Geçerlik ve Güvenirlik

Araştırma için hazırlanan anketin ön uygulaması, 2005-2006 eğitim-öğretim yılının Şubat-Nisan ayları içerisinde gerçekleştirilmiştir. Ön uygulama için, anketin uygulanacağı hedef kitle ile benzer özelliklere sahip 50-60 kişinin yeterli olduğu, ön uygulama sonucu elde edilen verilerin, anketin faktör yapısı, güvenirlik ve geçerliğinin tespiti için kullanıldığından mümkün olduğunca geniş bir kesime

74

uygulanması gerektiği vurgulanmaktadır (Baş, 2001). Örneklem genişliği arttıkça ölçümlerin random hatası azalmakta ve genellenebilirliği yükselmektedir (Karasar, 1998). Bu bilgiler ışığında yapılan 103 kişilik ön uygulamadan elde edilen veriler ile yapılan güvenirlik analizi sonucunda, ölçeklerdeki maddelerin güvenirlik katsayısı hesaplanmıştır.

Alfa katsayısı (Cronbach’s Alpha), ölçek içinde bulunan maddelerin iç tutarlılığının bir ölçüsüdür. Ölçeğin içsel tutarlılığını(güvenirlik katsayısı) bulmak için Cronbach’s Alpha katsayısı hesaplandığında, ölçeğin alfa katsayısı ne kadar yüksek olursa ölçekte bulunan maddelerin birbiriyle tutarlı ve aynı özelliğin öğelerini yoklayan maddelerden oluştuğu ya da tüm maddelerin birlikte çalıştığı belirtilmektedir (Alpar, 2001). Geçerlik ve güvenirlik katsayılarının kabul edilebilir minimum değerleri için kesin bir değer koymanın zor olduğundan bahsedilirken (Yıldırım, 1999), güvenirlik katsayısının mümkün olduğunca yüksek olmasının gerekliliği de ayrıca belirtilmektedir. Araştırmada kullanılacak anketin geçerli sayılabilmesi için; anketteki her soru incelenmekte olan konu ile ilgili ve anket hazırlanış amacına yönelik konunun bütününü kapsamalıdır. Anketi oluşturan sorular açık ve anlaşılır olmalıdır (Cebeci, 1997).

Saha çalışmalarında kullanılan anket maddeleri için faktör yük değerinin 0.45 ya da daha yüksek olmasının seçim için iyi bir ölçü olduğunu, uygulamada az sayıda madde için bu değerin 0.30’a kadar indirilebileceği belirtilmektedir (Büyüköztürk, 2002). Diğer taraftan 0.30 ile 0.40 arası değerlerdeki maddelerinde iyi olduğu ifade edilmektedir (Turgut, 1995). Ön uygulama sonrasında yapılan faktör analizi sonucunda 0.30’un altında işlevsel olamayan maddelere rastlanmamıştır. Açıklanan varyans oranı tek faktörlü ölçeklerde %30 ve daha fazla ise yeterli görülebilirken, çok faktörlü ölçeklerde daha fazla olması beklenir. Açıklanan varyansın yüksek olması ilgili kavram ya da yapının o denli iyi ölçüldüğünün bir göstergesidir (Büyüköztürk, 2002).

Araştırmada kullanılacak anketin ikinci ve üçüncü bölümünü oluşturan alt başlıkların her biri, bağımsız birer ölçek olarak ele alınmış ve değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmenin sebebi, her bir alt başlık altında toplanan maddelerin ayrı bir

75

nedeni ölçme amacıyla hazırlanmış olmasıdır. Böylece her ölçek için ayrı ayrı varyans analizi ve Cronbach’s Alpha katsayısı hesaplanmıştır.

Ön uygulama sonucunda elde edilen veriler ışığında, “Eğitim sisteminden kaynaklanan nedenler” ile ilgili ölçek üzerinde yapılan faktör analizi (temel bileşenler analizi), toplam varyansın %31’ini açıklayan bir faktör çıkarmıştır. İlgili maddelerin faktör yükleri 0.33-0.72 arasında değişmektedir. Bu durum ilgili ölçeğin yapısal geçerliliği olduğunu göstermektedir. Aynı ölçeğin içsel tutarlılığını (güvenirlik katsayısı) bulmak için Cronbach’s Alpha katsayısı hesaplanmış ve .76 olarak bulunmuştur. Bu da ölçeğin güvenilir olduğunu göstermektedir.

Ön uygulama neticesinde, “Beden eğitimi programından kaynaklanan nedenler” ile ilgili ölçek üzerinde yapılan faktör analizi, toplam varyansın %47’sini açıklayan bir faktör çıkarmıştır. İlgili maddelerin faktör yükleri 0.51-0.76 arasında değişmektedir. Bu durum ilgili ölçeğin yapısal geçerliliği olduğunu göstermektedir. Aynı ölçeğin içsel tutarlığını bulmak için Cronbach’s Alpha katsayısı hesaplanmış ve .93 olarak bulunmuştur. Bu da ölçeğin güvenilir olduğunu göstermektedir.

Ön uygulama sonucunda, “Beden eğitimi öğretiminde kullanılan öğretim yöntem ve tekniklerinden kaynaklanan nedenler” ile ilgili ölçek üzerinde yapılan faktör analizi, toplam varyansın %43’ünü açıklayan bir faktör çıkarmıştır. İlgili maddelerin faktör yükleri 0.37-0.85 arasında değişmektedir. Bu durum ilgili ölçeğin yapısal geçerliliği olduğunu göstermektedir. Aynı ölçeğin içsel tutarlılığını bulmak için Cronbach’s Alpha katsayısı hesaplanmış ve .83 olarak bulunmuştur. Bu da ölçeğin güvenilir olduğunu göstermektedir.

Ön uygulama neticesinde, “Beden eğitimi dersinde kullanılan ölçme ve değerlendirmeden kaynaklanan nedenler” ile ilgili ölçek üzerinde yapılan faktör analizi, toplam varyansın %60’ını açıklayan bir faktör çıkarmıştır. İlgili maddelerin faktör yükleri 0.66-0.84 arasında değişmektedir. Bu durum ilgili ölçeğin yapısal geçerliliği olduğunu göstermektedir. Aynı ölçeğin içsel tutarlılığını bulmak için Cronbach’s Alpha katsayısı hesaplanmış ve .92 olarak bulunmuştur. Bu da ölçeğin güvenilir olduğunu göstermektedir.

76

Ön uygulama sonucunda, “Öğretmenlerden kaynaklanan nedenler” ile ilgili ölçek üzerinde yapılan faktör analizi, toplam varyansın %57’sini açıklayan bir faktör çıkarmıştır. İlgili maddelerin faktör yükleri 0.67-0.80 arasında değişmektedir. Bu durum ilgili ölçeğin yapısal geçerliliği olduğunu göstermektedir. Aynı ölçeğin içsel tutarlılığını bulmak için Cronbach’s Alpha katsayısı hesaplanmış ve .89 olarak bulunmuştur. Bu da ölçeğin güvenilir olduğunu göstermektedir.

Ön uygulama neticesinde ikinci bölümü oluşturan son alt başlık olan, “Öğrencilerden kaynaklanan nedenler” ile ilgili ölçek üzerinde yapılan faktör analizi, toplam varyansın %49’unu açıklayan bir faktör çıkarmıştır. İlgili maddelerin faktör yükleri 0.48-0.87 arasında değişmektedir. Bu durum ilgili ölçeğin yapısal geçerliliği olduğunu göstermektedir. Aynı ölçeğin içsel tutarlılığını bulmak için Cronbach’s Alpha katsayısı hesaplanmış ve .77 olarak bulunmuştur. Bu da ölçeğin güvenilir olduğunu göstermektedir.

Ön uygulama sonucunda üçüncü bölümdeki, “Beden eğitimi dersinin amaçlarına ulaşma durumunun” incelenmesi ile ilgili ölçek üzerinde yapılan faktör analizi, toplam varyansın %50’sini açıklayan bir faktör çıkarmıştır. İlgili maddelerin faktör yükleri 0.32-0.83 arasında değişmektedir. Bu durum ilgili ölçeğin yapısal geçerliliği olduğunu göstermektedir. Aynı ölçeğin içsel tutarlılığını bulmak için Cronbach’s Alpha katsayısı hesaplanmış ve .94 olarak bulunmuştur. Bu da ölçeğin güvenilir olduğunu göstermektedir. Bütün bu literatür taraması ve ön uygulama sonucu elde edilen veriler üzerine araştırma için hazırlanan ankete, uzman görüşleri de alınarak son hali verilmiştir.