Finansal Kiralama Kanununa gire, sadece finansal kiralamaya konu olan malların finansal kiralama şirketlerine veya finansal kiralama şirketlerince teslimi veya kiralanması işlemlerinde Katma Değer Vergisi oranı %1 dir.
Ancak binek otomobillerde, silindir hacmi 1600 cm³ e kadar (1600 cm³ dahil) KDV oranı % 25, silindir hacmi 1600 cm³ ün üzerinde olanlar için
5
Finansal kiralama şirketleri, bu amaçla kiraya verdikleri binek otomobilleri için kiracıya kira bedeli üzerinden fatura düzenleyecek ve yukarıdaki oranlar dahilinde KDV hesaplayacaklardır. Bu şekilde kiraya verilen otomobile ilişkin KDV, kiracı tarafından yasal süresi içinde indirim konusu yapılacaktır.
Ülkemizdeki finansal kiralama uygulamasında kira süresinin bitiminde kiralanan malın kiracıya mülkiyetinin geçeceği veya çok düşük bir bedelle söz konusu malı kiracının satın alabileceği hükmü, finansal kiralama sözleşmelerinin hemen tümünde yer almaktadır.
SONUÇ:
İşletmelere ait binek otomobillerin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyerek iktisadi kıymetin maliyetine ilave edilerek bunun üzerinden Vergi Usul Kanunu’nun ilgili hükümlerine göre amortisman ayrılacaktır.
Binek otomobillerin alışında ödenen Taşıt Alım Vergileri doğrudan gider olarak yazılabilecekleri gibi maliyet unsuru olarak alınabilecektir. Vergi Usul Kanunu mükelleflere bir ihtiyarilik tanınmıştır.
Serbest meslek mükellefleri envanterlerine kayıtlı olan binek otomobillerine ait gider ve amortismanların tamamını gider olar kaydedebileceklerdir.
Binek otomobillerinin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır.
Bankalardan veya finans kuruluşlarından döviz kredisi veya TL. kredisi kullanılarak binek otomobil satın alınması halinde ,ortaya çıkan kur farkları ile kredi faizleri sabit kıymetin iktisap edildiği dönem sonuna kadar olanların, kıymetin maliyetine eklenmesi gerekmektedir.
İşletme dönemlerinde ödenen kur farkları ve faizler ise doğrudan gider yazılabileceği gibi maliyete intikal ettirilerek amortisman yoluyla itfa edilebilir.
İşletmeler öz kaynakları ile iktisadi kıymetlere sahip olabilecekleri gibi finansal kiralama (leasing) yoluyla uzun vadeli kaynaktan yararlanarak da sahip olabilirler. Kira ödemeleri G.V.K.nun 40 ıncı maddesine göre gider olarak kaydedebileceklerdir. Finansal kiralama sözleşmesinin bitiminde iktisadi kıymetin kiracı tarafından satın alınması hükmü yer almışsa, süre sununda kiralayan tarafından kiracıya fatura kesilerek malın mülkiyeti kiracıya intikal edilecektir.
6
1- Vergi Hukuku, Prof. Dr. Mualla Öncel - Prof. Dr. Ahmet Kumrulu Prof. Dr. Nami Çağan, Vergi Hukuku Savaş Yayınları Ankara - 1995 s.277
2- Prof. Dr. Halil Seyitoğlu, Ekonomik Terimler Ansiklopedik Sözlük 2. Baskı – Kurtiş Matbaacılık / Ankara s.362
3- 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu, 4- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu,
5- 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu, 6- 213 sayılı Vergi Usul Kanunu,
7- 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu.
8-Oğuz Demir, Leasing Avantajları ve Vergi Kanunları Açısından İrdelenmesi.Vergi Dünyası Ekim 1997 s.34 ikinci paragraf
CEVAP –1
İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için;
- İşçinin hizmet akdinin İş Kanununa tabi olması,
- İşçinin işyerinde en az 1 yıldır çalışıyor olması ve ayrıca aşağıda belirtilen, İş Kanununun 14. maddesinde yer alan koşullardan birinin varlığı gerekmektedir.
Buna göre işçinin iş akdi;
1- İş Kanununun 16. maddesindeki, a. Sağlık sebepleri,
b. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, c. Zorlayıcı sebepler nedeniyle,
2- Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,
3- Bağlı bulundukları Kanunla Kurulu Kurum ve Sandıklardan, yaşlılık, emeklilik veya maluliyet aylığı almak amacıyla (Bunu hak etmiş olduğunu ve ilgili kuruma veya sandığa müracaat ettiğini belgelemesi şarttır),
4- Kadının evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde kendi arzusu ile sona erdirmesi dolayısıyla,
5- İşçinin ölümü sebebiyle
son bulmuşsa işe başladığı tarihten itibaren, hizmet akdinin devamı süresince, her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.
SORU – 2
Odanızın 2353 numaralı üyesiyim. Şahsıma satın aldığım nakil vasıtasını Serbest Meslek Defterine kayıt ederek KDV’ sini mahsup edebilir miyim? Ayrıca benzin faturalarını gider olarak yazabilir miyim ve amortisman ayırmam gerekli midir? Tarafıma bilgi verilmesini rica ederim.
Saygılarımla.
CEVAP – 2
Şahsınıza aldığınız binek otomobili, Serbest Meslek Kazanç Defterinize kayıt etmeniz (envantere almanız halinde) buna ait giderleri ve amortismanları mesleki gider olarak
indirebilirsiniz. (GVK 68/10) Ancak binek otomobile ait KDV’ si indirim konusu yapılamaz (KDV 30/b).
SORU – 3
Ben Odanızın 34261593 ruhsat numaralı üyesiyim. Aşağıda belirteceğim konuyla ilgili soruma cevap vereceğinizi umar, saygılar sunarım.
Konu: Özürlü kişilerin Gelir Vergisi mükellefi (işveren olması durumunda) veya Kurumlar Vergisi mükellefi olması durumunda vergi hesaplanırken gelirlerinden herhangi bir indirim veya istisna var mıdır?
CEVAP – 3
Sigorta Primi, teberru ve diğer indirimler başlıklı GVK 89/3 maddesi aşağıdaki gibidir.
gelir vergisi matrahına esas kazançlarına, bu kanunun 31. maddesinin 2 numaralı bendinde yer alan esaslara göre hesaplanan yıllık indirim uygulanır. Bu indirim, bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabı ve ücret geliri elde edenler içinde uygulanır.
İndirim, hizmet erbabının tevkifat matrahına uygulanır.”
Sakatlık indirimi başlıklı GVK 31/2 maddesi aşağıdaki gibidir.
“Sakatlık indirimli çalışma gücünün asgari % 80’ ni kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derecede sakat, asgari % 60 ını kaybetmiş hizmet erbabı ikinci derece sakat, % 40 ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece sakat sayılır ve aşağıda belirtilen
indirimden faydalanırlar.
Sakatlık indirimi özel indirim tutarının;
- Birinci derece sakat olanlar için sekiz katı - İkinci derece sakat olanlar için dört katı - Üçüncü derece sakat olanlar için iki katı
Sakatlık derecelerine göre tespit edilecek indirimler, özel indirime eklenerek hizmet erbabının ücretinden indirilir.
Sakatlık derecelerinin tespit şekli ile uygulamaya ilişkin esas ve usuller Maliye, Sağlık ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıklarınca bu konuda müştereken hazırlanacak bir yönetmelikle tespit edilir.
Aile reisinin, eşinin ve çocuklarının her birinin gerçek usulde tespit edilen ücret gelirine bu maddede yer alan özel indirim ve sakatlık indirimi uygulanır.”
Buna göre 4369 sayılı yasa ile kendi başına mesleki faaliyet icra eden Gelir Vergisi mükelleflerine de belli koşullar dahilinde sakatlık indiriminden yararlanma olanağı getirilmiştir.
Kanun metninden de görüleceği gibi özürlü kişinin işveren olması durumunda, sakatlık indiriminden yararlanabilmesi için;
- Mesleki faaliyet icra etmesi veya basit usulde vergilendirilenlerden tüccar veya durumuna girmeksizin, imalat, tamirat ve küçük sanat işleriyle uğraşılması gerekmektedir.
Uygulanacak indirim;
Özel indirim 2001 yılı için (normal yörelerde) yıllık 262.800.000.- TL olduğuna göre, sakatlık derecelerine göre, belirtilen katlarda çarpılarak bulunacaktır.
Ayrıca bu indirim, bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabı ve ücret geliri elde edenler içinde uygulanır.
Kurumlar Vergisi mükellefleri bu indirimden yaralanmazlar.
Durumunuzu yukarıda verilen bilgiler ışığında değerlendirmeniz gerekir.
Gelirler Genel Müdürlüğü