Ergenlerde Risk Alma Davranışı ve Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişki

Araştırma bulgularına bakıldığında ergenlerin kural dışı davranış ölçeği puan ortalamaları ile ilişki ölçeğinin korkulu bağlanma stili, kayıtsız bağlanma stili ve güvenli bağlama stili alt boyutlarından aldıkları puan ortalamaları arasından anlamlı bir ilişkinin olmadığı gözlenmiştir. Yine bulgulara göre, ergenlerin kural dışı

davranış ölçeği puan ortalamaları ile ilişki ölçeğinin saplantılı bağlanma stili alt boyutundan aldıkları puan ortalamaları arasında düşük düzeyde anlamlı ve pozitif bir ilişki gözlenmektedir. Ayrıca bulgulara göre, saplantılı bağlanma stili alt boyutundan elde edilen toplam puanın kural dışı davranış ölçeği boyutlarını anlamlı bir şekilde yordadığı gözlenmiştir.

Gökmen (2009), kadın sığınma evinde yaşayan şiddet görmüş kadınlar ile eşiyle birlikte yaşayan şiddet görmüş kadınlar arasındaki bağlanma durumlarını incelediği araştırmasında, kadın sığınma evinde yaşayan kadınların güvenli bağlanma stili puanlarını eşiyle birlikte yaşayan kadınlardan anlamlı düzeyde yüksek bulmuştur. Mayda (2019), çocuklara yönelik şiddet ve bağlanma ilişkisini incelediği çalışmasında, güvenli bağlanma alt boyutunda şiddete uğrayan veya tanık olan çocukların ortalama puanlarının uğramayanlara veya tanık olmayanlara göre daha düşük olduğu bulmuştur. Kaygılı- kararsız bağlanma alt boyutunda ise şiddete uğrayan veya tanık olan çocukların ortalama puanlarının uğramayanlara veya tanık olmayanlara kıyasla daha yüksek olduğunu belirtmiştir.

İmamoğlu (2003), öğretmen adayları üzerinde yaptığı araştırmasında, öfke düzeyleri ile korkulu, kayıtsız ve saplantılı bağlanma stilleri arasında doğrusal ve anlamlı bir ilişki olduğunu; güvenli bağlanma stili arasında ise ilişki bulunmadığını bulmuştur. Gilbert, McEwan, Hay, Irons ve Cheung (2007), bağlanma biçimleri ve öfke arasındaki ilişkiyi inceledikleri çalışmada, güvensiz bağlanma biçimleri ile öfke ve özeleştirinin, yüklü yaşam olaylarının, stresli durumların, çocukluk çağı ihmal ve kötüye kullanımlarının izleri arasında anlamlı biri ilişki olduğu sonucunu bulmuşlardır. Akmaz (2009), eğitim yöneticilerinin bağlanma stilleri ve sürekli öfke ve öfke ifade tarzları arasındaki ilişkiyi incelediği araştırmasında, öfke kontrolüne sahip insanların güvenli bağlanma stiline sahip oldukları sonucuna ulaşmıştır. Tanış (2014), yetişkinlerde bağlanma stilleri ve öfke tarzları arasındaki ilişkiyi incelediği çalışmasında, bağlanma stilleri alt ölçeklerinden kayıtsız bağlanma geliştiren bireylerin sürekli öfke, öfkenin dışa yöneltilmesi ve içe yöneltilmesi arasında pozitif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Usta (2018), üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri, depresyon ve öfke tarzları arasındaki ilişkiyi incelediği çalışmasında, korkulu

bağlanma, kayıtsız bağlanma ve öfke arasında anlamlı pozitif bir ilişki olduğunu bulmuştur.

Casas, Weigel, Crick, Ostrov, Woods, Jansen Yeh ve Huddleston Casas (2006), bağlanma tarzları ve fiziksel saldırganlık arasındaki ilişkiyi inceledikleri çalışmada, güvensiz bağlanma tarzları ile fiziksel saldırganlık arasında doğrusal ve anlamlı bir ilişki olduğu sonucunu bulmuşlardır. Çelik (2007), çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğine başvuran ergenlerin özelliklerini incelediği çalışmasında, üniversite birinci sınıf öğrencilerinin toplam saldırganlık puanı ile tüm güvensiz bağlanma tarzları (korkulu, kayıtsız ve saplantılı) arasında doğrusal ve anlamlı bir ilişki bulunurken, buna karşın güvenli bağlanma tarzı ile aralarında ters yönlü bir ilişki olduğu sonucunu bulmuştur. Kaplan ve Aksel (2013), ergenlerde bağlanma ve saldırganlık arasındaki ilişkiyi inceledikleri çalışmalarında, güvensiz bağlanma gösteren ergenlerin saldırganlık davranışlarının daha yüksek, güvenli bağlanma gösteren ergenlerin ise saldırganlık davranışlarının daha düşük olduklarını saptamışlardır. Kahraman (2015), ergenlerde bağlanma stillerinin saldırganlık davranışları ve depresyon düzeyi ile ilişkisini araştırdığı çalışmasında, bireylerin bağlanma biçimleri ile saldırganlık davranışları arasında bir ilişki bulunmadığı sonucuna ulaşmıştır.

Morsünbül (2009), anne babayla kurulan bağlanma biçiminin riskli davranışlarla ilişkisini araştırdığı çalışmasında, anne- babasıyla güvenli bağlanma geliştiremeyen bireylerin genel olarak riskli davranışlarda bulunma ve madde kullanma eğiliminde olduğu sonucunu bulmuştur. Arslan (2015), madde kullanımı ile bağlanma stilleri ve erken dönem uyumsuz şemalar arasındaki ilişkiyi incelediği araştırmasında, madde kullanan katılımcıların kayıtsız bağlanma stilinin çok yüksek olduğu bulmuştur.

DeMulder, Denham, Schmidt ve Mitchell (2000), bağlanma ile stres yaşantısını inceledikleri çalışmalarında, aile içinde daha az stresli yaşantıyla karşılaşan ergenlerin güvenli bağlanma ilişkisi geliştirdiklerini ve güvensiz bağlamaya sahip olan kız ve erkeklerin ise okulda daha fazla saldırgan ve öfkeli oldukları sonucunu bulmuşlardır. Uluman (2011), lise öğrencilerinde bağlanma biçimleri ve kural dışı

davranışlarını araştırdığı çalışmasında, kural dışı davranış ölçeği puanları ile anne- babaya bağlanma ölçeği puanları arasında anlamlı ve negatif yönde bir ilişki bulmuştur. Körük (2016), ergenlerde riskli davranışların güvensiz bağlanma ve algılanan sosyal destek tarafından yordanmasında psikolojik belirtilerin aracı rolünü incelediği araştırmasında, güvensiz bağlanmanın riskli davranışları olumlu yönde ve orta etki büyüklüğünde anlamlı düzeyde yordadığını bulmuştur.

Tüm bu araştırma sonuçları bize, bağlanma stillerinin temelinin bebeklik dönemine dayandığını ve ergenlik döneminde de etkisinin çok fazla olduğunu göstermektedir. Ergenlik döneminde risk alma davranışı gösteren bireylerin güvenli bağlanma biçimini gerçekleştiremediği görülmektedir. Yine, ebeveynlerin farklı tutum ve davranış şekilleri çocuğun yaşantısındaki davranış şekillerini belirlemektedir. Çocuklarına yetersiz ilgi göstermesi, olumsuz tutum ve davranışlar sergilemesi çocukların daha kolay risk alma davranışı sergilediğini göstermektedir. Ayrıca, güvensiz bağlanma stiline sahip ergenler, çevresindeki kişilerle sağlıklı bir ilişki kuramamakta ve kaygı yaşamaktadırlar. Bu bireyler, olumsuz içsel çalışma modellerinin etkileri sonucu riskli davranışlar oluşturabilmektedirler. Dolayısıyla tüm bunlar ergenlerde risk alma davranışının ortaya çıkmasında güvensiz bağlanma stilinin önemli rol oynadığını göstermektedir.

5.1.4. Ergenlerde Risk Alma Davranışı ve Sosyal Problem Çözme Arasındaki