KONULARINA GÖRE SÖZ VARLIĞI KARŞILAŞTIRMASI VE DEĞERLENDİRMELER
2.1. Evren, Dünya, Gökyüzü, Hava Olayları, Yıldız Bilgisi
aberasyon > y
abis > tuñğıyıq abuhava > klimat
acun > älem, düniye, jihan açık deniz > y
ada > aral ada tepe > y adacık > şağın aral afak > kökjiyek afat > apattar afet > apat ağır hava > y ağır küre > y
ahmakıslatan > sirkirep jawğan jañbır
ak yel > oñtüstikten soqqan jel Ak Yıldız > Şolpan
akak > arna
akan yıldız > akqan juldız akarsu > ağın suw
akça yel > oñtüstikten soqqan jel akmaz > qara suw
akrep > sağat tili
akşam güneşi > keşki kün akşam karanlığı > ımırt akşam yeli > keşki samal Akşam Yıldızı > Şolpan alaca karanlık > ala köleñke alagün > bulıñğır
alaimisema > kempirqosaq alan > alañ
alçaltı > y âlem > älem
âlemşümul > jerjüzilik alize > passat
alkım > kempirqosaq alt hava yuvarı > y Altıkardeş > y alüvyon > qayır ana deniz > müxit Anadolu > Anadolı anafor > üyirim ana kara > kontinent antarktik > antarktidalıq Antarktika > Antarktida ara deniz > y
arazi > jer arıkovanı > y arkeyen > y arktik > arktika arsa > jer telimi arşıâlâ > y artçı deprem > y artçı sarsıntı > y artçı şok > y artık göl > y arz > jer jüzi Aslan > Arıstan asuman > aspan atmosfer > atmosfera
atmosfer basıncı > atmosfera qısımı atol > atoll
Ay > Ay ay ağılı > y ay dede > y
ay tutulması > aydıñ tutıluwı ayakucu > y
ayandon > y ayaz > ayaz
ayın on dördü > aydıñ tolğan kezi ayla > galo
aysberg > aysberg aysflit > y
ayyuk > aspan şıñı azonal > y
baca dolgusu > y bad > jel
badısaba > tañğı samal badiye > şol
bahar noktası > y bahir > teñiz bahri iklim > y balık > balıq
balıklava > balıq şoğırı
balkan > ormandı taw tizbekteri bankiz > y
baran > jañbır barisfer > y Başak > Bikeş başı dumanlı > y başyıldız > y batı > batıs batyal > y
bayır > adır, döñes bazalt > bazal’t bedir > tolğan ay bel (II) > taw soqpağı belen > tebe
berdelacuz > y berzah > moynaq beyaban > şöl bıçık > say-sala birikinti konisi > y birikme havzası > y biyosfer > biyosfera biyotit > y
Boğa > torpaq
boğanak > dawıl, nöser boğaz > buğaz
bora > dawıl boran > dawıl
boşaltma havzası > y boyun > oypat boz yel > lodos bozkır > dala breş > y briz > samal bulak > bulaq bulancak > lay bulaşık deniz > y bulgurcuk > y bulut > bült
bulutçuk > kişkene bult bulutsu > y
burağan > dawıl
burç > zodiyak belgileri
burçlar kuşağı > zodiyak burgaç > üyirim
burun > müyis buz alanı > y buz dağı > muztaw buzla > y
buzluğan > y buzul > muzdaq buzul kar > y buzul kaynağı > y buzul masası > y buzul seli > y buzul yatağı > y büğet > böget
büklük > suwarmalı jer büvet > böget
Büyükayı > Jetiqaraqşı cebbar > y
cebel (II) > taw Cedi > y
Cevza > Egizder cezire > aral cihan > jihan
cümudiye > muzdaq çağlar > qulama suw çağlayan > qulama suw çağlayık > y
çakal yağmuru > aq jawın çakıntı > nayzağay jarqılı çatak > oypat
çatal ağız > atıraw çatlak > jarıq çavlan > sarqırama
çay (II) > özenşe çaykara > y
çaylak fırtınası > y çevre felaketi > y çevre kirliliği > y çığ > kar köşkini
çırçır (II) > kişkene bulaq çıvgın > y
çift küme > y çift yıldız > y çilenti > sirkirew çipilti > sirkirew çise > sirkirew çisenti > sirkirew çiskin > y
çiy > şıq
Çoban Yıldızı > Şolpan çokrağan > y
çöküntü gölü > y çöküntü hendeği >
çöl > şöl çöl iklimi > y Çulpan > Şolpan dağ (I) > taw dağ başı > şıñ dağ eteği > bökter dağ dölü > y dağ havası > y dağ iklimi > y dağ kolu > y dalga > tolqın dalga tepesi > y dalga uzunluğu > y
dalga yüksekliği > y dalgacık > y
dar boğaz > añğar darıdünya > jer-düniye değişen yıldız > y deli ırmak > y delta > atıraw
Demirkazık > Temirqazıq deniz > teñiz
deniz akıntısı > y deniz basması > y deniz buzulu > y deniz depremi > y deniz kulağı > laguna deniz suyu > y deniz yeli > y deprem > zilzala derbent > şatqal dere > nura derecik > jıra
derinlik kayaçları > y derya > dariya devran > älem dış gezegen > y dik rüzdâr > y dikmen > y
din doruğu > quzar doğa > tabiğat doğu > şığıs dolu > burşaq dolunay > tolğan ay don > toñ
doruk > şıñ
dönence > tropik dönencel ay > y dönencel yıl > y dönme ekseni > y dördün > y Dübbüasgar > y Dübbüekber > y dünya > düniye dünyalı > y dünyalık > y dünyevi > y ebebulguru > y
ebekuşağı > kempirqosaq ebemkuşağı > kempirqosaq efildeme > y
efileme > y eflak > y
edzomorfizm > y ediklik > kölbewlik
ekinoks > kün men tünniñ teñesüwi ekliptik > y
ekliptik düzlemi > y ekvatoral > ekvatorlıq eleğimsağma > kempirqosaq enberi > y
enöte > y
erendiz > yupiter erozyon > eroziya esim > jeldiñ esüwi esinti > samal esintili > samaldı esintisiz > jelsiz eş deprem > y
evç > şıñ evren > kosmos
evren bilim > kosmologiya evren bilimi > kosmologiya evren bilimsel > y
evren doğum > kosmogoniya evrensel > ämbebap
evrensellik > y fakül > y
fecrikâzip > tañ säridegi alaköleñke fecrisadık > y
felek > aspan
felekiyat > astronomiya feza > ğarış
fırtına > boran fırtına uğrağı > y
fırtınaya yakın rüzgâr > y filizkıran > y
fotosfer > fotosfera fön > y
frişka > samal jel gaib > ğayıp galaksi > galaktika gaz yuvarı > atmosfera gece yayı > y
geçirgenlik > y
gelin kuşağı > kempirqosaq gezegen > ğalamşar
gezegen yılı > y
gezegenler arası > planetaaralıq keñistik
giren > munar girenleme > y
göçü > koşkin göçük > opırılğan gök > kök
gök ada > galaktika gök adası > galaktika gök bilimci > astronom gök bilimi > astronomiya gök bilimsel > y
gök boylamı > y gök cismi > y gök ekseni > y gök eşleği > y
gök fiziği > astrofizika
gök gürlemesi > künniñ kürkirewi gök gürültüsü > kün kürkirew gök kubbesi > y
gök kumu > y
gök kuşağı > kempirqosaq gök kutbu > y
gök küresi > y gök taşı > meteorit gök evi > planetariy göksel > y
Gökyolu > Qus jolı gökyüzü > aspan gözlem > bayqaw
gözlem evi > observatoriya gözlemci > şolğınşı
gurup > (kün) batuw gün > kün
gün batması > batuw gün dönümü > y
gün durumu > kün tokıraw
gün ışığı > janar
gün merkezli > geliyotsentrlik gün tutulması > kün tutıluw güntün eşitliği > kün men tünniñ teñesüwi
gün yağmuru > y gün yayı > y gün yeli > y
günberi > perigeliy güneş > kün güneş günü > y güneş lekeleri > y
güneş sistemi > kün jüyesi güneş tacı > y
güneş takvimi > y güneş tekeri > y
güneş tutulması > kün tumıluw güneş yılı > y
güneşli > küngeyli güneşsel > y güneşsiz > künsiz güney > oñtüstik güney noktası > y
güneybatı > oñtüstik-batıs güneydoğu > oñtüstik-şığıs günlük güneşlik > y
günöte > y güz > küz güz noktası > y güzlek > küz jañbırı
hacılar kuşağı > kempirqosaq Hacılaryolu > Qusjolı
Hacıyolu > Qusjolı
hafif rüzgar > lep hâl değişimi > y hale > galo Hamel > y hava > awa hava akımı > y
hava bilgisi > meteorologiya hava çekici > y
hava durumu > awa rayı hava haritası > y
hava küre > atmosfera hava raporu > awa rayı hava şartları > y
hava tahmincisi > sinoptik hava tahmini > y
hava taşı > y hava tebdili > y
hava yuvarı > atmosfera havai > atmosferalıq helyograf > geliyograf heyelan > köşkin heyet > astronomiya hilal > jartı ay hilali > y hortum > quyın höl > dım
husuf > ay tutıluw ırakgörür > dürbi ısı yuvarı > y ışık aylası > y ışık eğrisi > y ışık küre > y ışık yılı > y
ışık yuvarı > y ışınım akısı > y ışınım alıcısı > y ışınım basıncı > y ışınım dengesi > y iç deniz > y iç gezegenler > y içtima > uştasqan İkizler > egizder ilk dördün > y ilkbahar > köktem ilkbahar noktası > y ilkyaz > köktem imbat > y ipilti > lep itikâl > eroziya iyon yuvarı > y jale > şıq
jüpiter > esekqırğan
kaba yel > oñtüstikten soqqan jel kabuk > qırtıs
kadir > ülkendik kainat > düniye, älem kambur felek > y kamer > ay kamerî > aylı kamerî ay > y kamerî sene > y kamerî takvim > y kamersiz > aysız
kapalı > bulıñğır, buwaldır, tumandı, aşık emes, küñgirt kapalı hava > bulıñğır awa rayı
kar > qar
kara bulut > jañbırbultı
kara kış > qara qıs, qaqağan suwıq kezi
kara yel > soltüstik-batıs jeli kara yeli > y
karlı > qarlı
kasırga > quyın, dawıl kat yuvarı > stratosfera katman bulut > qatqabat bult kavuşum > uştasqan
kavuşum devri > y kay > jañbır kayşa > köşkin kayşama > köşkin kehkeşan > qusjolı kepez > y
kepir > sorañ jer, qunarsız topıraq kerempe > müyis
kerteriz > y
kerteriz noktası > y kervan kıran > şolpan kervan yıldızı > şolpan kesme kaya > y
keşişleme > y kıl burun > y kırağı > qıraw
kıran > şet, kenere, jağa kırcı > mayda qar kırkgeçit > y kırkikindi > y
kırlangıç fırtınası > y kıstak > moynaq
kış dönencesi > y kıta > qurlıq, kontinent
kıta sahanlığı > kontinenttik şel’f kıtaat > y
kıyı > jağa kıyı dili > y kızgın bulut > y
kızıl yel > oñtüstikten soqqan jel klüz > y
kocakarı soğuğu > y koç katımı fırtınası > y kokurdan > y
kosmos > kosmos koy > buxta koyak > şat koyar > y koycuk > y
kozmik > kosmostık kozmik madde > y kozmogoni > y
kozmografya > kosmografiya kör kaya > y
köreşe > y körfez > şığanaq körfezcik > y krater > krater krater gölü > y
kudret hamamı > arasan kulyuç > y
kum çölleri > qumdı şol kum fırtınası > y
kumbaşı > jağajay, qumdı tayız jağa kumla > y
kumluk > qumdı jer
kumsal > jağajay, qumdı tayız jağa kumul > y
kuraklık > qurğaqşılıq kurander > ağım, ağıs kurtağzı > y
kuru çayır > y kuru hava > y kuru soğuk > y kuşlak > y kutup > polyus
Kutup yıldızı > Temirkazıq kuyruklu yıldız > kometa kuzey > soltüstik
kuzey kutbu > soltüstik polyus kuzey küre > y
kuzey noktası > y kuzey yarımküresi > y kuzeybatı > soltüstik-batıs kuzeydoğu > soltüstik-şığıs küçük asya > y
Küçük ayı > y küçük gezegen > y kükürtatar > y küme bulut > y kümülüs > y küre kuşağı > y kürtün > kürtik qar küsuf > kün tumıluw lagün > y
lapilli > y laterit > y lebiderya > y
levanti > y lığ > qoqıs liman > port limoni hava > y litosfer > litosfera
lodos > oñtüstikten soqqan jel longoz > y
mahrek > orbita manzara > körinis marina > aylaq Mars > Mars mart dokuzu > y maşrık > şığıs
mecra > özenniñ arnası medar > tropik
meddücezir > y mehtap > ay jarığı mekan > ğarış meltem > samal memba > bulaq menderes > y mendirek > y mercan resifleri > y mercanada > y
meridyen > meridiyan meridyen daire > y meridyen düzlemi > y Merih > Mars
Merkür > Merküriy
Meryem Ana kuşağı > Kempirqosaq mesaha > y
mesire > y met > y
meteor > meteor meteor taşı > meteorit mevcudat > y
mevcut > bar mevki > orın mevzi > orın
mezosfer > mezosfera mikroklima > mikroklimat mikrokosmos > y
moren > y muson > musson Müşteri > esekqırğan natür > tabiğat nehir > özen nem > ılğaldıq Neptün > Neptün neritik > y nesim > lep nısfınnehar > y nimbus > qara bult nisan yağmuru > y nova > y
nüfus coğrafyası > y obruk > şuñqır Oğlak > Tawteke oğlak dönencesi > y okyanus > muxiyt okyanus çukuru > y okyanusya > y oluşum > formatsiya organik kütle > y orman dizisi > y orman kuşağı > y
orta doğu > orta şığıs orta şark > orta şığıs orta yaylak > y orta yuvar > y ova > jazıq ozon yuvarı > y ozonosfer > y
öküz soğuğu > suwık jel öl > dım
ölü dalga > y ölü deniz > y paralaks > y pasifik > y pastırma yazı > y pekent > y peren > ürker peri bacası > y peri masası > y peri piramidi > y pervin > ürker pınar > bulaq pınar başı > y pirinç taneleri > y pirosfer > y plaj > jağajay planet > planeta Plüton > y polar > polyus poyraz > teristik jel
püskürük > janartawdan payda bolğan
püskürük taş > y rakım > biyiktik
renk yuvar > xromsfera resif > rif
rıhtım > aylaq rüzgar > jel saat dairesi > y saba > tañğı samal sabah yeli > tañğı samal saçak bulut > y
sağanak > nöser sahil > jağalaw
sahil boyu > teñiz jağalawı sahil çizgisi > y
sahil kordonu > y
sahil şeridi > jağalawdağı alqap sahildar > y
sahra > şöl saika > nayzağay sam > y
sam yeli > y
saman yolu > qus jolı Samanuğrusu > Qus jolı Sapkın kaya > y
sarı sıcak > şıjığan ıstıq, şıjığan aptap
sarsım > y
sarsıntı > silkinüw Satürn > Saturn savana > savanna sazak > qattı soqqan jel sedefsi bulut > y
seher yeli > tañğı samal sekendiz > saturn sel > sel
selcik > y
selinti > jañbır tasqını selva > y
sema > kök
semavi > aspanğa qatıstı semtürreis > y
serak > y Seratan > y serin > salkın serinlik > salqındıq serpinti > bürküw set > böget Sevir > Toppaq seyelan > ağıs seylap > sel
seyyare > ğalamşar sıcak > ıstıq
sıcak dalgası > y
sıcak kuşak > ıstık beldew sıcaklık > ıstıqtıq
sığ > tayaz sığlık > sayazdıq sıradağ > taw tizbekteri sırt > üstirt
sızak > taw-tas arasınan aqqan suw siderit > y
siklon > tsiklon silüryen > y siroko > y sirrus > y sis > tuman sitteisevir > y soğuk > suwıq
soğuk dalğası > y step > dala
stratosfer > stratosfera stratus > y
su altı > suw astındağı su baskını > tasqın su bölümü çizgisi > y su küre > gidrosfera su taşkını > tasqın, sel su yatağı > taban su yuvarı > gidrosfera sulak > suwlı
sulu sepken > y suni peyk > y Süheyl > y sümbüli > y Süreyya > Ürker şahap > akqan juldız şahika > turğı Şark > Şığıs şeb > tün şebnem > şıq şelale > sarqırama şelf > y
şems > kün şev > oyıñqı şimal > soltüstik
şimali > soltüstik, soltüstikke qatıstı Şimşek taşı > Meteorit
şimşek > nayzağay şita > qıs
tabaka > qabat taban düzeyi > y
tabiat > tabiğat
tabiat kanunu > tabiğat zañı tabii > tabiği
tabii afet > tabiği apat takımada > arxipelag takımyıldız > şoqjuldız talaz > quyın
tan yeli > tañğı samal
tan yeri > tañerteñ kün şığatın jer tanık tepe > y
Tarık > Şolpan taş küre > litosfera taş yuvarı > litosfera taşıntı > y
taşkın > tasqın tayfun > tayfun tayda > tayda tepe > töbe tepecik > töbeşik Terazi > Tarazı terbi > jartı ay
termosfer > termosfera tipi > boran
toprak > topıraq
toprak kayması > köşkin tornado > y
toz bulutu > y tras > y traverten > y tropik > tropik
tropika > tropik beldewi tropikal > tropiktik
tropikal bölge > tropik beldewi
tropikal iklim > y
tropikal kuşak > tropik beldewi troposfer > troposfera
tuğyan > y tul > boylıq tul derecesi > y tulu > şığuw turnageçidi > y tutulum > tutıluw tuzla > y
tuzlak > jaltañ, tatır, taqır tümsek > töbeşik
türbülans > y uçurum > quz ufuk > kökjiyek
ufuk çizgisi > gorizontal’
umman > muxiyt urağan > y Uranüs > y Utarit > Merküriy uydu > sputnik
Uzak Doğu > Qıyır Şığıs uzay > ğarış
uzay taşı > meteorit Üçkardeş > y üğrüm > y üful > batuw ülke coğrafyası > y Ülker > Ürker üsalize > y üst geçiş > y vadi > añğar vaha > oazis
Venüs > Şolpan volkan > janartaw volkanik > y yağar > y
yağışlı > jawındı yağışsız > qurğaqtaw yağmur > jañbır
yağmur bulutu > jañbır bultı yağmur kuşağı > kempirqosaq yağmur mevsimi > y
yağmur ormanları > y yağmurlu > jañbırlı
Yakın Doğu > Tayaw Şığıs Yakın Şark > Tayaw Şığıs yalabık > nayzağay yalama yazı > y yalı boyu > y yalpı > y
yamaç > bawrayı Yanardağ > Janartaw yanardağ ağzı > krater yanardağ bölgesi > y yanardağ patlaması > y
yanardağ püskürmesi > janartawdıñ atıluwı
yaprak taş > y yar > jar yarı kurak > y yarı küre > jartı şar yarık > jarıq yarım ay > jartı ay yarımada > tübek yarıntı > y
yaş çayır > y yaş kesim > y yatak > arna Yay > Merden yayla > jaylaw yaylak > jaylaw yaz > jaz
yaz dönemi > jaz mezdili yaz dönencesi > y
yaz yağmuru > y yazı > jazıq dala yazı yaban > y Yedigir > y
Yedikardeş > Jeti qaraqşı yel > jel
yelli > jeldi Yengeç > y
Yengeç dönencesi > y yeni ay > ayşıq Yeni Dünya > y yer > jer
yer altı > jer astı yer istasyonu > y yer kabuğu > jer qırtısı yer özekçil > y
yer sakızı > bitüm yer üstü > y
yer yuvarı > jer şarı yer yuvarlağı > jer şarı yerberi > y
yerel > jerdilikti yerey > y
yerküre > jer şarı
yeröte > y
yeryüzü > jer jüzi
yığın bulut > tüydek bulttar Yıldırak > Nayzağay yıldırım > nayzağay yıldız > jüldız
yıldız kara yel > soltüstik batıs jeli yıldız kümesi > y
yıldız poyraz > y yıldız yağmuru > y yıldız yeli > y yıldızlar arası > y yontuk düz > y yörünge > orbita yukaç > y yücelim > y
yüksek basınçlı > y yüksek yaylak > y yükselim > y yükselti > y yüzey şekilleri > y zaman > zaman
Zatülkürsi > Jeti qaraqşı zemheri > ayaz, qattı suwıq zirve > şıñ
Zodyak > Zodiyak Zühal > Saturn Zühre > Şolpan
Tablo 1: Birinci Bölümün Sayısal Verileri
Türkiye Türkçesi Bölümündeki Söz Sayısı
Türkiye Türkçesi Bölümündeki Sözlerden Kazak Türkçesi Karşılığı Bulunabilen Söz Sayısı
Türkiye Türkçesi Bölümündeki Sözlerden Kazak Türkçesi Karşılığı Bulunamayan Söz
Sayısı
871 518 353
Her İki Lehçede Karşılığı Bulunan Sözler ile İlgili Sayısal Veriler Türkiye Türkçesi Bölümündeki
Yabancı Söz Sayıları ve Yüzdelik Oranları
Kazak Türkçesi Bölümündeki Yabancı Söz Sayıları ve Yüzdelik Oranları
Dil Adı Söz
Sayısı
Yüzdelik Oranı
%
Dil Adı Söz Sayısı Yüzdelik Oranı
%
Türkçe 326 62,93 Kazakça 362 69,88
Almanca - - Almanca 4 0,77
Arapça 115 22,20 Arapça 30 5,79
Farsça 17 3,28 Farsça 15 2,89
Fransızca 47 9,07 Fransızca 25 4,82
İngilizce 2 0,38 İngilizce 6 1,15
İspanyolca - - İspanyolca 1 0,19
İtalyanca 4 0,77 İtalyanca - -
Latince 1 0,19 Latince 4 0,77
Rumca 5 0,96 Rumca 1 0,19
Rusça - - Rusça 70 13,51
Yunanca 1 0,19 Yunanca - -
Toplam Yabancı Söz Sayısı
192 37,07 Toplam Yabancı Söz Sayısı
156 30,12
Farklı Dillerden Olan Sözlerin Aynı Nesne veya Kavram İçin Kullanımı ile İlgili Sayısal Bilgiler
Kazakça - Arapça 1
Kazakça - Rusça 1
Sözlüklerde Kökeni Farklı Bir Dil Olarak Gösterilen Fakat Kazak Türkçesine Rusçadan Girmiş Olması
Nedeniyle Rusça Sözler Arasında Değerlendirilen Sözlerin Sayısı
19
Bilimsel terimlerin sıklıkla yer aldığı bu bölümde Kazak Türkçesinin kendine ait
Bilimsel terimlerin sıklıkla yer aldığı bu bölümde Kazak Türkçesinin kendine ait