Her RETSINA etmeni, haberleşmek, planlama yapmak, zamanlama çizelgesi hazırlamak ve diğer etmenlerden istenenleri ve görevin işleyişini izlemek için dört adet tekrar kullanılabilir modüle sahiptir (Şekil 4.6; Şekil 4.7; Tablo 4.1).
• Haberleşme ve Koordinasyon Modülü, • Planlama Modülü,
• Zamanlama Modülü, • İşletim Modülü.
Şekil 4.6. RETSINA’daki Etmen Mimarisi
Şekil 4.7. RETSINA Çoklu Etmen Sisteminin Grafiksel Anlatımı
Tablo 4.1. RETSINA Çoklu Etmen Sistem Organizasyonu
RETSINA MAS Altyapısı RETSINA’daki Bireysel Etmen
Altyapısı MAS Dahili İşletim Sistemi
RETSINA-OAA Dahili İşlemci
Etmen Planlama Yeteneği
Çöpçatan
Etmen Planlama Yeteneği
Çöpçatan Modülü
Konum Planlamasını İsimlendirme
ANS
Konum Planlamasını İsimlendirme
ANS Modülü
Güvenlik
Otorite Sevisleri Sertifikası
Güvenlik Güvenlik Modülü Servis Performansı Yetersizlik Denetimi Serviz Performansı Kişisel Yetersizlik
MAS Yönetim Servisi
Anlaşmazlık/Aktivite/Görselleştirme/Fırlatıcı Yönetim Servisleri Anlaşmazlık Modülü
ACL Dahili İşletim Sistemi
Genel Ontoloji/Protokol Servisleri
ACL Dahili İşletim Sistemi
ACL /Özel Ontoloji/Protokol Makinesi
Haberleşme Dahili İşletim Sistemi
Keşif/Mesaj Transferi
Haberleşme Modülleri
Keşif Modülü/RETSINA Haberleşmesi
İşletim Ortamı
Makineler, OS, Ağ Çokyönlü Nakil Katmanları: TCP/IP, Kablosuz, Kızıkötesi, SSL
Bileşenlerin, Etmenlerin ve Etmen Modüllerinin Yetenekleri ve Fonksiyonları (http://www.cs.cmu.edu/~softagents/retsina.html).
4.8.4. Diğer Örnekler • MACIV
MACIV (Multi Agent System For Resources Selection On Civil Construction Companies), J. M. Fonseca, E. D. Oliveria, A. Steiger-Garcao tarafından 1997 yılında geliştirilmiştir. Projenin amacı, bir inşaat şirketinde, farklı kaynakların yönetiminin çok merkezli olmasına olanak veren bir MAS tasarlamaktır. Bu sistemde görüşmeler 5 aşamalı bir süreci takip eder;
• duyurmak/bildirmek • görev gelişimi • aşamanın seçimi • piyasa işletimi • fiyat uyumu
Son iki aşama, etmenler süreç içerisinde en uygununu seçene kadar veya zaman kısıtlamasına göre yinelenir. Her etmen, gezi maliyeti, değer kaybı, işletim maliyeti, işletmeci maliyeti ve kâra bağlı olarak, bir görevin yürütülmesi için yapılmış maliyet tahminine göre karar verir (Fonseca ve Steiger-Garcao, 1997).
• IBDE
IBDE (Integrated Building Design Environment), 1994 yılında S. Fenves, U. Flemming, C. Hendrickson, M. L. Maher, R. Quadrel, M. Terk, R. Woodbury tarafından sunulmuş, bina tasarımı ile ilgili bir projedir. Entegre Edilmiş Bina Tasarım Ortamı’nda (IBDE), etmenler iki grupta toplanmıştır: üreticiler ve eleştirmenler. Üreticiler, tipik olarak bilgi tabanlı sistemlerdir. Eleştirmenler, tasarım
kararlarına doğrudan katılmayan fakat mevcut tanımları geliştiren ve tasarım tekrarları için önerilerde bulunan etmenlerdir. Her üretici ve eleştirmen etmen, tüm projede oynadıkları role göre tanımlanırlar. Bilgi işleme ünitesinde, her etmen önce her terimin esas girdi ve çıktılarını tanımlar, sonra daha önce tanımlanmış problem çözme paradigmasıyla bağdaştırarak girdileri nasıl çözüme çevireceğini belirler (Anumba vd., 1999).
• ACE
J. Heckel, K. D. McGraw, J. D. Morton, P. Lawrence, 1996 yılında, “mimarlar ve mühendisler için bir asistan” olarak tasarladıkları bu projede, etmen işbirliği ortamını geliştirdiler. ACE (Agent Collobration Environment) kullanıcıya yardımcı olan kooperatif tasarım etmenleri topluluğu için altyapı sağlayarak, tasarım takımının elemanları arasındaki işbirliğini destekler. Bu çerçevede, etmenler birarada fonksiyonel görevi yansıtmak, ifade etmek ve organizasyonel ortamda farklı tasarım takımları arasındaki iç akışı oluşturmak için iş sürecini organize eder. Etmenler, kiriş, kolon, temel gibi tasarım objelerinin kütüphanelerini kullanarak birbirleriyle iletişim kurarlar. Etmenler reaktiftir, fakat arka planda çalışma ve kullanıcıya tasarım konularında öneride bulunma kapasitesine sahiptirler. Heckel, ACE’yi etmenler tarafından simgelenen birçok uzmanın toplanma alanı olarak tanımlar. Her etmen birbiriyle ilişkili dar alanlarda uzmanlık sahibidir fakat etmen gruplarının hepsi aynı problem üzerinde çalışır.
ACE’de, etmenin temel amacı, rutin tasarım işlevlerini otomatikleştirmek, üretimi hızlandırmak, artırmak ve kalitesini yükseltmek, verimliliği artırmak için heuristik kuralları ve güçlü bir kontrol mekanizması kullanan tasarım asistanları olabilmektir (Heckel vd., 1996).
• ADLIB
Bu sistem 1999 yılında O.Ugwu, C. J.Anumba, L. Newnham, A.Thorpe, tarafından geliştirilmiş ve sunulmuş tasarım projeleri için kullanılan bir modeldir. Modelde her etmen kendi minimum gerekliliklerine ulaşılmaları için taviz verebilir. Etmenler arasındaki ilişki tam işbirliği ve tam düşmanlık kavramlarına dayanır. Farklı tasarım grupları, görüşmeler doğrultusunda ihtiyaçlarını koordine eder. Tek taraflı taviz protokolü, görüşmelere adapte edilmiştir, ayrıca her etmen bu protokol tarafından verilen baskın bir strateji benimsemiştir. Bu projenin tek odaklandığı, mekanlar arasındaki arabuluculuk değildir, bununla birlikte, ontolojinin tanımlanması ve mevcut yasal yazılımlar ile ADLIB sistemini entegre etmek gibi daha pratik konularla da ilgilenir (Ugwu vd., 1999).
• DESSYS
Bu proje, daha geniş bir araştırma programı olan Virtual Reality Design Information System‘in küçük bir parçasıdır. DESSYS çok-disiplinli mimari tasarım ortamında ortak karar mekanizmasını geliştiren çoklu yazılım etmenlerinin konumlandırılmasını araştırır. Bu araştırma, jeoteknik tasarımdaki bir karar destek sistemi için bilgi modelini de içerir. Ayrıca yapı karar –destek sistemi için bazı önemli konuları da araştırır. İlk konu, bilginin farklı transfer yöntemleri ve bu bilginin strüktür tasarımında nasıl kullanılacağıdır. İkinci önemli konu ise, çok-disiplinli bina yapım sürecinin erken aşamalarında uzman bilginin nasıl karar-bilgisi olarak kullanılabileceğiyle ilgilidir. Son olarak, bilgi-tabanlı bir etmen geliştirilir ve prototip oluşturulur (www.ds.arch.tue.nl/Research/Agents/DessysIntro.htm).
• CONVINCER
F. Pena- Mora, C. Wang tarafından 1998 yılında sunulmuştur. Büyük ölçekli sivil mühendislik projelerinde, çözüm çatışmalarının görüşülmesini kolaylaştıran bir modeldir. Gerçekte bu model, bir oyun teorisi üzerine kuruludur; bir oyuncunun hareketlerinin bir dayanak noktasına (Dayanak noktası: Herhangi bir oyuncunun kararı, diğer bütün oyuncuların alacakları parayı etkiler) bağlı olması. Aynı zamanda, bu model bir çok olay çatışmalarını ve yerleşik çözümleri analiz eder. İki aşamadan oluşur; Birincisi, her arabulucu çatışmadaki kendi çıkarını açıklar. Bu çıkar bir kere doğru tanımlandığında, tüm görüşme sonuçları üzerindeki çakışan çıkarların pozisyonlarının etkisi, oyun teorisi kullanılarak geliştirilir. Bunu takip eden işbirlikçi görüşme yaklaşımında, projelerdeki görüşme çatışmalarında arabuluculuk etmek ve işleri kolaylaştırmak için bir etmen yapılandırılır (Pena-Mora ve Wang, 1998).
• MASCOT
MASCOT (Multı-Agent System In Constructıon Technology) Ren, Anumba, Ugwu tarafından geliştirilen, bireysel sahiplerinin isteklerini ön planda tutarak, inşaat taleplerinin görüşülmesi için kullanılan etmenlerin bulunduğu bir çoklu etmen sistemidir. İnşaat talep görüşmelerindeki problemlere, MAS’ın görüşme mekanizmasına ve görüşme teorilerine dayanılarak ayrıntılı bir görüşme mekanizması geliştirilmiştir. Modifiye edilmiş mMCP (Monotonic Concession Protocol) ve Zeuthen modeliyle Bayesian’ın öğrenme modelinin entegrasyonuna dayanan mMCP ile ilişkili görüşme teorileri geliştirilmiştir. Zeuthen’in risk geliştirme modeli, kişisel çıkarları yansıtır, ayrıca öğrenme araştırması, Zeuthen modelindeki tüm bilgilerin tüketiminin üstesinden gelir ve etmenlerin talep ve karşı taleplerde rakibin görüşme özelliklerini tahmin etmesini sağlar (Ren vd., 2001).