2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE
3.4 Veri Toplama Araçları ve İlgili Geçerlik Güvenirlik Çalışmaları
3.4.1 Elektrostatik Kavram Test
Araştırmada, Elektrostatik Kavram Testi, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] geliştirdikleri elektrostatik ve manyetizma konuları ile ilgili 32 sorudan oluşan Elektrostatik ve Manyetizma Testinden ve Singh’in (2006) [74] “Öğrencilerin Elektriğin Gauss Yasası ve Simetrisini Anlamaları” isimli çalışmasında kullandığı 25 adet çoktan seçmeli sorudan oluşan testten ve Mazur’un (1997) [8] Akran Öğretimi ile ilgili kitabından yararlanılmıştır. Maloney ve arkadaşlarının (2001), [18] Elektrostatik ve Manyetizma testi ilk olarak, Türkçe’ye uyarlanmış ve Balıkesir Üniversitesi’nde genel fizik dersini alan 614 öğrencilere uygulanmıştır. 32 sorudan oluşan testin güvenirlik katsayısı 0,71 olarak bulunmuştur [3].
Bu çalışmada, araştırmacılar ilk olarak 32 sorudan oluşan elektrostatik ve manyetizma testinin elektrostatikle ilgili ilk 20 sorusunun kullanılmasına karar vermişlerdir. Sadece elektrostatik konularından oluşan 20 soruluk çoktan seçmeli ve tek aşamalı Elektrostatik Kavram Testi’nin ilk hali, birinci deneme (pilot) çalışması olarak 2007 yılı mart ayında Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören 78 Bilgisayar Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü ikinci sınıf öğrencilerine ön test olarak uygulanmıştır. Yapılan öğretimden sonra aynı gruba son test olarak uygulanmıştır. Testin Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı 0,65 olarak tespit edilmiştir.
Elektrostatik Kavram Testi’nin, içerik (kapsam) geçerliği’ni sağlayıp sağlamadığını belirlemek için “uzman görüşü”ne başvurulmuştur. Bu amaçla Elektrostatik Kavram Testi, konunun uzmanı olan dört fizik eğitimi öğretim elemanı tarafından incelenmiş ve bir Türk dili uzmanı tarafından da kontrol edilmiştir. Uzman görüşüne dayanarak daha önce de bahsedilen gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Elektrostatik Kavram Testi’nin yapı geçerliği için ise yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılarak, elektrostatik konusunda testte başarılı olan öğrencinin görüşmelerde de başarılı olup olmadığına, aynı şekilde başarısız öğrencinin görüşmelerdeki sorularda da başarısız olup olmadığına bakılarak test sonuçları ve görüşmeler karşılaştırılmıştır. Bu açıdan, Elektrostatik Kavram Testi’nin yapı geçerliğinin yüksek olduğu söylenebilir. Ayrıca önce de belirtildiği gibi Elektrostatik Kavram Testi’nin güvenilir olup olmadığını belirlemek için güvenirlik katsayısı hesaplanmış ve Cronbach Alfa Yöntemi kullanılmıştır [92].
Birinci deneme çalışmasından (2007) elde edilen veriler ışığında araştırmacılar tarafından Elektrostatik Kavram Testi üzerinde çeşitli düzeltmelere gidilmiş ve bazı sorular testten çıkarılmıştır. Ayrıca bu haliyle Gauss Yasası ve sığa konularını kapsamadığından, teste bu konularda da sorular eklenmesine karar verilmiştir. Elektrostatik konusunun tüm kavramlarını kapsayan 20 soruluk Elektrostatik Kavram Testi iki aşamalı teste dönüştürülmüştür. 2008 yılı ocak ayının ilk haftası başında tekrar fizik 2 dersini alan fizik ikinci sınıfta okuyan 30 öğretmen adayına deneme (pilot) çalışması olarak uygulanmıştır. Bu ikinci deneme (pilot) çalışmasına göre, testin Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı 0,69 bulunmuştur.
İkinci kez yapılan deneme çalışmasından elde edilen verilere göre Elektrostatik Kavram Testi üzerinde bazı düzenlemeler yapılarak teste asıl örnekleme uygulanacak olan en son hali verilmiştir. Fen Bilgisi Öğretmenliği birinci sınıf, İlköğretim Matematik Öğretmenliği ikinci sınıf ve Bilgisayar Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü ikinci sınıfta öğrenim gören birinci ve ikinci öğretim öğretmen adaylarına 2008 yılının şubat ayının son haftasında elektrostatik konusunun öğretiminden önce öntest olarak, konunun öğretiminden sonra nisan ayının ilk haftasında son test olarak ve sekiz ay sonra kasım ayında aynı örnekleme geciktirilmiş son test olarak
uygulanmıştır. Son test verilerine göre Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı 0,67 bulunmuştur.
Elektrostatik Kavram Testi ile ilgili yıl, öğrenci sayısı, testin içeriği ve elde edilen güvenirlik katsayıları ile ilgili bilgiler aşağıdaki Çizelge 3.4.1.1’de görülmektedir.
Çizelge 3.4.1.1: Elektrostatik Kavram Testi ile ilgili sayısal bilgiler
Çalışmalar Yıl İçeriği Madde Sayısı
Testin Özelliği Öğrenci sayısı
Güvenirlik katsayısı Maloney
ve ark. 2001 Elektromanyetizma 32 Tek (Çoktan seçmeli) aşamalı 5000 0,75
Demirci, Çirkinoğlu
2004 Elektrostatik 32 Tek aşamalı
(Çoktan seçmeli)
614 0,71
Birinci deneme
2007 Elektrostatik 20 Tek aşamalı
(Çoktan seçmeli)
78 0,65
İkinci deneme
2008 Elektrostatik 20 İki aşamalı
(Çoktan seçmeli açık uçlu)
30 0,69
Asıl araştırma
2008 Elektrostatik 20 İki aşamalı
(Çoktan seçmeli açık uçlu)
157 0,67
Çoktan seçmeli tek aşamalı testlerde, test maddelerinde soruyla birlikte sorunun cevabı olabilecek seçenekler de sunulmakta ve öğrencilerden sunulan seçeneklerden doğru olanı bulmaları istenmektedir. Yani çoktan seçmeli testler sorulan bir sorunun doğru cevabını verilen seçeneklerden bulduran bir sınav türüdür. Çoktan seçmeli testler objektif testler arasında en çok kullanılanıdır. Öğrencinin doğru cevabı kendisinin yazmaması verilen seçenekler arasından seçmesi puanlama yanlılığını ve diğer puanlama hatalarını büyük ölçüde gidermektedir. Ancak sorulan bir sorunun doğru cevabını konuyu hiç bilmeyen öğrencilerin şansla bulma olasılığı vardır. Bu olasılık beş seçenekli testte %20’dir ve şans faktörü gibi istenmeyen değişkenlerin ölçümlere karışması o testin güvenirliğini ve geçerliğini düşürür [93]. Çoktan seçmeli testlerin uygulanması kolay ve ekonomik, not vermesi kolay ve nesnel, ayrıca öğrencileri ya da yöntemleri karşılaştırabildiğimiz istatistiklere uygundur. Başlıca dezavantajı ise düşünme sürecini cevaplar tek başına tamamıyla ortaya çıkarmamaktadır. Fakat öğrencilerden oluşan küçük grupların görüşleri birleştirildiği zaman iyi tasarlanmış bir test mükemmel bir eğitim aracı olarak hizmet edebilir.
Daha önce pek çok çoktan seçmeli kavramsal test, öğrencilerin, kuvvet, enerji ve momentum, elektrik ve manyetizma konularını anlamasını değerlendirmek için tasarlanmıştır. Bunlar öğrencinin fizik bilgisinin parçalarını ve konu ile ilgili paylaştıkları ortak zorlukları belirlemektedir [74]. Ayrıca çoktan seçmeli testlerde sınırlı sayıda seçeneğe yer verilmesi, öğrencilerin belirli kalıplar dışındaki fikirlerini belirlemede yetersiz kalmaktadır [112, akt. 32].
1980’lerde, çoktan seçmeli testlerin olumlu yönlerini taşıyan ve olumsuzluklarını en aza indirmesi düşünülen iki aşamalı tanı testleri geliştirilmiştir. Özellikle son 10-15 yıllık süre içerisinde bir çok araştırmacı tarafından fen bilimlerinin farklı alanlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. İki aşamalı testlerin türleri aşağıdaki Çizelge 3.4.1.2’de görülmektedir [32].
Çizelge 3.4.1.2: İki aşamalı testlerin türleri
İki aşamalı testlerin türleri I. Aşama II. Aşama
Çoktan seçmeli iki aşamalı testler Çoktan seçmeli Çoktan seçmeli (+Açık Uçlu) Sınıflama gerektiren iki aşamalı testler Doğru-yanlış Çoktan seçmeli(+Açık Uçlu)
Açık uçlu iki aşamalı testler Çoktan seçmeli Açık uçlu
Bu çalışmada kullanılmak üzere geliştirilen 20 soruluk Elektrostatik Kavram Testi, birinci aşaması çoktan seçmeli ikinci aşaması birinci aşamasına verilen cevabın nedeninin sorulduğu açık uçlu iki aşamalı testtir.
Çizelge 3.4.1.3: Elektrostatik Kavram Testi’ndeki kavramlar/konular ve ilgili
sorular
Kavramlar/Konular İlgili Sorular
İletken ve yalıtkanlar üzerindeki yük dağılımı 1, 2, 11
Coulomb’un kuvvet kanunu 3, 4, 5
Elektriksel kuvvet ve elektriksel alan süper pozisyonu 6, 7
Elektriksel alanın sebep olduğu kuvvet 8, 9, 10, 15
İş, elektriksel potansiyel, alan ve kuvvet 9, 13, 14, 15
Etki ile yüklenme ve elektrik alanı 11, 12
Gauss Yasası 16, 17, 18
Sığa, potansiyel farkı, elektriksel alan, elektrostatik enerji 19
Deneme (pilot) çalışmaları tamamlanmış olan ve elektrostatiğin tüm kavramlarını kapsayan iki aşamalı Elektrostatik Kavram Testi’nin sorularının içerdiği kavramlar yukarıdaki Çizelge 3.4.1.3’de, Elektrostatik Kavram Testi ise Ek A’da görülmektedir. Elektrostatik Kavram Testi’nin analizlerinde yanlış sebepli doğruların (false pozitif) ve doğru sebepli yanlışların (false negative) ortalamasına bakılmıştır.
Çizelge 3.4.1.4: Elektrostatik Kavram Testi son test analizlerine göre yanlış sebepli
doğrular ve doğru sebepli yanlışların oranları
Soru No: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Yanlış sebepli doğrular
(False positive) % 10,2 2,6 5,1 1,9 1,9 1,3 14 5,7 2,6 10,2
Doğru sebepli yanlışlar
(False negative) % 0 0 0,6 0 4,5 0 0 0 0 0
Soru No: 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Yanlış sebepli doğrular
(False positive) % 18,5 1,9 8,9 26,1 11,5 1,9 1,9 1,3 8,9 5,1
Doğru sebepli yanlışlar
(False negative) % 0 0 0 0 0 0 10,2 0 0 0,6
Elektrostatik Kavram Testi son test analizlerine göre Çizelge 3.4.1.4’teki verilerden elde edilen yanlış sebepli doğruların ortalama değeri % 7,1 , doğru sebepli yanlışların oranları ise % 0,8 olarak bulunmuştur. Bu oranların (yanlış sebepli doğrular ve doğru sebepli yanlışlar) % 10’un altında olması testin iç geçerliliği ile ilgili şartlardan birinin sağlandığının bir göstergesidir [117].
Her bir sorunun içeriği ve hangi amaçla teste konulduğu ve nasıl geliştirildiği bundan sonraki paragraflarda açıklanmıştır.
Birinci soru, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] çalışmasından uyarlanmış
olup negatif yüklü bir cismin içi oyuk nötr metal küreye dokundurulması ile ilgilidir. Bu soruda, iletken cisimler üzerindeki yük dağılımı ile ilgili öğrencilerin fikirlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
İkinci soru, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] çalışmasından uyarlanmış
ilgilidir. Bu soruda da yalıtkan cisimler üzerindeki yük dağılımı ile ilgili öğrencilerin fikirlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Üçüncü ve dördüncü sorular, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18]
çalışmasından uyarlanmıştır. Aynı yükle yüklü iki noktasal cismin birbirlerine uyguladıkları elektriksel kuvvet ile ilgilidir. Bu soruda öğrencilerin Coulomb yasası ve elektriksel kuvvetler ile ilgili fikirlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Beşinci soru, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] çalışmasından uyarlanmış
olup üçüncü ve dördüncü sorulardaki iki cisim arasındaki d mesafesinin üç katına çıkarılması durumunda yüklerden birine etki eden elektriksel kuvvetin hesaplanması istenmektedir. Bu soruda da öğrencilerin Coulomb yasası ve elektriksel kuvvetler ile ilgili fikirlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Altıncı soru, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] çalışmasından uyarlanmış
olup, öğretmen adaylarından negatif ve pozitif birim yüklere sahip üç noktasal cisimden biri olan B yüküne etki eden net kuvvetin yönünü doğru olarak gösteren seçeneği bulmaları istenmektedir. Bu soruda, amaçlanan, öğretmen adaylarının bileşke elektriksel kuvveti hesaplayıp hesaplayamadıklarını ve elektriksel kuvvetin vektörel doğası ile ilgili düşüncelerini belirlemektir.
Yedinci soru, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] çalışmasından
uyarlanmıştır. İki ayrı noktada verilmiş olan –q yüklerinin belirlenmiş bir P noktasında oluşturduğu elektriksel alanın y ekseni boyunca yukarı doğru olduğu ve başka bir -Q yüklü bir cisim, pozitif y ekseninde bir noktaya eklenirse bu P noktasındaki elektriksel alanın bulunması ile ilgili olan bu soruda öğretmen adaylarının elektriksel alan ile ilgili düşüncelerini belirlenmek amaçlanmıştır.
Sekizinci soru, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] çalışmasından uyarlanmış
olup diğer dış kuvvetlerin olmadığı uzayın bir bölgesinde düzenli, sabit (değişmeyen) bir elektriksel alan içine yerleştirilen pozitif yüklü bir parçacığın hareketi ile ilgilidir. Bu soruda, öğretmen adaylarının, elektriksel alanın sebep olduğu elektriksel kuvvet ile ilgili düşüncelerini belirlemek amaçlanmıştır.
Dokuzuncu soru, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] çalışmasından
uyarlanmıştır. Bu soruda sabit elektriksel alan içinde serbest bırakılan pozitif yüklü parçacığın elektriksel potansiyel enerjisinin nasıl olacağı sorulmaktadır.
Onuncu soru, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] çalışmasından
uyarlanmış olup öğretmen adaylarının, sabit bir elektriksel alan içerisinde bulunan iki farklı noktaya yerleştirilmiş olan bir pozitif yüke bu iki noktada etki eden elektriksel kuvvetleri karşılaştırmaları istenmiştir. Bu soruda öğretmen adaylarının elektriksel alanın sebep olduğu kuvvet ile ilgili düşüncelerini belirlemek amaçlanmıştır.
On birinci soru, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] çalışmasından
uyarlanmıştır. Bu soruda öğretmen adaylarından, içi oyuk ve pozitif (+) yükler dış yüzeyine eşit oranda dağılmış bir iletken metal kürenin yakınına bir +Q yükünün getirilmesi ile kürenin merkezindeki elektriksel alanın yönü ile ilgili yorum yapmaları istenmiştir. Bu soruda amaçlanan, öğretmen adaylarının iletkenler üzerindeki yük dağılımı ve etki ile elektriklenmedeki elektrik alanı ile ilgili düşüncelerini belirlemek amaçlanmıştır.
On ikinci soru, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] çalışmasından
uyarlanmış olup, öğretmen adaylarına, yüksüz iletken ve içi boş bir kürenin merkezine yerleştirilen +q yükü ve kürenin yakınında +Q yükünün birbirlerine uyguladığı net elektriksel kuvvet için verilen ifadelerden hangisinin doğru olduğu sorulmuştur. Bu soruda da öğretmen adaylarının etki ile elektriklenmedeki elektrik alanı ile ilgili düşüncelerini belirlemek amaçlanmıştır.
On üçüncü soru, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] çalışmasından
uyarlanmıştır. Bu soruda, eş potansiyellerin kesik çizgilerle gösterildiği bir elektriksel alan içindeki eş potansiyel çizgilerinin sıklıklarının farklı olduğu üç durum verilmiştir. +1µC yüklü cismin belirtilen bir A noktasından B noktasına hareket ettirildiği bu maddede her üç durumda yapılması gereken toplam işler öğretmen adaylarına sorulmuş ve elektriksel iş ile ilgili düşünceleri belirlenmek istenmiştir.
On dördüncü soru, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] çalışmasından
uyarlanmış olup on üçüncü soruda belirtilen her üç durumda verilen B noktasındaki elektriksel alanın şiddetinin büyüklüğünü karşılaştırmaları istenmiştir.
On beşinci soru da, Maloney ve arkadaşlarının (2001) [18] çalışmasından
uyarlanmıştır. Bu soruda bir proton eş potansiyel çizgileri belirtilmiş I ve II noktalarına ayrı ayrı serbest bırakılmakta ve bu noktalarda protona etki eden elektriksel kuvvetin büyüklüğü sorulmaktadır.
On altıncı soru, Singh’in (2006) [74] “Öğrencilerin Elektriğin Gauss Yasası ve
Simetrisini Anlamaları” isimli çalışmasından uyarlanmıştır. Bu soruda öğretmen adaylarından, Gauss yüzeyi üzerindeki herhangi bir noktanın elektriksel alanını hesaplamak için kullanılan Gauss yasası ile ilgili olarak verilen ifadelerden doğru olanı bulmaları istenmiştir.
On yedinci soru, Singh’in (2006) [74] “Öğrencilerin Elektriğin Gauss Yasası
ve Simetrisini Anlamaları” isimli çalışmasından uyarlanmıştır. Soruda, farklı üç kapalı yüzeydeki elektriksel akının sırası ile 1, 2 ve -3 Nm2/C olarak ölçüldüğü belirtilmekte ve öğretmen adaylarının, bu ölçümlere göre verilen durumlarla ilgili yorum yapmaları istenmektedir.
On sekizinci soru, Singh’in (2006) [74] “Öğrencilerin Elektriğin Gauss Yasası
ve Simetrisini Anlamaları” isimli çalışmasından uyarlanmıştır. Soruda, içinde +Q1
noktasal yükü bulunan küresel bir Gauss yüzeyinden, bu yüzeyin üzerinde bir P noktasından ve dışarıda ise +Q2 noktasal yükü bulunduğundan bahsedilmekte ve
kürenin yüzeyindeki net elektriksel akının Φs, P noktasındaki elektriksel alanın ise Ep
olduğu söylenmektedir. Öğretmen adaylarından ise bu durumla ilgili seçeneklerde belirtilen ifadelerden hangisinin doğru olduğunu bulmaları istenmektedir. On altıncı, on yedinci ve on sekizinci sorularda, öğretmen adaylarının Gauss yasası ve elektriksel akı ile ilgili düşüncelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
On dokuzuncu soru, Mazur’un (1997) [8] Akran Öğretimi ile ilgili
kitabındaki sorulardan yararlanılarak araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir. Soruda, paralel levhaları arasındaki uzaklığı d olan bir kondansatörün levhaları eşit ve zıt yükle yüklendikten sonra aralarındaki uzaklık D>d oluncaya kadar birbirinden ayrıldığı söylenmekte ve bu durumda kondansatörün sığasının (C), levhalar arasındaki potansiyel farkının (ΔV) ve levhalar arasındaki elektriksel alanın (E) önceki duruma göre nasıl değiştiği sorulmaktadır. Bu soruda öğretmen adaylarının, levhalar arasındaki mesafenin değişmesi durumunda sığa, potansiyel farkı ve elektriksel alanın durumu ile ilgili düşünceleri belirlenmek istenmiştir.
Yirminci soru da, Mazur’un (1997) [8] Akran Öğretimi ile ilgili kitabındaki
Akran Öğretimi Yöntemi ile işlenen derslerde kullanılmak üzere geliştirdiği sorulardan yararlanılarak araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir. Bu soruya göre, bir kondansatörün iki levhası arasına yalıtkan (dielektrik) bir madde yerleştirildikten sonra bu kondansatör yüklenmiştir. Yükleme işlemi yapıldıktan sonra, bu yalıtkan (dielektrik) madde levhalar arasından çekilmiştir ve bu durumda kondansatörün sığası (C), gerilimi (V) ve depolanan elektrostatik enerjinin (U) nasıl değiştiği sorulmuştur. Bu soruda amaçlanan ise öğretmen adaylarının yalıtkan bir maddenin varlığının kondansatörün sığasını, gerilimi ve depolanan elektrostatik enerjiyi nasıl etkilediği ile ilgili düşüncelerini belirlemektir.
Bir testin soru kalitesi, değeri 1 ile 0 arasında değişen zorluk (güçlük) denilen standart ölçüm ile belirlenmektedir. Yapılan çalışmalarda ideal zorluk derece katsayısının genellikle 0,5 olarak kabul edildiği görülmektedir [3, 18]. Madde güçlüğü bir soruyu doğru cevaplayan öğrenci sayısının tüm öğrenci sayısına bölümüdür. Eğer bir sorunun güçlüğü 0 (sıfır) ise o sorunun doğru cevaplanma oranının 0 olduğu yani o soruyu kimsenin doğru cevaplamadığı dolayısıyla çok zor bir soru olduğu anlaşılmalıdır. İyi bir testin özelliği, teste katılanların soruları %30 ile %80 oranları arasında doğru cevaplandırmaları yani madde güçlüğünün 0,30 ile 0,80 arasında olmasıdır [93].
0 20 40 60 80 100 Sm1 Sm3 Sm5 Sm7 Sm9 Sm11 Sm13 Sm15 Sm17 Sm19 Güçlük %
Şekil 3.4.1.1: Elektrostatik Kavram Testi’nin son testlerinin çoktan seçmeli birinci
aşamasının değerlendirilmesine göre maddelerin güçlük dereceleri
Çizelge 3.4.1.4: Elektrostatik Kavram Testi Son test sonuçlarına göre soruların
güçlük dereceleri Soru no Toplam doğru Madde güçlüğü Madde no Toplam doğru Madde güçlüğü Madde no Toplam doğru Madde güçlüğü Sm1 129 0,82 Sm8 81 0,52 Sm15 38 0,24 Sm2 69 0,44 Sm9 35 0,22 Sm16 54 0,34 Sm3 156 0,99 Sm10 101 0,64 Sm17 31 0,20 Sm4 140 0,89 Sm11 98 0,62 Sm18 87 0,55 Sm5 126 0,80 Sm12 31 0,20 Sm19 63 0,40 Sm6 145 0,92 Sm13 95 0,61 Sm20 76 0,48 Sm7 115 0,70 Sm14 81 0,52 Ortalama güçlük: 0,56
Deneme (pilot) çalışmasında madde güçlüğü çok düşük ve çok yüksek olan soruların bazıları testten çıkarılmıştır. Ancak ilgili konuyu ya da kavramı içeren yeterli sayıda sorunun olmadığı durumlarda bazı soruların kalmasına karar verilmiş ve testin ortalama güçlük derecesi göz önünde bulundurulmuştur. Bu çalışmada da Elektrostatik Kavram Testinin son test verilerine göre soruların güçlük derecelerinin 0,20 ile 0,99 arasında değiştiği ve tüm soruların ortalama güçlük derecesinin 0,56 olduğu belirlenmiştir. Yukarıdaki Şekil 3.4.1.1 ve Çizelge 3.4.14’te her sorunun güçlük derecesi görülmektedir.