ESKĠ GÖREVE DÖNME

Anayasada, seçimler öncesi istifa eden ve seçilemeyen kamu görevlilerinin kamu görevlerine dönmesine iliĢkin bir hüküm bulunmamakta olup, konunun kanunlar ile düzenlenmesi yoluna gidilmiĢtir.

2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunun 19. maddesinde, sadece ayrılma istekleri kabul edilen subay ve astsubaylardan milletvekili seçilmemiĢ olanların sonradan bu isteklerinden vazgeçemeyecekleri ve silahlı kuvvetlerine dönemeyecekleri hükme bağlanmıĢ olup, diğer kamu görevlileri için bir hükme bu kanunda yer verilmemiĢtir. Subay ve astsubaylar açısından ise sadece silahlı kuvvetlerine dönemeyecekleri belirtilmiĢ, baĢka bir kamu görevine atanmalarına ise bir engel getirilmemiĢtir.

298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un 3617 sayılı Kanunla değiĢik ek 7. maddesinde ise, yüksek mahkeme üyeleri, hakimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar ile subay ve astsubaylar hariç olmak üzere; milletvekili ve mahalli idareler genel ve ara seçimlerinde aday ve aday adayı olan Devlet memurları ve diğer kamu görevlilerinin adaylığı veya seçimi kaybetmeleri halinde, Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla eski görevlerine veya kazanılmıĢ hak aylık derecelerindeki baĢka bir göreve dönebilecekleri hükmüne yer verilmiĢtir.

Kanun koyucu bu düzenlemeyle, seçimlerde aday olmaları halinde görevlerinden çekilmek zorunda bırakılan ve kapsamı geniĢ tutulan kamu görevlilerine, seçimlerden sonra tekrar görevlerine dönebilme imkanı sağlayarak, bunların seçimlere daha fazla sayıda katılmalarının önünü açmaya çalıĢmıĢtır.59

Ancak bu ön açma çabası uygulamada birçok kamu görevlisinin seçimlerde aday olma konusundaki çekingenliğini tamamen sona erdirecek gibi gözükmemektedir. Çünkü, kamuda çalıĢanların büyük bir çoğunluğu sadece maaĢlarıyla geçinmekte olup, bu gibi kimselere seçimlerden sonra göreve dönme imkanı verilse dahi, adaylık için istifa etmeleri gereken zaman ile tekrar göreve dönebilmeleri için gerekli zaman arasındaki sürenin uzunluğundan dolayı, bu süre içerisinde geçimini sağlayacak maaĢtan mahrum edildiğinden, bir kamu görevlisinin bunu göze alması da ülkemiz Ģartlarında zor bir durumdur.60

Öte yandan, 2005 yılına kadar sadece subay ve astsubayların seçimlerde aday veya aday adayı olmak üzere istifa etmeleri halinde görevlerine dönmeleri yasaklanmıĢken, kapsam, 2005 yılında 22.12.2005 tarih ve 5435 sayılı Kanunla geniĢletilmiĢ ve "yüksek mahkeme üyeleri, hâkimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar" da görevlerine yeniden dönemeyecek olanların kapsamına dahil edilmiĢtir. Buna göre, yüksek mahkeme üyeleri, hâkimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar ile subay ve astsubaylar milletvekili ve mahalli idareler genel ve ara seçimlerinde aday olmak için istifa ettiğinde madde ile tanınan göreve dönme imkanından yararlanamamaktadır.

59 _{KAYA, Cemil, “Kamu Görevlilerinin Seçime Katılmak Üzere Görevden Çekilmesi ve Göreve}

Dönmesi”, GÜHFD, C.VIII, Ankara 2004, s. 315.

60

Seçim sonrası eski görevine veya kazanılmıĢ hak aylık derecelerindeki baĢka bir göreve dönmeye iliĢkin olarak bir kararında DanıĢtay 12. Dairesi, Mersin Tarım Ġl Müdürü olarak görev yapmakta iken 22 Temmuz 2007 milletvekili genel seçimlerinde milletvekili adayı olmak için görevinden istifa eden davacının, aday olmaması nedeniyle eski görevine tekrar atanması istemiyle yaptığı baĢvurusu üzerine Mersin Tarsus Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğüne mühendis olarak atanmasına iliĢkin 5.7.2007 günlü iĢlemin iptali istemiyle açılan davada; 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun değiĢik Ek 7. maddesinde öngörülen düzenleme göz önüne alındığında, davacıya disiplin cezası verilmesine iliĢkin iĢlemler ile soruĢturma ve inceleme raporlarındaki tekliflerin eski görevine dönmesini engelleyici mahiyette olmayıp baĢka bir göreve naklini gerektirebilecek nitelikte olması karĢısında, davacının eski görevine dönme talebinde bulunduğu tarihte boĢ olan Mersin Tarım Ġl Müdürlüğü kadrosuna ataması gerekirken Tarsus Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğüne mühendis olarak atanmasına iliĢkin dava konusu iĢlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesi ile iptali yolunda Mersin 1. Ġdare Mahkemesi'nin DanıĢtay Onikinci Dairesinin 23.1.2009 günlü, E:2008/5511, K:2009/185 sayılı bozma kararına uyularak verdiği 29.1.2010 günlü E:2010/271, K:2010/161 sayılı kararının onanmasına karar vermiĢtir. 61

Aynı konuyla ilgili olarak bir baĢka kararında da DanıĢtay 12. Dairesi, 22.07.2007 tarihinde yapılan milletvekili genel seçimlerine katılmak üzere 4/5/2007 tarihli dilekçesi ile istifa ederek daire baĢkanlığı görevinden ayrılan davacının,

milletvekili seçilememesi üzerine göreve dönmek istemiyle davalı idareye baĢvurduğu 30.07.2007 tarihinde, verilen ara kararı ile getirilen belgelerin incelenmesinden, kendisinden boĢalan daire baĢkanlığına 22/6/2007 tarih ve 745 sayılı onayla davalı idare Sanayi AraĢtırma ve GeliĢtirme Genel Müdürlüğü emrinde Ģube müdürü olarak görev yapan bir baĢka kiĢinin atanmıĢ olduğu, anılan tarihte hem Strateji GeliĢtirme BaĢkanlığı hem de Ölçüler Standartlar Genel Müdürlüğü bünyesinde baĢka boĢ daire baĢkanlığı kadrosunun da mevcut olmadığı anlaĢıldığından, davacının kazanılmıĢ hak ve aylık derecesi ile uzman olarak atanmasında mevzuata aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar veren Mahkeme kararının, “olayda; davacı, Sanayi AraĢtırma ve GeliĢtirme Genel Müdürlüğünde, Ölçüler ve Standartlar Genel Müdürlüğünde ve en son Strateji GeliĢtirme BaĢkanlığında daire baĢkanı olarak görev yapmıĢtır ve bu alanlarda davacının bilgi ve deneyiminin olduğu sabittir. Davacının göreve iade istemiyle baĢvuru yaptığı tarihte, en son görev yaptığı Ölçüler ve Standartlar Genel Müdürlüğündeki Daire BaĢkanlıkları ile Strateji GeliĢtirme BaĢkanlığındaki Daire BaĢkanlıklarının dolu olduğu açıktır. Ancak eĢdeğer göreve atamanın temini amacıyla davacının daha önce görev yaptığı Sanayi AraĢtırma ve GeliĢtirme Genel Müdürlüğü bünyesindeki daire baĢkanlıklarının dolu olup olmadığının ve davacının atandığı uzmanlık kadrosu ile daire baĢkanlığı kadrosu arasında daire baĢkanlığına daha yakın boĢ kadroların bulunup bulunmadığının araĢtırılması gerekmektedir.

Bu durumda; davacının atanabileceği, görevine eĢdeğer boĢ kadroların olup olmadığı hususunda eksik araĢtırma yapılarak davanın reddi yolunda verilen idare

mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.” denilerek bozulmasına karar verilmiĢtir.62

Bir baĢka kararında DanıĢtay 8. Dairesi, seçimlere katılmak üzere dekanlık görevinden çekilen fakat seçilemediği için tekrar dekanlık görevine dönmek isteyen bir dekanın talebi ile ilgili olarak: “Davacının asıl görevi öğretim üyeliği olup, istifa etmeden önce yürüttüğü Dekanlık görevi ise, seçimle gelinen ve belli bir süre ile sınırlı olan ikinci bir görevdir. Belirli bir süre için seçimle gelinen bir görevin istifa yoluyla boĢalması durumunda, ilgilinin yarım kalan görev süresini tamamlamak üzere doğrudan ayrıldığı görevine atanması mümkün değildir. Aynı göreve yeniden atanmasının ilk atanmasındaki usule göre yapılacağı, atanma Ģansının aynı görev için yeterliliğe sahip, diğer adaylarla eĢit olduğu ve atanıp atanmamasının, bu konuda takdir yetkisi verilmiĢ olan makam ve organların takdirine bağlı bulunduğu açıktır.” Ģeklinde karar vermiĢtir.63

Burada, ikinci göreve ve ikinci görevden istifaya değinmek gerekecektir. 657 sayılı Kanunun 87. maddesinde; bu kanun kapsamına giren memurlara ikinci görev verilemeyeceği genel kuralına yer verilmiĢ, 88. maddesinde ise bunun istisnaları düzenlenmiĢtir. Buna göre; “Bu Kanuna tabi kurumlarda çalıĢan Devlet memurlarına esas görevlerinin yanında;

A) Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak memurlara gördürülmesi öngörülen sürekli hizmetler,

62 _{DanıĢtay 12. Dairesinin 21.05.2010 tarih ve E:2009/6607, K:2010/2728 sayılı yayınlanmamıĢ kararı.} 63

B) Mesleki bilgisi ile ilgili olarak, hizmet olanakları elveriĢli bulunmak ve atamaya yetkili amir tarafından uygun görülmek Ģartiyle;

1) 87 nci maddede yazılı kurumların tabiplikleri, diĢ tabiplikleri, eczacılıkları, kimyagerlikleri, veterinerlikleri, avukatlıkları ile Adli Tıp Kurumu Uzmanlıkları,

2) Asıl görevlerinin bulunduğu bucak, ilçe ve zorunlu hallerde iller belediyelerinin yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar ve mimarlarca yürütülmesi gereken teknik hizmetleri,

Ġkinci görev olarak verilebilir. Asıl görevlerinin yanında;

a)Tabiplere; sağlık müdürlüğü, sağlık müdür yardımcılığı, sağlık grup baĢkanlığı, baĢtabiplik ve baĢtabip yardımcılığı,

b) DiĢ hekimlerine ve veterinerlere, meslekleri ile ilgili baĢtabiplik, c) Veteriner, diĢ hekimi ve eczacılara; baĢtabip yardımcılığı,

d) Öğretmenlere; okul ve enstitü müdürlüğü, baĢyardımcılığı ve yardımcılığı görevleri ikinci görev olarak yaptırılabilir.” Kendisine ikinci görev verilen bir kamu görevlisinin asıl görevinden veya ikinci görevinden istifası mümkündür, ikinci görevden istifa halinde, memur kamu görevinden ayrılmayıp sadece ikinci görevinden ayrılır ve asıl görevine döner. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununda da seçimle gelinen rektörlük, dekanlık gibi seçim ve atama ya da yüksekokul, enstitü müdürlüğü gibi atama yolu ile gelinen görevler ikinci görevler olup, bu görevlilerin asıl görevleri öğretim üyeliğidir. Seçim ve atama ya da sadece atama yoluyla gelinen bu görevlerden istifa edilmesi halinde de öğretim üyeliği devam eder. Seçimler

nedeniyle istifa sonrası dönüĢler için DanıĢtay, yukarıda anılan kararıyla, doğrudan ikinci göreve dönüĢün mümkün olmadığına, ilk atama ve seçimdeki usullerle yeniden atanabileceğine ve doğrudan atanabileceği görevin ise asıl kadrolu görevi olan görev olduğuna karar vermiĢtir.64

Seçimle gelinen görevlerden milletvekilliği ya da mahalli idâreler seçimleri için istifa eden kiĢinin seçilememesi halinde tekrar göreve iadesini DanıĢtay 8. Dairesi Ģu gerekçe ile hukuka uygun bulmamaktadır: "Belirli bir süre için seçimle gelinen bir görevin istifa yoluyla boĢaltılması durumunda, ilgilinin yarım kalan görev süresini tamamlamak üzere doğrudan ayrıldığı görevine atanması mümkün değildir. Aynı göreve yeniden atanmasının ilk atamasındaki usule göre yapılacağı, atanma Ģansının aynı görev için yeterliliğe sahip, diğer adaylarla eĢit olduğu ve atanıp atanmamasının, bu konuda takdir yetkisi verilmiĢ olan makam ve organların takdirine bağlı bulunduğu açıktır."65