Fiziki ortamda gerçekleştirilen yönetim kurulu toplantılarına ilişkin toplantı ve karar yeter sayılarının düzenlendiği TTK m. 390/1’in son cümlesinde söz konusu nisapların yönetim kurulu toplantılarının elektronik ortamda gerçekleştirildiği takdirde de geçerli olduğu hükme bağlanmıştır. Söz konusu düzenleme TTK m. 1527/1’in son cümlesinde de tekrar edilmiştir.
TTK m. 390/1’deki düzenlemeye göre esas sözleşmeye eklenecek bir hükümle toplantı yeter sayısı ve karar yeter sayısı ağırlaştırılabilir. Buna göre yönetim kurulunda gündeme alınacak konunun şirket açısından önemine bağlı olarak her konu bakımından farklı farklı toplantı ve karar yeter sayılarının öngörülmesi mümkündür248. Esas sözleşmede genel kurula ilişkin ağırlaştırılmış toplantı yeter
sayısı düzenlendiği ve genel kurul toplantısına katılanların sayısı TTK’da öngörülen toplantı yeter sayısını karşılayıp esas sözleşmede ağırlaştırılarak düzenlenen toplantı yeter sayısını karşılamadığı hallerde alınan genel kurul kararları butlan değildir249. Zira TTK emredici hükümlerinin öngördüğü şartlar değil esas sözleşmenin
248 Çamoğlu (Poroy/Tekinalp), s. 374.
249 İmregün, O.: “Anonim Ortaklıklarda Toplantı ve Karar Yeter Sayılarının Esas Sözleşme ile
125
öngördüğü genel kurul toplantısı şartı karşılanmamıştır ve bu nedenle de yaptırımı iptaldir. Buna karşılık yönetim kurulu için aynı durumun geçerli olduğu yani yönetim kurulu toplantı yeter sayısının esas sözleşme ile ağırlaştırıldığı durumlarda İmregün’ün genel kurullara dair görüşüne katılmamız mümkün değildir. Yönetim kurulu kararlarının istisna250
hükümleri dışında iptal edilebilmesi mümkün olmadığı gibi toplantı yeter sayısı yönetim kurulu toplantısının usulüne uygun yapılabilmesi için aranan şekli bir şarttır. Bu nedenle kanaatimize göre toplantı yeter sayısının esas sözleşme ile ağırlaştırıldığı durumlarda TTK m. 390/1’de düzenlenen toplantı yeter sayısı sağlanmış olsa bile söz konusu yönetim kurulu toplantısında alınan kararlar yok hükmündedir.
TTK m. 390/1’de yer alan hüküm toplantı ve karar yeter sayılarının esas sözleşme ile sadece ağırlaştırılabileceğini ancak mevzubahis nisapların hafifletilmesinin mümkün olmadığını düzenlemektedir. Bu nedenle kanundaki düzenleme, toplantı ve karar yeter sayılarının asgari sınırını göstermek açısından emredici nitelikte bir hükümdür251
.
TTK m. 390/1’in gerekçesinde de yönetim kurulunun azınlığı oluşturan sayıda üye tarafından toplanmasının bir yandan yönetim kurulunun “kurul” olma niteliğine diğer yandan ise genel kurul tarafından seçilen bir “organ” olma niteliğine aykırı düştüğü belirtilmektedir252. Ayrıca yine gerekçeye göre yönetim kurulunun
toplanamadığı durumlar için kanunda “yazılı önerinin elden dolaştırılması suretiyle karar alınması” ve “elektronik ortamda yönetim kuruluna katılma veya elektronik ortamda yönetim kurulu yapma” şeklinde düzenlemeler mevcutken az sayıdaki
250 Ayrıntılı açıklama için bkz. Dördüncü Bölüm, IV, C, 1 ve 2. 251 Tekinalp, s. 267.
126
yönetim kurulu üyesine toplantı yapma imkânı tanımak kanunun ruhuyla çelişkiye düşmek olacaktır253
.
2. Elektronik Yönetim Kurulu Toplantı Yeter Sayısı
6762 sayılı TTK m. 330’a göre esas sözleşmede aksine düzenleme bulunmadığı sürece yönetim kurulunun toplantı yeter sayısı, kurul üye sayısının yarısının bir fazlasıydı. Yönetim kurulu toplantı yeter sayısına ilişkin kanunda yer alan bu düzenleme doktrinde görüş ayrılıklarına neden olmuştu. Buna göre bazı yazarlar “üyelerin yarısından bir fazlası” ifadesini kanunun genel ruhundan ayrılmadan yorumlamış ve söz konusu ifadeyi “üye tamsayısının çoğunluğu” olarak kabul etmişti254. Karşıt görüşü savunan diğer yazarlar ile Yargıtay ise “üyelerin
yarısından bir fazlası” ifadesinin üyelerin çoğunluğu anlamına gelmediğini, kanun koyucunun böyle bir ifade kullanmasının kasti olduğunu ve bu nedenle m. 330’un lafzından ayrılmamak gerektiğini kabul etmişti255
.
6762 sayılı TTK m. 330’un lafzından ayrılmamayı savunan yazarlara ve Yargıtay’a göre yönetim kurulu toplantı yeter sayısı şu şekilde hesaplanmaktaydı: Örneğin, 3 kişiden oluşan bir anonim şirket yönetim kurulunun toplantı yeter sayısı yine 3’tür. Çünkü üye tamsayısının yarısı 1,5’tur ve yarım insan olamayacağı için bu
253
TTK m. 390 gerekçe.
254 İzmirli, s. 50; Çamoğlu (Poroy/Tekinalp), s. 374; Karahan, s. 178-181; Yıldız, Ş.: “Anonim
Ortaklıkta Yönetim Kurulunun Toplantı Yeter Sayısı ve Yargıtay Kararları”, Ticaret Hukuku ve
Yargıtay Kararları Sempozyumu Bildiriler – Tartışmalar XVIII, Ankara 2001, s. 97.
255 İmregün (Başvuru Yolları), s. 283; Karayalçın, Y.: Ticaret Hukuku II Şirketler Hukuku, 2. Baskı,
Ankara 1973, s. 120; Tekil, F.: Anonim Şirketler Hukuku, İstanbul 1993, s. 263; Özkorkut (İptal), s. 50; Çevik, s. 413; Eriş, s. 272; Yargıtay 11. HD, 19.01.2004 tarih ve E. 2003-5611, K. 2004-313. (Kazancı İçtihat Bilgi Bankası, Erişim Tarihi: 21.07.2019).
127
sayı 2 olarak kabul edilir ve 1 fazlası da 3’e eşit olmaktadır. Aynı işlem 5 kişiden oluşan bir yönetim kuruluna uygulandığı zaman da toplantı yeter sayısı 4 olmaktadır. Görüldüğü üzere eski kanunun lafzından ayrılmadan yapılan yorum sonucunda yönetim kurulunun toplanabilme imkânı az sayıda üyeden oluşan yönetim kurulları için zorlaştırılmış olmaktaydı.
6102 sayılı TTK m. 390/1’de yer alan düzenleme ile yönetim kurulu toplantı yeter sayısına ilişkin doktrindeki tartışmalara bir son verilmiştir. TTK m. 390/1’deki hükme göre anonim şirket yönetim kurulları esas sözleşmede aksine ağırlaştırıcı bir düzenleme bulunmadığı sürece üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır. Buna göre, örneğin 3 üyeden oluşan bir yönetim kurulu 2 üyenin, aynı şekilde 5 üyeden oluşan yönetim kurulu ise 3 üyenin katılımıyla toplantı yeter sayısını sağlamış olmaktadır.
Elektronik yönetim kurulu toplantıları hususunda Tebliğ’de herhangi bir düzenleme olmadığı için TTK m. 390/1 hükmü bu toplantılar hakkında da uygulanma alanı bulacaktır. Nitekim TTK m. 390/1’in 2. cümlesinde toplantı yeter sayısına ilişkin kuralın kısmen veya tamamen elektronik ortamda gerçekleştirilecek yönetim kurulu toplantılarına da uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Aynı şekilde TTK m. 1527/1’in son cümlesinde de kısmen veya tamamen elektronik ortamda yapılan yönetim kurulu toplantıları için “kanunda ve esas sözleşmede belirlenen toplantı nisaplarının aynen uygulanacağı” düzenlenmiştir. Buna göre kurul üyesi ister fiziki ortamda bulunsun isterse elektronik toplantı sistemi aracılığıyla yönetim kurulu toplantısı gününde ve saatinde hazır bulunsun fark etmeksizin yönetim kurulu toplantısına katılmış olur ve toplantı yeter sayısının hesaplanmasında dikkate alınır.
128
3. Elektronik Yönetim Kurulu Toplantısı Karar Yeter Sayısı
Yönetim kurulu toplantı yeter sayısının aksine karar yeter sayısında ne 6762 sayılı TTK’nın uygulandığı dönemde ne de 6102 sayılı TTK’nın uygulanmasına ilişkin herhangi bir tartışma mevcuttur. Her iki kanunda da karar yeter sayısı, yönetim kurulu toplantısında hazır bulunan yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğu olarak hükme bağlanmıştır. Buna göre, örneğin 7 üyeli bir yönetim kurulu en az 4 üyenin katılımıyla toplanır ve en az 3 üyenin aynı yönde oy vermesiyle de müzakere edilen öneri hakkında karar alınır.
Kısmen veya tamamen elektronik ortamda yapılan yönetim kurulu toplantısı için de karar yeter sayısı, Tebliğ’de herhangi bir düzenleme bulunmamasına rağmen TTK m. 390/1 2. cümlesinde ve m. 1527/1 son cümlesinde yer alan düzenlemeler gereği yönetim kurulu üyesi toplantıya ister elektronik ortamdan ister fiziki ortamdan katılsın yönetim kuruluna katılan üye sayısının çoğunluğudur.
4. Elektronik Yönetim Kurulu Toplantısında Kullanılan Çekimser Oyların Toplantı ve Karar Yeter Sayısına Etkisi
Yönetim kurulunda alınacak kararın oylaması yapılırken üyelerin evet-hayır oyları dışında çekimser oy kullanıp kullanamayacakları konusunda 6762 sayılı TTK’da hüküm bulunmadığı gibi 6102 sayılı TTK’da da kanun koyucu sessiz kalmayı tercih etmiştir. Tebliğ’de de kısmen veya tamamen elektronik ortamda gerçekleştirilecek yönetim kurulu toplantılarında çekimser oy kullanılıp kullanılmayacağına dair herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
129
Bizim de katıldığımız doktrindeki bir görüşe göre kanunda yönetim kurulunda çekimser oy kullanmayı yasaklayan bir hüküm bulunmadığı için üyelerin çekimser oy kullanmalarında herhangi bir sakınca yoktur256. Bu görüşe göre
çekimser oylar toplantı yeter sayısına dahil edilir. Ancak karar yeter sayısı hesaplanırken olumsuz oy olarak kabul edilir257
.
Doktrindeki diğer bir görüşe göre ise çekimser oylar toplantı yeter sayısının hesaplanmasında sayılmalı ama karar yeter sayısında geçersiz oy olarak hesaba katılmalıdır258
. Söz konusu iki görüşten farklı olarak doktrindeki üçüncü bir görüş ise yönetim kurulunda kullanılabilecek oyların sadece evet-hayır şeklinde olması gerektiğini ve bu nedenle çekimser oyun kullanamayacağını savunmaktadır259
.
G. Elektronik Yönetim Kurulu Toplantısına Katılma Hakkı ve