yayılması demokratikleşmenin en büyük göstergesi konumundadır. Özellikle son yüzyılda iletişim teknolojilerindeki gelişim ve bu gelişime en iyi uyum sağlayan kitlenin gençler oluşu gençlerin siyasal katılımını daha önemli kılmaktadır. Gençlerin ağırlıklı olduğu halkın siyasal sistemden yararlanmak istemesi, gerektiğinde direkt veya dolaylı olarak sisteme meşru dairede müdahale etme isteği, kendi fikirlerinin yönetim tarafından kabul görmesi için yapılan çalışmalara ve iktidarın aldığı kararlara etki edebileceğine şahit olmuştur (Yıldız, 2014: 19-20).

Diğer alanlarda olduğu gibi siyasette de gençlerin ihmal edilmiş olması onların siyasal katılıma yönelmelerindeki en büyük engel olmuştur. Siyasi parti, dernek ve sendikalara ilişkin oluşan güvensizliğin de etkisiyle siyasal problemlerin çözümüne ilişkin inançları yok denecek düzeydedir (Lüküslü, 2008: 290-92’den aktaran Çebi ve Akıllı, 2011: 199). Bu siyasal kurumlar üzerinden tanımlanan temsili liberal

demokratik siyasetten gittikçe uzaklaşan günümüz gençliği kendilerini ifade edebilecekleri yeni kamusal alanların arayışına gitmektedir.

Ülkemizde gençlerin kendi hayatları veya sosyal hayata ilişkin kararlara katılım göstermeleri ancak kendi aralarında örgütlenmeleri ile sağlanabilmiştir. Yirminci yüzyılın sonlarına doğru örgütlenme hakkını yeniden elde eden gençlerin iletişim teknolojilerinin de yardımıyla yerel, ulusal veya uluslararası alanda örgütlenme faaliyetlerinde bulunmaları sonucu son yıllarda yasal düzenlemelere etki etmeye başlamışlardır (Saral, 2011:93). Gençlerin siyasal katılımlarının geleneksel anlamdaki siyasal katılımla ölçülmemesi gerektiği ifade edilmektedir (Şaşmaz, 2015: 2).

Günümüzde gençlerin siyasal katılımları iki alanda yoğunlaşmaktadır. Bunlardan ilki ve en önemlisi bilgi iletişim teknolojileridir. Sosyal medya başta olmak üzere hızla gelişen iletişim teknolojilerini en iyi gençler kullanmakta ve siyasal katılımı sosyal medya ile gerçekleştirmektedirler. Gençlerin siyasal katılım gösterdiği diğer bir alan da sivil toplum kuruluşlarında gösterdikleri faaliyetlerdir. Dijital kuşakların, temsili demokrasi krizine çözüm sunacak yeni demokrasi ve politik eylem deneyimleri yaratması beklenmektedir (Uçkan, 2011: 105).

Durumun farkında olan siyasetçiler de değişen toplumu ve değişimle birlikte ortaya çıkan yeni durumları kendi lehine çevirmek için iletişim stratejilerinde değişikliğe gitmektedir. Bugün görülmektedir ki yeni medyanın unsurlarından olan sosyal medya, çok geniş kitlelere hızla ulaşabilmek için en uygun araç olmuştur (Kavoğlu, 2013:116). Sosyal medya siyasetçi ile seçmeni buluşturan, iki taraflı iletişimi güçlendiren ve bu konuda oldukça etkili olan önemli bir iletişim aracıdır (Güler, 2016: 1). Ancak burada dikkat edilmemesi ve unutulmaması gereken önemli bir husus ise sosyal medyanın tek başına doğrudan bir katılım yolu olmadığı gençlerin bilgilenmesi ve paylaşması açısından bir araç olduğudur (Gür vd, 2012: 122).

Sosyal medyanın reklamdan siyasete, ekonomiden toplumsal hayata hemen her alanda etkili olduğu dikkate alındığında siyasi kararlar alınırken veya toplum ikna edilirken kullanılacak en önemli iletişim aracı olduğu kabul edilmektedir. ABD seçimlerinde Obama tarafından etkili bir şekilde kullanılan sosyal medya ülkemizde

de siyasal katılım bakımından her geçen gün önemini artırmaktadır (Kartal, 2013:164).

Sosyal ağların etkileşimli bir iletişim ortamı sunması muhalif grupların Facebook ve Twitter gibi ağları kullanarak söylemlerini daha geniş kitlelere ulaştırmalarını yaymalarını sağlamaktadır (Karagöz, 2013:138). Sosyal medyada siyasal iletişim kampanyaları yürütülürken aşağıdaki faaliyetlerle karşılaşılmaktadır (Bayraktutan vd, 2012: 7):

- Siyaset kurumları ve siyasetçilere ilişkin bilgiyi paylaşma ve yayma, - Bilgi paylaşımını sürekli güncel tutma,

- Kullanıcıları siyaset kurumu ve siyasetçilere destek olmaya davet etme, - Siyasetçiler arasında etkileşimi sağlama,

- Hedef kitleye en hızlı ve ucuz yolla ulaşma,

- Yeni sosyal ağlar oluşturma, yeni sanal toplulukların sanal desteğini gerçek hayata taşıma,

- Siyaset kurumları, liderleri ve diğer siyasetçilerin söylemlerinin yayılmasına imkan tanıma,

Avrupa ülkeleri arasında en genç nüfusa sahip olan Türkiye’de etkili gençlik politikalarının önemi her geçen gün daha iyi anlaşılmaktadır (Gür vd, 2012: 12). Gençlerin serbest zamanlarını değerlendirmede televizyon ve internet önemli bir rol oynamaktadır. Bir araştırmaya göre üniversite öğrencilerinin en çok takip ettiği medya organı olarak yüzde 49,3’le televizyon, yüzde 21,5’le internet, yüzde 15,6 ile gazete ve yüzde 6,3’le radyo gelmektedir (Gür vd, 2013: 35).

2.7.6. Gençlik ve Siyasal Katılım Alanında Daha Önce Yapılmış