Elektronik Biletin Gelişimi

E-biletin havayolları için en büyük faydası havayollarının komisyon ve segment rezervasyon ücretleriyle dolu seyahat acentası satışlarının bir oranını direkt kanallara taşımasıdır. Bu faydaların bir sonucu olarak, 2000’li yıllarda e-biletleme Kuzey Amerika’da çok yaygın bir hale gelmiş ve büyük taşıyıcıların toplam rezervasyonlarının

142 “Elektronik Bilet”, http://www.setur.com.tr/tr/flight/flight.asp?contentID=1, (11.4.2007)

143 Wilkinson, a.g.e., s. 8

144 Beatrice G. Shorter- Judson, “Adoption and Diffusion of Innovation in the Airline Industry: An Investigation of Consumer Preference for Alternative Ticketing Methods- The Case of Electronic Ticketing”, (Dissertation, School of Business Golden Gate University, 2000), s. 36

145David Meyer, “Evaluating Corporate Travel Automation”, Business Travel News, 87503670, Vol. 23, Issue 7, (4/24/2006)

%40’ından fazlasını oluşturmuştur. Mayıs 1999’da United Airlines o ay satılan 7 milyon biletin %51’inin e-bilet olduğunu açıklamıştır. E-bilet Kuzey Amerika’da yaygın bir şekilde kabul görürken, birkaç Asyalı taşıyıcı da bu hizmeti sağlamışlardır.

Asya’daki e-bilet hizmeti ilk olarak 1999’da Hong Kong’da tecrübe edilmiştir. 2000 yılında sadece Singapur havayolları belirli hatlarda e-bilet uygulamasını hizmete sokmuştur.¹⁴⁶

Yukarıda da belirtildiği gibi elektronik biletin ilk olarak kullanılmaya başlandığı Kuzey Amerika e-biletin dünyaya yayılması için de bir öncü niteliğindedir. E-bilet ilk olarak Kuzey Amerika’daki hızlı gelişiminden sonra dünyanın diğer bölgelerine dağılmıştır.

2001’de dünyada e-bilet kullanım oranı ise %10 olarak gerçekleşmiştir. E-biletin benimsenmesi doğal olarak gelişmiş ülkelerde daha hızlı bir şekilde gerçekleşmiştir.

2004 yılında Kuzey Amerika’da e-bilet oranı %41.4, en yakın takipçisi Avrupa’da

%20.7, Asya Pasifik bölgesinde %16.5 olarak gerçekleşmiştir. Sektör ortalaması ise

%19.1’dir.¹⁴⁷

IATA, elektronik biletin tüm dünyaya yayılabilmesi ve sektörce tamamen benimsenebilmesi için bir eylem planı hazırlamıştır. IATAya göre %100 e-biletin uygulanması için tüm temel araçlar tamamlanmıştır: IATA’nın eylem planına göre¹⁴⁸ ;

- Kağıt bilet salınımını 2008 Mayıs ayı sonunda tamamen durdurmak - Tüm işletmeleri bu sürece hazırlamak

- Az gelişmiş bölgeler için eğitim ve teknik destek sağlamak

- Tüm kağıt dökümanların ortadan kaldırılması için fizibilite çalışması yapmak IATA’nın öncelikli işleri arasında yer alacaktır.

146 Hoosain ve Diğerleri, a.g.e., http://japanairlinesstudy.blogspirit.com/files/impactdese-tickets-_japanese_airlines.3.doc , (5.7.2007)

147 Airline Business, (July 2004)

148 “Why ET?”,http://www.iata.org/stbsupportportal/et/ETBackground.htm, (14.4.2007)

IATA’nın e-biletin benimsenmesini kolaylaştırmak adına şu çalışmalar yapılmaktadır;

- Güçlü teknoloji bir çok havayolunda, veya GDSlerden ve diğer hizmet sağlayıcılardan alınarak yerleştirilmiştir.

- İnterline e-bilet için e-bilet sistemlerinin inter-bağlantılarında çeşitli çözümler(hub noktası)

- Tüm seviyelerde teknik uzmanlık - Kanıtlanan fayda-maliyet çalışmaları

- Yer hizmetlerinin e-bilete hazır hale getirilmesi

- E-biletin uygulanmasına zorluk çıkaran devlet politikalarının düzenlenmesi - Taşıyıcıları kendi rezervasyon, biletleme sistemleriyle desteklemek

- Bölgesel farklılıkları azaltmak

Elektronik biletin gelişimi son üç yıl içerisinde şöyle olmuştur:

2006 sonunda biletlerin %74’ü e-bilettir.

2007 sonunda biletlerin %92’si e-bilet olarak gerçekleşmiştir.

2008 Mayıs ayında ise %100 e-bilet uygulamasına geçilmiştir.

A.B.D. ve Avrupa gibi bölgelerde %100 e-bilet kullanımı sağlanabilirken diğer az gelişmiş ülkelerin bu büyümeyi sağlamaları için gerekli destekler yapılamaktadır.

Afrikalı taşıyıcıların temel sorunu, sofistike bir bilgi teknolojisi sistemlerinin bulunmayışı nedeniyle e-bileti kısa dönemde hayata geçirmeyi pahalı bir hale getirmesidir. Ayrıca bölgedeki taşıyıcıların eğitimli bilgi teknoljisi uzmanlarının bulunmayışı da önemli bir sorundur. Bu konuda diğer havayollarında destek almaktadırlar; KLM Kenya havayollarına bilgi teknolojisi eğitim desteği sağlamaktadır.

Afrikalı taşıyıcılar arasındaki dilsel güçlükler, düşük kredi kartı kullanımı ve yüksek

oranda yoksulluk kültürü bölgede e-biletin yerleşmesi için diğer önemli engellerdir.¹⁴⁹ E-bilet’in yayılmasında en büyük engeller küçük ve orta boyuttaki havayollarında e-bilet bilgi ve teknolojik yeterliliğinin olmamasıdır. Bilgi açığını kapatmak için IATA online destek araçları, e-bilet workshopları düzenlemiş ve bilet bütçe programına 1.2 milyon $ yatırım ayırmıştır. Ayrıca IATA elektronik bilet sürecini işletemeyen yer hizmeti sağlayıcılarının da sistemlerini acilen buna uyarlı hale getirmeleri için baskı altına almıştır.¹⁵⁰ E-bilet kullanımı havayolları, yer hizmetleri ve diğer üçüncü partiler arasında bilgi değişimini sağlayacak sistemlerin gelişmemiş olması nedeniyle de hala sınırlı kalmaktadır. Havayolları öncelikle kendi elektronik biletleme sistemlerini biletleme veritabanlarıyla kurmalıdırlar. e-biletin uygulanmasında yolcular tarafından ise bazı tereddütler yaşanmaktadır. Yolcular rezervasyon kayıtlarının kaybolmasınden endişe duymaktadırlar, online güvenlik, kişisel bilgilerin ibrazı da yolcuları tedirgin eden faktörlerdir.

E-biletin hızla benimsenmesi amacıyla bazı havayolları uygulamalar geliştirmişlerdir. 2007 yılında biletlerinin %95-98’ini elektonik olarak sunan United Airlines, talep edildiğinde kağıt bilet de sunmaktaydı. Ancak bunu talep eden yolcular bazı ek ücretlere maruz kalmaktaydılar. Biletlerinin yaklaşık sadece %2’si kağıt olan Northwest havayolları kağıt biletler için 50$ ücret talep etmekteydi, benzer bir şekilde American Airlines de kağıt biletler için ücret talep etmekteydi. Bu sayede tüketicinin e-bileti benimsemesi hızlandırılmaya alışılmıştır.¹⁵¹

GDS’ler de elektronik biletleme teknolojileri geliştirerek havayollarına hizmet vermektedirler. Şu an Sabre GDS ile sunulan biletlerin yaklaşık %100’ü elektronik bilettir ve 122 havayolu Sabre bağlantılı seyahat acentalarıyla e-bilet sunmaktadır. Air Malta, Gulf Air, Portugalia, SpanAir Sabre ile e-bilet sunan havayollarından bazılarıdır.

Sabre havayolu çözümleri Sabre Sonic Ticket adında bir e-biletleme ürünü geliştirmiştir. Bu, herhangi bir havayolunun bilgi teknolojisi sitemiyle iletişime imkan sağlayan açık teknoloji sistemine dayanmaktadır. Bu sistem havayoluna kendi

149 Jackie Thompson, ”Tough Target”, Airline Business, (26/6/06)

150 International Air Transport Association, “Annual Report 2006”, (62nd Annual General Meeting, Paris, June 2006), s. 14

151 Tara Ramroop, “Paper Tickets Set to Fly off into the Sunset”,

http://www.examiner.com/a613943~Paper_tickets_set_to_fly_off_into_the_sunset_next_year.html, (27.5.2007)

rezervasyon sistemi ve seyahat acentaları ile e-bilet dağıtma, e-biletle check-in yapabilme, ve interline e-bilet çıkarbilme imkanı sağlamaktadır. Sabre havayolu çözümleri şu anda 57 havayolunu ikili antlaşmalar ve özel bağlantılar olmadan diğer katılımcı havayollarıyla bağlayabilen interline bilet hub’ına bağlamıştır. İnterline e-bilet hub bağlantılı havayolları arasında British Airways, KLM, Cathay Pacific, Qantas, American Airlines, United, US airways ve Northwest gibi havayolları bulunmaktadır.

Herhangi bir havayolu interline e-bilet hub’ını rezervasyon sisteminin ne olduğuna bakmaksızın kullanabilir.¹⁵²