• Sonuç bulunamadı

KADIN ÇALIŞANLARIN KARİYER ENGELLERİ VE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK

N. Erdoğmuş, Kariyer Geliştirme Kuram ve Uygulama, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2003, s 25.

2.2. Kadınların Karşılaştıkları Kariyer Engeller

2.2.1. Kadınların Kariyer Engellerinin Nedenler

2.2.1.4. Erkeklerin Sosyal Ağ Paylaşımı

Çalışmalar, sosyal ağların kişilerin kendilerini tanıttıkları ve terfi süreçleri ile ilgili bilgi alma konularında yararlı olduğunu ancak; kadınların erkeklerin baskın olduğu sosyal ağlardan dışlandığını göstermektedir250. Sosyal ağ paylaşımı, formal ve informal bilgi değişimine, kariyer planlamasına, tepe yönetim tarafından profesyonel destek ve yardıma, kariyer ve kişisel gelişime katkı sağlamaktadır251.

245Lyness ve Judiesch, ss. 159 – 160.

246Renate R. Mai – Dalton ve Jeremiah J. Sullivan, “The Effects of Manager’s Sex on the Assignment

to a Challenging Or a Dull Task and Reasons For The Choice”, Academy of Management

Journal, Vol: 24 (3), 1981, s. 610.

247Selmer ve Leung, s. 350. 248Stil ve Timms, s. 274. 249Jelinek ve Adler, s. 16. 250Lyness ve Judiesch, s. 160.

251 Margaret Linehan, “Networking for Female Managers’ Career Development”, Journal of

Ancak, sosyal ağ paylaşımının sadece yöneticiler arasında değil, aynı zamanda girişimciler arasında da yaygın olması gerekir252.

Konaklama işletmelerinde çalışan kadınlar, sosyal ağ paylaşımını, kariyer gelişimlerinde en önemli ikinci engel olarak tanımlamışlardır253. Sosyal ağ paylaşımının yararları karşısında, kadınlar da kendi aralarında sosyal ve informal bir ağ kurmak istemektedir. Bu sayede kendilerini yalnız hissetmeyecek ve kendini zorluklara ve sorunlara karşı destekleyen bir grup bulabileceklerdir254. Oysa ki, kadınlar erkekler gibi sosyal bir ağ oluşturabilseler bile, bu ağın erkeklerinki kadar etkin olmayacağı, çünkü örgüte yeteri düzeyde entegre olmadıklarını bilinmektedir255.

İşletmede erkek yöneticiler, kadın yöneticilere kıyasla sosyal ağ için daha fazla zaman ayrımaktadır. Bu durum çoğunlukla erkek mesleştaşları için uygun olmakta, zira ev ve aile sorumluluklarının kadın yöneticilerine kıyasla fazla olmadığı düşünülmektedir256. Nitekim erkeklerin daha uzun süre bulunabildikleri ortamlarda kadınların daha kısa süre kalmaları söz konusudur. Kadınların kariyerleri için gerekli olan bilgileri informal olarak alabilmeleri ancak daha uzun süre aynı ortamı paylaştıklarında mümkün olabilmektedir257. Buna göre, sosyal ağ paylaşımına daha az zaman ayırabilen kadınların kariyer anlamında dezavantajlı olabileceği söylenebilir258.

Yapılan çalışmalar üstlerin kendilerini astları ile “benzer” algıladıklarını; bu nedenle de kendilerine demografik olarak benzeyenlerle birlikte olmayı ve çalışmayı tercih ettiklerini göstermiştir. Bu nedenle erkek yöneticiler çoğunlukla erkeklerle

252 Karl W. Sandberg, “An Exploratory Study of Women in Micro Enterprises: Gender – Related

Differences”, Journal of Small Business and Enterprise Development, Vol. 10 (4), 2003, s. 409

253Li ve Wang Leung, s. 193.

254 Gerard McElwee ve Rahma Al-Riyami, “Women Entrepreneurs in Oman: Some Barriers to

Success”, Career Development International, Vol 8 (7), 2003, ss. 343 – 344.

255Linehan, s. 827. 256Linehan, s. 826.

257McElwee ve Al-Riyami, ss. 343 – 344. 258Linehan, s. 826.

çalışmayı tercih etmektedir259. Nitekim “erkekleri birbirine bağlayan” ortamlar, çoğunlukla spor olayları ve kadınların kendilerini dışlanmış hissedebilecekleri bar – kulüplerdir260. Kadınların 34%’üne göre, erkekler kendilerini aralarına almamakta, kendi gruplarını oluşturmaktadırlar261.

Kadın yöneticiler, azınlık oldukları için erkek meslektaşları tarafından izole edildiklerini düşünmekte; bu durum zaman içerisinde kadınlara yönelik erkeksi alışkanlık, gelenek ve olumsuz tutumlara dönüşmektedir262. Erkeklerin çalıştıkları kuruma “eril” bir kültür yerleştirmesi, kadınların tepe yönetimden uzaklaştırılmalarında etkili olmaktadır263. Kaldı ki erkek tepe yöneticilerinin kadın yöneticilerin fikirlerine değer vermemeleri ve kendilerini dinlememeleri264, sosyal ağ paylaşımında eril davranış modellerine örnek olarak gösterilebilir265. Söz konusu bu tutum ve davranışlar, kadınların terfi ve kariyer gelişimlerinin engellenmesine, cinsiyet ayrımcılığına, iş stresine ve daha düşük ücret almalarında etkili olabilmektedir 266. Sonuçta, kadın çalışanların iş hayatında başarılı olmuş diğer kadınlar ile iletişim kurmaları, fikir ve deneyim alışverişinde bulunmaları, kariyer gelişimlerinde önemli etkiler yaratacaktır267. Ayrıca, kadınların astları için daha olumlu bir rol model olabileceği, ortak bir amaç için çalışanlarını motive edebileceği, sorunların çözümü için çalışanları destekleyebileceği düşünülmektedir268.

Ancak ne var ki özellikle kadın yöneticiler, kendi kariyerlerini tehlikeye atmamak için diğer kadın çalışanlara yardım etmemekte, onların terfi etmelerini önlemektedir. Bu noktada söz konusu kadın yöneticilerde “kraliçe arı sendromu” adı verilen bir davranış modeli gelişmektedir. Bu model çerçevesinde kadın yönetici, kendini kraliçe olarak tanımlamakta, bulunduğu kademe içerisinde “tek olma” isteği

259Arup Varma, K. Stroh ve Lisa B. Schmitt, “Women and International Assignments: The Impact of

Supervisor – Subordinate Relationships”, Journal of World Business, Vol: 36 (4), s. 382.

260Linehan, s. 825.

261Gupta ve Sharma, a.g.e., 2003, s.609. 262Linehan, s. 825. 263Maxwell ve Ogden, s. 112. 264Ragins ve diğerleri, s. 35. 265Maxwell ve Ogden, s. 112. 266Linehan, s. 825. 267Varma ve diğerleri, s. 385.

268 Sarah Burke ve Karen M. Collins, “Gender Differences in Leadership Styles and Management

nedeniyle diğer kadınlara yardım etmemektedir269. Bu durumda söz konusu kadın yöneticilere göre, "oyunun bazı kuralları" değişmeli ve kadın çalışanların mevcut durumu azımsanmamlı ve bu çabalar içerisinde geri dönüş yaşanmamalıdır. Yönetici olamayan diğer kadın çalışanlar, bunun nedenlerini kendilerinde aramalı, kendi leyhlerinde ayrımcılığa karşı çıkmaları, ayrımcılık olması durumunda ise bunu ortadan kaldırmak için çaba serfetmelidir270. Bu durum, yönetimde yeralma olanaklarının sınırlı olduğu işletmelerde daha yaygın olup, söz konusu kadın yöneticide rekabet korkusu olduğu göstermektedir271.

Ağ paylaşımının, kariyerleri süresince akıl hocasına sahip olmayan kadınlar için daha önemli olduğunu düşünülmekte272; erkeklerin 41%’i erkek sosyal ağını kadınlar için küçük ve önemsiz bir engel olarak tanımlamaktadır273.