Günlük yaşam ile ilgili kültürel aktarımlar .1 Yiyecek-içecek

TYB1 kitabındaki metinler incelendiğinde İskender kebap, lahmacun, ayran çorbası, tatlı, peynir, reçel, ekmek, karışık tost, leblebi, karpuz, limon ve üzüm olmak üzere 12 tane yiyecek; çay, limonlu içecekler ve greyfurt suyu olmak üzere üç tane içecek adı geçmektedir. Toplamda 15 öge yer almaktadır.

ATÖB1’de geçen yiyeceklerden lokum ve çikolatanın; içeceklerden çay ve kahvenin adı geçmektedir. Toplamda 4 öge yer almaktadır.

Tablo 7. Yiyecek-İçecek ile İlgili Kültürel Aktarımlar

Ögeler TYB1 ATÖB1

Yiyecek 12 2

İçecek 3 2

Toplam 15 4

Tablo 7’den anlaşılacağı üzere verilen isimler Türk kültür ögelerine uygunluk göstermektedir. Yabancı kültür ögesinin yer aldığı isimlere rastlanmamıştır. Kültür aktarımı her iki kitapta da tek yönlü olarak verilmiştir. Türk kültür ögeleri kullanılmıştır.

105

5.1.1.1.2 Yemek zamanları, sofra adabı

TYB1 kitabında yeme içme zamanı olarak üç ana, üç ara öğün ve kahvaltı adları geçmektedir. Bu ögeler sağlıklı beslenme tavsiyelerinin verildiği bir metin ve mailde geçmektedir.

ATÖB1 kitabında bu alt öge ile ilgili bir veri bulunamamıştır.

Tablo 8. Yemek Zamanları, Sofra Adabı ile İlgili Kültürel Aktarımlar

Ögeler TYB1 ATÖB1

Yemek Zamanları 3 0

Sofra Adabı 0 0

Toplam 3 0

Tablo 8’de görüldüğü gibi yemek zamanları konusunda ATÖB1 kitabında veriye rastlanmamış, TYB1’de bulunan veriler ise birçok kültürde yer alabilecek ortak kültür ögesi niteliğindedir. Türk kültürü veya yabancı kültüre ait ögeler yer almamaktadır.

5.1.1.1.3 Resmî tatilleri-çalışma zamanları

TYB1 kitabında bu alt öge ile ilgili iki öge bulunmaktadır. Bu ögelerden biri İspanya ile ilgilidir. Diğerinde herhangi bir millete ait değildir, verimli toplantı yapmanın yöntemleri anlatılmaktadır.

106

Tablo 9. Resmî Tatilleri-Çalışma Saatleri ile İlgili Kültürel Aktarımlar

Ögeler TYB1 ATÖB1

Resmî Tatilleri 0 0

Çalışma Saatleri 2 0

Toplam 2 0

Tablo 9’da yer alan TYB1 kitabındaki İspanya örneği çalışma saatleriyle ilgilidir. Yabancı kültür unsurudur. Diğer öge ise ortak kültür unsuruna aittir. Türk kültürüne ait ögeler yer almamıştır.

5.1.1.1.5 Karşılıklı konuşmalarda yaşa, cinsiyete, yakınlık derecesine, sosyal statüye, resmiyete göre kullanılacak sözler ve kalıplar

TYB1’de karşılıklı konuşmalarda kullanılan kalıp ifadeler şu şekilde sıralanmaktadır: kardeş, inşallah, sayın, buyurun, bey, efendim, hanımefendi, beyefendi, lütfen, peki, elbette, teşekkür ederim, rica ederim, maalesef, offf offf, tamam, kızım, iyi yolculuklar, iyi çalışmalar, affedersiniz, iyisinizdir, Bu biraz zor, Bu konuyu düşüneceğim, iş arkadaşının sözünü kesmesi gibi toplamda 27 söz ve söz kalıplarına rastlanmıştır.

ATÖB1’de dedeciğim, elbette, oğlum, babacığım, tabii ki, efendim, beyefendi, teşekkür ederim ögeleri bulunmaktadır.

Tablo 10. Karşılıklı Konuşmalarda Yaşa, Cinsiyete, Yakınlık Derecesine, Sosyal Statüye, Resmiyete Göre Kullanılacak Sözler ve Kalıplar ile İlgili Kültürel

Aktarımlar

Ögeler TYB1 ATÖB1

Kullanılan Söz Kalıpları 27 8

107

TYB1’de geçen ve Tablo 10’da belirtilen “Bu biraz zor, Bu konuyu düşüneceğim, iş arkadaşının sözünü kesmesi” ögeleri Türk kültürü ögeleriyle verilmemiştir. Diğerleri farklı metinlerde yinelenen Türk kültür ögesine ait sözlerdir. Üç öge yabancı kültüre, 24 öge ise Türk kültürüne aittir. Türk kültür ögesi %89, yabancı kültür ögeleri ise %11 oranındadır. Türk kültür ögelerinin çokluğu göze çarpmaktadır. ATÖB1 de aktarılan sekiz ögenin geçtiği metinler Türk kültürünü yansıtmaktadır. Yabancı kültür ögelerine ait metinler bulunmamaktadır.

5.1.1.1.6 Yeme ve içme alışkanlıkları

TYB1’de bu konuda kültür ögesi tespit edilememiştir. ATÖB1’de ise Okinawalıların yeme içme alışkanlıklarından bahsedilmektedir.

Tablo 11. Yeme ve İçme Alışkanlıkları ile İlgili Kültürel Aktarımlar

Ögeler TYB1 ATÖB1

Yeme ve İçme Alışkanlıkları 0 2

Toplam 0 2

Tablo 11’de görüldüğü üzere TYB1 kitabında bu alt başlığa hiç rastlamazken ATÖB1’de bulunan iki öge Japon kültürüne aittir. Türk kültür ögesi bulunmamaktadır.

5.1.1.1.7 Oyunlar

TYB1’de oyunlarla ilgili veriye rastlanılmamıştır. ATÖB1’de topaç çevirmek, bisiklete binmek, misket oynamak, uçurtma uçurmak, bilgisayar, cep telefonu ve salıncak oyunlar başlığı altında değerlendirilen ögelerdir.

108

Tablo 12. Oyunlar ile İlgili Kültürel Aktarımlar

Ögeler TYB1 ATÖB1

Oyun Adları 0 7

Toplam 0 7

TYB1’de bu başlık altında değerlendirilebilecek bir ögeye rastlanmazken ATÖB1’de Tablo 12’de belirtildiği gibi yedi oyun/oyuncak isminin tamamı Türk kültür ögelerinin aktarıldığı dede torun diyaloğu içeren bir metinde geçmektedir. İkinci bir metinde ise topaç oyuncağının tarihinin anlatılmaktadır. Topacın diğer kültürlerde de olduğu belirtilmektedir. Buradaki bilgisayar, cep telefonu ve topaç ögeleri birçok kültürde görülebileceği için ortak kültür ögesi olarak değerlendirilebilir. Topaç, bisiklet, misket ve uçurtma Türk kültürünün aktarıldığı metinde geçtiğinden dolayı Türk kültür ögesi olarak değerlendirilebilir. Türk kültür ögeleri %85, ortak kültür ögesi ise %15 oranındadır. Türk kültür ögelerinin yoğunluğu göze çarpmaktadır.

5.1.1.1.8 Spor

TYB1 metninde egzersiz yapmak, spor yapmak ve jimnastik, yürüyüş, kürek, yüzme, koşu, bisiklet, kayak, halter, futbol, basketbol, voleybol ile hentbol olmak üzere 12 spor adı verilmiştir.

ATÖB1’de ise spor salonu Ülker Sports Arena İstanbul; Fenerbahçe, Olimpiakos, Baskonia ve Panathinaikos olmak üzere dört basketbol takımı adı geçmektedir. Basketbol maçı yapmak eylemi de verilmektedir.

109

Tablo 13. Spor ile İlgili Kültürel Aktarımlar

Ögeler TYB1 ATÖB1

Spor Adları 12 1

Spor Salonu 0 1

Spor Takımı 0 4

Spor ile İlgili Eylemler 2 1

Toplam 14 6

Tablo 13’te görüldüğü gibi spor başlığı verilere uygun olarak dört alt başlığa ayrılarak incelenmiştir. TYB1’de yer alan 12 spor adı ortak kültür ögeleridir. ATÖB1’de geçen spor salonu adı ve basketbol takımlarından da biri Türk kültürüne aittir. Üç basketbol takımının adı yabancı kültüre aittir. Türk kültür unsurları %44, yabancı kültür unsurları %66’dır. Orantısızlık bulunmaktadır.

5.1.1.2 Kişiler arası ilişkiler ile ilgili kültürel aktarımlar