Endüstri 4.0 Uygulamalarının Geleceğ

Görüşme yapılan katılımcılar, Endüstri 4.0 uygulamalarının şu ana kadar fabrikada yaşanılan her sürece tesir ettiğini, bu etkilerin çalışma performanslarını ve ortaya çıkan rakamları firma hedef ve stratejileri doğrultusunda olumlu etkileri olduğunu belirtmişlerdir. Proje Mühendisi gelecekte fabrikaların birbirlerine yüzde yüz oranında Nesnelerin İnterneti aracılığıyla bütünleştirileceğini belirtmiştir. Bosch 2019- 2020 yıllarında bütün sistemlerini ve süreçlerini Endüstri 4.0’a uygun hale getirmeyi planlamaktadır. Firma yetkilileri, bu şekilde gelecekte verilerin güncellenme ve doğrulama sürelerinin çok daha kısa bir süreye düşmesini ve daha yüksek verimlilik ve kalite oranlarına ulaşacaklarını ifade etmişlerdir.

86 4. SONUÇ

Günümüzde teknolojinin birçok alanda etkili olmaktadır. Teknolojinin daha önceleri sadece insan yönlendirmeleriyle olan kullanım yapısı, sadece belirli alanlarda kullanılması ve kullanım yaygınlığı/sıklığı günümüzde tamamıyla kabuk değiştirmiştir. Bu değişim teknolojinin bireylerin günlük hayatlarının bir parçası olmasını sağlamış, iş yerlerinin değişilmez asistanı konumuna gelmiş ve hatta insan müdahalesi olmaksızın iş yapabilir konuma ulaşmıştır. Daha önceleri sadece belirli bütçelere sahip girişimcilerin ulaşabildiği yüksek teknoloji 2000’li yıllardan itibaren atılan adımlar, geliştirilen altyapılar ile beraber tüm işletmelerin ulaşabildiği bir noktaya gelmiştir. Ancak teknolojinin devamlı değişim ve ilerleyiş göstermesi, birçok sektörde işletmeler hatta devletler açısından sürdürülebilirlik, kaynakların daha ihtiyatlı kullanılması, maliyetlerin düşürülmesi gibi ihtiyaçlar doğurmuş ve rekabet anlayışını farklı bir boyuta taşımıştır.

Gelinen bu noktada ortaya çıkan bu gereksinimlerin giderilmesi adına, daha önceleri de üzerinde durulduğu gibi, 2011 yılında Almanya’da ortaya çıkan Endüstri 4.0 yeni bir yol haritası olarak uygulanmaya başlanmıştır. Endüstri 4.0’ın çeşitli çevrelerce 4. Sanayi Devrimi olarak adlandırılması bu kavramın sektörlerin ve akademik çevrelerin son yıllarda sıkça başvurduğu bir izlek haline gelmesine neden olmaktadır. Endüstri 4.0’ın içerisinde barındırdığı öğeler baz alındığında daha önce yaşanmış sanayi devrimlerinden çok daha farklı olduğu fark edilmektedir. Endüstri 4.0 uygulamaları olarak karşılaşılan bu öğeler insan- makine uyumunu arttıran yazılımlar, makine-makine iletişimine imkân tanıyan Nesnelerin İnterneti, tamamiyle otonom işlem yapan akıllı robotlar, ortam verilerini elde edebilen Siber Fiziksel Sistemler, 3D yazıcılar, verilerin saklanmasına, işlenmesine ve analiz edilmesine olanak sağlayan Bulut Bilişim ve Büyük Veri gibi ve benzeri kavramlardır.

Bu kavramlar ortaya çıktıkları günden itibaren önceleri yavaş fakat şu sıralar hızlı bir yayılımla endüstriyel faaliyetlerdeki yerlerini almaktadır. Bu tez çalışmasının ana öğelerinden olan “Üretim Süreçleri” ise her sanayi devriminde olduğu gibi bu devrimde de endüstriyel bazda devrimin ilk etkilerinin ve sonuçlarının elde edildiği alan olmuştur. Çalışmanın yapıldığı firma olarak seçilen Alman menşeili Bosch San. Ve Tic. A.Ş teknoloji ve üretim alanlarında dünyada öncü konumda yer almaktadır. Şirket Endüstri 4.0 uygulamaları konusunda da diğer işletmelere liderlik eden bir konumda bulunmakta olduğundan, Dünya’daki tüm fabrikalarında bu uygulamaları şirket politikaları ve stratejileri olarak devreye sokmuştur.

87

Endüstri 4.0 uygulamalarının etkilerini incelemek adına yapılan bu çalışmada Bosch firması derinlemesine incelenmiş ve üretim süreçleri içerisinde belirlenen konularda aktif olarak kullanılan uygulamalar ve bunların etkileri saptanmıştır.

Yapılan çalışmada Endüstri 4.0 uygulamalarının iş geliştirme, verimliliğin arttırılması, kaynak kullanımının optimum seviyede tutulmasını, süreç akışlarının hızlandırılması, maliyetlerin düşürülmesi konularında olumlu yönde etkileri olduğu belirlenmiştir.

Tedarik zinciri yönetiminde kullanılan yazılımlar sayesinde Endüstri 4.0 uygulamalarından önceki dönemlere göre hata maliyetinin düştüğü, insan faktöründen kaynaklanan hatalarda azalma olduğu ve elektronik süreçlerin duraksamadan ilerlemesinden dolayı zaman tasarrufu elde edildiği tespit edilmiştir. Tedarik zinciri yönetiminde kullanılan uçtan uca yazılım ve donanım destekleri sayesinde tedarik ve sipariş teslim sürelerinin düştüğü saptanmıştır.

Üretim sistemlerinde kullanılan Endüstri 4.0 uygulamalarının tamamen insansızlaştırılmadığı ve bu sebeple insan faktörünün sıfıra düşürülmediği tespit edilmiştir. Ancak kullanılan robotlar ve yüksek teknolojili üretim bantları insan müdahalesini en aza indirmiştir. Bu sayede çalışanın insani davranışlardan (dalgınlık, dikkatsizlik, bilgisizlik, yorgunluk) kaynaklı hatalı işlem yapmasından kaçınılmış olunmaktadır. Bu da personelin hata yapma olasılığını düşürmektedir. Üretimde kullanılan otonom cihazların ayarlamalarının bir kere yapılmasından dolayı üretimdeki boşa harcanan sürelerde düşüşler olduğu, birim zaman başına üretim rakamlarının da arttığı saptanmıştır.

Stok yönetiminde elde edilen veriler Endüstri 4.0 uygulamalarının kullanımıyla birlikte stok seviyelerinin optimum seviyede tutulabildiğine işaret etmektedir. Stok eksiğinin belirlenmesinin kolaylaşması ile birlikte yeni sipariş teklifi hazırlanılmasına gerek kalmamıştır. Bu da eksilen mallar için tek tek fiyat alınması yerine daha önceden belirlenen fiyat üzerinden alımın yapılmasına olanak tanıyarak toptan sipariş indirimi avantajı elde edilmesine olanak tanımaktadır. Bu avantaj ham madde maliyetinde olumlu yönde bir düşüşe olanak sağlamaktadır. Ek olarak, stok yönetimi, tedarik zinciri ve kaynak planlamasında kullanılan veri toplama araçlarıyla ilgili, bu araçların sunduğu raporlar, veriler ve analizler sayesinde yöneticilerin üretim planlaması gibi kritik karar aşamalarında daha güvenilir kararlar vermesinde olumlu bir etkiye sahip olduğuna ulaşılmıştır.

Tüm üretim süreçlerinde, bulut sistemlerinin ve otomasyonların aracılığıyla süreçlere tek bir noktadan müdahale edilebilmesi süreçlerin akış hızını olumlu yönde

88

etkilemiştir. Bununla beraber elektronik ortamın eskiye nazaran süreçlerde karşılaşılan hiyerarşik onay/imza prosedürlerinin akışında olumlu bir etkisinin bulunmasına rağmen bu prosedürlerin halen belirli bir zaman aldığı görülmüştür.

Toplam Kalite Yönetiminde, kullanılan Q-Team programı ve bu programa entegre robotlar sayesinde elde edilen hatalı ürün verileri henüz üretim aşamasında hatalı ürüne müdahale edilmesine yardımcı olmaktadır. Bu da müşteriye giden hatalı ürün rakamlarında olumlu yönde bir düşüş sağlamıştır. Müşteri memnuniyeti hatalı sipariş teslimleriyle ters orantılı olarak artış göstermiştir.

Üretim süreçleri dışında kullanılan Endüstri 4.0 uygulamalarına bakıldığında, personellerin iş yapış şekillerinin standartlaşmasında, iş içerisinde kullanılan karmaşık yöntemlerin azalmasında, iletişim eksikliğinin ortadan kalkmasında, personel/ekip planlamasında sahip olunan esnekliğe, ofis gider maliyetlerinin düşmesinde, güvenilir yönlendirmeler yapılabilmesinde, tek bir noktadan hızlı ve kolay veri erişimine ulaşımda, karar verme ve kararın uygunluğu konularında olumlu etkilere sahiptir.

Yapılan araştırmada firma için Endüstri 4.0 uygulamalarının belirli dezavantajları da olduğu saptanmıştır. Bu dezavantajlar yüksek teknolojiye sahip imalat ürünlerinin, tedarik zinciri, stok yönetimi, kaynak planlaması sistemlerinin, robotların ve hassas görüntüleme cihazlarının yedek parça ve bakım/onarım maliyetlerinin henüz uygulamalar dünya genelinde yaygınlaşmamasından dolayı yüksek olması, ilk yatırım maliyetinin yüksek olması, bilinç düzeyi yüksek personelin az olması, kullanımına yeni başlanan cihazların, makinelerin ve otomasyon sistemlerinin personel üzerinde değişme direncine neden olması, kullanılacak teknolojiler konusunda personele verilecek eğitim kaynağının kısıtlı ve eğitimlerin maliyetli olması olarak sıralanabilir.

Sanayilerin ihtiyaçlarına yönelik teknolojik çözüm üretmeye dayanan Endüstri 4.0, günümüzde giderek yaygınlaşmakta ve hissedilir etkilerini ortaya koymaktadır. Sanayi devrimlerinin tarihsel etkilerine bakıldığında gelecekte Endüstri 4.0’ın da bu konuda köşe taşlarından biri olacağı açıkça görülmektedir. Bilim, iş, eğitim ve devlet insanlarının oldukça ilgisini çeken bu konuda daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Özellikle, tarihçilerin ve ekonomistlerin söylemlerine göre, Türkiye’nin daha önceki sanayi devrimlerini kaçırması, zamana yetişememesi bu konuyu Türkiye için çok önemli noktaya taşımaktadır. Bu çalışmada Endüstri 4.0’ın üretim süreçlerindeki etkileri ortaya konmuştur. Uygulamaların daha birçok alanda da varlığı

89

bilinmektedir. Bu alanlarda yapılacak çalışmalar hem Türkiye’ye hem bilim çevrelerine hem de işletmelere katkı sağlayacaktır.

90

KAYNAKÇA