Güvenlik İle İlgili Önlemler 143 

4.7.1. İşçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili önlemler

Yol yapım şantiye sahalarında ve malzeme ocakları şantiye sahalarında iş kazalarına meydan vermemek için alınması gereken tedbirler ve yapılması gereken çalışmalar ise aşağıdaki gibi özetlenebilir.

‐ Şantiye sahaları ve ocak sahaları herhangi bir kaza veya sabotaj durumuna göre bekçi bulundurulmalıdır.

‐ Malzeme ocaklarında (özellikle taş ocakları) çalışacak personel belirli aralıklar ile işçi sağlığı ve iş güvenliği konularında yapılacak toplantılar ile bilgilendirilmelidir. Olağan üstü bir durum karşısında hangi personelin ne yapacağı ve hangi donanımı kullanacağı (ilk yardım çantası, yangın söndürücü vb.) önceden yapılacak toplantı ve tatbikatlar ile personele gösterilmelidir.

‐ Personel ve yakınlarının adres, telefon, kan grubu gibi acil durumlarda ihtiyaç duyulacak bilgileri önceden kayıt altına alınmalı, güncellenmeli ve görünebilecek yerlere asılmalıdır.

‐ Acil durumlarda kimin hangi görevi yapacağı büyük harflerle ve şekillerle yemekhane, yatakhane gibi yerlere asılmalıdır. İlk anda tepki çeken ve genelde isçileri tarafında okunmayan bu tip yardımcı malzemenin zamanla göz hafızası aracılığıyla öğrenildiği unutulmamalıdır.

‐ İş makinelerinin çalışma alanında isçilerin bulunmasına izin verilmemeli, makineyi ehliyet sahibi operatörleri kullanmalıdır.

‐ Ocakların alt kotlarındaki basamaklarında çalışma yapıldığı sırada üst basamaklardan düşme ihtimali olan malzeme ve tas parçaları için tedbir alınmalı, yapılacak periyodik kontroller ile düşme ihtimali olan parçalar uzaklaştırılmalı ve taş parçaları sökülmelidir. Çalışan her türlü makine ile ilgili arıza ve bakım bilgileri hakkında yazılı kayıtlar tutulmalı, olağan olmayan durumlarda teknik yetkiliye bildirilmelidir.

‐ Elektrik ve kaçakları sonucu oluşabilecek iş kazalarına meydan vermemek için makinelere projektörlere veya diğer elektrikle makine ve donanıma elektrik enerjisi taşıyan kabloların bağlantı yerleri sık sık kontrol edilmeli, bağlantıların sağlam ve temiz olmasına özen gösterilmelidir.

‐ Elektrik kablolarının ezik ve açıkta olmaları durumunda yetkiliye bildirilmek sureti ile sorun büyümeden giderilmelidir.

‐ Çalışan hiçbir personel kendi sorumlu olduğu işin dışındaki ise karışmamalı müdahale etmemelidir.

‐ Özellikle arıza tamiri konularında ocaklarda her kafadan bir ses çıktığı çok gözlenen bir durumdur, bu türden karışıklıklara izin verilmemeli, her is ile sadece ustası ilgilenmelidir.

‐ Görevli olmayan personelin ocak içerisine girmesine izin verilmemelidir. Yapılacak her türlü kesim çalışması teknik eleman ve usta nezaretinde yapılmalıdır. (Gümüş ve ark., 2006)

12/6/1989 tarihli ve 89/391/EEC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifi esas alınarak hazırlanan ‘‘İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetmeliği’’ 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetmeliğinin 6. Maddesinde işverenin genel yükümlülükleri açıklanmıştır.

Bu yönetmelikte, her ne kadar meydana gelebilecek kaza ve risk durumlarında işverenin yükümlülüklerini içermesi yanında iş yerinde çalışan işçi personelinde yükümlülüklerini içermektedir. İşçi personelin yükümlülükleri söz konusu yönetmeliğin 13. maddesinde açıklanmıştır.

4.7.2. Trafik güvenliği açısından ( trafik kazalarının önlenmesi) alınacak önlemler Uygarlığın ve tekniğin hızlı gelişimine uyarak çağımızda hızlı giden araçlara gerek duyulmuş ve giderek çok süratli taşıtlar yapılmış ve bunlar sayıca artmıştır. Sayısı ve hızı artan motorlu araçlar yaşantımızın vazgeçilmez bir parçası olurken birçok insanın yaşamına son vermiş ya da onları sakatlamış; birçok parasal zararlara neden olmuştur. İstatistiklere göre dünya’da ölüm nedenleri arasında; çocuk ölümlerinden sonra kazalar ikinci sırayı almaktadır.

Karayolu ulaşımında en büyük sorunlardan biri trafik kazalarıdır. Hali hazırda AB üyesi ülkelerde trafik kazalarında son elli yılda iki milyondan fazla kişi hayatını kaybetmiş ve yaklaşık yüz milyon kişide yaralanmıştır. Komisyon 2010’a kadar kaza ölümlerini %50 azaltmak için bir Avrupa karayolu güvenliği eylem programı yayınlamıştır. Bu program teknik performanslarını geliştirerek araçları daha güvenli hale getirmeyi, karayollarının altyapısını geliştirerek tehlikeli noktaları ortadan kaldırmayı amaçlamakta ve sürücüleri var olan kurallara riayet etmeye, daha sorumlu davranmaya ve tehlikeli davranışlardan kaçınmaya teşvik etmektedir. (Gümüş ve ark., 2006)

Ölüm, yaralanma ve maddi hasar ile sonuçlanan karayolu kazaları, temel sağlık problemlerine ve önemli ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Üstyapı ve banket şartları, yol kenarındaki direkler, ağaçlar, hendekler, dik şevler ve bariyerler, trafik levhaları, kavşak konumlan ve kontrolü, yol kenarı bağlantıları, park alanları ve otobüs durağı düzenlemeleri, yayalar, bisikletliler ve motorlu taşıt dışındaki yol kullanıcıları için yapılan düzenlemeler gibi, yolun kendisine ve çevresine ait birçok özellik, kaza riskini veya kaza şiddetini arttırabilmektedir. Trafik kazalarının aktif değiskenleri, şoför, yol, araç sayısı, araç yoğunluğu, tonaj, iklim çalışma süreleri, eğitim düzeyi vb. faktörlerdir. (Tokat ve ark., 2007)

Kazaları azaltmak ve mevcut problemleri çözmek amacıyla alınması gerekli koruyucu önlemler;

1. Yol geometrik standartları, güvenlik araçları şartnameleri ve eğitim ile proje detaylarında güvenlik hususlarının dikkate alınması ve korkuluklar gibi belirli güvenlik araçlarının uygun şekilde projelendirilmesi ve projesine uygu yerleştirilmelerinin sağlanması ve kontrol edilmesi.

3. Kara nokta olarak adlandırılan yani yüksek kaza riskine sahip olan yerlerde iyileştirmeler yapılması

4. Kaza oluşumunun fazla olduğu kesimlerin trafik kaza raporlarına öre sürekli güncellenmesinin sağlanması ve bu noktaların kaza kara nokta kapsamına alınarak gerekli trafik önlemlerinin alınması ( sinyalizasyon, kavşak, alt geçit, üst geçit vb)

5. Yol yapım çalışmaları ve işletmeye açılan yollar köy yerleşim alanlarını zaman zaman ikiye bölmektedir. Özellikle bölünmüş yol yapılan kesimlerde yol platform genişliğinin fazla olması, yol standardının yükseltilmesi neticesinde araçların hızının artması nedeniyle köy halkının çeşitli sebeplerle ( hayvan otlatma, tarlasına gitme vb) karşıya geçmeleri sonucu çeşitli kazalar meydana gelmektedir. Bu tip kazaların önüne geçilmesi için ilgili köy halkının büyük bir çoğunluğunun kullandığı yol güzergâhında gerek trafik kazalarının önlenmesi gerekse trafik akışının engellenmemesi açısından hayvan geçişleri ve traktör vb tarım taşıt geçişlerine uygun olarak alt geçit çalışmaları yapılmalıdır.

6. Sürücüleri bilgilendirmek için, hava yol ve trafik şartlarını algılayarak bir merkezde birleştirip değerlendirebilen ve değiştirilebilir işaretler şeklinde sürücülere anında yansıtabilen işaretleme sistemlerinin uygulanması ve kullanımının yaygınlaştırılması ( Bolu dağı örneği ) (Terzi, 2002)

7. Yayın yapan meteoroloji radyosunun kapsama alanı arttırılmalı ve bütün sürücülere yol ve hava şartlarını sürekli şekilde haber verilmesi için ülke genelinde yaygınlaştırılması (Terzi, 2002)

8. Cep telefonlarından yol ve hava durumlarının cep telefonu dahil tüm operatörlerde ücretsiz öğrenilebilmesinin sağlanması.

9. Yol bakımında görevli olan personele taşıt sürücüleri tarafından yardımcı olunması ( yol ikaz işaretlerine , yolda bakım ve çalışma olduğunu belirten ve hız kesmeleri için ikazda bulunan görevlinin ikazına uyulması, ağır taşıtların şerit ihlal etmemeleri vb)

10. Günde ortalama 20, yılda 6 – 7 bin insanın yaşamını yitirdiği karayollarımının daha güvenli ve uzun ömürlü olabilmesinde karayolu drenajının öneminin anlaşılması, yol inşa ve bakım aşamalarında mevcutta kullanılan menfez vb sanat yapılarının boyutları ve kapasiteleri tekrar incelenmeli, gerekli hidrolik hesaplamalar ve tasarımlar son yıllardaki yağış miktarları ve havza özellikleri dikkate alınarak ve meteoroloji mühendisleri ile işbirliği yapılarak tekrar değerlendirilmelidir.

11. Menfez ve sanat yapılarının düzgün çalışabilmesi için giriş ve çıkışlarının ot vb malzemelerle tıkanmaması için temizliklerine özen gösterilmeli ve sık sık temizlenmesi sağlanmalıdır.

12. Özellikle kış aylarında araçta gerekli donanımın bulundurulmasına ( çekme halatı, zincir vb) özen gösterilmeli ve bu aylarda hız, emniyet kemeri vb yapılan trafik polisi denetimlerine ilgili donanımlarında ilave edilmesi sağlanmalı

13. Yolda herhangi bir araçtan yola dökülen, düşen, maddeler ( cisim, malzeme vb) , yağ, benzin vb sıvı atıklar ilgili karayolu birimlerine hemen iletilmeli ve trafik güvenliği açısından bu malzemeler yoldan acil temizlenmelidir.

14. KGM bünyesinde yer alan “yol danışma” hattına ulaşımın kolaylaştırılması, telefon başında bulunan görevlinin bilgilerinin sürekli güncellenmesi ve görevlinin sorulabilecek sorular karşısında teknik anlamda gerekli bilgilerle donatılmasının sağlanması gerekmektedir.

15. Kış aylarında özellikle tipi şeklinde kar yağışının sürekli gözlendiği kesimlere yaklaşım noktalarında sürücülerin uyarılması amacıyla uyarıcı tabelaların koyulması,

16. Kazaların artısındaki diğer bir faktör kent ve trafik kültürü yeterli olmayan yüz binlerin her sene İstanbul basta olmak üzere büyük kentlere göçü, çoğunun ilkokulda okumadan dışarıdan sınavla aldıkları ilkokul diplomaları ve buna güvenerek çoğu denetimsiz ve yetersiz sürücü kurslarından yollara dökülen yüzbinler, toplumsal bilinç yerine kaderci bir hoşgörü, denetimin yetersizliğinin her biri önemli birer sorundur. Trafik kazalarının nedenlerine bağlı olarak sorunun çözümünde en önemli unsur, özellikle yolcu taşımacılığın gerçekleştirildiği sektörde ye alan otobüs sürücülerinin ve sektörün diğer insan kaynaklarının eğitimine yönelik kurumlaşmadır. Günümüzde çoğu mesleğin üniversite düzeyinde bir eğitim ile kazanıldığı düşünülürse, karayolu yolcu taşımacılığında öncü rolü üstlenen ve doğrudan topluma yani insana hizmet veren otobüs isletmecileri, otobüs kaptanların, host-hosteslerin belirli bir eğitim düzeyine çıkartılarak eğitimli ve becerili sektör elemanları olarak yetiştirilmesi gerekmektedir.(Tokat ve ark., 2007)

17. Trafik kazalarını önlemek için oldukça geniş olarak inşa edilmiş ekspres yollar, tekdüze hız ve görünüş nedeniyle sürücüyü olumsuz yönde etkilemekte, bu yollarda sık sık kazalar oluşmaktadır. Oysa yol boyunca yer yer farklı görünüşler sergileyen bitkilendirme tekniği bu açıdan olumlu etkiye sahiptir.

18. Yol güzergahında, yiyecek bulma ve su ihtiyacını karşılamak amacıyla yolu kullanmak durumunda kalan yaban hayvanlarının kazalara sebep vermemesi açısından ecoduct olarak adlandırılan hayvan geçişlerinin yapılacak arazi çalışmaları ile uygun kesimlere inşa edilmesi sağlanmalıdır